Ha Yini U Fanele U Hetisisa Switshembiso Swa Wena?

“HLAWULA munhu la nga tshembisiki swo tala; a ku nge vi na swo tala swo ku heta matimba,” ku vule mufi Bernard Baruch, mutsundzuxi wa muungameri. Emisaveni ya namuntlha swi vonaka onge switshembiso swi endleriwa ku tshoviwa. Ku nga ha va swihlambanyo swa vukati, mintwanano ya mabindzu, kumbe switshembiso swo heta nkarhi wo tala ni vana va wena. Nhlamuselo ya xivuriso lexi nge, “Munhu i munhu hi ku hetisisa switshembiso swa yena,” hakanyingi ya honisiwa.

Ina, vanhu vo tala a va tiyimiseli ku hetisisa switshembiso swa vona. Van’wana hi matlotlo va endla switiyisekiso leswi va nga ta ka va nga swi hetisisi, kumbe va honisa ku swi hetisisa hileswi leyi ku nga ndlela leyi va olovelaka leswaku va balekela vutihlamuleri.

Kunene, ku hetisisa xitshembiso swi nga ha nonon’hwa loko ko va ni swiyimo leswi nga languteriwangiki. Kambe, xana xitshembiso lexi tluriweke xi vanga timbanga letikulu? Xana switshembiso swa wena u fanele ku swi teka swi ri swa nkoka? Ku langutanyana xikombiso xa Yehovha Xikwembu swi ta hi pfuna ku vona xivangelo xa ku va hi teka mhaka leyi yi ri ya nkoka.

Yehovha U Hetisisa Switshembiso Swa Yena

Hi gandzela Xikwembu lexi vito ra xona ri fambisanaka swinene ni ku hetiseka ka switshembiso swa xona. Eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele hakanyingi vito a ri hlamusela leswi munhu a nga swona. Sweswo swi tano ni hi vito Yehovha, leri vulaka “U Endla Leswaku Swi Hetiseka.” Xisweswo vito ra Xikwembu ri katsa mianakanyo ya leswaku Xikwembu xi ta hetisisa switshembiso ni swikongomelo swa xona.

Hi ku pfumelelana ni vito ra yena, Yehovha u hetisise xitshembiso xin’wana ni xin’wana lexi a xi endleke erixakeni ra khale ra Israyele. Malunghana ni switshembiso leswi, Hosi Solomoni u pfumerile: “A ku ḍunisiwe Yehova l’a nyikeke tiko ra yena ra Israel e ku wisa, hi laha a v̌uleke ha kona! A ku wanga ni rito riṅwe ra marito hikwawo la’yo saseka lawa a nga ma v̌ula i Moše, nanḍa wa yena.”—1 Tihosi 8:56.

Yehovha u tshembeka swinene lerova muapostola Pawulo u te: “Loko Xikwembu xi endla xitshembiso xa xona eka Abrahama, leswi a xi nga ta hlambanya hi munhu un’wana lonkulu, xi hlambanye ha xona n’wini.” (Vaheveru 6:13) Ina, vito ra Yehovha ni xiviri xakwe i xitiyisekiso xa leswaku a nge swi tshovi switshembiso swa yena, hambi loko swi ta n’wi koxa swilo leswikulu. (Varhoma 8:32) Mhaka ya leswaku Yehovha u hetisisa switshembiso swa yena yi hi nyika ntshembo lowu nga nsoma wa moya-xiviri wa hina, kumbe vutomi.—Vaheveru 6:19.

Switshembiso Swa Yehovha Ni Vumundzuku Bya Hina

Ntshembo wa hina, ripfumelo ra hina ni vutomi bya hina, hinkwaswo swi titshege hi ku hetiseka ka switshembiso swa Yehovha. I ntshembo wihi lowu hi wu tlangelaka? “Ku ni matilo lamantshwa ni misava leyintshwa leswi hi swi rindzeleke hi ku ya hi xitshembiso xa [Xikwembu], naswona ku ta va ni ku lulama eka swona.” (2 Petro 3:13) Matsalwa ma tlhela ma hi nyika xisekelo xa ripfumelo xa leswaku “ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.” (Mintirho 24:15) Naswona hi nga tiyiseka leswaku vutomi bya kona byi ta tlula bya sweswi. Hakunene, leswi muapostola Yohane a swi vitanaka “nchumu wa xitshembiso” i “vutomi lebyi nga heriki.” (1 Yohane 2:25) Kambe switshembiso swa Yehovha leswi nga eRitweni ra yena a hi swa le nkarhini lowu taka ntsena. Swi hi nyika xikongomelo eka vutomi bya hina bya siku na siku sweswi.

