Vantshwa Lava Tsakisaka Mbilu Ya Yehovha

Swihloko leswi swi tsaleriwe vantshwa lava nga Timbhoni ta Yehovha. Hikwalaho, hi khutaza vantshwa leswaku va yi lunghiselela kahle dyondzo leyi naswona va hlamula ko tala hilaha va kotaka hakona loko xihloko lexi xi dyondziwa eka Dyondzo ya vandlha ya Xihondzo xo Rindza.

“N’wananga, tlhariha u tsakisa mbilu yanga, leswaku ndzi ta angula loyi a ndzi tlhontlhaka.”—Swivuriso 27:11.

1, 2. (a) Xana ku navela swilo swa misava swi vula leswaku a wu faneleki ku va Mukreste? Hlamusela. (Varhoma 7:21) (b) Xana u dyondza yini eka xikombiso xa Asafa? (Vona bokisi eka tluka 13.)

A HI nge u le ku xaveni ka mpahla. Loko u ri karhi u languta-languta, u vona xiambalo lexi ku tsakisaka. Loko u languta muvala wa xona ni ndlela leyi xi langutekaka ha yona, wa swi vona leswaku xi ta ku fanela naswona a xi durhi. Hiloko u sungula ku xi nyangisisa kahle. Wa hlamala loko u vona leswaku lapi ra kona ri hlakarile ematlhelo ka rona naswona a ri rhungekanga kahle. Hambileswi xiambalo lexi xi kokaka mahlo, a xi endliwanga hi vukheta. Xana u nga teka mali ya wena u xava nchumu wo tanihi lowu, wa xiyimo xa le hansi?

² Pimanisa leswi ni xiyimo lexi u nga ha langutanaka na xona tanihi muntshwa la nga Mukreste. Loko wa ha swi vona ro sungula swilo swa misava leyi—ku fana ni xiambalo lexiya—swi nga ha vonaka swi koka mahlo swinene. Hi xikombiso, vanghana va wena va xikolo va nga ha ya eswinkhubyanini leswi nyanyulaka, va tirhisa swidzidzirisi, va nwa, va gangisa kumbe ku gangisiwa, va tlhela va nghenela vuxaka bya rimbewu va nga si cata. Xana minkarhi yin’wana wa swi navela ku hanya vutomi byo tano? Xana wa swi navela ku twa leswaku swi njhani ku va ni ntshunxeko wo fana ni wa vona? Loko swi ri tano, u nga anakanyi leswaku u ni mbilu yo biha ni leswaku a wu faneleki ku va Mukreste. Phela Bibele ya pfumela leswaku misava yi ni swilo leswi navetisaka swinene—hambi eka munhu loyi a lavaka ku tsakisa Xikwembu.—2 Timotiya 4:10.

3. (a) Hikwalaho ka yini ku ri vuphukuphuku ku hlongorisa swilo swa misava? (b) Xana Mukreste un’wana u byi hlamusela njhani vuhava bya ku hlongorisa swilo swa misava?

³ Sweswi, yi kambisise kahle misava leyi, hilaha u nga xi kambisisaka hakona xiambalo lexi u navelaka ku xi xava. Tivutise, ‘Xana mafambiselo lawa ya swilo ma endliwe hi swilo swa ntikelo wo tanihi kwihi?’ Bibele yi ri “misava ya hundza.” (1 Yohane 2:17) Ntsako wihi na wihi lowu nga vaka wu ri kona eka yona handle ko kanakana i wa xinkarhana. Ku engetela kwalaho, ku tikhoma ko biha ku tisa vuyelo lebyi nga tsakisiki. A ku vuyerisi nikatsongo. Mukreste un’wana loyi a langutaneke ni “mahlomulo lama vangiweke hi ku hanya hi ndlela yo biha loko a ha ri muntshwa,” u ri: “Misava yi nga languteka yi tsakisa ni ku navetisa. Naswona yi ku endla u vona onge u nga tiphina hi swilo swa yona u tlhela u nga vaviseki. Kambe leswi a swi tano. Misava yi ta ku tirhisa naswona loko se yi ku hlakatile yi ta ku cukumeta le kule.”a Hikwalaho ka yini u teka vuntshwa bya wena u byi tirhisela ku hanya vutomi bya xiyimo xa le hansi swonghasi?

