Ehudi—Wanuna Wa Ripfumelo Ni Vurhena

KU HUNDZE malembe yo tala ku sukela loko Vaisrayele va nghene eTikweni ra Xitshembiso. Muxe ni mutlhandlami wakwe, Yoxuwa, a va fe khale. Hikwalaho ka leswi, vavanuna volavo va ripfumelo a va nga ha ri kona, vanhu a va nga ha ri na mhaka ni vugandzeri lebyi tengeke. Vaisrayele a va tlhele va sungula ku tirhela Baali ni timhandze leto kwetsima.a Hikwalaho ka sweswo, Yehovha u nyikete vanhu vakwe emavokweni ya Vasiriya ku ringana nhungu wa malembe. Kutani Vaisrayele va huwelele eka Xikwembu leswaku xi va pfuna. Hikwalaho ka musa, xi va yingisile. Yehovha u rhumele muavanyisi Otiniele, leswaku a ta kutsula vanhu Vakwe.—Vaavanyisi 3:7-11.

Swiendlakalo leswi swi fanele swi dyondzise Vaisrayele ntiyiso wa xisekelo—ku yingisa Yehovha swi tisa mikateko, kasi ku nga yingisi swi vanga ndzhukano. (Deteronoma 11:26-28) Hambiswiritano, vanhu va Israyele va tsandzekile ku dyondza dyondzo leyi. Endzhaku ka malembe ya 40 ya ku rhula, va tlhele va tshika vugandzeri lebyi tengeke.—Vaavanyisi 3:12.

Va Hluriwa Hi Vamowabu

Enkarhini lowu Yehovha u pfumelele vanhu vakwe leswaku va wela emavokweni ya Hosi Egiloni wa Mowabu. Bibele yi vula leswaku “a a ri munhu l’a noneke ngopfu.” Hi ku pfuniwa hi Amoni na Amaleke, Egiloni u hlasele Israyele ivi a aka xigodlho xakwe eYeriko, ku nga “muti wa mitšinḍu.” Vona ndlela leyi swi tsemaka nhlana ha yona leswaku muti wa Kanana wo sungula lowu hluriweke hi Vaisrayele sweswi a wu va yindlu-nkulu ya loyi a gandzela Kemoxi xikwembu xa hava!b—Vaavanyisi 3:12, 13, 17.

Egiloni u xanise Vaisrayele ku ringana malembe ya 18 lama landzeleke, entiyisweni a va sindzisa ku n’wi humesela ndzuvo wo tika. Hi ku lava ndzuvo wa nkarhi na nkarhi, Mowabu u tiyise xiyimo xakwe xa ikhonomi loko Israyele a ri karhi a dyeleriwa. Hilaha swi twisisekaka hakona, vanhu va Xikwembu va rilele ntshunxeko, naswona Yehovha u tlhele a yingisa. U va rhumele muponisi un’wana—enkarhini lowu u rhumele Ehudi wa Mubenjamini. Leswaku a herisa tihanyi ta Egiloni ehenhla ka Israyele, Ehudi u kunguhate ku teka goza hi siku ra ku humesa ndzuvo lowu a wu ta tlhandlama.—Vaavanyisi 3:14, 15.

Leswaku a lunghiselela xiendlo xakwe xa vurhena, Ehudi u endle banga leri karihaka matlhelo mambirhi ri lehe xisungunhu xin’we. Loko a ri ri xisungunhu xo koma, tlhari a ri ta va ri lehe kwalomu ka 38 wa ticentimitara. Van’wana va nga ha ehleketa leswaku i savula. Entiyisweni a ku ri hava xihingakanyo exikarhi ka xitsemo ni xikhomo. Hikwalaho, Ehudi a ta swi kota ku tumbeta tlhari rakwe leritsongo endzeni ka swiambalo swakwe. Ku tlula kwalaho, tanihi leswi Ehudi a a tirhisa ximatsi, a ta kota ku ri tlhoma exineneni xa yena—ku nga ndhawu leyi matlhari ma nga vekiwiki eka yona.—Vaavanyisi 3:15, 16.

Rhengu ra Ehudi a ri ta n’wi vangela khombo. Hi xikombiso, ku vuriwa yini loko varindzi va hosi a va lo tekela Ehudi matlhari? Hambiloko va nga swi endlanga, entiyisweni a va nga ta siya hosi ya vona yi ri yoxe ni Muisrayele! Kambe loko vo endla sweswo naswona Egiloni a dlawa, xana Ehudi a a ta baleka njhani? Xana a a ta tsutsuma ku ya fika kwihi varindzi va Egiloni va nga si tshubula leswi humeleleke?

