Ripfumelo Ri Hi Susumetela Ku Teka Goza!

“Wa swi vona leswaku ku pfumela [ka Abrahama] a ku seketeriwa hi mintirho ya yena, kutani ku pfumela ku endliwile loku hetisekeke hi mintirho.”—YAKOBO 2:22.

1, 2. Xana hi ta endla swilo hi ndlela yihi loko hi ri ni ripfumelo?

VO TALA va vula leswaku va ni ripfumelo eka Xikwembu. Kambe, ripfumelo ra nomu ntsena ri file kukotisa ntsumbu. Mudyondzisiwa Yakobo u tsarile a ku: “Ku pfumela ku ri koxe, loko ku nga tikombi hi mintirho, ku file.” U tlhele a vula leswaku Abrahama loyi a a chava Xikwembu a a ri ni ripfumelo leri a ri “seketeriwa hi mintirho ya yena.” (Yakobo 2:17, 22) Xana marito wolawo ma vula yini eka hina?

² Loko hi ri ni ripfumelo ra ntiyiso, a hi nge pfumeli eka leswi hi swi twaka eminhlanganweni ya Vukreste ntsena. Hi ta kombisa leswaku hi ni ripfumelo loko hi ri Timbhoni ta Yehovha leti gingiritekaka. Ina, ripfumelo ri ta hi susumetela ku tirhisa Rito ra Xikwembu evuton’wini bya hina naswona ri ta hi susumetela ku teka goza.

Ku Ya Hi Nghohe A Ku Fambisani Ni Ripfumelo

3, 4. Ripfumelo ri fanele ri yi khumba njhani ndlela leyi hi va khomaka ha yona van’wana?

³ Loko hi ri ni ripfumelo leri tiyeke eka Xikwembu ni le ka Kreste, a hi nge kombisi moya wa ku ya hi nghohe. (Yakobo 2:1-4, NW) Van’wana va lava Yakobo a va tsaleleke a va nga ku kombisi ku pfumala ku ya hi nghohe loku lavekaka eka Vakreste va ntiyiso. (Varhoma 2:11) Kutani Yakobo wa vutisa a ku: “Ripfumelo leri mi nga na rona eka Hosi ya hina Yesu Kreste, ku vangama ka hina, a ri fambisani ni swiendlo swa xihlawuhlawu, a hi swona ke?” Loko munhu la nga riki mupfumeri la nga ni swingwavila swa nsuku ni swiambalo leswi vangamaka a ta enhlanganweni, ku ta ni “munhu la nga xisiwana la ambaleke swiambalo swa thyaka” la nga riki mupfumeri, ha vumbirhi a va fanele va amukeriwa hi ndlela leyinene, kambe van’wankumi a va nyikiwa nyingiso wo hlawuleka. A va nyikiwa switshamo “endhawini leyinene,” kambe swisiwana leswi nga riki vapfumeri a swi byeriwa ku yima kumbe ku tshama evunavelweni bya milenge ya munhu un’wana.

⁴ Yehovha u nyikele gandzelo ra nkutsulo ra Yesu Kreste eka lava fuweke ni le ka swisiwana hi ndlela leyi fanaka. (2 Vakorinto 5:14) Hikwalaho, loko hi tsakela van’wankumi, hi ta va hi hambuka eripfumelweni ra Kreste, loyi ‘a hundzukeke xisiwana leswaku hina hi ta hundzuka swifumi hikwalaho ka vusiwana bya yena.’ (2 Vakorinto 8:9) Hi nga tshuki hi avanyisa vanhu hi ndlela yo tano—hi xikongomelo lexi hoxeke xo tlhoma vanhu tinsiva. Xikwembu a xi yi hi nghohe, kambe loko hina hi ya hi nghohe, hi ta va hi “endla swiboho swo homboloka.” (Yobo 34:19) Loko hi navela ku tsakisa Xikwembu, a hi nge hluriwi hi ndzingo wa ku ya hi nghohe kumbe ‘hi ndhundhuzela vanhu hikwalaho ko lava ku vuyeriwa.’—Yuda 4, 16.

