Ku Humelela Ku Nga Ri Ringa Ripfumelo Ra Wena

KU HUMELELA ku nga ringa ripfumelo ra munhu la lulameke. Ku lwela ku va la humelelaka hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka swi nga vanga ku lahlekeriwa hi ripfumelo. (1 Timotiya 6:9, 10) Kambe ku humelela ku nga tlhela ku ringa ripfumelo hi ndlela yin’wana. Loko munhu loyi a lulameke a xiya leswaku vanhu vo tala lava nga lulamangiki va humelela hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka kasi yena wa xaniseka, a nga ha ringeka leswaku a landzelela ndlela leyo biha. Phela leswi swi endle leswaku ni man’wana ya malandza ya Yehovha ma kanakana nkoka wa ku landzelela ndlela ya vutomi lebyinene!

Leswi swi endlekile eka Asafa, xiyimbeleri xa Mulevhi hi nkarhi wa ku fuma ka Davhida, hosi ya Israyele. Asafa u qambe tipisalema leti a ti tirhisiwa eka vugandzeri bya nhlengeletano. U tlhele a profeta kun’we na Hemani na Yedutuni, a dzunisa ni ku nkhensa Yehovha Xikwembu hi vuyimbeleri. (1 Tikronika 25:1; 2 Tikronika 29:30) Hambi leswi Asafa a a katekisiwile, Pisalema 73 yi kombisa leswaku ku humelela hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka ka vanhu lavo homboloka swi tikombe ku ri ndzingo lowukulu eka ripfumelo ra yena.

Langutelo Ra Asafa Leri Nga Ni Khombo

“Kunene Šikwembu ši ni tintŝalo e ka Israel, e ka la’v̌a nga ni timbilu to basa. Hambi ŝi ri tano, milenge ya mina a yi lav̌a ku nḍi wisa; mikonḍo ya mina a yi lav̌a ku retemuka.” (Pisalema 73:1, 2) Hi marito lawa, Asafa a a pfumela leswaku Yehovha hi lonene eka tiko ra Israyele. Ngopfu-ngopfu sweswo a swi ri tano eka lava “timbilu to basa,” hikuva a va tiyimisele ku tinyiketela eka Xikwembu ntsena, ni ku hoxa xandla eku kwetsimisiweni ka vito rakwe lero kwetsima. Loko hi ri ni langutelo rero, hi ta dzunisa Yehovha hi ku vulavula kahle hi yena hambi loko hi langutane ni ndzingo lowukulu wa ku humelela ka vanhu lavo homboloka kumbe hi langutane ni xiyimo xin’wana.—Pisalema 145:1, 2.

Hambi leswi Asafa a a byi xiya vunene bya Yehovha, milenge ya yena yi lave ku huma endleleni leyinene. A swi fana ni loko yi rheta eayisini hi nkarhi wa mphikizano wo tsutsuma mpfhuka wo leha lowu karharisaka. Ha yini ripfumelo ra yena ri tsanile swonghasi? U hlamuserile: “Hikuv̌a a nḍi nav̌ela la’v̌a tiḍunisaka, loko nḍi v̌ona ku ṭaka ka la’v̌o biha. Kunene a v̌a na ku šaniseka, e ku fika ku feni ka v̌ona, v̌a hanya, mmiri wa v̌ona wu kulukile, a v̌a tiv̌i ku karateka ka v̌aṅwana v̌anhu, a v̌a biwi ŝiṅwe ni v̌aṅwana v̌anhu.”—Pisalema 73:3-5.

Ku humelela ka vanhu lavo homboloka hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka swi vangele Asafa a va vondzoka. A va vonaka va ri ni vutomi byo rhula, hambi leswi a va hlengeleta rifuwo ra vona hi tindlela ta vukanganyisi. (Ringanisa Pisalema 37:1.) Ku nga khathariseki swiendlo swa vona leswo homboloka, ehandle a va vonaka va sirhelelekile. Phela a va vonaka va nga xaniseki evuton’wini hinkwabyo! Minkarhi yin’wana a va fa hi ku rhula naswona va enerisekile, va nga xi voni xilaveko xa swilo swa moya. (Matewu 5:3) Hi tlhelo rin’wana, malandza man’wana ya Xikwembu ma karhatiwa hi mavabyi ni ku fa, kambe wa ma tiyisa, naswona ma ni ntshembo lowu vangamaka wa ku pfuxiwa eku feni.—Pisalema 43:1-3; Yohane 5:28, 29.

