Ku Hanya Hi Ku Landza Xihlambanyo Xa Wena Xa Vukati!

SIKU ra mucato i siku ra ntsako. Nakambe i xiendlakalo xa nkoka swinene. Vatekani va endla xitshembiso lexi tiyeke lexi nga ta khumba vutomi bya vona hinkwabyo. Lava nga kona enkhubyeni tanihi vaendzi i timbhoni ta xitshembiso lexi lexi tiyeke, kambe Yehovha Xikwembu i Mbhoni leyikulu.

Bibele a yi lerisi maendlelo yo karhi kumbe muxaka wo hlawuleka wa nkhuvo wa vukati. Kambe, hi ku xiya masungulo ya byona lama simekiweke hi Xikwembu, hi ntolovelo vukati byi simekiwa hi ku tirhisa swihlambanyo swa byona hi nkarhi wa nkhuvo wa vukhongeri. Se swi na malembe Timbhoni ta Yehovha ti ri karhi ti tirhisa xihlambanyo lexi landzelaka xa vukati: “Mina—— ndzi teka wena—— u va (nsati/nuna) wa mina wa le nawini, loyi ndzi nga ta n’wi rhandza ni ku n’wi hlayisa (Hlomisa: ni ku n’wi xixima swinene) ku pfumelelana ni nawu wa Xikwembu lowu andlariweke eMatsalweni layo Kwetsima eka (vavasati/vavanuna) va Vakreste, ntsendze loko havambirhi ha ha hanya swin’we emisaveni hi ku landza lunghiselelo ra Xikwembu ra vukati.”a

Swilo Swin’Wana Swo Anakanyisisa Ha Swona

Loko u ehleketa hi ku nghenela vukati, i swa nkoka ku anakanyisisa hi ntikelo ni leswi xihlambanyo lexi xi vulaka swona siku ro tekana ri nga si fika. Solomoni u te: “U nga ṭhuki u hatlisisa nomu wa wena, mbilu ya wena yi nga ṭhuki yi hatlisa ku v̌ulav̌ula mhaka e mahlweni ka Šikwembu.” (Eklesiasta 5:2) Ku vuriwa yini hi loko ana se u nghenele vukati? Kutani u ta vuyeriwa loko u anakanyisisa hi nkoka wa xitshembiso lexi tiyeke lexi u xi endleke emahlweni ka Yehovha. Xana u hanya hi ku landza xitshembiso lexi? Vakreste va teka switshembiso swa vona swi ri swa nkoka. Solomoni u ya emahlweni: “Hetisa ku hlambanya loku u ku hlambanyeke. Le’ši lulameke i ku ka u nga hlambanyi, ku ri ni ku hlambanya loko u nga hetisi ku hlambanya ka wena. U nga ṭhuki u ṭhiketa nomu wa wena wu yisa nyama ya wena e šidyohweni, u nga ṭhuki u v̌ula e mahlweni ka nṭumi [ya Šikwembu] leŝaku u hošile ntsena.”—Eklesiasta 5:4-6.

Swi le rivaleni leswaku ku kambisisa xiga ha xin’we-xin’we xa xihlambanyo xa vukati swi ta engetela ndlela leyi u xi twisisaka ha yona xitshembiso lexi lexi tiyeke.

“Mina—— ndzi teka wena”: Lawa i marito yo sungula ya xihlambanyo. Ma kandziyisa leswaku u byarha vutihlamuleri bya xiboho xa wena xo nghenela vukati.

Hi ndlela ya Vukreste, ku hava xiboho xa Matsalwa xo nghenela vukati. Yesu Kreste hi byakwe u tshame a nga tekanga naswona u bumabumele ku titshamela-wexe eka lava “kotaka ku amukela mhaka leyi.” (Matewu 19:10-12) Hi hala tlhelo, vaapostola vo tala va Yesu a va ri vavanuna lava tekeke. (Luka 4:38; 1 Vakorinto 9:5) Swi le rivaleni leswaku xiboho xo nghenela vukati i xa munhu hi xiyexe. Ku hava munhu loyi a nga ni mfanelo ya Matsalwa yo sindzisa van’wana ku nghenela vukati.

Hikwalaho, u ni vutihlamuleri bya leswi u hlawuleke ku nghenela vukati. Kumbexana u lo n’wi hlawula loyi u nga ta tekana na yena. Loko u endla xihlambanyo xa vukati, hi ku vula u ku, ‘Ndzi teka wena——,’ u teka kumbe ku amukela munhu yoloye ni timfanelo takwe letinene—kambe u tlhela u amukela ni swihoxo swa yena.