5. I vamani lava Xikwembu xi va hlawuleke leswaku va va ‘lava fuweke eripfumelweni,’ naswona vanhu lava fuweke hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka va tala ku endla hi ndlela yihi?

⁵ Yakobo u kombisa lava fuweke hakunene naswona u khutaza leswaku rirhandzu ri fanele ku kombisiwa eka hinkwavo handle ko ya hi nghohe. (Yakobo 2:5-9) ‘Xikwembu xi hlawule swisiwana leswaku swi va leswi fuweke eripfumelweni ni ku va vadyandzhaka va mfumo.’ Leswi swi tano hikuva hakanyingi swisiwana swi ma amukela swinene mahungu lamanene. (1 Vakorinto 1:26-29) Tanihi ntlawa, vanhu lava fuweke hi swilo leswi vonakaka va tshikilela van’wana malunghana ni swikweleti, miholo ni timhaka ta nawu. Va vulavula hi ndlela yo biha hi Kreste ni ku tlhela va hi xanisa hikwalaho ka leswi hi byarhaka vito ra yena. Kambe a hi tiyimiseleni ku yingisa “nawu lowu nga wukulu eka hinkwayo,” lowu lavaka leswaku hi kombisa rirhandzu eka muakelani—hi rhandza lava fuweke ni swisiwana hi ndlela leyi ringanaka. (Levhitika 19:18; Matewu 22:37-40) Leswi nawu lowu wu lerisiwaka hi Xikwembu, moya wa ku ya hi nghohe i “[ku] dyoha.”

‘Ku Tsetselela Ka Khana Eku Avanyisiweni’

6. Xana hi nga va vatluri va nawu hi ndlela yihi loko hi khoma van’wana hi ndlela yo pfumala ntsetselelo?

⁶ Loko hi kombisa ku ya hi nghohe hi ndlela yo pfumala ntsetselelo, hi vatluri va nawu. (Yakobo 2:10-13) Loko hi teka goza leri hoxeke emhakeni leyi, hi tlula milawu ya Xikwembu hinkwayo. Vaisrayele lava nga endlangiki vuoswi, lava veke makhamba va hundzuke vatluri va Nawu wa Muxe. Tanihi Vakreste, hi avanyisiwa hi ‘nawu wa vanhu lava ntshunxekeke’—Israyele wa moya loyi a nga eka ntwanano lowuntshwa, lava nawu wa wona wu nga etimbilwini ta vona.—Yeremiya 31:31-33.

7. Hikwalaho ka yini lava hambetaka va kombisa ku ya hi nghohe va nga fanelanga va langutela ku tsetseleriwa hi Xikwembu?

⁷ Loko hi vula leswaku hi ni ripfumelo kambe hi hambeta hi kombisa ku ya hi nghohe, hi le khombyeni. Lava pfumalaka rirhandzu ni ntsetselelo va ta avanyisiwa hi ndlela yo pfumala ntsetselelo. (Matewu 7:1, 2) Yakobo u ri: “Loyi a tsetselelaka van’wana wa khana esikwini ra ku avanyisa.” Loko hi amukela vukongomisi bya moya wa Yehovha lowo kwetsima hi ku kombisa ntsetselelo eka swiendlo swa hina hinkwaswo, a hi nge avanyisiwi hi ndlela yo biha. Ematshan’weni ya sweswo, hi ta tsetseleriwa, kutani hi ta khana eku avanyiseni lokukulu kumbe loku vavaka.