Vanhu vo tala lavo homboloka a va na swona swiphiqo swa rihanyo leswi va sivelaka ku tiphina hi swakudya swa vona leswo tala. “Miri wa v̌ona wu kulukile,” va hume ni makhwiri. Ku tlula kwalaho, a va “na ku šaniseka,” hikuva, ku hambana ni vunyingi bya vanhu, vona a va karhateki leswaku va kuma swilo leswi lavekaka evuton’wini. Asafa u fikelele makumu ya leswaku lavo homboloka “a v̌a tiv̌i ku karateka ka v̌aṅwana v̌anhu.” A va langutani na yona miringo leyi tokotiwaka hi vanhu lavanene hikwalaho ka leswi lavanene va namarhelaka mimpimanyeto ya Yehovha leyo lulama emisaveni leyi yi hombolokeke ya Sathana.—1 Yohane 5:19.

Hikwalaho ka leswi lavo homboloka va humelelaka, Asafa u ye emahlweni a vula leswi landzelaka ha vona: “Hikwalaho-ke, ku tikurisa ka v̌ona i sinḍa ka v̌ona, ku wutla ku v̌a renḍele tani hi nguv̌u; [mahlo ya vona ma tele hi mafurha, NW] lunya ri huma e timbilwini ta v̌ona le’ti noneke; v̌a ṭhika mihahamo ya timbilu ta v̌ona yi halaka, v̌a sanḍa, v̌a v̌ulav̌ula hi lunya e ku šanisa; marito ya v̌ona i la’ma tlakukeke, v̌a yisa milomu ya v̌ona e ku fika tilweni, kutani tinḍimi ta v̌ona to famba-famba e misav̌eni.”—Pisalema 73:6-9.

Vadyohi va ambala ku tikurisa tanihi “sinḍa,” kutani swiendlo swa vona leswo biha swi tele swinene lerova va ‘funengetiwe hi swona tanihi nguvu.’ Tanihi leswi va tiyimiseleke ku famba hi ndlela ya vona, va sandza van’wana. Mahlo ya vanhu lavo homboloka a ma nghenanga endzeni hikwalaho ka ku pfumala swakudya, kambe “ma tele hi mafurha,” ma humele ehandle hikwalaho ka ku nona loku vangiwaka hi makolo. (Swivuriso 23:20) Marhengu ya vona ma humelela swinene lerova ma ‘tlula ni makungu ya timbilu ta vona.’ Va vulavula hi vukanganyisi bya vona hi ndlela yo tinyungubyisa, ‘hi ndlela leyi tlakukeke.’ Phela ‘va veka milomu ya vona etilweni, naswona ririmi ra vona ri famba-famba emisaveni’! Hi ku pfumala xichavo eka hinkwavo lava nga etilweni kumbe laha misaveni, va rhukana Xikwembu ni ku sandza vanhu.

Handle ko kanakana, Asafa a a nga karhateki a ri yexe hi leswi a swi voneke. U te: “Hikwalaho tiko ra v̌ona ri languta tlhelo ra v̌ona, kutani mati ya ku tala ma nwiwa ngopfu ka v̌ona; va ri: Šikwembu ši nga tiv̌isa ku yini? L’a-nge-henhla-henhla a nga ŝi tiv̌a šana?” (Pisalema 73:10, 11) Tsalwa ra Xiheveru ri nga ha va ri vula leswaku hikwalaho ka leswi vanhu lavo homboloka va tikombaka va humelela, van’wana exikarhi ka vanhu va Xikwembu va va ni langutelo leri hoxeke naswona va va exiyin’weni lexi fanaka ni xa lavo homboloka, va ku: ‘Xikwembu a xi swi tivi leswaku ku humelela yini, kutani a xi nga ri teki goza ro lwisana ni vuhomboloki.’ Hi tlhelo rin’wana, ku vona vanhu lavo homboloka va endla vuhomboloki, kambe swi tikomba onge a va xupuriwi, swi fana ni ku nwa swakunwa swo bava, leswi susumetelaka lavo lulama ku vutisa va ku: ‘Ha yini Xikwembu xi tshika swilo leswi? Xana a xi swi voni leswi humelelaka?’

