Xana U Nga Swi Kota Ku Lehisa Mbilu?

YEHOVHA u byele Abram a ku: “Huma e tikweni ra wena . . . u ya e tikweni leri nḍi nga ta ku kombisa rona. Nḍi ta ku endla tiko le’rikulu; nḍi ku katekisa, nḍi kurisa v̌ito ra wena.” (Genesa 12:1, 2) Hi nkarhi wolowo Abram a a ri ni malembe ya 75 hi vukhale. U yingisile naswona hi vutlharhi u lehise mbilu vutomi byakwe hinkwabyo, a rindzela Yehovha.

Eku heteleleni, Xikwembu xi nyike Abrahama (Abram) lowo leha mbilu xitshembiso lexi: “Hakunene ndzi ta ku katekisa, ndzi ku andzisa.” Muapostola Pawulo u engeterile a ku: “Hi ndlela yoleyo Abrahama, hi ku lehisa mbilu, ú kumile leswi a tshembisiweke swona.”—Vaheveru 6:13-15.

Swi vula yini ku lehisa mbilu? Tidikixinari ti ku hlamusela tanihi vuswikoti byo “rindzela xanchumu hi ku rhula” kumbe ku kota “ku tiyisela ehansi ka ntlhontlho kumbe ntshikilelo.” Hikwalaho ku lehisa ka wena mbilu ku va endzingweni loko u fanele ku rindzela munhu kumbe xo karhi, kumbe loko u tlhontlhiwile kumbe u ri ehansi ka ntshikilelo. Eswiyin’weni swo tano munhu la lehisaka mbilu u tshama a timiyelerile; kasi loyi a helaka mbilu wa lan’wa ni ku nyangatseka.

Misava Ya Hina Ya Manguva Lawa Leyi Helaka Mbilu

Ngopfu-ngopfu etindhawini to tala ta le madorobeni, ku kandziyisiwa rivilo ku nga ri ku lehisa mbilu. Eka timiliyoni ta vanhu lava tshamaka emadorobeni lama teleke hi vanhu, siku rin’wana ni rin’wana ri sungula hi ku rila ka bele ya ni mixo. Koloko i ku sungula ka mphensa-mphensa—ku ya kun’wana, ku ya vona munhu un’wana ni ku kuma nchumu wo karhi. Xana swa hlamarisa leswi vo tala va nga tshamisekiki ni ku hela timbilu?

Xana wa khunguvanyeka loko u langutane ni swihoxo swa van’wana? Albert u ri: “A ndzi n’wi rhandzi munhu la nga hlayisiki nkarhi.” Vo tala va nga pfumela leswaku ku rindzela munhu la nga hlayisiki nkarhi swa tika, ngopfu-ngopfu loko mi vekeriwe swipimelo. Malunghana ni Mufumi wa le Newcastle, n’watipolitiki wa le Britain wa lembe xidzana ra vu-18, ku vuriwe leswi landzelaka: ‘U dya hafu ya awara ni mixo, leyi a ringetaka ku yi pfala dyambu hinkwaro kambe a nga humeleli.’ Loko a wu fanele ku titshega hi munhu wo tano masiku hinkwawo, xana a wu ta swi kota ku lehisa mbilu?

Loko u chayela movha, xana a wu hlweli ku nyangatseka, u ala ku rindza, kumbe u lava ku chayela hi rivilo lerikulu? Eswiyin’weni swo tano, ku hela mbilu swi tala ku vanga khombo. Hi 1989, endhawini leyi a yi vuriwa Jarimani Vupela-dyambu, timhangu to tlula 400 000 ta le patwini lerikulu ti vange ku vaviseka kumbe rifu. Etimhangwini leti, yin’we eka tinharhu yi vangiwe hi ku chayela hi rivilo lerikulu kumbe ku tshinelelana ngopfu ni movha lowu nga emahlweni ka wena. Hikwalaho, hi ndlela yo karhi, ku hela mbilu ku vange ku vaviseka kumbe rifu ra vanhu vo tlula 137 000. Vona vuyelo lebyi vangiweke hi ku hela mbilu!

Ann wa vilela: “Ndzi kuma swi nonon’hwa ku lehisa mbilu loko munhu a tshamela ku ku nghena enon’wini, kumbe loko a tinyungubyisa ngopfu.” Karl-Hermann u vula leswaku ku lehisa ka yena mbilu ku tlhontlhiwa hi “vana lava nga riki na xichavo eka lavakulu.”

Swiyimo leswi ni swin’wana swi nga ku endla u hela mbilu. Kutani u nga ku hlakulela njhani ku lehisa mbilu loku engetelekeke xana?