A swi kanakanisi leswaku Ehudi u anakanyisise hi timhaka leti, kumbexana a ehleketa ni hi nhlayo ya makhombo lama nga ha n’wi welaka. Nilokoswiritano, u ye emahlweni ni kungu rakwe, a kombisa vurhena ni ripfumelo eka Yehovha.

Ehudi A Hlangana Na Egiloni

Siku ra ku humesa ndzuvo lowu tlhandlamaka ri fikile. Ehudi ni vavanuna va yena va nghene exigodlhweni xa hosi. Ku nga ri khale, a va yimile emahlweni ka Hosi Egiloni hi byakwe. Kambe nkarhi wa leswaku Ehudi a hlasela a wu nga si fika. Endzhaku ka ku humesa ndzuvo, Ehudi u byele vanhu lava a va rhwele ndzuvo leswaku va muka.—Vaavanyisi 3:17, 18.

Ha yini Ehudi a hlwerile ku dlaya Egiloni? Xana a chava? Nikatsongo! Leswaku rhengu rakwe ri ta tirha, Ehudi a a fanele a hlangana ni hosi exihundleni—ku nga nchumu lowu a nga pfumeleriwangiki ku wu endla loko va hlangana ro sungula. Ku tlula kwalaho, Ehudi a ta lava ku nyenga kunene. Munhu un’we a swi ta n’wi olovela ku baleka ku tlula varindzi hinkwavo vakwe lava a va rhwele ndzuvo. Hikwalaho, Ehudi u yimele nkarhi lowunene. Ku endzela Egiloni swa nkarhinyana swi endle leswaku a kota ku tolovelana ni xiyimo xa xigodlho ni ku vona leswaku hosi yi sirheleleke ku fikela kwihi.

Endzhaku ka loko a fikile “eka swifaniso leswi vatliweke hi maribye, leswi nga kusuhi na Giligala,” Ehudi u siye vavanuna vakwe kutani a tlhelela exigodlhweni xa Egiloni. Leswi a fambeke mpfhuka wa kwalomu ka tikhilomitara timbirhi swi endle leswaku Ehudi a kuma xinkarhana xo ehleketa hi ntirho wakwe ni ku khongelela mikateko ya Yehovha.—Vaavanyisi 3:19, BML.

Ehudi A Vuya

Handle ko kanakana Ehudi u tlhele a amukeriwa exigodlhweni. Kumbexana ndzuvo wa malwandla lowu a wu humeseke eku sunguleni wu endle leswaku Egiloni a tsaka swinene. Swi nga ha endleka leswaku hambileswi ku endza kakwe a ku ri ka xinkarhana, ku nyike Ehudi nkarhi lowu ringaneke wo sungula vuxaka ni hosi. Ku nga khathariseki leswaku xiyimo a xi ri xihi, Ehudi a a vuyile laha a ku ri na Egiloni.

Ehudi u te: “Nḍi ni mhaka ya šihundla na wena hosi.” Lexi endleke leswaku a hlwela i xikombiso xa leswaku Yehovha a a n’wi kongomisa. Kambe, a ku ri ni xiphiqo. “Mhaka ya šihundla” leyi taka na Ehudi a nge yi vulavuli varindzi va hosi va ri karhi va swi twa. Loko Yehovha a ta nghenelela, Ehudi a a lava mpfuno wolowo hi ku hatlisa. Hosi yi lerisile yi ku: “Miyelani!” Tanihi leswi Egiloni a nga lavi leswaku ‘mhaka leyi ya xihundla’ yi twiwa, u humese varindzi vakwe. Ehleketa ndlela leyi Ehudi a ntshunxekeke ha yona!—Vaavanyisi 3:19.

Egiloni a tshame endlwini ya le henhla loko Ehudi a fika eka yena a ku: “Nḍi ku tiserile mhaka ya Šikwembu.” Xana Ehudi a vula Kemoxi loko a te “Šikwembu”? Egiloni a nga ha va a ehlekete tano. Hi ku nyanyuka, u tlakukile exiluvelweni xakwe kutani a yima hi ku lava ku twa timhaka ta kona. Ehudi u n’wi tshinelerile, kumbexana hi ku nyandlamela leswaku hosi yi nga n’wi ehleketeleli mhaka yo hlasela. Kutani, hi ku hatlisa, “Ehud a yisa v̌oko ra yena ra šimaṭi, a khoma banga e nḍumbini wa šinene wa yena, a . . . tlhav̌a [Egiloni] khurini. Ni šitamelo ši nghena e nḍaku ka nsimbi, mafura ya manya nsimbi, hikuv̌a a nga humesanga banga khurini ra yena, kambe ri boša ri humela hala.”—Vaavanyisi 3:20-22.

