Ndzima 12

“U Khoma Swi Tiya Leswi U Nga Na Swona”

FILADELFIYA

1. Rungula ra Yesu ra vutsevu ri kongomisiwe evandlheni ra le kwihi naswona vito ra muti wolowo ri vula yini?

KU RHANDZANA tanihi vamakwerhu—leyi i mfanelo leyinene! A swi kanakanisi leswaku Yesu a a anakanye hi rirhandzu ro tano loko a tsala rungula ra yena ra vutsevu, leri kongomisiweke evandlheni ra le Filadelfiya, hikuva vito rero ri vula “Ku Rhandzana Tanihi Vamakwerhu.” Yohane la dyuhaleke a a ha xi tsundzuka kahle xiendlakalo lexi endlekeke emalembeni lama tlulaka 60, loko Petro a phikelela kanharhu a byela Yesu leswaku wa yi rhandza Hosi ya yena. (Yohane 21:15-17) Xana Vakreste va le Filadelfiya a va rhandzana hi xivona? Swi tikomba tano!

2. Xana muti wa Filadelfiya a wu ri muti wa njhani, a ri ri njhani vandlha leri a ri ri kwalaho naswona Yesu u te yini eka vandlha leri?

² Muti wa le Filadelfiya hi nkarhi wa Yohane, lowu a wu kumeka eka mpfhuka wa tikhilomitara ta 48 ku ya edzonga-vuxa bya muti wa Sarda (laha namuntlha ku nga ni doroba ra Alasehir kwale Turkey), a wu fuwile. Kambe, lexi a xi xiyeka a ku ri ku fuwa ka vandlha ra kwalaho ra Vakreste. Swi nga endleka leswaku a va n’wi amukela hi ntsako mulanguteri wa xifundzha loko a va endzerile, kumbexana a huma emutini wa Sarda! Rungula leri a a va khomele rona a ri ri ni ndzayo leyi tsakisaka. Kambe u rhange hi ku vulavula hi xikhundlha xa Mutsari wa yona. U te: “Kutani eka ntsumi ya vandlha ra Filadelfiya tsala u ku: Loyi a kwetsimaka, loyi a nga ni ntiyiso, loyi a nga ni xilotlelo xa Davhida, loyi a pfulaka lerova ku nga pfali munhu, loyi a pfalaka lerova ku nga pfuli munhu.”—Nhlavutelo 3:7.

3. Ha yini swi fanerile ku vula Yesu leswaku wa “kwetsima,” naswona ha yini ku vuriwa leswaku i “ntiyiso”?

³ Yohane u twe Petro a byela Yesu Kreste a ku: “Hi wena u nga ni marito ya vutomi lebyi nga heriki; naswona hi khorwile ni ku tiva leswaku u Mukwetsimi wa Xikwembu.” (Yohane 6:68, 69) Tanihi leswi Yehovha Xikwembu a nga xihlovo xa vukwetsimi, N’wana wa yena la tswariweke a ri yexe u fanele a “kwetsima” na yena. (Nhlavutelo 4:8) Nakambe Yesu u ni “ntiyiso.” Rito ra Xigriki leri tirhisiweke laha (a·le·thi·nosʹ) ri vula nchumu lowu nga ntiyiso. Hi ku ya hi matwisiselo wolawo, Yesu i rivoni ra ntiyiso ni xinkwa xa ntiyiso lexi humaka etilweni. (Yohane 1:9; 6:32) I murhi wa vhinya wa ntiyiso. (Yohane 15:1) Xin’wana lexi endlaka Yesu a va ntiyiso hi leswaku wa tshembeka. Minkarhi hinkwayo u vulavula ntiyiso. (Vona Yohane 8:14, 17, 26.) Hakunene N’wana loyi wa Xikwembu u faneriwa hi ku va Hosi ni Muavanyisi.—Nhlavutelo 19:11, 16.

“Xilotlelo Xa Davhida”

4, 5. Hi wihi ntwanano lowu “xilotlelo xa Davhida” a xi fambisana na wona?

⁴ Yesu u ni “xilotlelo xa Davhida.” Loko a xi tirhisa, u ‘pfula lerova ku nga pfali munhu, naswona u pfala lerova ku nga pfuli munhu.’ Xana i yini ‘xilotlelo lexi xa Davhida’?

⁵ Yehovha u endle ntwanano wa vuhosi lebyi nga heriki na Hosi Davhida wa Israyele. (Pisalema 89:1-4, 34-37) Yindlu ya Davhida yi tshame exiluvelweni xa Yehovha eYerusalema ku sukela hi lembe ra 1070 ku ya fika hi 607 B.C.E., kambe Xikwembu xi avanyise mfumo wolowo hikwalaho ka leswi wu hundzukeke wo homboloka. Xisweswo Yehovha u sungule ku hetisisa vuprofeta bya yena lebyi kumekaka eka Ezekiyele 21:27, lebyi nge: “Ndzi ta xi onha, ndzi xi onha, ndzi xi onha [hileswaku Yerusalema wa la misaveni]. Lexi, [nhonga ya vuhosi erixakeni ra Davhida] xi nga ka xi nga vi xa munhu kukondza ku fika loyi mfanelo yi nga ya yena, ndzi fanele ndzi n’wi nyika xona.”