Ripfumelo Ri Humesa Mintirho Leyinene

8. Hi xihi xiyimo xa munhu loyi a vulaka leswaku u ni ripfumelo kambe a ri hava mintirho?

⁸ Handle ko hi endla hi va ni rirhandzu ni ntsetselelo, ripfumelo ri humesa mintirho yin’wana leyinene. (Yakobo 2:14-26) Kavula, ripfumelo ra nomu ntsena leri nga hava mintirho a ri nge hi ponisi. Ina, a hi nge vi ni xiyimo lexinene ni Xikwembu hi ku ya hi mintirho ya Nawu. (Varhoma 4:2-5) Yakobo u vulavula hi mintirho leyi susumetiwaka hi ripfumelo ni rirhandzu, ku nga ri hi nawu. Loko hi susumetiwa hi timfanelo teto, a hi nge byeli mupfumeri-kulorhi la sweleke leswaku hi n’wi navelela leswinene ntsena. Hi ta pfuna makwerhu la pfumalaka swiambalo kumbe swakudya. Yakobo wa vutisa: ‘Loko u byela makwerhu la pfumalaka u ku: “Famba hi ku rhula, u kufumela, u xurha,” kambe u nga n’wi nyiki leswi lavekaka, xana swi pfuna yini sweswo ke?’ A swi pfuni nchumu. (Yobo 31:16-22) “Ku pfumela” koloko a ku hanyi!

9. I yini lexi kombisaka leswaku hi ni ripfumelo?

⁹ Hi nga ha hlanganyela ni vanhu va Xikwembu ku ringana nkarhi wo karhi, kambe mintirho leyi hi yi endlaka hi mbilu hinkwayo hi yona leyi nga ta seketela marito ya hina ya leswaku hi ni ku pfumela. Loko hi tshike ku pfumela eka Vunharhu-un’we ni leswaku ku ni Xikwembu xin’we xa ntiyiso hi endle kahle. Kambe ku pfumela ntsena a hi ripfumelo. “Mademona ma pfumela” naswona “ma rhurhumela” hileswi ma yimeriweke hi ndzoviso. Loko hi ri ni ripfumelo hakunene, ri ta hi susumetela ku humesa mintirho yo tanihi ku chumayela mahungu lamanene ni ku pfuna vapfumeri-kulorhi lava sweleke hi swakudya ni swiambalo. Yakobo wa vutisa: “We phuphula ndziwena [leri pfumalaka vutivi bya Xikwembu lebyi kongomeke], xana u lava ku kombiwa leswaku ku pfumela loku nga tikombiki hi mintirho a ku pfuni nchumu xana?” Ina, ripfumelo ri susumetela ku teka goza.

10. Hikwalaho ka yini Abrahama a vitaniwa “tatana emoyeni eka hinkwavo lava pfumelaka”?

¹⁰ Ripfumelo ra mupatriarka Abrahama la chavaka Xikwembu ri n’wi susumetele ku teka goza. Tanihi “tatana emoyeni eka hinkwavo lava pfumelaka,” u ‘vuriwe la lulameke hi mhaka ya mintirho loko a nyiketile Isaka n’wana wa yena ealtarini.’ (Varhoma 4:11, 12; Genesa 22:1-14) Ku vuriwa yini hi loko Abrahama a a lo kombisa ku pfumala ripfumelo ra leswaku Xikwembu a xi ta pfuxa Isaka eku feni kutani xi hetisisa xitshembiso xa xona malunghana ni mbewu hi ku tirhisa yena? Abrahama a a ta va a nga ringetanga ku endla gandzelo hi n’wana wakwe. (Vaheveru 11:19) Mintirho ya Abrahama leyi kombisaka ku yingisa hi yona yi endleke leswaku ‘ripfumelo ra yena ri hetisekisiwa’ kumbe ri endliwa leri heleleke. Kutani “Matsalwa [Genesa 15:6] ma endlekile, lama nge: ‘Abrahama ú pfumerile eka Xikwembu, kutani xi n’wi hlayile la lulameke hikwalaho ka swona.’” Mintirho ya Abrahama yo ringeta ku endla gandzelo hi Isaka a yi tiyisekisa xitiviso xa Xikwembu xo sungula xa leswaku Abrahama a a ri munhu wo lulama. Hi ku endla mintirho leyi kombisaka ripfumelo, u kombise rirhandzu rakwe eka Xikwembu kutani a vitaniwa “nakulobye wa Xikwembu.”

