Ndlela Yo Dyondzisa Vana Hi Xikwembu—Hi Wahi Maendlelo Lama Tirhaka Swinene?

“Marito lawa ndzi ku lerisaka wona namuntlha ma fanele ma va embilwini ya wena; u fanele u ma dyondzisa n’wana wa wena hi ku phindha-phindha naswona u vulavula ha wona loko u tshama endlwini ya wena, loko u famba egondzweni, loko u etlela niloko u pfuka.”—DETERONOMA 6:6, 7.

MINKARHI yin’wana vatswari va nga ha titwa va tikeriwa hi vutihlamuleri byo letela vana va vona. Hambiswiritano, loko va lava nkongomiso va nga ha pfilunganyiwa hi swiringanyeto swo hambana-hambana leswi va swi twaka kumbe leswi va swi hlayaka. Hakanyingi maxaka ni vanghana va hatlisela ku nyikela swiringanyeto swa vona. Tibuku, swihloko swa timagazini ni rungula leri nga eka Internet swi nyika vatswari mpfuno eka timhaka leti minkarhi yin’wana ti nga ha va pfilunganyaka.

Hi hala tlhelo, Bibele a yi nyiki vatswari ndzayo leyi tshembekeke ntsena malunghana ni ku kurisa vana va vona kambe ni nkongomiso lowu twisisekaka wa ndlela leyi va nga dyondzisaka ha yona. Hilaha tindzimana ta Bibele leti tshahiweke laha henhla ti kombisaka hakona, vatswari va fanele va kuma ndlela yin’wana siku ni siku yo vulavula ni vana va vona hi Xikwembu. Laha hansi ku hlamuseriwe swiringanyeto swa mune leswi sekeriweke eBibeleni leswi pfuneke vatswari va magidi ku dyondzisa vana va vona hi Xikwembu.

1. Dyondzisa vana va wena leswi va nga swi dyondzaka eka ntumbuluko. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Timfanelo ta [Xikwembu] leti nga vonakiki ta voniwa ku sukela loko misava yi tumbuluxiwile ku ya emahlweni, hikuva ti xiyeka hi swilo leswi endliweke, ni hi matimba ya xona lama nga riki na makumu ni Vukwembu bya xona.” (Varhoma 1:20) Vatswari va nga endla leswi engetelekeke leswaku va pfuna vana va vona ku twisisa leswaku va nga va ni vuxaka bya xiviri ni Xikwembu, hi ku dzikisa mianakanyo ya vona entirhweni wa xona kutani va va pfuna ku twisisa leswi timfanelo ta Xikwembu ti swi paluxaka hi ntumbuluko wolowo.

Yesu u tirhise endlelo leri loko a dyondzisa vadyondzisiwa vakwe. Hi xikombiso, u te: “Xiyisisani swinene tinyenyana ta tilo, hikuva a ti byali mbewu, a ti tshoveli, a ti hlengeleti eswitlatini; kambe, Tata wa n’wina wa le tilweni wa ti wundla. Xana a mi ti tluli hi risima?” (Matewu 6:26) Yesu laha u kandziyise timfanelo ta Yehovha ta rirhandzu ni ntwela-vusiwana. Kambe u endle leswi engetelekeke. U pfune vadyondzisiwa vakwe leswaku va anakanya hi ndlela leyi Xikwembu xi kombiseke timfanelo teto eka vana va xona.

Hosi Solomoni wo tlhariha u vulavule hi vutlhari bya ntumbuluko lebyi Xikwembu xi byi nyikeke vusokoti kutani a tirhisa swivumbiwa leswi leswitsongo leswaku a kandziyisa dyondzo ya nkoka. U tsale a ku: “Yana eka vusokoti, wena lolo; vona tindlela ta byona kutani u tlhariha. Hambileswi byi nga riki na ndhuna, murhangeri kumbe mufumi, byi lunghiselela swakudya swa byona hi ximumu; byi va byi hlengelete swakudya swa byona hi nkarhi wa ntshovelo.” (Swivuriso 6:6-8) Hakunene yoleyo i ndlela leyi nga ni matimba yo dyondzisa nkoka wo tivekela tipakani ta nkoka ni ku tirhisa matimba lawa hi nyikiweke hi Xikwembu leswaku hi ti fikelela!

Vatswari va nga tekelela dyondzo leyi ya nkoka ya Yesu na Solomoni loko va endla leswi landzelaka: (1) Va vutisa vana va vona leswaku hi swihi swimilana kumbe swiharhi leswi va swi tsakelaka. (2) Va dyondza leswi engetelekeke hi swimilana sweswo ni swiharhi. (3) Va kuma tidyondzo to karhi malunghana ni Xikwembu eka swilo leswi xi swi tumbuluxeke.