Ku Sirheleriwa Eka “Lowo Homboloka”

4, 5. (a) Emahlweninyana ka ku fa yena, xana Yesu u khongele a kombela yini eka Yehovha? (b) Ha yini xikombelo lexi a a xi ri xa nkoka?

⁴ Hi ku xiya leswaku mafambiselo lawa ya swilo a ma na nchumu lexinene, vantshwa lava nga Timbhoni ta Yehovha va tikarhatela ku papalata ku va ni vunakulobye ni misava leyi. (Yakobo 4:4) Xana u un’wana wa vantshwa lava lava tshembekaka? Loko swi ri tano, u endla kahle swinene. Ina, a swi olovi ku lwisana ni nkucetelo wa tintangha swin’we ni ku endla swilo hi ndlela leyi hambaneke ni ya van’wana, kambe a wu wexe, ku ni loyi a nga ku pfunaka.

⁵ Emahlweninyana ka ku fa ka yena, Yesu u khongelele leswaku Yehovha a “rindza” vadyondzisiwa vakwe “hikwalaho ka lowo homboloka.” (Yohane 17:15) Yesu a a swi tiva leswaku hikwalaho ka yini a endla xikombelo lexi. A a swi tiva leswaku a swi nge olovi leswaku valandzeri vakwe va tshama va tshembekile ku nga khathariseki malembe ya vona. Ha yini? Hikuva, hilaha Yesu a vuleke hakona, vadyondzisiwa va yena a va ta langutana ni nala wa matimba, la nga vonakiki—ku nga “lowo homboloka,” Sathana Diyavulosi. Bibele yi vula leswaku xivumbiwa lexi xa moya xa “famba-famba ku fana ni nghala leyi vombaka, yi lava wa ku n’wi dya.”—1 Petro 5:8.

6. Hi swi tivisa ku yini leswaku Sathana a nga na ntwela-vusiwana eka vantshwa?

⁶ Ematin’wini hinkwawo, Sathana u xanise vanhu hi tihanyi letikulu. Xiya makhombo lama chavisaka lawa Sathana a ma tiseleke Yobo ni ndyangu wa yena. (Yobo 1:13-19; 2:7) Kumbexana swi kona swiendlakalo leswi u swi tsundzukaka evuton’wini bya wena, leswi kombisaka leswaku Sathana i munhu wa tihanyi hakunene. Diyavulosi u karhi wa hlota naswona eka tsima leri rakwe ro bvanganyeta, a nga na ntwela-vusiwana eka vantshwa. Hi xikombiso, eku sunguleni ka lembe-xidzana ro sungula C.E., Heroda u endle kungu ro dlaya vana hinkwavo va vafana eBetlehema, lava nga ni malembe mambirhi hi vukhale kumbe ya le hansi ka wona. (Matewu 2:16) Swi le rivaleni leswaku i Sathana loyi a hlohloteleke Heroda—leswaku a lava ku dlaya n’wana loyi hi ku famba ka nkarhi a a ta va Mesiya la tshembisiweke hi Xikwembu, ku nga yena loyi Xikwembu xi nga ta n’wi tirhisa ku avanyisa Sathana! (Genesa 3:15) Hakunene, Sathana a nga na ntwela-vusiwana eka vantshwa. Xikongomelo xa yena lexikulu i ku bvanganyeta vanhu vo tala hilaha a nga kotaka hakona. Leswi swi tano, ngopfu-ngopfu namuntlha, hikuva Sathana u hlongoriwile ematilweni kutani a lahleriwa laha misaveni “a hlundzukile swinene, hi ku tiva leswaku u ni nkarhi wo koma.”—Nhlavutelo 12:9, 12.

7. (a) Hi kwihi ku hambana lokukulu loku nga kona exikarhi ka Yehovha na Sathana? (b) Xana Yehovha u titwa njhani hi mhaka ya leswaku wena u tiphina hi vutomi?

