LOKO wa ha ri ntsongo, i yini leswi a wu navela ku swi endla evuton’wini? Swi nga endleka leswaku a wu lava ku teka kumbe ku tekiwa, ku va ni vutshila eka swo karhi kumbe ku dyondzela swo karhi. Kambe a hi minkarhi hinkwayo swilo swi endlekaka hilaha hi rhandzaka hakona. Swiyimo leswi nga languteriwangiki swi nga cinca vutomi bya wena hi ku helela. Sweswo swi endlekile eka Anja, Delina na Gregory.

• Anja wa le Jarimani u byeriwe leswaku u ni vuvabyi bya khensa loko a ri ni malembe ya 21 naswona sweswi u tshama a ri endlwini.

• Delina wa le United States u ni vuvabyi bya misiha lebyi vuriwaka dystonia. Nakambe u khathalela vamakwavo vakwe vanharhu lava lamaleke.

• Gregory wa le Canada u karhatiwa hi vuvabyi bya ku vilela lebyi lamataka

Hambileswi Anja, Delina na Gregory va humeleriweke hi swiyimo leswi, va swi kota ku langutana na swona. Njhani?

Xivuriso xin’wana xa le Bibeleni xi ri: “Xana u tikombise u hele matimba hi siku ra maxangu? Matimba ya wena ma ta va matsongo.” (Swivuriso 24:10) Mongo wa mhaka hileswaku, ndlela leyi u anakanyaka ha yona i ya nkoka swinene. Loko vanhu va nga tshameli ku ehleketa hi xiyimo xa vona lexi tshikilelaka, va kota ku endla swiboho leswinene leswi nga ta va tisela ntsako.

Vona ndlela leyi sweswo swi va pfuneke ha yona Anja, Delina na Gregory.

XANA u tshikilelekile hikwalaho ko karhatiwa hi vuvabyi lebyi nga tshungulekiki, hikwalaho ka leswi u dlayeke vukati kumbe hileswi u nga feriwa? Loko u langutana ni swiyimo leswi u nga ha titwa onge a wu nge swi koti ku swi hlula, u navela onge swi nga cinca. U nga swi kotisa ku yini ku tlhela u lawula xiyimo xa wena?

XIKOMBISO XA LE BIBELENI: PAWULO

Muapostola Pawulo u fambe maendzo yo tala a ri murhumiwa la hisekaka eka malembe ya 2 000 lama hundzeke. Kambe maendzo yakwe ma kavanyetekile loko a khotsiwa a nga ri ni nandzu, kutani a tshama endlwini ya khotso ku ringana malembe mambirhi a rindziwe hi socha. Ematshan’weni yo hluriwa hi gome, Pawulo a a khathala ngopfu hi leswi a a kota ku swi endla. Lava a va n’wi endzela, u va dyondzisile a tlhela a va chavelela. U tlhele a tsala mapapila yo hlayanyana lama kumekaka eBibeleni.—Mintirho 28:30, 31.

LESWI ANJA A SWI ENDLAKA

Tanihi laha swi hlamuseriweke hakona exihlokweni lexi hundzeke, Anja u tshama a ri endlwini. U ri: “Khensa yi cince vutomi bya mina. Sweswi a ndzi nge tiveki ekhombyeni ro tluleriwa hi vuvabyi, hikwalaho, a ndzi koti ku tirha ntirho wo tihanyisa ni ku fambafamba hilaha a ndzi endla hakona eku sunguleni.” Xana Anja u langutana njhani ni xiyimo xakwe? U ri: “Ndzi sungule ndlela leyintshwa yo endla swilo. Ndzi rhangisa swilo swa nkoka, ndzi tlhela ndzi endla leswaku xiyimiso xa mina xi fambisana ni leswi ndzi lavaka ku swi endla. Sweswo swi ndzi pfunile leswaku ndzi kota ku langutana ni xiyimo xa mina.”

LESWI U NGA SWI ENDLAKA

Loko swiyimo leswi u nga kotiki ku swi cinca swi lawula vutomi bya wena, ringeta ku endla leswi landzelaka:

• Endla ntsena leswi u nga kotaka ku swi endla. Hi xikombiso, u nge swi koti ku lawula rihanyo ra wena hi ku helela, kambe u nga swi kota ku endla vutiolori, ku dya swakudya leswi nga ni rihanyo ni ku etlela nkarhi lowu ringaneke.