11. Hi xihi xikombiso xa ripfumelo lexi hi xi kumaka emhakeni ya Rahava?

¹¹ Abrahama u kombise leswaku “munhu ú endliwa la lulameke . . . hi mhaka ya mintirho, ku nga ri hi ku pfumela ntsena.” Sweswo swi ve tano na hi Rahava, nghwavava ya le Yeriko. U ‘vuriwe la lulameke loko a amukele varhumiwa [va le Israyele] hi malwandla, kutani a va humesa hi ndlela yin’wana’ ivi va balekela valala va vona va Vakanana. Emahlweni ko hlanganisa tinhlori ta Israyele, u swi vonile leswaku Yehovha i Xikwembu xa ntiyiso, naswona marito lawa a ma vuleke endzhakunyana ni ku tshika ka yena vunghwavava a swi kombisa ripfumelo ra yena. (Yoxuwa 2:9-11; Vaheveru 11:31) Endzhaku ka xikombiso lexi xa vumbirhi xa ripfumelo leri kombisiweke hi mintirho, Yakobo u ri: “Hikokwalaho, tanihi leswi miri lowu nga hava moya wu feke, ku pfumela na kona loku nga hava mintirho ku file.” Loko munhu a file, ku hava matimba lama hanyaka kumbe “moya” eka yena, naswona ku hava lexi a kotaka ku xi endla. Ripfumelo ra nomu ntsena a ri hanyi naswona a ri pfuni nchumu, ku fana ni miri lowu feke. Kambe loko hi ri ni ripfumelo ra xiviri, ri ta hi susumetela ku endla leswi rhandziwaka hi Xikwembu.

Lawula Ririmi Ra Wena!

12. I yini leswi vakulu va faneleke va swi endla evandlheni?

¹² Ku vulavula ni ku dyondzisa na swona swi nga kombisa ku va ni ripfumelo, kambe swi lava ku lawuriwa. (Yakobo 3:1-4) Tanihi vadyondzisi evandlheni, vakulu va ni ndzhwalo lowukulu kun’we ni vutihlamuleri lebyikulu eka Xikwembu. Hikwalaho, va fanele va kambisisa minsusumeto ni timfanelo ta vona hi ku titsongahata. Handle ka vutivi ni vuswikoti, vavanuna lava va fanele va va ni rirhandzu leri enteke eka Xikwembu ni le ka vapfumeri-kulobye. (Varhoma 12:3, 16; 1 Vakorinto 13:3, 4) Vakulu va fanele va sekela ndzayo ya vona hi Matsalwa. Loko nkulu o endla xihoxo eku dyondziseni ka yena, kutani swi vangela van’wana swiphiqo, Xikwembu xi ta n’wi avanyisa hi ndlela yo vava hi ku tirhisa Kreste. Hikwalaho, vakulu va fanele va titsongahata ni ku tinyiketela ku dyondza, va namarhela Rito ra Xikwembu hi vutshembeki.

13. Hikwalaho ka yini hi hoxisa eku vulavuleni?

¹³ Hambi ku ri vadyondzisi lavanene—entiyisweni, hinkwerhu ka hina—“hi ni swihoxo leswo tala” hikwalaho ka ku nga hetiseki. Ku hoxisa eku vulavuleni i ku tsana loku endlekaka nkarhi na nkarhi naswona ku nga onha swinene. Yakobo u ri: “Loko munhu a nga hoxi eku vulavuleni ka yena munhu yoloye ú hetisekile, wa swi kota ku fuma miri wa yena hinkwawo.” Ku hambana na Yesu Kreste, a hi swi koti ku lawula ririmi hi ndlela leyi hetisekeke. Loko a hi swi kota, a hi ta lawula ni swirho leswin’wana swa miri wa hina. Entiyisweni, matomu ma endla leswaku tihanci ti ya laha hi lavaka leswaku ti ya kona, naswona hi ku tirhisa xihendzulo xitsongo, xikepe lexikulu lexi biwaka hi timheho ta matimba xi nga jikisiwa xi ya laha mufambisi a lavaka kona.