Mupisalema u yimbelerile a ku: “Yehova o le kusuhi ni hikwav̌o la’v̌a ṅwi khongelaka, . . . o yingisa ŝirilo ŝa v̌ona.” (Pisalema 145:18, 19) Xikwembu xi tlhela xi hi tiyisekisa leswaku “[xi] nyika l’a kareleke matimba ya yena, [xi] pfuša l’a heleke mbilu.” (Esaya 40:29) Naswona swa chavelela ku tiva leswaku ‘Xikwembu a xi nge hi tshiki hi ringiwa hi ndlela leyi tlulaka leswi hi nga swi tiyiselaka, kambe loko hi ringiwa xi ta hi nyika ndlela yo huma’! (1 Vakorinto 10:13) Loko hi tshame hi vona ku hetiseka ka swin’wana swa switshembiso leswi, ha swi tiva leswaku Yehovha a nga tshembiwa hilaha ku heleleke. Hikwalaho ka vuyelo lebyi hi byi kumaka eka switshembiso swo tala leswi Xikwembu xi swi endlaka xi tlhela xi swi hetisisa, xana leswi hi xi tshembisaka swona hi fanele hi swi languta njhani?

Ku Hetisisa Switshembiso Swa Hina Eka Xikwembu

Handle ko kanakana ku tinyiketela ka hina eka Xikwembu i xitshembiso xa nkoka swinene lexi hi nga xi endlaka. Hi ku teka goza leri, hi kombisa leswaku hi lava ku tirhela Yehovha hilaha ku nga heriki. Hambileswi swileriso swa Xikwembu swi nga tikiki, minkarhi yin’wana a swi olovi ku endla ku rhandza ka xona, tanihi leswi hi hanyaka emafambiselweni lawa yo biha ya swilo. (2 Timotiya 3:12; 1 Yohane 5:3) Kambe loko hi kala hi ‘veka voko ra hina epuluhweni’ ivi hi va malandza lama tinyiketeleke ya Yehovha ni vadyondzisiwa va N’wana wa yena, Yesu Kreste, a hi fanelanga hi languta endzhaku eka swilo swa misava leswi hi swi siyeke.—Luka 9:62.

Loko hi khongela eka Yehovha, hi nga ha titwa hi susumeteleka ku n’wi tshembisa leswaku hi ta lwa swinene leswaku hi hlula ku tsana, hi hlakulela timfanelo ta Vukreste, kumbe hi antswisa ntirho wa hina wa swa le tilweni. I yini lexi nga ta hi pfuna ku hetisisa switshembiso leswi?—Ringanisa Eklesiasta 5:2-5.

Switshembiso swa xiviri swi huma embilwini ni le mianakanyweni. Hikwalaho, a hi seketeleni switshembiso swa hina eka Yehovha hi ku n’wi pfulela timbilu ta hina hi xikhongelo, hi phofula ku chava ka hina, ku navela ka hina ni ku tsana ka hina, hi ku tshembeka. Ku khongela hi xitshembiso lexi hi xi endleke swi ta tiyisa ku tiyimisela ka hina ku xi hetisisa. Hi nga languta switshembiso leswi hi swi tshembisaka Xikwembu tanihi swikweleti. Loko swikweleti swi ri swikulu, swi fanele swi hakeriwa hakatsongo-tsongo. Hilaha ku fanaka, switshembiso swo tala leswi hi swi endlaka eka Yehovha hi ta swi hetisisa endzhaku ka nkarhi wo leha. Kambe hi ku tshama hi ri karhi hi n’wi nyika leswi hi nga swi kotaka, hi kombisa leswaku hi hetisisa switshembiso swa hina, kutani u ta hi katekisa hikwalaho ka sweswo.