⁷ Ku hambana na Sathana loyi a ‘hlundzukeke swinene’ Yehovha u ni “ntsetselelo lowukulu.” (Luka 1:78) Loko u vona yena u vona rirhandzu. Entiyisweni, Muvumbi wa hina u kombisa mfanelo leyi hi ndlela leyi xiyekaka swinene lerova Bibele yi kala yi ku: “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Wa nga vona ku hambana loku nga kona exikarhi ka xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo ni Xikwembu lexi u nga ni lunghelo ra ku xi gandzela! Sathana yena u lava tindlela to bvanganyeta vanhu kasi Yehovha yena “a nga naveli leswaku ku lova ni un’we.” (2 Petro 3:9) U teka vutomi bya munhu un’wana ni un’wana byi ri bya risima—swin’we ni bya wena. Loko Yehovha a ku tsundzuxa hi ku tirhisa Rito ra yena leswaku u nga vi xiphemu xa misava, a nga ringeti ku ku tikisela vutomi. (Yohane 15:19) Ku hambana na sweswo, wa ku sirhelela eka lowo homboloka. Tata wa wena wa le tilweni u lava leswaku u kuma nchumu wo antswa swinene ku tlula ntsako wa misava leyi lowu hundzaka. U navela leswaku u kuma ‘vutomi bya xiviri’—ku nga vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi. (1 Timotiya 6:17-19) Yehovha u lava leswaku swilo swi ku fambela kahle, kutani u ku khutaza leswaku u fikelela pakani yoleyo. (1 Timotiya 2:4) Ku engetela kwalaho, Yehovha u ni xirhambo xo hlawuleka lexi taka eka wena. Hi xihi xirhambo xa kona?

“Tsakisa Mbilu Yanga”

8, 9. (a) Hi yihi nyiko leyi u nga yi nyikaka Yehovha? (b) Sathana u n’wi tlhontlhe njhani Yehovha, hilaha swi kombisiweke hakona emhakeni ya Yobo?

⁸ Xana u tshama u xavela munghana wa wena lonkulu nyiko kutani u n’wi vona a n’wayitela, a hlamarile naswona a kombisa ku tlangela loko u n’wi nyika yona? Swi le rivaleni leswaku u rhange hi ku anakanyisisa leswaku u ta faneriwa hi nyiko ya njhani. Sweswi anakanyisisa hi xivutiso lexi: Xana Muvumbi wa wena Yehovha Xikwembu, u nga n’wi nyika nyiko ya njhani? Eku sunguleni, mhaka leyi yi nga va leyi nga twaliki. Xana Lowa Matimba Hinkwawo u langutele yini eka vanhu va nyama? I yini lexi u nga n’wi nyikaka xona lexi a nga riki na xona? Bibele ya hlamula eka Swivuriso 27:11: “N’wananga, tlhariha u tsakisa mbilu yanga, leswaku ndzi ta angula loyi a ndzi tlhontlhaka.”

⁹ Hilaha u swi tweke hakona loko u dyondza Bibele, Sathana Diyavulosi hi yena a tlhontlhaka Yehovha. U vula leswaku munhu wihi ni wihi loyi a tirhelaka Xikwembu, u xi tirhela hi leswi a lavaka ku vuyeriwa hi ndlela yo karhi ku nga ri hi ku xi rhandza. Sathana u vula leswaku loko Xikwembu xo tshika vanhu va xaniseka, va ta byi tshika vugandzeri bya ntiyiso. Hi xikombiso, xiya leswi Sathana a swi vuleke eka Yehovha malunghana ni wanuna wo lulama Yobo: “Xana wena a wu vekanga rihlampfu ku n’wi sirhelela ni ku sirhelela yindlu yakwe ni hinkwaswo leswi a nga na swona matlhelo hinkwawo? U katekise ntirho wa mavoko yakwe, naswona swifuwo swakwe swi tele hinkwako-nkwako emisaveni. Kambe, ndzi kombela leswaku u cinca u tshambuluta voko ra wena, u khumba hinkwaswo leswi a nga na swona kutani u vona loko a nga ta ka a nga ku rhukani exikandzeni.”—Yobo 1:10, 11.

10. (a) Xana hi swi tivisa ku yini leswaku Sathana a nga tlhontlhanga ku tshembeka ka Yobo ntsena? (b) Xana u katseka njhani eka mhaka leyi ya vuhosi?

