Swivutiso Swa Vahlayi
Muapostola Pawulo a a vula yini loko a te a a “rivala swa le ndzhaku, ni ku ringeta hi matimba ku ya fika eka leswi nga le mahlweni”? (Vafilipiya 3:13) Xana munhu a nga rivala xo karhi hi vomu?
E-e, minkarhi yo tala a hi nge yi humesi mikhumbulo yo karhi emiehleketweni ya hina hi vomu. Ntiyiso hi leswaku, hi rivala vunyingi bya leswi a hi ta rhandza ku swi tsundzuka, hi tsundzuka vunyingi bya swilo leswi ku nga ri khale hi nga ta swi rivala. Xisweswo, i yini leswi Pawulo a a swi vula loko a tsala marito ya Vafilipiya 3:13? Mongo wa mhaka wa hi pfuna leswaku hi twisisa.
Eka Vafilipiya ndzima 3, (ringanisa NW.) Pawulo u hlamusela hi ‘xisekelo xa ntshembo wa yena . . . enyameni.’ U vulavula hi ndhavuko wa yena lowunene wa Xiyuda ni hi ku hisekela ka yena Nawu—ku nga swilo leswi a swi ta va swi n’wi tisele vuyelo lebyikulu etikweni ra Israyele. (Vafilipiya 3:4-6; Mintirho 22:3-5) Hambiswiritano, u fularhele vuyelo byebyo, a byi teka byi ri bya hava. Hikwalaho ka yini? Hikuva a a kume swo antswa—“risima leri tlulaka hinkwaswo ra ku tiva Kriste Yesu.”—Vafilipiya 3:7, 8.
Pakani ya Pawulo leyikulu a ku nga ri ku kuma xikhundlha eka misava leyi, kambe a ku ri ku kuma “ku pfuxiwa ko sungula eka lava feke.” (Vafilipiya 3:11, 12, NW) Xisweswo, wa tsala: “Ndzi rivala swa le ndzhaku, ni ku ringeta hi matimba ku ya fika eka leswi nga le mahlweni, kutani ndzi tsutsuma ndzi kongomile swa le mahlweni leswaku ndzi ta kuma hakelo ku nga ku vitana ka Xikwembu ha Kriste Yesu.” (Vafilipiya 3:13, 14) Loko Pawulo a ku a a “rivala swa le ndzhaku,” a a nga vuli swona leswaku hi ndlela yo karhi a a swi surile “swilo swa le ndzhaku” emiehleketweni ya yena. Swi le rivaleni leswaku a ha swi tsundzuka tanihi leswi a ha ku swi tsalaka. Nakambe, eka Xigriki xo sungula, u tirhise muxaka wa riendli leri kombisaka xiendlo lexi yaka emahlweni, lexi nga helelangiki. U ri “ku rivala” ku nga ri “ku va a rivele.”
Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke va ku, “rivala” (e·pi·lan·thaʹno·mai) ri ni tinhlamuselo to hambana-hambana ku nga “ku nga khumbeki hi” kumbe “ku honisa.” Hi ku ya hi Exegetical Dictionary of the New Testament (leyi hleriweke hi Horst Balz na Gerhard Schneider), sweswo hi leswi ku “rivala” swi vulaka swona eka Vafilipiya 3:13. Pawulo a nga hambetanga a ehleketa hi swilo leswi a swi lan’weke. U dyondze ku swi teka swi nga ri swa nkoka. A swi ri tanihi “leswi nga pfuniki nchumu” loko a swi fanisa ni ntshembo wa le tilweni.—Vafilipiya 3:8.
Marito ya Pawulo ma nga tirha njhani namuntlha? Phela, tanihi Pawulo, Mukreste a nga ha va a titsone swo karhi leswaku a kota ku tirhela Xikwembu. A nga ha va a tshikete ntirho-vutomi lowu vuyerisaka, hikwalaho ka vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Kumbe a nga ha va a ri wa ndyangu lowu fumeke lowu tshikeke ku n’wi pfuna hi timali hikuva wu nga lavi ntiyiso. Ku titsona ko tano ka tlangeriwa swinene, kambe a hi nchumu wo dzikisa miehleketo eka wona. Mukreste wa “rivala,” a tshika ku khumbeka hi “swilo swa le ndzhaku” hikwalaho ka vumundzuku lebyi vangamaka lebyi byi n’wi rindzeleke.—Luka 9:62.
Nsinya wa nawu lowu nga eka marito ya Pawulo kumbexana wu nga ha tirhisiwa hi ndlela yin’wana. Ku vuriwa yini hi Mukreste la nga tshama a hlanganyela eku tikhomeni loko biha a nga si dyondza hi Xikwembu? (Vakolosa 3:5-7) Kumbe a hi nge endzhaku ko va Mukreste, u endle xidyoho lexikulu ivi a tshinyiwa hi vandlha. (2 Vakorinto 7:8-13; Yakobo 5:15-20) Phela, loko a tisorile hakunene naswona a hundzukile etindleleni ta yena, u “basisiwile.” (1 Vakorinto 6:9-11) Leswi nga endleka swi hundzile. Swi nga ha endleka a nga swi rivali hi ku kongoma leswi a nga tshama a swi endla—hakunene, u ta va a tlharihile ku dyondza eka leswi swi n’wi humeleleke leswaku a nga engeti a dyoha. Kambe, wa “rivala” hi matwisiselo ya leswaku a nga yi emahlweni a tisola. (Ringanisa Esaya 65:17.) Hikuva a rivaleriwile exisekelweni xa gandzelo ra Yesu, u lwela ku rivala hinkwaswo swa le ndzhaku.
Eka Vafilipiya 3:13, 14, Pawulo u ti hlamusela tanihi xitsutsumi emphikizanweni, a “ringeta hi matimba” ku fikelela pakani. Xitsutsumi xi languta emahlweni, ku nga ri endzhaku. Hilahakufanaka, Mukreste u fanele a languta eka mikateko leyi nga emahlweni, ku nga ri eka swilo swa le ndzhaku. Pawulo u tlhela a ku: “Kambe loko, eka swin’wana, mi anakanya hi ndlela yin’wana, Xikwembu xi ta swi hlavutela eka n’wina.” (Vafilipiya 3:15) Hikwalaho, khongela eka Xikwembu leswaku xi ku pfuna ku hlakulela mavonelo wolawo ya swilo. Tata mianakanyo ya wena hi miehleketo ya Xikwembu hi laha yi kumekaka ha kona eBibeleni. (Vafilipiya 4:6-9) Anakanya hi rirhandzu ra Yehovha eka wena ni hi mikateko leyi u yi kumaka hikwalaho ka rona. (1 Yohane 4:9, 10, 17-19) Kutani, hi moya lowo kwetsima Yehovha u ta ku pfuna leswaku u nga tikarhati hi swilo leswi u swi siyeke endzhaku. Ematshan’weni ya sweswo, tanihi Pawulo, u ta langutela vumundzuku lebyi vangamaka, lebyi taka.—Vafilipiya 3:17.