Hi nga kombisa leswaku hi teka switshembiso swa hina swi ri swa nkoka hi ku khongela hi swona minkarhi yo tala, kumbexana siku na siku. Leswi swi ta kombisa Tata wa hina wa le tilweni leswaku swi huma embilwini. Naswona swi ta tirha tanihi xitsundzuxo xa nkarhi na nkarhi. Davhida u hi siyele xikombiso lexinene emhakeni leyi. U kombele Yehovha hi risimu a ku: “Oho Šikwembu! Yingisa ku huwelela ka mina, yingisisa šikhongelo ša mina! . . . [Ndzi] ta ḍunisa v̌ito ra wena hi masiku, nḍi hetisa ku hlambanya ka mina e siku riṅwana ni riṅwana.”—Pisalema 61:1, 8.

Ku Hetisisa Switshembiso Swa Hina Swi Endla Leswaku Hi Tshembiwa

Loko switshembiso swa hina eka Xikwembu swi nga fanelanga swi tekeriwa ehansi, ku nga ha vuriwa leswi fanaka hi switshembiso leswi hi swi endlaka eka Vakreste-kulorhi. A hi fanelanga hi endlela Yehovha swilo hi ndlela yo karhi ivi vamakwerhu hi va endlela hi ndlela yin’wana. (Ringanisa 1 Yohane 4:20.) Edyondzweni yakwe ya le Ntshaveni, Yesu u te: “Ntsena Ina wa n’wina a a ve Ina, E-e wa n’wina a va E-e.” (Matewu 5:37) Ku tiyiseka leswaku leswi hi swi vulaka swa tshembeka nkarhi hinkwawo i ndlela yin’wana yo ‘endla leswi nga swinene eka lava nga swin’we na hina eripfumelweni.’ (Vagalatiya 6:10) Xitshembiso xin’wana ni xin’wana lexi hi xi hetisisaka xi endla leswaku hi tshembiwa.

Timbanga leti vangiwaka hi ku tluriwa ka xitshembiso hakanyingi ta kula swinene loko ku katseka mali. Mukreste u fanele ku hetisisa xitshembiso xa yena, hambi i xa ku hakela mali leyi lombiweke, a endla ntirho, kumbe a hetisisa ntwanano wa swa mabindzu. Leswi swi tsakisa Xikwembu naswona swi tiyisa ku tshembana loku nga ka nkoka swinene leswaku vamakwerhu va ‘tshama swin’we hi vun’we.’—Pisalema 133:1.

Hambiswiritano, ku tsandzeka ku namarhela mintwanano swi nga vavisa vandlha swin’we ni vanhu lava katsekaka. Mulanguteri un’wana la famba-fambaka u ri: “Timholovo ta mabindzu—leti minkarhi hinkwayo ti vangiwaka hi ku tshoviwa ka xitshembiso—hakanyingi ti hetelela ti tiviwe hi vanhu vo tala. Hikwalaho ka sweswo, vamakwerhu va yima ni un’wana, kutani xiyimo eHolweni ya Mfumo xi nga ha va lexi nga tsakisiki.” I swa nkoka swinene ku anakanyisisa kahle hi ntwanano wihi na wihi lowu hi wu endlaka ivi hi wu tsala ehansi!a

Nakambe hi fanele hi va ni vuxiya-xiya loko hi xavisa swilo leswi durhaka kumbe loko hi bumabumela vuvekisi byo karhi, ngopfu-ngopfu loko hi vuyeriwa hi ndlela yo karhi eka swona. Hilaha ku fanaka, hi fanele hi tivonela swinene leswaku hi nga thatheli vuyelo bya swilo swo karhi kumbe mirhi ya rihanyo kumbe ku tshembisa vuyelo lebyi nga riki kona bya vuvekisi. Rirhandzu ri fanele ri susumetela Vakreste ku hlamusela hi vutalo makhombo lama nga ha vaka kona. (Varhoma 12:10) Tanihi leswi vamakwerhu vo tala va nga ni ntokoto wutsongo eka ta mabindzu, va nga ha tshemba xitsundzuxo xa hina hikwalaho ka leswi hi nga swin’we na vona eripfumelweni. Wa nga vona khombo leri nga vaka kona loko ku tshembana loku ko onhiwa!