Yehovha A Nga Tiyisa Ku Lehisa Ka Wena Mbilu

Vanhu vo tala va anakanya leswaku ku lehisa mbilu swi kombisa ku ka u nga tiyanga kumbe ku tsana. Hambi swi ri tano, Yehovha u ku languta tanihi xikombiso xa vurhena. Yena hi byakwe u ‘lehisa mbilu hikuva a nga lavi leswaku ni un’we a lova, kambe u lava leswaku hinkwavo va ta eku hundzukeni.’ (2 Petro 3:9) Hikwalaho, leswaku u ta kota ku tiyisa ku tiyisela ka wena, namarhela Yehovha, u n’wi tshemba hi mbilu ya wena hinkwayo. Ku tiyisa vuxaka bya wena ni Xikwembu i goza ra nkoka swinene leri ngo va roxe ro kota ku lehisa mbilu.

Ku tlula kwalaho, i swa nkoka ku tiva swikongomelo swa Yehovha hi misava ni vanhu. Abrahama “a a langutela muti lowu nga ni masungulo lamanene [Mfumo wa Xikwembu], lowu muaki ni muendli wa wona xi nga Xikwembu.” (Vaheveru 11:10) Hi ku fanana, swi ta ku pfuna ku hlayisa langutelo lerinene hi switshembiso swa Xikwembu ni ku navela ku rindzela Yehovha. Kutani u ta xiya leswaku ku lehisa mbilu, leswi nga vuliki ku ba mariri, kahle-kahle swi endla leswaku vanhu va nghena evugandzerini bya ntiyiso. Hikwalaho, “twisisani leswaku loko Hosi ya hina yi lehisa mbilu, yi endlela ku hi ponisa.”—2 Petro 3:15.

Ku vuriwa yini loko swiyimo swa wena n’wini swi ringa ku lehisa ka wena mbilu hi ndlela leyi nga tiyiselekiki? Xana lava nga riki vapfumeri va ku tshikilela hi ndlela leyi siringaka? Xana u tshama u khomiwa hi vuvabyi lebyi tekaka nkarhi wo leha? Loko swi ri tano, tsundzuka leswi mudyondzisiwa Yakobo a swi tsaleke. Endzhaku ko kombetela eka ntila wa vaprofeta lowu va wu kombiseke wo lehisa mbilu, u paluxe xihundla xo tshama u rhurile ehansi ka ntshikilelo lowukulu. Yakobo u te: “Xana ku ni un’wana wa n’wina loyi a xanisekaka? A a khongele.”—Yakobo 5:10, 13.

Tiyimisele ku kombela Xikwembu hi xikhongelo leswaku xi tiyisa ku lehisa ka wena mbilu ni ku ku pfuna ku lawula moya wa wena loko u ringiwa. Tshinelela Yehovha hi ku phindha-phindha, kutani u ta ku pfuna leswaku u tiva swiyimo kumbe mikhuva ya van’wana leyi xungetaka ku tikhoma ka wena. Ku khongelela matimba yo hlula swiyimo leswi ringaka ka ha ri emahlweni swi nga ku pfuna leswaku u tshama u rhurile.

Ku Va Ni Langutelo Lerinene Hi Wena N’wini Ni Van’wana

Leswaku u ta va ni ku rhula ka mianakanyo, u fanele u va ni malangutelo lamanene hi wena n’wini ni hi van’wana. Leswi swi nga koteka hi ku dyondza Bibele hikuva yi kombisa leswaku un’wana ni un’wana u tswariwe a nga hetisekanga kutani u ni swihoxo swakwe. Ku tlula kwalaho, vutivi bya Bibele byi ta ku pfuna leswaku u kula erirhandzwini. Mfanelo leyi i ya nkoka leswaku u ta kota ku lehisela van’wana mbilu.—Yohane 13:34, 35; Varhoma 5:12; Vafilipiya 1:9.

Rirhandzu ni ku tiyimisela ku rivalela swi nga ku horisa mbilu loko u tlhontlhiwile. Loko un’wana a ri ni mikhuva leyi ku siringaka, rirhandzu ri ta ku tsundzuxa leswaku i mikhuva leyi u nga twananiki na yona, hayi munhu yoloye. Tsundzuka ndlela leyi ku tshamela ka wena ku endla swihoxo ku ringaka ku lehisa ka Xikwembu mbilu ni ku siringa van’wana ha yona.