Loko a ringanisa xiyimo xa yena ni xa vanhu lavo homboloka, Asafa u te: “V̌onani, la’v̌o biha v̌a tano, v̌a ṭakile hi masiku, v̌a hlengeleta šuma. Kunene mbilu ya mina nḍi yi basisele ŝa hav̌a, hambi ku ri ku hlamba mandla ya mina e ku baseni, nḍi biwa hi masiku hikwawo, hi siku riṅwana ni riṅwana ku layiwa ka mina ku kona ni mišo.” (Pisalema 73:12-14) Asafa u vone onge a swi nga pfuni nchumu ku hanya vutomi lebyinene. Vanhu lavo biha a va humelela, kumbexana “v̌a hlengeleta šuma” hi tindlela ta vukanganyisi. A va vonaka va pona xigwevo xa ku endla swilo swo biha swinene, kambe Asafa a a biwa “siku riṅwana ni riṅwana”—ku sukela loko a pfuka ku fikela loko a ya wisa ni vusiku. U vone onge Yehovha a a n’wi ololoxa mixo wun’wana ni wun’wana. Tanihi leswi a a swi vonaka swi nga lulamanga, a swi nga fanelanga, a swi ringa ripfumelo ra Asafa.

Ku Lulamisiwa Ka Mianakanyo

Loko eku heteleleni a xiya leswaku mianakanyo yakwe a yi hoxile, Asafa u te: “Loko a nḍi ku: Nḍi ta v̌ulav̌ula tani hi v̌ona, waŝiv̌o a ŝi ta v̌a ku šenga rišaka ra v̌ana v̌a wena. Kambe loko nḍi anakanyile timhaka leti, e ku ti twisisa, a ŝi nonoṅhwa ngopfu e mahlweni ka mina, nḍi konḍa nḍi nghena e v̌ukwetsimelweni bya Šikwembu, kutani nḍi ehleketa ku hela ka v̌ona. Kunene u v̌a v̌eka e tindleleni to retemuka, u v̌a wisa hansi e ku onhakeni. Aha! v̌a herise ku yini kaṅwe-kan’we, v̌a susiwa, v̌a herisiwa hi ku tšhav̌a? Ŝa ngi i noro, loko v̌a pfukile, wee Hosi, loko u pfuka, u ta sola šiv̌umbeko ša v̌ona.”—Pisalema 73:15-20.

I swinene leswi Asafa a nga phofulangiki xivilelo lexi, hikuva ku byela vanhu leswaku a swi pfuni nchumu ku tirhela Yehovha ingi swi hete matimba ya swirho swa ndyangu wa ka vona wa vagandzeri, kumbe ingi swi tsanise ripfumelo ra vona. Swa antswa swonghasi ku pfala nomu, u endla leswi Asafa a swi endleke! U ye evukwetsimelweni bya Xikwembu a ya kumisisa xivangelo xa ku va vanhu vo homboloka va vonaka va pona ku xupuriwa, kasi lavanene va xaniseka. Xiyimo xexo xi pfumelele Asafa ku anakanyisisa hi ku rhula exikarhi ka vagandzeri va Yehovha, kutani mianakanyo ya yena yi lulamisiwile. Kutani namuntlha, loko hi pfilunganyiwa hi leswi hi swi vonaka, na hina hi ku fanana a hi laveni tinhlamulo ta swivutiso swa hina hi ku tihlanganisa ni vanhu va Xikwembu ematshan’weni yo tihambanisa ni van’wana.—Swivuriso 18:1.

Asafa u sungule ku xiya leswaku Xikwembu xi veke vanhu lavo homboloka “e tindleleni to retemuka.” Tanihi leswi va tinyiketeleke eku kumeni ka swilo leswi vonakaka evuton’wini bya vona hinkwabyo, va le khombyeni ra ku wa va nga swi langutelanga. Endzhaku va ta fa hi ku dyuhala, naswona rifuwo ra vona leri va ri kumeke hi ndlela yo biha a ri nge va nyiki masiku layo tala ya ku hanya. (Pisalema 49:6-12) Ku humelela ka vona ku ta fana ni norho lowu hundzaka hi ku hatlisa. Va nga avanyisiwa va nga si dyuhala, loko va tshovela leswi va swi byaleke. (Vagalatiya 6:7) Tanihi leswi va fularheleke Loyi ku nga yena ntsena la nga va pfunaka, va sala va tsanile, va nga ri na ntshembo. Loko Yehovha a teka goza ro lwisana na vona, u ta xiya “šiv̌umbeko” xa vona—ku tinyungubyisa ni xiyimo xa vona—tanihi manyala.