¹⁰ Hilaha rungula ra Bibele ri swi kombisaka hakona, Sathana a nga tlhontlhanga ku tshembeka ka Yobo ntsena kambe ni ku tshembeka ka vanhu hinkwavo lava tirhelaka Xikwembu—ku katsa na wena. Entiyisweni, loko a vulavula hi vanhu, Sathana u byele Yehovha a ku: “Hinkwaswo leswi munhu a nga na swona u ta swi humesa leswaku a ponisa moya-xiviri wakwe.” (Yobo 2:4) Xana wa swi vona leswi u faneleke u swi endla emhakeni leyi ya nkoka? Hilaha swi tsariweke hakona eka Swivuriso 27:11, Yehovha u vula leswaku ku na nchumu wo karhi lowu u nga n’wi nyikaka wona—ku nga nhlamulo yo hlamula mutlhontlhi wakwe, Sathana. Anakanya hi mhaka leyi—Hosi ya Vuako Hinkwabyo ya ku rhamba leswaku u hlanganyela eku tlhantlheni ka mphikamakaneta leyikulu ku tlula hinkwato. Wa nga vona vutihlamuleri ni lunghelo leri u nga na rona! Xana u nga endla leswi Yehovha a ku kombelaka ku swi endla? Yobo u swi endlile. (Yobo 2:9, 10) Yesu u swi endlile sweswo swin’we ni vanhu van’wana va ntsandza-vahlayi, ematin’wini hinkwawo, ku katsa ni vantshwa vo tala. (Vafilipiya 2:8; Nhlavutelo 6:9) Na wena u nga swi kota ku swi endla. Kambe, u nga tixisi, u fanele u seketela tlhelo ro karhi. Hi swiendlo swa wena, u ta kombisa leswaku u seketela Sathana kumbe Yehovha. Xana u ta seketela mani?

Yehovha Wa Khathala Hi Wena!

11, 12. Xana Yehovha u ni mhaka leswaku u hlawula ku n’wi tirhela kumbe ku nga n’wi tirheli? Hlamusela.

¹¹ Xana Yehovha u ni mhaka leswaku u hlawula yini? Xana a va talanga vanhu lava n’wi seketeleke leswaku a kota ku hlamula Sathana? I ntiyiso, Diyavulosi u vule leswaku a nga kona munhu loyi a tirhelaka Yehovha hi ku n’wi rhandza, ku nga xihehlo lexi se xi tikombeke leswaku a hi ntiyiso. Hambiswiritano, Yehovha u lava leswaku u seketela yena emhakeni leyi ya vuhosi hikuva wa khathala hi wena. Yesu u te: “Tata wa mina la nge tilweni a nga naveli leswaku un’wana wa lava lavatsongo a lova.”—Matewu 18:14.

¹² Hakunene, Yehovha wa khathala hi xiboho lexi u xi endlaka. Xa nkoka swinene, xiboho xexo xi khumba ndlela leyi a titwaka ha yona. Bibele yi swi veka erivaleni leswaku Yehovha wa khumbeka swinene hi swiendlo leswi vanhu va swi endlaka, leswinene kumbe swo biha. Hi xikombiso, loko Vaisrayele va xandzuka hi ku phindha-phindha, Yehovha a a twa ku “vava.” (Pisalema 78:40, 41) Emahlweni ka Ndhambi ya le sikwini ra Nowa, loko “vubihi bya munhu byi andzile,” Yehovha u ‘vavisekile embilwini yakwe.’ (Genesa 6:5, 6) Wa swi vona leswaku leyi a hi mhaka ya matlangwana. Loko u hlawula ndlela leyi hoxeke, u ta twisa Muvumbi wa wena ku vava. Leswi a swi vuli swona leswaku Xikwembu xi tsanile kumbe xi hluriwa hi mintlhaveko. Ematshan’weni ya sweswo, xa ku rhandza naswona xa khathala hi vuhlayiseki bya wena. Hi hala tlhelo, loko u endla leswinene, Yehovha wa tsaka. A nga tsakisiwi ntsena hileswi a nga na nhlamulo yin’wana yo nyika Sathana kambe ni hileswi se a nga vaka Muhakeri wa wena. Naswona sweswo hileswi a lavaka ku va swona. (Vaheveru 11:6) Yehovha Xikwembu i Tatana la ku rhandzaka hakunene!