Kumbexana hi ku famba ka nkarhi u ta tshubula mikhuva leyi a wu nga yi tivi eka vumunhu bya loyi u tekaneke na yena. U nga ha hela matimba nkarhi wun’wana. Bibele yi vula leswaku “vanhu hinkwavo va dyohile hikokwalaho ku kwetsima loku a va nyikiwile hi Xikwembu, va ku pfumala.” (Varhoma 3:23) Hikwalaho u nga ha fanela ku endla mindzulamiso leswaku u ta kota ku twanana ni loyi u tekaneke na yena. Leswi swi nga ha nonon’hwa, naswona minkarhi yin’wana u nga ha titwa onge u nga tshika hinkwaswo. Kambe tsundzuka, xihlambanyo xa vukati xi endliwe emahlweni ka Yehovha. A nga ku pfuna leswaku u humelela.

“U va (nsati/nuna) wa mina wa le nawini”: Evukatini byo sungula, loko Evha a tekane na Adamu, Yehovha Xikwembu u vule leswaku “va fanele va va nyama yin’we.” (Genesa 2:24, NW; Matewu 19:4-6) Xisweswo nhlangano wa vukati i vuxaka lebyikulu swinene lebyi nga ta tshama byi ri kona eka vanhu vambirhi. Vukati byi ku nghenisa eka vunghana lebyintshwa. U amukela munhu un’wana leswaku a va “nsati wa [wena] wa le nawini” kumbe “nuna wa [wena] wa le nawini.” A byi fani ni vunghana lebyin’wana. Swiendlo leswi nga vavisakanyana eka vunghana byin’wana swi nga ha vavisa hi mpimo lowukulu elunghiselelweni ra vukati.

Hi xikombiso, xiya ndzayo ya Matsalwa leyi nga eka Vaefesa 4:26. Kwalaho Bibele yi ri: “Loko mi tshuka mi hlundzuka, mi nga weli eku dyoheni; dyambu ri nga tshuki ri pela ma ha hlundzukile.” Kumbexana a hi minkarhi hinkwayo laha u lulamiseke swiphiqo ni maxaka ni vanghana hi ku hatlisa hi laha a wu fanele u endle ha kona. Kambe loyi u tekaneke na yena i munhu wa le kusuhi swinene na wena ku tlula xaka kumbe munghana wihi na wihi. Ku tsandzeka ku lulamisa timhaka hi ku hatlisa ni loyi u tekaneke na yena swi nga ha byi nghenisa ekhombyeni vuxaka bya n’wina byo hlawuleka.

Xana u pfumelela ku kanetana loku nga kona exikarhi ka wena ni loyi u tekaneke na yena ku va mhaka leyi endlaka leswaku mi tshama mi hlundzukile ni ku vaviseka nkarhi wo leha? Xana timholovo ni swiyimo leswi khunguvanyisaka swi heta masiku yo hlaya swa ha ri kona? Leswaku u ta kota ku fambisana ni xihlambanyo xa wena, loko ku pfuka timholovo u nga pfumeleli dyambu ri pela u nga si phahlelana mariyeta ni loyi u tekaneke na yena. Leswi swi vula ku rivalela u tlhela u rivala kun’we ni ku pfumela swihoxo ni swidyoho swa wena.—Pisalema 51:5; Luka 17:3, 4.

Ku “n’wi rhandza”: Nuna u hlambanya ku “rhandza ni ku hlayisa” hlomisa ra yena. Rirhandzu leri ri katsa rirhandzu ra nyanyuko leri handle ko kanakana ri va hlanganiseke. Kambe rirhandzu ra nyanyuko a ri enelanga. Rirhandzu leri Mukreste a hlambanyaka ha rona eka loyi a tekanaka na yena ri entile naswona ri anamile.

Vaefesa 5:25 yi ri: “N’wina vavanuna, rhandzani vasati va n’wina kukota leswi Kriste na yena a [rhandzeke vandlha, NW].” Swi le rivaleni leswaku rirhandzu ra Yesu eka vandlha a ri fani ni rirhandzu ra nyanyuko exikarhi ka vanhu va rimbewu leri hambaneke. Marito lama nge “rhandzani” na “rhandzeke” lama tirhisiweke eka tsalwa leri ma huma eka rito a·gaʹpe, leri vulaka rirhandzu leri lawuriwaka hi misinya ya milawu. Laha Bibele yi lerisa vavanuna ku rhandza vasati va vona hi rirhandzu leri tshamaka ri ri kona nkarhi hinkwawo, leri nga hundzukiki, ni leri khomelelaka.