Tanihi Vakreste, a hi nge tekeleli mikhuva ya mabindzu ya ku nga tshembeki kumbe ya ku honisa swilaveko swa van’wana leswi faneleke. (Vaefesa 2:2, 3; Vaheveru 13:18) Leswaku hi tsakeriwa hi Yehovha hi va ‘vaendzi entsongeni wa yena,’ hi fanele hi tshembeka. ‘Loko hi hlambanyile, hambi ho weriwa hi leswo biha a hi hundzuki.’—Pisalema 15:1, 4.

Muavanyisi Yefta wa le Israyele u hlambanye leswaku loko Xikwembu xo n’wi pfuna a hlula Vaamone, u ta nyika Yehovha munhu la nga ta huma ku sungula a ta n’wi hlanganisa loko a vuya enyimpini, tanihi gandzelo leri hisiwaka. Munhu yoloye a humeke ku sungula ku ve n’wana wa Yefta loyi a ri yexe, kambe a nga xi tlulanga xitshembiso xa yena. Hi ntwanano wa n’wana wa yena lowu humaka embilwini, u n’wi nyikerile leswaku a tirha vutomi bya yena hinkwabyo exikwetsimisisweni xa Xikwembu—ku nga gandzelo leri swi nga kanakanisiki leswaku a ri vava naswona ri koxe swinene hi tindlela to tala.—Vaavanyisi 11:30-40.

Valanguteri va le mavandlheni hi vona ngopfu-ngopfu va nga ni vutihlamuleri bya ku namarhela mintwanano ya vona. Hi ku ya hi 1 Timotiya 3:2, mulanguteri u fanele “a pfumala xisandzu.” Lawa i mahundzuluxelelo ya rito ra Xigriki leri vulaka “ku ka u nga khomiwi, ku pfumala xivati, ku nga vi na xisolo.” A ri “vuli leswaku munhu u ni ndhuma leyinene ntsena, kambe leswaku swa n’wi fanela.” (A Linguistic Key to the Greek New Testament) Tanihi leswi mulanguteri a faneleke a pfumala xisandzu, switshembiso swa yena minkarhi hinkwayo swi fanele swi tshembeka.

Tindlela Tin’wana Ta Ku Hlayisa Switshembiso Swa Hina

Xana hi fanele hi swi languta njhani switshembiso leswi hi swi endlaka eka lava nga riki Vakreste-kulorhi? Yesu u te: “Ku voninga ka n’wina a ku vonakale emahlweni ka vanhu, leswaku va ta vona mintirho ya n’wina leyinene kutani va vangamisa Tata wa n’wina la nge matilweni.” (Matewu 5:16) Hi ku kombisa leswaku hi hlayisa rito ra hina, hi nga ha kokela van’wana eka rungula ra hina ra Vukreste. Ku nga khathariseki ku hohloka ka mimpimanyeto ya vutshembeki emisaveni hinkwayo, vanhu vo tala va ha teka vutshembeki byi ri bya nkoka. Ku hlayisa switshembiso swa hina i ndlela yin’wana yo kombisa rirhandzu ra hina eka Xikwembu ni muakelani ni ku koka varhandzi va ku lulama.—Matewu 22:36-39; Varhoma 15:2.

Timbhoni ta Yehovha ti hete magidi ya timiliyoni ta tiawara ti vula mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu erivaleni, hi lembe ra tona ra ntirho ra 1998. (Matewu 24:14) Ku chumayela kun’wana ku nga ha va ku honisiwile loko hi nga swi hetisisanga switshembiso swa hina etimhakeni ta ntirho wa hina kumbe etimhakeni tin’wana. Tanihi leswi hi yimelaka Xikwembu xa ntiyiso, hilaha ku faneleke vanhu va langutele leswaku hi va ni ntiyiso. Hi ku tshembeka ni ku va ni ntiyiso, hi “sasekisa dyondzo ya Muponisi wa hina, Xikwembu, eka swilo hinkwaswo.”—Tito 2:10.