Malangutelo lamanene hi wena n’wini na wona ma ta ku pfuna ku rindza hi ku lehisa mbilu. Hi xikombiso, xana a wu ri karhi u lwela ku fanelekela malunghelo yo karhi entirhweni wa Yehovha, kambe u hetiwa matimba? Xana u hatlisa ku hela mbilu? Kutani, loko swi ri tano, tsundzuka leswaku ku hela ngopfu mbilu swi vangiwa hi ku tikurisa. Solomoni u te: “Mbilu yo leha yi sasekile ku tlula mbilu le’yi tikurisaka.” (Eklesiasta 7:8) Ina, ku tikurisa i xihinga lexikulu eku hlakuleleni ka ku lehisa mbilu. Xana a hi ntiyiso leswaku munhu loyi a titsongahataka swa n’wi olovela ku rindza hi ku rhula ke? Hikwalaho, hlakulela moya wa ku titsongahata, kutani swi ta ku olovela ku rindzela nchumu lowu hlwelaka hi ku rhula ka mianakanyo.—Swivuriso 15:33.

Ku Lehisa Mbilu Swi Ni Tihakelo Leti Fuweke

Abrahama u tiveka ngopfu hi ripfumelo rakwe. (Varhoma 4:11) Kambe, ku lehisa mbilu swi endle leswaku ripfumelo rakwe ri tshama ri tiyile. Hi yihi hakelo leyi a yi kumeke hikwalaho ko rindzela Yehovha?

Abrahama u tshembiwe ngopfu hi Yehovha. Xisweswo vito ra Abrahama ri ve lerikulu, naswona vatukulu vakwe va ve tiko ra matimba. Matiko hinkwawo ya misava ma nga tidzunisa hikwalaho ka mbewu yakwe. Abrahama u tirhe tanihi muvulavuleri wa Xikwembu ni ku va muyimeri wa Muvumbi. Xana ku vile ni hakelo leyikulu hikwalaho ka ripfumelo ni ku lehisa mbilu ka Abrahama?

‘Yehovha u tele musa ni tintswalo’ eka Vakreste lava tiyiselaka miringo hi ku lehisa mbilu. (Yakobo 5:10, 11) Vanhu vo tano va ni ripfalo leri baseke hi ku va va endla ku rhandza ka yena. Hikwalaho, na wena, loko wo rindzela Yehovha ivi u tiyisela miringo hi ku lehisa mbilu, vuyelo bya ku tiyisela ka wena byi ta va ku amukeriwa hi Yehovha ni ku kuma mikateko yakwe.

Ku lehisa mbilu swi pfuna vanhu va Xikwembu swinene eswiyin’weni hinkwaswo swa vutomi. Malandza mambirhi ya Yehovha, ku nga Christian na Agnes va yi xiyile mhaka leyi loko va kunguhata ku vutana. Va hlwerise ku vutana ka vona hikwalaho ko xixima vatswari va Christian, lava laveke nkarhi wo tiva Agnes ku antswa. Xana hi byihi vuyelo lebyi xiendlo lexi xi veke na byona?

Christian wa hlamusela: “Hi le ku heteleleni ntsena laha hi voneke ndlela leyi ku lehisa ka hina timbilu ku khumbeke vatswari va mina ha yona. Ku rindzela ka hina hi ku lehisa mbilu a ku byi dlayanga vuxaka bya mina na nsati wa mina. Kambe a ku ri xiphemu xo sungula xo tiyisa vuxaka bya hina ni vatswari va mina.” Ina, ku lehisa mbilu swi va ni hakelo leyi fuweke.

Nakambe ku lehisa mbilu ku kondletela ku rhula. Ndyangu ni vanghana va ta swi tlangela loko u nga va holoveli hikwalaho ka xihoxo xin’wana ni xin’wana lexi va xi endlaka. Ku rhula ka wena ni ku twisisa loko van’wana va endla swihoxo swi ta sivela swiendlo leswi khomisaka tingana. Xivuriso xa Xichayina xi ri: “Ku lehisa mbilu loko u hlundzukile swi ta ku pfuna leswaku u nga vi na nhlomulo masiku ya dzana.”

Ku lehisa mbilu ku antswisa vumunhu bya wena, entiyisweni ku ku pfuna ku hlayisa ni timfanelo ta wena letin’wana ti ri exiyin’weni lexinene. Swi tiyisa ripfumelo ra wena, ku rhula ka wena ka khomelela, naswona rirhandzu ra wena a ri tsekatseki. Ku lehisa mbilu swi ta endla leswaku u tsaka, loko u kombisa tintswalo, vunene ni musa. Ku lehisa mbilu swi endla leswaku u kota ku va ni matimba yo hlakulela ku tiyisela ni ku tikhoma.

Hikwalaho loko wo rindzela ku hetisisiwa ka switshembiso swa Yehovha, u ta tiyisekisiwa hi vumundzuku lebyi hlamarisaka. Ku fana na Abrahama, ‘u ta kuma leswi u tshembisiweke swona, hi mhaka ya ku pfumela ka wena ni ku lehisa ka wena mbilu.’—Vaheveru 6:12.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Vuxaka lebyikulu na Yehovha byi ta ku pfuna leswaku u lehisa mbilu, hi laha Abrahama a endleke ha kona