2. Tekelela langutelo ra Yesu hi vanhu lava a va dyondzisa. Eka vanhu hinkwavo lava tshameke va hanya, Yesu a ri ni swilo swa nkoka swo swi vula. Kambe u tirhise nkarhi wakwe wo tala a vutisa swivutiso. A a khathala swinene hileswi a swi ri emianakanyweni ya vanhu lava a va dyondzisa ni ndlela leyi a va titwa ha yona. (Matewu 17:24, 25; Marka 8:27-29) Hilaha ku fanaka, vatswari va ni tidyondzo to tala ta nkoka leti va nga ti dyondzisaka vana va vona. Hambiswiritano, leswaku va humelela, va fanele va tekelela Yesu naswona va khutaza vana va vona leswaku va vula ndlela leyi va titwaka ha yona va ntshunxekile.

Ku vuriwa yini loko vana va ri ni langutelo ro biha kumbe va hlwela ku dyondza dyondzo ya nkoka? Xiya ndlela leyi Yesu a tirhisaneke ha yona ni vaapostola vakwe. Minkarhi yin’wana a va holova naswona a va hlwela ku vona vuyelo bya ku titsongahata. Kambe Yesu u va lehisele mbilu a tlhela a vulavula na vona hi ku phindha-phindha malunghana ni xilaveko xa ku titsongahata. (Marka 9:33, 34; Luka 9:46-48; 22:24, 25) Vatswari lava tekelelaka Yesu va ta lulamisa vana va vona va ri karhi va va lehisela mbilu naswona loko swi fanerile va ta phindha-phindha dyondzo leyi fanaka kukondza va wu twisisa hi ku helela nkoka wa yona.a

3. Va dyondzise hi ku va vekela xikombiso. Vatswari va endla kahle loko va yingisa ndzayo leyi muapostola Pawulo a yi nyikeke Vakreste va le Rhoma. U va tsalele a ku: “Hambiswiritano, xana wena, loyi u dyondzisaka un’wanyana, a wu tidyondzisi ke? Wena, loyi u chumayelaka u ku ‘U nga tshuki u yiva,’ wa yiva ke?”—Varhoma 2:21.

Ndzayo yoleyo ya faneleka hikuva vana va kokiwa ngopfu hileswi vatswari va swi endlaka ku tlula leswi va swi vulaka. Entiyisweni, vatswari lava endlaka leswi va swi chumayelaka vana va vona va tala ku yingisa leswi va va dyondzisaka swona.

4. Sungula ku dyondzisa n’wana loko a ha ri ntsongo. Timotiya loyi a famba na muapostola Pawulo entirhweni wakwe wa vurhumiwa a a ri ni ndhuma leyinene endhawini ya ka vona. (Mintirho 16:1, 2) Xivangelo xin’wana hileswaku “ku sukela loko [a] ha ri ricece” u dyondzisiwe “matsalwa yo kwetsima.” Mana wa Timotiya ni kokwa wakwe a va n’wi hlayela Matsalwa va tlhela va n’wi pfuna ku anakanyisisa hi ntiyiso lowu nga ematsalweni wolawo.—2 Timotiya 1:5; 3:14, 15.

Laha U Nga Wu Kumaka Kona Mpfuno

Timbhoni ta Yehovha ti humesa minkandziyiso yo hlayanyana leyi hi ku kongoma yi endleriweke ku pfuna vatswari ku dyondzisa vana va vona ntiyiso malunghana ni Xikwembu. Yin’wana yi tsaleriwe ngopfu-ngopfu ku pfuna vana. Yin’wana yi nga pfuna vatswari ni vana leswaku va tshama va ri karhi va vulavurisana hi ku ntshunxeka.b

Emahlweni ko va vatswari va dyondzisa vana va vona hi Xikwembu, va fanele va tiva tinhlamulo ta swivutiso swin’wana swo tika leswi vana va nga ha swi vutisaka. Hi xikombiso, xana a wu ta swi hlamula njhani swivutiso swo tanihi leswi nge: Ha yini Xikwembu xi pfumelela ku xaniseka? Hi xihi xikongomelo xa Xikwembu hi misava? Xana vafi va kwihi? Timbhoni ta Yehovha ti ta swi tsakela ku ku pfuna ku tiva tinhlamulo ta swivutiso sweswo ni swin’wana leswaku wena ni ndyangu wa wena mi tshinela eka Xikwembu.—Yakobo 4:8.

[Tinhlamuselo ta le hansi]