14. Yakobo u xi kandziyisa njhani xilaveko xo tikarhatela ku lawula ririmi?

¹⁴ Hinkwerhu hi fanele hi swi amukela hi mbilu yo basa leswaku ku laveka matshalatshala lamakulu leswaku hi kota ku lawula ririmi. (Yakobo 3:5-12) Loko ri ringanisiwa na hanci, tomu i nchumu wutsongo; naswona swi tano hi xihendzulo loko xi ringanisiwa na xikepe. Kutani loko ririmi ri ringanisiwa ni miri wa munhu, i ritsongo “kambe ri tidzunisa ngopfu hi leswikulu.” Tanihi leswi Matsalwa ma swi vekaka erivaleni leswaku ku tidzunisa a swi xi tsakisi Xikwembu, a hi laveni mpfuno wa xona leswaku hi kota ku ku papalata. (Pisalema 12:3, 4; 1 Vakorinto 4:7) Nakambe a hi lawuleni ririmi ra hina loko hi tlhontlhiwa, hi ri karhi hi tsundzuka leswaku xihlahla xi hisiwa hi ndzilonyana wutsongo. Hilaha Yakobo a kombisaka hakona, “ririmi i ndzilo” lowu nga kotaka ku onha swinene. (Swivuriso 18:21) Phela, ririmi leri nga lawulekiki ‘i ndhawu ya leswi nga lulamangiki’! Xiendlo xin’wana ni xin’wana xo homboloka xa misava leyi leyi nga chaviki Xikwembu, xi fambisana ni ririmi leri nga lawulekiki. Hi rona ri vangaka swilo leswi onhaka swo tanihi ku hleva ni dyondzo ya mavunwa. (Levhitika 19:16; 2 Petro 2:1) Wena u swi vonisa ku yini? Xana ripfumelo ra hina a ri fanelanga ri hi susumetela ku tikarhatela swinene ku lawula ririmi ra hina?

15. Hi rihi khombo leri nga vangiwaka hi ririmi leri nga lawuriwiki?

¹⁵ Ririmi leri nga lawulekiki ri ‘hi nyamisa’ hi ku helela. Hi xikombiso, loko ho kumiwa hi vulavula mavunwa hi ku phindha-phindha, hi nga ha tiviwa hi ri vanhu va mavunwa. Kambe, xana ririmi leri nga lawulekiki ri ‘wu lumekisa ku yini ndzhendzeleko wa vutomi’? Hi ku endla vutomi byi fana ni ndzhendzeleko wa vukari. Vandlha hinkwaro ri nga ha khunguvanyisiwa hi ririmi rin’we leri nga lawuriwiki. Yakobo u boxa “Gehena,” (NW) Nkova wa Hinomu. Khale a yi tirhiseriwa ku endlela magandzelo ya vana eka yona, endzhaku yi va ndhawu yo lahlela thyaka ra le Yerusalema laha a ri hisiwa hi ndzilo. (Yeremiya 7:31) Kutani Gehena yi fanekisela ndzoviso. Hi ndlela yo karhi, Gehena yi tirhisa matimba ya yona yo lovisa ririmi leri nga lawulekiki. Loko hi tsandzeka ku lawula ririmi ra hina, hi nga ha hisiwa hi malangavi lawa hi ma lumekeke. (Matewu 5:22) Hi nga ha hlongoriwa ni le vandlheni hikwalaho ko rhuketela munhu un’wana.—1 Vakorinto 5:11-13.