• Tiva leswi u lavaka ku swi fikelela evuton’wini. Swi hlele ha xin’we xin’we. Tinyike nkarhi siku ni siku wo endla swilo leswi nga ku pfunaka leswaku u fikelela leswi u swi lavaka.

• Endla mintirho leyitsongo leyi nga ta endla leswaku u titshemba. Basisa tafula ra le khixini ni ku hlantswa swibya. Ambala swiambalo leswi baseke. Rhanga hi ku endla mintirho ya nkoka loko wa ha ku pfuka.

• Xiya leswi xiyimo xa wena xi ku pfunaka ha swona. Hi xikombiso, xana xiyimo xa wena xi ku endla u tiva tindlela letinene to langutana ni swiyimo swo tika? Xana u nga swi kota ku tirhisa vutivi byebyo ku pfuna van’wana?

Yinhla ya nkoka: A wu nge swi koti ku lawula swiyimo swa wena kambe u nga swi kota ku lawula ndlela leyi u langutanaka na swona ha yona.

VANA va lava nkhathalelo wa wena. Muthori wa wena na yena u lava leswaku u n’wi tirhela. Munghana wa wena wa vukati u lava u n’wi endlela swo karhi. U endla sweswo hinkwaswo hala tlhelo u ri karhi u khathalela mutswari wa wena loyi a vabyaka. A hi swilo leswi a wu swi kunguhatile evuton’wini kambe swi lava matimba ya wena siku ni siku. Wa tivutisa, “xana ndzi fanele ndzi endla yini? Vanhu lava hinkwawo va lava mina.” Loko u lava ku endla xin’wana ni xin’wana lexi va xi lavaka u nga ha xi endla hi ndlela leyi nga ku tsakisiki kumbe leyi nga va tsakisiki. U nga xi lawula njhani xiyimo lexi?

XIKOMBISO XA LE BIBELENI: MUXE

Leswi Muxe a ku ri yena ntsena muavanyisi wa le Israyele eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, a nga ha va a vone leswaku u endla leswi faneleke. Kambe mukon’wana wakwe u n’wi byele a ku: “Ndlela leyi u endlaka ha yona a hi yinene. Entiyisweni u ta hela matimba.” U ringanyete leswaku Muxe a hungutela ntirho wo avanyisa eka vavanuna lava fanelekaka, lava a va ta tisa milandzu leyikulu ntsena eka Muxe. Vuyelo byi ve byihi? Mukon’wana wakwe u n’wi tiyisekisile a ku: “Kunene u ta kota ku swi yimela, kasi handle ka sweswo vanhu lava hinkwavo va ta tlhelela etindhawini ta vona hi ku rhula.”—Eksoda 18:17-23.

LESWI DELINA A SWI ENDLAKA

Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka xihloko xo sungula, Delina u karhatiwa hi vuvabyi bya misiha lebyi vuriwaka dystonia, ku nga misiha leyi nga tirhiki kahle. Nakambe u khathalela vamakwavo vakwe vanharhu lava lamaleke. U ri: “Ndzi xiye leswaku ku wisa ni ku hatla ndzi endla mintirho swi hunguta ntshikilelo. Ku byela van’wana hi xiyimo xa mina swi endla leswaku va tsakela ku ndzi pfuna, ku katsa ni nuna wa mina. Ndzi tlhela ndzi tirhanyana exirhapeni ni mpundzu, sweswo swi endla leswaku ndzi eneriseka swinene.”

LESWI U NGA SWI ENDLAKA

Loko ku ri ni mintirho yo tala leyi u fanele u yi endla, ringeta ku endla leswi landzelaka:

• Lava vanhu lava nga ta ku pfuna. Hi xikombiso, loko u ri ni vana lava ha tshamaka na wena, swirho swa ndyangu kumbe vanghana lava tshamaka ekusuhi na wena va nga ku pfuna.

• Byela van’wana leswi u swi lavaka. Hi xikombiso, vulavurisana ni muthori wa wena loko a ku tikisela hi ntirho. A wu fanelanga u n’wi chavisa hi ku vula leswaku u ta tshika ntirho. Kambe n’wi byele swiphiqo swa wena. A nga ha ku hungutela ntirho lowu u wu endlaka.