Mikateko Leyi Fuweke Sweswi

13. Xana ku tirhela Yehovha swi yi tisa njhani mikateko sweswi?

¹³ Lava tirhelaka Yehovha a va nge kumi mikateko enkarhini lowu taka ntsena. Vantshwa vo tala lava nga exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha va karhi va tiphina hi ntsako ni ku eneriseka naswona swi fanerile. Mupisalema u tsarile a ku: “Swileriso leswi humaka eka Yehovha swi lulamile, swi tsakisa mbilu.” (Pisalema 19:8) Yehovha hi yena loyi a swi tivaka kahle swilaveko swa hina. Yehovha u vule leswi landzelaka hi ku tirhisa muprofeta Esaya: “Mina Yehovha, ndzi Xikwembu xa wena, Loyi a ku dyondziselaka ku ku pfuna, Loyi a ku fambisaka endleleni leyi u faneleke u famba hi yona. Kunene loko a wu yingise swileriso swa mina! Kutani ku rhula ka wena a ku ta fana ni nambu, ni ku lulama ka wena a ku ta fana ni magandlati ya lwandle.”—Esaya 48:17, 18.

14. Xana misinya ya milawu ya Bibele yi nga ku pfuna njhani leswaku u papalata ku va hlonga ra swikweleti?

¹⁴ Ku yingisa misinya ya milawu ya Bibele swi ta ku pfuna leswaku u papalata mbitsi ni gome. Hi xikombiso, Bibele yi vula leswaku lava titoloveteke ku rhandza mali va “titlhave hinkwako-nkwako hi switlhavi swo tala.” (1 Timotiya 6:9, 10) Xana va kona lava u va tivaka lava langutaneke ni leswi tsalwa leri ri swi vulaka? Vantshwa van’wana va nghene eswikweletini leswikulu hikwalaho ko lava tifexeni ta swiambalo ni swingolongondzwana swa thekinoloji swa manguva lawa. Ku va ni swikweleti leswikulu swinene, leswi tikaka ku swi hakela, swi hundzula munhu hlonga!—Swivuriso 22:7.

15. Xana misinya ya milawu ya Bibele yi ku sirhelela njhani eka nhlomulo lowu vangiwaka hi ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu?

¹⁵ Anakanyisisa na hi mhaka ya ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu. Lembe ni lembe emisaveni hinkwayo, vantshwa va ntsandza-vahlayi lava nga si tekiwaka va tika. Van’wana va kuma vana kambe va nga tiyimiselanga ku va wundla kumbe va nga ri na byona vuswikoti bya ku va wundla. Van’wana va kingindziwa hi ripfalo vutomi bya vona hinkwabyo hikwalaho ko humesa khwiri. Nakambe majaha ni vanhwana van’wana va khomiwa hi mavabyi lama tluletiwaka hi vuxaka bya rimbewu, yo tanihi AIDS. Kambe, eka munhu loyi a tivaka Yehovha, vuyelo lebyi vavaka ngopfu i ku onhaka ka vuxaka lebyi a nga na byona na Yehovha.b (Vagalatiya 5:19-21) Hi yona mhaka leyi Bibele yi nge: “Balekelani vumbhisa.”—1 Vakorinto 6:18.

Ku Tirhela “Xikwembu Lexi Tsakeke”

16. (a) Hi swi tivisa ku yini leswaku Yehovha u lava leswaku u tiphina hi vuntshwa bya wena? (b) Ha yini Yehovha a ku nyika vukongomisi lebyi u faneleke u byi landzela?

¹⁶ Bibele loko yi hlamusela Yehovha yi ri i “Xikwembu lexi tsakeke.” (1 Timotiya 1:11) U lava leswaku na wena u tsaka. Kahle-kahle, Rito rakwe ri ri: “Tiphine hi vuntshwa bya wena. Tsaka loko wa ha ri muntshwa.” (Eklesiasta 11:9, Today’s English Version) Kambe Yehovha u vona swilo swa nkarhi lowu taka naswona wa swi kota ku vona vuyelo bya nkarhi lowu taka bya swiendlo swa munhu, leswinene ni leswo biha. Hi yona mhaka leyi a ku tsundzuxaka a ku: “Sweswi tsundzuka Mutumbuluxi wa wena Lonkulu emasikwini ya vujaha bya wena, masiku ya khombo ma nga si ta, kumbe ma nga si fika malembe lawa u nga ta vula ha wona u ku: ‘A ma ndzi tsakisi.’”—Eklesiasta 12:1.