A hi ntlhaveko wa leswaku “ndza ku rhandza hikuva wa ndzi rhandza.” Wanuna u tikarhatela vuhlayiseki bya nsati wa yena ku tlula bya yena n’wini, ni wansati u rhandza nuna wakwe hi mukhuva lowu fanaka. (Vafilipiya 2:4) Ku hlakulela rirhandzu lero enta eka loyi u tekaneke na yena swi ta ku pfuna leswaku u hanya hi ku landza xihlambanyo xa wena xa vukati.

Ku “n’wi hlayisa”: Hi ku ya hi xihlamusela-marito xin’wana, ku “hlayisa” swi vula ‘ku khoma hi rirhandzu, ku twela kumbe ku kombisa ntlhaveko wa rirhandzu eka xanchumu.’ U fanele u kombisa rirhandzu ra wena hi marito ni swiendlo! Ngopfu-ngopfu wansati u lava ku tshamela ku kombiwa rirhandzu hi nuna wa yena. Nuna wakwe a nga ha khathalela swilaveko swa yena swa miri, kambe leswi a swi enelanga. Ku ni vavasati lava nga ni swakudya leswi ringaneke ni kaya lerinene kambe lava nga tsakangiki hi laha ku heleleke hikwalaho ka leswi vanuna va vona va va baka hi makatla kumbe ku va honisa.

Kasi hi hala tlhelo, wansati loyi a swi tivaka leswaku wa rhandziwa ni ku hlayisiwa, kunene wa tsaka. Kavula, leswi swa fana ni le ka wanuna. Rirhandzu ra ntiyiso ri kurisiwa swinene hi marito ya rirhandzu ra xiviri. Eka Risimu Ra Tinsimu, murhandziwa wa murisi u phofurile: “A hi ku nanḍiha ka riranḍu ra wena, makweru, muv̌utiwa wa mina! Riranḍu ra wena ri nanḍiha ŝonghasi, ri tlula vinyo; ku nuṅhwela ka wena ku tlurisa miri hikwayo ya risuna!”—Risimu ra Tinsimu 4:10.

Ku “n’wi xixima swinene”: Hi malembe-xidzana yo tala, a ku ri ni vavanuna lava khomeke vavasati hi ndlela yo biha ni ku va tsongahata. Hambi ku ri namuntlha, hi ku ya hi magazini lowu nge World Health, “ku xanisiwa ka vavasati swi humelela ematikweni hinkwawo ni le swiyin’weni hinkwaswo swa vanhu ni swa ikhonomi. Eka mindhavuko yo tala, ku ba nsati swi langutiwa tanihi mfanelo ya wanuna.” Swi nga ha endleka vavanuna vo tala va nga swi endli sweswo. Kambe, swi vonaka onge vavanuna vo tala a va ti tsakeli hi xiviri timhaka leti khumbaka vavasati. Hikwalaho ka sweswo, vavasati vo tala va ni langutelo lero biha hi vavanuna. Vavasati van’wana va twiwe va ku, “Ndza n’wi rhandza nuna wa mina, kambe a ndzi swi koti ku n’wi xixima!”

Hambiswiritano, Yehovha Xikwembu u tsakela wansati loyi a tikarhatelaka ku xixima nuna wakwe—hambiloko minkarhi yin’wana nuna a tsandzeka ku endla leswi wansati a n’wi languteleke ku swi endla. Wansati wa swi xiya leswaku wanuna u ni xiavelo kumbe xikhundla lexi a xi nyikiweke hi Xikwembu. (1 Vakorinto 11:3; Vaefesa 5:23) Xisweswo ku va ni xichavo lexi enteke eka nuna wa yena i xiphemu xa vugandzeri bya yena ni ku yingisa Yehovha. Xikwembu a xi ku honisi ku yingisa ka vavasati lava xi chavaka.—Vaefesa 5:33; 1 Petro 3:1-6; ringanisa Vaheveru 6:10.

Havambirhi va fanele ku xiximana evukatini, naswona ku fanele ku xiximaniwa handle ko lerisa kumbe ku sindzisa. Hi xikombiso, mavulavulelo yo sapatela kumbe ya vuntswaka a ma laveki evukatini. Ku ta va ku nga ri ku kombisa rirhandzu kumbe xichavo loko u poyila nuna kumbe nsati wa wena. Swi bihe ngopfu ku byela van’wana swihoxo swa loyi u tekaneke na yena kumbe ku vulavula ha swona emahlweni ka vanhu. Hambiloko ku endliwa mafenya munhu a nga ha va a kombisa ku pfumala xichavo swinene emhakeni leyi. Marito ya Vaefesa 4:29, 32 ma tirha eka vona havambirhi nuna ni nsati. Kwalaho Bibele yi ri: “Eku vulavuleni ka n’wina mi nga tshuki mi tirhisa marito ya tingana, kambe tirhisani ntsena marito lama pfunaka, lama akisaka . . . Twelanani vusiwana mi tsetselelana.”