Evutirhelini bya hina, ndlela ya ku hlayisa switshembiso swa hina i ku tlhelela eka lava va kombisaka ku tsakela rungula ra Mfumo. Loko hi tshembise leswaku hi ta vuya, hi fanele hi tlhelela. Ku tlhela hi tlhelela hilaha hi tshembiseke hakona i ndlela ‘ya ku nga ali ku endlela lava swi va lulameleke leswinene.’ (Swivuriso 3:27) Makwerhu un’wana wa xisati u hlamusele mhaka hi ndlela leyi: “Hi minkarhi yo hlayanyana, ndzi hlangane ni vanhu lava tsakelaka lava vuleke leswaku Mbhoni yin’wana yi va tshembise leswaku yi ta vuya kambe a yi vuyanga. Ina, ndza swi tiva leswaku swi nga ha endleka vini va miti a va nga ri kona ekaya kumbe swiyimo a swi yi pfumelelanga leswaku yi tlhela yi vuya. Kambe a ndzi swi lavi leswaku un’wana a vula sweswo ha mina, kutani ndzi endla hilaha ndzi nga kotaka hakona leswaku ndzi tlhela ndzi n’wi kuma munhu yoloye ekaya. Ndzi anakanya leswaku loko ndzo tshembisa munhu kambe ndzi nga tlheleli eka yena, swi ta tisa xisandzu eka Yehovha ni le ka vamakwerhu hinkwavo.”

Minkarhi yin’wana, hi nga ha titwa hi nga lavi ku tlhelela hikuva hi gimete hi leswaku munhu wa kona a nga tsakeli kahle. Makwerhu loyi wa xisati u ri: “A ndzi ringeti ku languta mpimo wa ku tsakela. Leswi ndzi swi xiyeke hi leswaku hakanyingi xiyimo lexi vanhu u va kumaka va ri eka xona eku sunguleni xa cinca. Kutani ndzi ringeta ku va ni langutelo lerinene, ndzi languta munhu tanihi loyi a nga ta va makwerhu.”

Evutirhelini bya Vukreste ni le tindhawini tin’wana to tala, hi fanele hi kombisa leswaku switshembiso swa hina swi nga tshembiwa. I ntiyiso, swilo swin’wana swa olova ku swi vula ku ri ni ku swi endla. Wanuna wo tlhariha u te: “La’v̌a tiv̌ulaka v̌unene v̌a tele, kambe munhu l’a ṭhembekaka a nga kumiwa i mani?” (Swivuriso 20:6) Hi ku tiyimisela, hi nga tshembeka hi tlhela hi va ni ntiyiso eka switshembiso swa hina.

Mikateko Leyi Fuweke Leyi Humaka Eka Xikwembu

Ku endla xitshembiso xa hava hi vomu i ku nga tshembeki naswona swi nga ha fanisiwa ni ku tsalela munhu cheke kambe u nga ri na mali ebankini. Kambe wa nga vona hakelo ni mikateko leswi hi swi kumaka hikwalaho ko hlayisa switshembiso swa hina! Nkateko wun’wana lowu kumiwaka hikwalaho ka ku tshembeka i ku va ni ripfalo lerinene. (Ringanisa Mintirho 24:16.) Ematshan’weni ya ku titwa hi ri ni nandzu, hi titwa hi enerisekile naswona hi ri ni ku rhula. Ku tlula kwalaho, hi ku hetisisa switshembiso swa hina, hi hoxa xandla eka vun’we bya vandlha, lebyi titshegeke hi ku tshembana. “Ku vulavula [ka hina] loku nga ntiyiso” ku tlhela ku hi bumabumela tanihi vatirheli va Xikwembu xa ntiyiso.—2 Vakorinto 6:3, 4, 7.

Yehovha u tiyisile eswitshembisweni swa yena, naswona u venga “ririmi ra v̌unwa.” (Swivuriso 6:16, 17) Hi ku tekelela Tata wa hina wa le tilweni, hi tshinela swinene eka yena. Kutani, hi ni xivangelo lexinene xa ku hlayisa switshembiso swa hina.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 10]

Yefta u hetisise xitshembiso xa yena, hambileswi a swi vava

[Swifaniso leswi nga eka tluka 11]

Loko u tshembise ku tlhelela eka munhu, tilunghiselele ku endla tano