17, 18. Xana muntshwa un’wana wa Mukreste u wu hlamusele njhani ntsako lowu a wu kumaka hi ku tirhela Yehovha, naswona xana u nga wu kuma njhani ntsako lowu fanaka ni wa yena?

¹⁷ Namuntlha, vantshwa vo tala va kuma ntsako lowukulu hi ku tirhela Yehovha. Hi xikombiso, Lina la nga ni malembe ya 15 hi vukhale u ri: “Ndzi ni xivangelo xa ku tinyungubyisa. Ndzi hanye kahle emirini hikwalaho ka leswi ndzi papalateke ku dzaha fole ni ku tirhisa swidzidzirisi. Ndzi kuma nkongomiso lowunene evandlheni lowu ndzi pfunaka leswaku ndzi hlula nkucetelo wo biha wa Sathana. Ndzi tshama ndzi tsakile hikwalaho ka vanghana lavanene lava ndzi va kumaka eHolweni ya Mfumo. Ku tlula kwalaho, ndzi ni ntshembo lowu tsakisaka swinene wa ku hanya hilaha ku nga heriki emisaveni.”

¹⁸ Ku fana na Lina, vantshwa vo tala va Vakreste va lwela ku sirhelela ripfumelo ra vona, naswona leswi swi va tisela ntsako. Va swi tiva leswaku va ni xikongomelo lexi tiyeke ni vumundzuku lebyinene evuton’wini, hambiloko sweswi va pfa va langutana ni swiyimo swo tika. Hikokwalaho, yanani emahlweni mi tirhela Xikwembu lexi mi navelelaka leswinene. Tsakisani mbilu ya xona kutani xi ta endla leswaku mi tiphina sweswi ni hilaha ku nga riki ni makumu!—Pisalema 5:11.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Hi rihi khombo leri Sathana, munhu “lowo homboloka,” a nga na rona eka wena?

• Xana u nga yi tsakisa njhani mbilu ya Yehovha?

• Xana Bibele yi swi kombisa njhani leswaku Yehovha wa khathala ha wena?

• Hi yihi mikateko yin’wana leyi u nga yi kumaka loko u tirhela Yehovha?

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Munhu Wo Lulama Loyi A Ku Sale Katsongo A Wa

Asafa a a ri xiyimbeleri lexikulu xa Mulevhi etempeleni ya Yehovha eIsrayele wa khale. Nakambe a a qambha tinsimu leti a ti tirhisiwa evugandzerini. Hambiswiritano, ku nga khathariseki lunghelo ra yena, hi ku famba ka nkarhi Asafa u navele mahanyelo ya tintangha ta yena leti nga chaviki Xikwembu, leti vonakaka ti nga xupuriwi hambiloko ti tlula milawu ya Xikwembu. Endzhaku Asafa u te: “A ku sele katsongo milenge ya mina yi hambuka, ku sele katsongo milenge ya mina yi rhetemuka. Ndzi navele lava tibumaka, loko ndzi vona ku rhula ka vanhu vo homboloka.”—Pisalema 73:2, 3.

Endzhakunyana, Asafa u ye exikwetsimisisweni xa Xikwembu kutani a khongela hi mhaka leyi. Loko a tlhele a hlakarhela hi tlhelo ra moya, u swi vonile leswaku Yehovha wa byi venga vubihi nileswaku hi ku famba ka nkarhi lavo biha ni lavo lulama va ta tshovela leswi va swi byaleke. (Pisalema 73:17-20; Vagalatiya 6:7, 8) Hakunene, lavo biha va le ndhawini leyi rhetaka. Eku heteleleni, va ta wa loko Yehovha a herisa mafambiselo lawa yo biha.—Nhlavutelo 21:8.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]

Yehovha u ku navelela leswinene kambe Sathana u lava ku ku bvanganyeta

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Vantshwa vo tala va tiphina hi ku tirhela Yehovha swin’we ni Vakreste-kulobye