Varindzi va hosi a va fambanga, va yime kwala handle. Kambe Ehudi a ha ri ekhombyeni. Malandza ya Egiloni ma nga ha nghena nkarhi wihi na wihi ivi ma kuma ntsumbu wa hosi ya wona leyi feke. Ehudi a a lava ku huma hi ku hatlisa! Endzhaku ka ku lotlela timbati, u hume hi le mbhoveni wo nghenisa moya wa le ndlwini ya le henhla.—Vaavanyisi 3:23, 24a.

Ku Tshubula Ni Ku Hlula

Hi ku hatlisa malandza ya Egiloni ma sungule ku vilela. Kambe, a va chava ku hlundzukisa hosi hi ku kavanyeta bulo ra yona ra le xihundleni. Kutani va xiye leswaku timbati ta yindlu ya le henhla a ti lotleriwile. Va ehlekete leswaku “o tifunengetile milenge e ndlwini ya yena laha ku titimelaka.” Hambiswiritano, loko nkarhi wu ri karhi wu famba, ku vilelanyana ka vona ku hundzuke ku vilela lokukulu. Varindzi va Egiloni a va swi kotanga ku rindza nkarhi wo leha. “V̌a teka mpfungura [va pfula minyangwa ya le ndlwini ya le henhla], kute loko v̌a pfurile, v̌a kuma ṅwini wa v̌ona a wile hansi, a file.”—Vaavanyisi 3:24b, 25.

Hi nkarhi wolowo, Ehudi a balekile. U hundze hi le ndhawini ya swifaniso leswi vatliweke hi maribye eGiligala ivi a hetelela a fike eSeyira, emagangeni ya Efrayimi. Ehudi u hlengelete vavanuna va Israyele ivi a va rhuma ku ya hlengela Vamowabu. Mhaka yi vula leswaku “v̌a dlaya v̌a Moab la’v̌a lav̌eke ku v̌a 10 000, hikwav̌o v̌a ri v̌a matimba ni tinhenha; ku nga poni ni uṅwe.” Hikwalaho ko hluriwa ka Mowabu, tiko ra Israyele ri ve ni ku rhula ku ringana malembe ya 80.—Vaavanyisi 3:26-30.

Ku Dyondza Eka Xikombiso Xa Ehudi

Ku va ni ripfumelo eka Xikwembu swi susumetele Ehudi. Vaheveru ndzima 11 a yi n’wi boxi hi ku kongoma tanihi loyi ‘hi mhaka ya ku pfumela, a hluleke matiko; a hundzukeke nghwazi ya matimba eku lweni, a tsutsumiseke tinyimpi ta valala.’ (Vaheveru 11:33, 34) Nilokoswiritano, Yehovha u seketele Ehudi loko a ri karhi a endla hi ku pfumela ivi a kutsula Israyele eka mfumo wa Hosi Egiloni lowu tshikilelaka.

Ku va ni vurhena hi yin’wana ya timfanelo ta Ehudi. A a fanele a va ni vurhena leswaku a ta kota ku tirhisa tlhari ra yena hilaha ku humelelaka. Leswi hi nga malandza ya Xikwembu ya manguva lawa, a hi ma tirhisi matlhari ya muxaka wolowo. (Esaya 2:4; Matewu 26:52) Kambe, hi tirhisa ‘tlhari ra moya,’ ku nga Rito ra Xikwembu. (Vaefesa 6:17) Ehudi a a ri ni vutivi byo tirhisa tlhari ra yena. Na hina hi fanele hi va ni vutshila eku tirhiseni ka Rito ra Xikwembu loko hi chumayela mahungu lamanene ya Mfumo. (Matewu 24:14) Dyondzo ya munhu hi xiyexe ya Bibele, ku va kona eminhlanganweni ya Vukreste nkarhi na nkarhi, ku hlanganyela evutirhelini hi ku hiseka ni ku titshega hi Tata wa hina wa le tilweni hi xikhongelo swi ta hi pfuna leswaku hi tekelela timfanelo leti kombisiweke hi Ehudi, la nga wanuna wa ripfumelo ni vurhena hakunene.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Ehudi ni vavanuna vakwe va yise ndzuvo eka Hosi Egiloni

[Xihlovo Xa Kona]

Reproduced from Illustrirte Pracht - Bibel/Heilige Schrift des Alten und Neuen Testaments, nach der deutschen Uebersetzung D. Martin Luther’s