Tivonele Eka Ndlela Leyi U Angulaka Ha Yona

Hi ku xiya leswaku a nga angulanga kahle eka leswi a swi voneke, Asafa u pfumerile a ku: “Loko mbilu ya mina yi ri kari yi dyiwa hi mbiṭi, loko nḍi tlhav̌iwa e šisutini, a nḍi ri šiphukuphuku, a nḍi nga twisisi ntšhumu; e mahlweni ka wena a nḍi fana ni šihari. Hambi ŝi ri tano, nḍi na wena hi masiku, u nḍi khomile hi v̌oko ra šinene; u ta nḍi fambisa hi ku ṭunḍuša ka wena, kutani u ta nḍi amukela e ku kwetsimeni.”—Pisalema 73:21-24.

Ku anakanyisisa hi ku humelela ka vanhu lavo homboloka hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka ni ku xaniseka ka lavo lulama swi nga vavisa mbilu ya munhu kumbe ku n’wi karihisa. Endzeni-ndzeni—eka tinswo takwe—Asafa u twe ku vaviseka lokukulu hikwalaho ka xiyimo lexi. Eka Yehovha u fane ni xiharhi lexi nga ehleketiki lexi endlaka swilo hi ku landza rintumbuluko. Kambe Asafa ‘a a tshama ni Xikwembu nkarhi hinkwawo, lexi n’wi khomeke hi voko rakwe ra xinene.’ Loko hi endla xihoxo eka leswi hi swi anakanyaka, kambe hi lava ku layiwa hi Yehovha hi laha Asafa a endleke ha kona, Xikwembu xi ta hi khoma hi voko, leswaku xi hi tiyisa ni ku hi kongomisa. (Ringanisa Yeremiya 10:23.) Xi nga hi kongomisa eka vumundzuku lebyi tsakisaka loko hi tirhisa ndzayo ya xona ntsena. Hi nga ha xumbadziwa nkarhinyana, kambe Yehovha u ta hundzula swiyimo, ‘a hi kwetsimisa’ kumbe ku hi endla lava dzunisekaka.

Hi ku xiya xilaveko xa ku titshega hi Yehovha, Asafa u ye emahlweni a ku: “Nḍi na mani e tilweni, loko u nga ri wena? Ni la misav̌eni, nḍi ṭakela wena ntsena. Nyama ya mina, ni mbilu ya mina ŝi nga hela, kambe Šikwembu i ribye ra mbilu ya nga, i nḍaka ya mina hi laha ku nga heriki. Hikuv̌a, waŝiv̌o la’v̌a ṭhinelaka kule na wena v̌a ta fa. U herisa hikwav̌o la’v̌a ku fularelaka. Loko nḍi ri mina, ku ṭhinelela Šikwembu, i rifuwo ra mina. Nḍi v̌ekile v̌utšhav̌elo bya mina e ka Hosi Yehova, leŝaku nḍi ta amba mitiro ya wena hikwayo.”—Pisalema 73:25-28.

Ku fana na Asafa, i Yehovha ntsena loyi hi titshegaka ha yena leswaku hi ta kuma nsirhelelo ni nchavelelo wa ntiyiso. (2 Vakorinto 1:3, 4) Kutani ematshan’weni yo navela rifuwo ra laha misaveni ra munhu un’wana, a hi tirheleni Xikwembu, hi tihlayisela rifuwo etilweni. (Matewu 6:19, 20) Ku va ni xiyimo lexi amukelekaka emahlweni ka Yehovha swi fanele swi hi tsakisa swinene. Hambi loko nyama ni mbilu ya hina swo tsana, u ta hi tiyisa ni ku tiyisa mbilu ya hina leswaku hi nga heleleriwi hi ntshembo ni xivindzi exikarhi ka valala va hina. Ku va ni vuxaka na Yehovha i rifuwo leri nga ringanisekiki. Ku dlaya vuxaka lebyi swi ta vanga khombo eka hina ni hinkwavo lava n’wi tshikaka. Hikwalaho, ku fana na Asafa, a hi tshineleni ekusuhi ni Xikwembu, hi xi rhulela ku karhateka ka hina hinkwako. (1 Petro 5:6, 7) Leswi swi kurisa vuhlayiseki bya hina hi tlhelo ra moya naswona swi hi susumetela ku byela van’wana hi mintirho leyi hlamarisaka ya Yehovha.