16. Hi ku xiya khombo leri nga vangiwaka hi ririmi leri nga lawuriwiki, i yini leswi hi faneleke hi swi endla?

¹⁶ Hilaha u nga ha swi tivaka hakona loko u hlaye Rito ra Xikwembu, Yehovha u lerise leswaku munhu a lawula swiharhi. (Genesa 1:28) Naswona tinxaka hinkwato ta swivumbiwa a ti lerhisiwile. Hi xikombiso, swikhozana leswi leteriweke a swi tirhisiwa ku hlota. ‘Swilo leswi kokovaka’ leswi Yakobo a swi boxaka kumbexana a swi katsa tinyoka leti lawuriwaka hi vangoma va tinyoka. (Pisalema 58:4, 5) Munhu u kota ku lawula ni tinkava-va-nga-heti, kambe tanihi vanhu lava dyohaka, a hi swi koti ku lawula ririmi hi ku hetiseka. Kambe hi fanele hi papalata mavulavulelo yo biha, lama vavisaka kumbe rihlevo lero biha. Ririmi leri nga lawuriwiki ri nga va nchumu lowu nga ni khombo lowu teleke chefu leyi dlayaka. (Varhoma 3:13) Lexi vavisaka, tindzimi ta vadyondzisi va mavunwa ti hambukise Vakreste van’wana vo sungula eku tirheleni Xikwembu. Kutani hi nga tshuki hi pfumelela ku hluriwa hi marito ya vagwinehi lama nga ni chefu, hambi ma vuriwa hi nomu kumbe ma lo tsariwa.—1 Timotiya 1:18-20; 2 Petro 2:1-3.

17, 18. Hi kwihi ku hundzuka-hundzuka loku boxiwaka eka Yakobo 3:9-12, naswona i yini leswi hi faneleke hi swi endla emhakeni leyi?

¹⁷ Ku va ni ripfumelo eka Xikwembu ni ku navela ku xi tsakisa swi nga hi sirhelela eka vugwinehi ni ku va ni tindzimi timbirhi. Loko a vulavula hi vanhu van’wana lava nga ni tindzimi timbirhi, Yakobo u vula leswaku ‘hi ku tirhisa ririmi hi dzunisa Tatana Yehovha, hi tlhela hi rhukana vanhu lava veke kona hi xifaniso xa Xikwembu.’ (Genesa 1:26) Yehovha i Tata wa hina hikuva hi yena la “nyikaka un’wana ni un’wana vutomi, ni ku hefemula, ni swilo hinkwaswo.” (Mintirho 17:24, 25) Nakambe i Tata wa Vakreste lava totiweke hi tlhelo ra moya. Hinkwerhu ka hina “hi xifaniso xa Xikwembu,” malunghana ni timfanelo ta mianakanyo ni ta mahanyelo, ku katsa ni rirhandzu, vululami ni vutlhari leswi hi hambanisaka ni swiharhi. Kutani, xana hi fanele hi endlisa ku yini loko hi ri ni ripfumelo eka Yehovha?

¹⁸ Loko ho rhukana vanhu, sweswo swi nga vula leswaku hi va kombelela ndzhukano. Tanihi leswi hi nga riki vaprofeta lava huhuteriweke hi Xikwembu lava nyikiweke matimba yo rhukana munhu, mavulavulelo wolawo ma nga va ma kombisa rivengo leri nga ta endla leswaku vugandzeri bya hina eka Xikwembu byi va bya hava. A swi fanelanga leswaku “ku dzunisa ni ku rhukana” swi huma enon’wini wun’we. (Luka 6:27, 28; Varhoma 12:14, 17-21; Yuda 9) A ku ta va xidyoho lexikulu ku yimbelela tinsimu to dzunisa Xikwembu eminhlanganweni kutani endzhakunyana hi vulavula swo biha hi vapfumeri-kulorhi! A swi nge koteki leswaku mati yo nandziha ni yo bava ma huma exihlobyeni xin’we. Leswi ‘murhi wa nkuwa wu nga swi kotiki ku tswala mihandzu ya mitlhwari, kumbe murhi wa vhinya wu nga swi kotiki ku tswala makuwa,’ mati lama dzungaka a ma nge swi koti ku humesa mati yo nandziha. Ku ni nchumu lowu hoxeke hi tlhelo ra moya, loko hina, lava a hi fanele hi vulavula leswinene, hi tshamela ku vula marito lama tlhavaka. Loko sweswo ku ri mukhuva wa hina, a hi khongeleleni mpfuno wa Yehovha leswaku hi tshika ku vulavula hi ndlela yo tano.—Pisalema 39:1.

