Minkarhi Yi Cincile

MAWAKU ndlela leyi a swi tsakisa ha yona ku hanya eIsrayele wa khale ehansi ka vulawuri lebyi vangamaka bya Hosi Solomoni, wo tshembeka! A wu ri nkarhi wa ku rhula, ku humelela ni ntsako. Hi nkarhi lowu Solomoni a a seketela vugandzeri bya ntiyiso hi ku tshembeka, Yehovha u katekise tiko swinene. Xikwembu a xi nyikanga Hosi Solomoni rifuwo ro tala ntsena, kambe xi tlhele xi n’wi nyika “mbilu le’yi tlhariheke le’yi nga ni ku twisisa” leswaku Solomoni a ta fuma hi ku lulama ni rirhandzu. (1 Tihosi 3:12) Bibele yi ri: “Tihosi hikwato ta misav̌a a ti lav̌a Salomon e ku yingisa v̌utlhari bya yena, lebyi Šikwembu ši byi v̌ekeke mbilwini ya yena.”—2 Tikronika 9:23.

Yehovha u nyike vanhu lava, nsirhelelo, ku rhula, ni swilo swo tala leswinene. Rito ra Xikwembu ri ri: “V̌a-Yuda ni v̌a-Israel a v̌a tele ngopfu, byi ri v̌unyingi le’byi fanaka ni sav̌a le’ri nge ribuweni ra lwandle. A v̌a dya, v̌a nwa, v̌a ṭaka.” Hi xiviri ni hi ku fanekisela, vanhu “a v̌a akile, v̌a nga tšhavi ntšhumu, uṅwana ni uṅwana e hansi ka vinya ya yena ni hansi ka nkuwa wa yena, e masikwini hikwawo ya Salomon.”—1 Tihosi 4:20, 25.

Minkarhi yi cincile. Vutomi namuntlha byi hambane ngopfu ni bya masiku lawayani ya ntsako ya khale. Ku hambana ni le minkarhi ya Solomoni, xirhalanganya lexikulu namuntlha i vusweti. Hambi ku ri ematikweni lama fuweke, ku ni vusweti. Hi xikombiso, eUnited States ni le matikweni ya European Union, vanhu va kwalomu ka 15 wa tiphesente va hanya evuswetini, hi ku vula ka United Nations Development Program.

Minkarhi ni xiyimo xa misava hinkwayo, The State of the World’s Children 1994, xiviko xa UNICEF ku nga (United Nations Children’s Fund) xi rungula leswaku n’we-xa-ntlhanu xa vaaki va misava va hanya evuswetini lebyo chavisa, ku tlhandlekela kwalaho, vutomi bya swisiwana leswikulu emisaveni byi “ya byi tika ni ku pfumala vuyo.”

Ematikweni man’wana ku durha loku chavisaka ka swilo, ku engetela swirhalanganya eka swisiwana. Wansati wa le tikweni rin’wana ra Afrika u te: “U vona xilo emakete, kutani u ku, ‘swilulamile, i nge ndzi tsutsumela ekaya ndzi ya teka mali ndzi ta xi xava.’ Endzhaku ka awara loko u vuya u byeriwa leswaku u nge swi koti ku xi xava, hikuva nxavo wa xona wa ha ku engeteriwa sweswi. Xana munhu u ta endla yini? Swi tshova mbilu hakunene.”

Wansati un’wana kwalaho u te: ‘Leswaku hi hanya, hi rivala hi swilaveko swin’wana. Sweswi, mhaka leyi hi yi rhangisaka i ku kuma swakudya.’

Hi ku ya hi Nhlangano wa Matiko vumundzuku byi languteka byi heta mongo. Hi xikombiso, UNICEF yi ringanyeta leswaku loko xiyimo xa ku andza ka vaaki lava nga kona sweswi xo ya emahlweni, nhlayo ya swisiwana emisaveni hinkwayo yi ta andza ka mune “emalembeni lawa munhu a hanyaka wona.”

Kambe, ku nga khathariseki ku biha ngopfu ka swiyimo swa ikhonomi ni swa ntshamisano, malandza ya Xikwembu ma ni xivangelo xo va ni ntshembo hi vumundzuku. Hambi leswi va hanyaka exikarhi ka lava va langutaka vumundzuku byi ri lebyi nga riki na nchumu xo saseka, malandza ya Xikwembu ya languta vumundzuku hi ntsako ni ntshembo. Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamusela swivangelo swa kona.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 3]

De Grunne/Sipa Press