Tshama U Tshembekile Eka Yehovha

Asafa a a vaviseka hi leswi a a vona vanhu lavo homboloka va humelela le Israyele, ku nga tiko ra ka vona. Exikarhi ka malandza ya Yehovha lama tshembekaka, a ku ri ni “la’v̌o biha” lava nga ni nandzu wa ku tikurisa, ku tikukumuxa, ku pfuxa madzolonga, ku sandza ni wa vukanganyisi, ni lava va alaka leswaku Xikwembu xa swi tiva leswi va swi endleke. (Pisalema 73:1-11) Vona xitsundzuxo lexonghasi! Leswaku hi tsakisa Yehovha Xikwembu, hi fanele ku papalata ku va ni mikhuva yo tanihi ku tinyungubyisa, ku pfuxa madzolonga, ku sandza ni ku nga tshembeki. Ku fana na Asafa, onge malandza hinkwawo ya Yehovha ‘ma nga ta evukwetsimelweni bya Xikwembu’ hi ku hlengeletana nkarhi na nkarhi ni vagandzeri va xona lava tshembekaka. Ina, hinkwavo lava rhandzaka Yehovha ‘a va tshinele eka Xikwembu,’ va titshega hi xona leswaku xi va tiyisisa emaxangwini ya vona, ku nga khathariseki leswi van’wana va nga swi vulaka kumbe ku swi endla.—Pisalema 73:12-28; 3 Yohane 1-10.

I ntiyiso, ku humelela ka vanhu lavo homboloka hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka ku nga ringa ripfumelo ra hina, tanihi leswi swi ringeke ripfumelo ra Asafa. Kambe hi nga tiyisela ndzingo lowu loko hi nyiketela vutomi bya hina entirhweni wa Yehovha. Hi ta kuma hakelo yo endla leswi, hikuva ‘Xikwembu a xi na mona, kutani xi nga ka xi nga rivali ntirho wa hina ni rirhandzu leri hi ri kombisaka hikwalaho ka vito ra xona.’ (Vaheveru 6:10) Miringo ya hina yi ta va ya ‘nkarhinyana naswona yi ta va leyi vevukaka’ loko yi ringanisiwa ni hakelo ya hina. (2 Vakorinto 4:17) Hambi ku ri malembe ya 70 kumbe 80 ya ku xaniseka ma fana ni moya lowu humaka enon’wini wa hina loko hi hlevetela, loko ma ringanisiwa ni vutomi lebyi nga heriki lebyi tsakisaka lebyi Yehovha a byi tshembisaka malandza yakwe lama tshembekaka.—Pisalema 90:9, 10.

Hi nga tshuki hi pfumelela ku humelela ka vanhu lavo homboloka hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka ni ku xaniseka ka hina hikwalaho ka vululami, swi hi sivela ku kombisa ripfumelo, leri ri nga mbhandzu wa moya wa Xikwembu lowo kwetsima. (Vagalatiya 5:22, 23; 1 Petro 3:13, 14) Sathana u ta tsaka loko hi tekelela vanhu lavo homboloka, lava va talaka ku humelela hi leswi va nga tengangiki. Ematshan’wini ya sweswo, a hi xiximeni vito ra Yehovha hi ku lwisana ni ndzingo wo fularhela mimpimanyeto yakwe leyinene. (Sofoniya 2:3) Hi nga tshuki hi karhateka hi ku humelela ka vadyohi, hikuva hakanyingi va humelela hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka ntsena. Kutani swi va pfuna yini ke? A swi ringanisiwi nikatsongo ni ku humelela hi tlhelo ra moya loku tokotiwaka hi lava va kombisaka ripfumelo eka Yehovha, Hosi leyi Tlakukeke.