• Yi tsale ehansi mintirho leyi u nga ta yi endla hi vhiki. Yin’wana ya yona u nga yi hungutela van’wana.

• Loko u rhambiwa, hlawula laha u nga ta ya kona. Loko ku ri leswaku a wu nge swi koti ku ya hikwalaho ko titwa u karhele, va byele kahle.

Yinhla ya Nkoka: Loko u lava ku endla swilo hinkwaswo, u nga hetelela u nga ha koti ku endla nchumu.

XANA ku va ni gome, ku hlundzuka kumbe xikhomela swi lawula vutomi bya wena? Loko swi ri tano, u nga ha tikuma u nga ri na nkarhi kumbe matimba ya ku endla swilo swa nkoka evuton’wini. Xana u nga endla yini?a

XIKOMBISO XA LE BIBELENI: DAVHIDA

Hosi Davhida u langutane ni swiyimo swo hambanahambana evuton’wini, ku katsa ni ku vilela ni nhlomulo. I yini lexi n’wi pfuneke ku swi tiyiselela? Davhida u siyele hinkwaswo emavokweni ya Xikwembu. (1 Samuwele 24:12, 15) U tsale ndlela leyi a a titwa ha yona. Leswi a a ri wanuna wa ripfumelo, a a khongela nkarhi ni nkarhi.b

LESWI GREGORY A SWI ENDLAKA

Hilaha swi vuriweke hakona eku sunguleni ka xihloko xo sungula, Gregory u karhatiwa hi vuvabyi bya ku vilela. U ri: “Ndlela leyi a ndzi vilela ha yona a yi tlula mpimo.” Kambe xana Gregory u swi kotise ku yini ku lulamisa xiphiqo lexi? U ri: “Ndzi pfuneke hi ku va ndzi amukela mpfuno wa rirhandzu lowu humaka eka nsati wa mina ni vanghana. Ndzi tlhele ndzi ya eka dokodela naswona ndzi dyondza swo tala hi vuvabyi lebyi. Endzhaku ka loko ndzi cince mahanyelo ya mina, ndzi swi xiyile leswaku se ndza swi kota ku lawula xiyimo xa mina. Hambileswi minkarhi yin’wana swi pfaka swi pfukanyana, se ndza swi tiva leswaku ndzi fanele ndzi endla yini leswaku swi antswa.”

LESWI U NGA SWI ENDLAKA

Loko swilo leswi hetaka matimba swi sungula, ringeta ku endla leswi landzelaka:

• Tsala ndlela leyi u titwaka ha yona.

• Byela xaka leri u ri tshembaka kumbe munghana hi xiyimo xa wena.

• U nga tibyeli leswaku ndlela leyi u titwaka ha yona a yi bihanga. Hi xikombiso tivutise, xana byi kona vumbhoni bya ku tiyimelela eka ndlela yoleyo leyi u titwaka ha yona?’

• U nga tshameli ku vilela, ku hlundzuka kumbe u va ni xikhomela.c

Yinhla Ya Nkoka: Hakanyingi swilo leswi hetaka matimba a swi vangiwi hi swiyimo swa hina kambe swi vangiwa hi ndlela leyi hi swi tekaka ha yona swiyimo swoleswo.

VUTOMI bya tika kambe hi wa hi pfuka. A nga kona munhu loyi a nga ni vutomi lebyi hetisekeke. Hakanyingi xihundla xa ku kota ku lawula swiyimo, i ku dyondza ku swi amukela u tlhela u hanya hi ku pfumelelana ni leswi u swi kotaka. Loko u kota ku lawula ndlela leyi u swi tekaka ha yona swiyimo swo tika, u ta va u endla kahle. Loko swiyimo swa wena swi hetelela swi antswa, tsaka. Kambe tiyiseka leswaku vutomi lebyinene byi le kusuhi.

Bibele yi tshembisa leswaku ku ta va ni nkarhi lowu vanhu hinkwavo va nga ta kota ku lawula swiyimo swa vona. Va ta tsakela vutomi, va nga karhatiwi hi swiyimo leswi hetaka matimba, mintshikilelo ya siku ni siku ni mianakanyo leyi hoxeke. (Esaya 65:21, 22) Bibele yi vula leswaku vutomi byo tano byi ta va byi ri ‘vutomi bya xiviri.’—1 Timotiya 6:19.