“Hi ku ya hi nawu wa Xikwembu lowu andlariweke eMatsalweni layo Kwetsima”: Xikwembu xi lava leswaku hi va ni ntshunxeko wa leswi hi swi hlawulaka ni leswi hi swi endlaka. A xi hi rhwexi nxaxamelo wa milawu yo tika leyi lawulaka timhaka ta vukati. Kambe, leswaku hi vuyeriwa xi hi vekele swiletelo swo karhi.

Namuntlha, ku ni tibuku to tala to hambana-hambana leti vulavulaka hi vukati, naswona vanhu vo tala va ni vutlhari bya vona. Kambe tivonele! Emhakeni ya vukati, rungula ro tala leri hangalasiwaka ri lwisana ni Bibele.

Nakambe xiya leswaku swiyimo swa hambana hi ku ya hi mpatswa wolowo. Hi ndlela yo karhi, mimpatswa leyi tekaneke yi fana ni swiphepherhele swa gamboko; swi nga ha vonaka swi fana loko u ri ekule, kambe entiyisweni xin’wana ni xin’wana xi hi muxaka wa xona, xi hambanile ni leswin’wana hinkwaswo. Ku hlanganisiwa ka vumunhu bya wena ni lebyiyani bya loyi u tekaneke na yena a ku nge fanisiwi ni ka mpatswa hambi wihi wun’wana lowu tekaneke emisaveni. Hikwalaho u nga hatliseli ku amukela mavonelo ya van’wana. Ku hava endlelo leri vumbiweke hi munhu leri tirhaka evukatini byin’wana ni byin’wana!

Ku hambana ni sweswo, milawu hinkwayo leyi nga eBibeleni i ya ntiyiso naswona swa olova ku yi tirhisa. Muapostola Pawulo u tsarile: “Matsalwa lawa hinkwawo ma huhutiwile hi Xikwembu, ma pfuna ku dyondzisa, ni ku laya, ni ku ololoxa.” (2 Timotiya 3:16; Pisalema 119:151) Loko u hlaya Bibele ni ku pfumelela tidyondzo ta yona ti ku kongomisa evuton’wini bya wena bya siku na siku, u ta kota ku hanya hi ku landza xihlambanyo xa wena xa vukati.—Pisalema 119:105.

“Ntsendze loko havambirhi ha ha hanya swin’we emisaveni”: Leswi swi kombisa ku va swin’we nkarhi wo leha. Xikwembu xi lerise leswaku “wanuna o ta siya tata wa kwe ni mana wa kwe [a] namarela e nsati wa yena.” (Genesa 2:24) Yehovha u lava leswaku mi va swin’we. Mi tirhela Xikwembu swin’we. Mi dyondza Rito ra xona swin’we. Mi tiolola milenge swin’we, mi tshama swin’we, mi dya swin’we. Mi tiphina hi vutomi swin’we!

Mimpatswa yin’wana yi endla matshalatshala ya leswaku siku rin’wana ni rin’wana yi vekela nkarhi etlhelo leswaku yi dya mabulo. Hambi ku ri endzhaku ka malembe yo tala ya vukati, vun’we lebyi i bya nkoka eka ntsako wa le vukatini.

“Hi ku landza lunghiselelo ra Xikwembu ra vukati”: Vukati i nyiko leyi humaka eka Yehovha Xikwembu, loyi a simekeke lunghiselelo ra vukati. (Swivuriso 19:14) Loko u nga ri landzeli lunghiselelo ra yena a swi nge xungeti ntsako wa vukati bya wena ntsena kambe ni vuxaka bya wena ni Muvumbi. Hi hala tlhelo, loko nuna na nsati va hlakulela vuxaka lebyinene na Yehovha, lebyi kombisiwaka hi ku yingisa lunghiselelo ra yena, va ta va ni vuxaka lebyinene ni van’wana, ku katsa na vona vini.—Swivuriso 16:7.

U nga tshuki u rivala leswaku Yehovha i Mbhoni leyikulu eka xihlambanyo xa wena xa vukati. Hambeta u hanya hi ku landza xihlambanyo lexi lexi tiyeke, kutani vukati bya wena byi ta va xihlovo xo dzunisa ni ku kwetsimisa Yehovha Xikwembu!

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 22]

Hi ndlela yo karhi, mimpatswa leyi tekaneke yi fana ni swiphepherhele swa gamboko. Hinkwayo yi nga ha vonaka yi fana loko u ri ekule, kambe entiyisweni mpatswa wun’wana ni wun’wana wu hi ndlela ya wona n’wini

[Xihlovo Xa Kona]

Snow Crystals/Dover