Endla Swilo Hi Vutlhari Bya Le Henhla

19. Loko hi kongomisiwa hi vutlhari bya le tilweni, xana hi nga va khumba njhani van’wana?

¹⁹ Hinkwerhu hi lava vutlhari byo vulavula ni ku endla swilo leswi fanelaka vanhu lava nga ni ku pfumela. (Yakobo 3:13-18) Loko hi ri ni xichavo lexikulu eka Xikwembu, xi hi nyika vutlhari lebyi humaka etilweni, vuswikoti byo tirhisa vutivi hi ndlela leyinene. (Swivuriso 9:10; Vaheveru 5:14) Rito ra xona ri hi dyondzisa ndlela yo kombisa ‘ku rhula loku fambisanaka ni vutlhari.’ Naswona loko hi rhurile, hi kondletela ku rhula ka vandlha. (1 Vakorinto 8:1, 2) Hinkwavo lava tikurisaka hi ku va vadyondzisi lavakulu va vapfumeri-kulobye va ‘hembela ntiyiso wa Vukreste,’ lowu solaka ku tikurisa ka vona. (Vagalatiya 5:26) “Vutlhari” bya vona “i bya misava”—ku nga xikombiso xa vanhu lava nga ni vudyoho lava tihambaniseke ni Xikwembu. I bya ‘nyama,’ hileswi byi vangiwaka hi mimboyamelo ya nyama. Nakambe byi ni ‘vudemona,’ hikuva mimoya leyo biha ya tinyungubyisa! (1 Timotiya 3:6) Kutani a hi endleni swilo hi vutlhari ni ku titsongahata, leswaku hi nga endli nchumu lowu nga ta tisa moya lowu kondletelaka ‘swilo swo biha’ swo tanihi rihlevo ni ku ya hi nghohe.

20. Xana u nga byi hlamusela njhani vutlhari bya le tilweni?

²⁰ ‘Xo sungula vutlhari byo ta hi le henhla, byi tengile,’ byi endla leswaku hi tenga emahanyelweni ni le moyeni. (2 Vakorinto 7:11) Byi ni “ku rhula,” byi hi susumetela leswaku hi lava ku rhula. (Vaheveru 12:14) Vutlhari bya le tilweni byi hi endla hi “olova,” hi nga vi vanhu lava sindzisaka langutelo ra hina kumbe lava nonon’hwaka. (Vafilipiya 4:5) Vutlhari lebyi humaka etilweni byi “ni ku yingisela,” byi kondletela ku yingisela dyondzo ya Xikwembu ni ku tirhisana ni nhlengeletano ya Yehovha. (Varhoma 6:17) Nakambe vutlhari bya le tilweni byi endla leswaku hi va ni musa, hi va ni ntwela-vusiwana. (Yuda 22, 23) Leswi byi taleke “mihandzu leyinene,” byi susumetela ku khathala hi van’wana ni ku kombisa swiendlo leswi fambelanaka ni vunene, vululami ni ntiyiso. (Vaefesa 5:9) Naswona tanihi vaendli va ku rhula, hi tsakela “mihandzu ya hanyelo leri lulameke” leyi humelelaka laha ku nga ni ku rhula.

21. Hi ku ya hi Yakobo 2:1–3:18, ku va ni ripfumelo eka Xikwembu swi fanele swi hi susumetela ku endla yini?

²¹ Entiyisweni, ripfumelo ri hi susumetela ku teka goza. Ri endla leswaku hi nga yi hi nghohe, hi va ni musa ni ku gingiriteka emintirhweni leyinene. Ripfumelo ri hi pfuna leswaku hi lawula ririmi ni ku endla swilo hi ku tirhisa vutlhari bya le tilweni. Kambe ka ha ri ni swin’wana leswi hi nga swi dyondzaka epapileni leri. Yakobo wa ha ri ni ndzayo yin’wana leyi nga hi pfunaka leswaku hi hanya hi ndlela leyi fanelaka lava nga ni ripfumelo eka Yehovha.

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

◻ I yini lexi hoxeke hi ku kombisa ku ya hi nghohe?

◻ Xana ripfumelo ni mintirho swi yelana njhani?

◻ Hikwalaho ka yini ku lawula ririmi swi ri swa nkoka swonghasi?

◻ Vutlhari bya le tilweni byi njhani?