6, 7. Xana loyi “mfanelo yi nga ya yena” u humelele rini naswona hi ndlela yihi?

⁶ Xana loyi “mfanelo yi nga ya yena” a a ta humelela rini naswona hi ndlela yihi? Xana nhonga ya vuhosi bya Davhida a yi ta nyikiwa yena hi ndlela yihi?

⁷ Endzhaku ka malembe ya 600, nhwana wa Muyuda Mariya, loyi a a ri ntukulu wa Hosi Davhida, u tikisiwe hi moya lowo kwetsima. Xikwembu xi rhumele ntsumi Gabriyele yi ya tivisa Mariya leswaku u ta kuma n’wana wa jaha, loyi a nga ta vitaniwa Yesu. Gabriyele u engete a ku: “Yena u ta va lonkulu naswona u ta vuriwa N’wana wa La nge Henhla-henhla; Yehovha Xikwembu u ta n’wi nyika xiluvelo xa Davhida tata wakwe, naswona u ta va hosi ehenhla ka yindlu ya Yakobe hi masiku, mfumo wakwe a wu nge vi na makumu.”—Luka 1:31-33.

8. Xana Yesu u kombise hi ndlela yihi leswaku wa faneleka ku dya ndzhaka ya vuhosi bya Davhida?

⁸ Loko Yesu a khuvuriwa hi 29 C.E., eNambyeni wa Yordani kutani a totiwa hi moya lowo kwetsima, u ve Hosi leyi Hlawuriweke ya rixaka ra Davhida. U ve xikombiso lexinene emhakeni yo hisekela ntirho wo chumayela mahungu lamanene ya Mfumo naswona u lerise vadyondzisiwa va yena leswaku na vona va endla hilaha ku fanaka. (Matewu 4:23; 10:7, 11) Yesu u titsongahatile a kondza a fela emhandzini ya nxaniso, hi ndlela yoleyo a kombisa leswaku u faneleka hilaha ku heleleke ku dya ndzhaka ya vuhosi bya Davhida. Yehovha u pfuxe Yesu leswaku a va xivumbiwa xa moya lexi nga fiki kutani a n’wi tlakusela evokweni ra Yena ra xinene etilweni. Loko se a ri etilweni, u kume timfanelo hinkwato ta mfumo wa Davhida. Hi nkarhi lowu faneleke, Yesu a a ta yi tirhisa kahle mfanelo ya yena ya ku “hlula exikarhi ka valala va [yena].”—Pisalema 110:1, 2; Vafilipiya 2:8, 9; Vaheveru 10:13, 14.

9. Xana Yesu u xi tirhisa njhani xilotlelo xa Davhida ku pfula ni ku pfala?

⁹ Hi nkarhi wolowo Yesu a a ta tirhisa xilotlelo xa Davhida ku pfula malunghelo lama fambisanaka ni Mfumo wa Xikwembu. Yehovha a a ta tirhisa Yesu ku kutsula Vakreste lava totiweke emisaveni “eka vulawuri bya munyama,” a va yisa “emfun’weni wa N’wana wa yena loyi a n’wi rhandzaka.” (Vakolosa 1:13, 14) Xilotlelo xexo a xi ta tlhela xi tirhisiwa ku pfalela mani na mani la nga tshembekiki leswaku a nga ri kumi lunghelo ra Mfumo. (2 Timotiya 2:12, 13) Tanihi leswi mudyandzhaka loyi wa hilaha ku nga heriki emfun’weni wa Davhida a seketeriwaka hi Yehovha, a xi kona xivumbiwa ni xin’we lexi nga n’wi sivelaka ku hetisisa leswi a lerisiweke swona.—Ringanisa na Matewu 28:18-20.

10. Hi xihi xikhutazo lexi Yesu a xi nyikeke vandlha ra le Filadelfiya?

¹⁰ Leswi marito ya Yesu ma humaka eka munhu wo tano la nga ni xindzhuti, ma fanele ma va chavelerile Vakreste va le Filadelfiya! U va bumabumele a ku: “Ndzi tiva swiendlo swa wena—waswivo, emahlweni ka wena ndzi veke nyangwa leyi pfulekeke, leyi ku nga riki na munhu la nga yi pfalaka—leswaku u ni matimba lamatsongo, naswona u hlayise rito ra mina, a wu tiendlanga la nga tshembekangiki evitweni ra mina.” (Nhlavutelo 3:8) Vandlha leri a ri hiseka kutani ri pfulekeriwe hi nyangwa—a swi kanakanisi leswaku a ku ri nyangwa ya lunghelo ro endla ntirho wa mfumo. (Ringanisa na 1 Vakorinto 16:9; 2 Vakorinto 2:12.) Hikwalaho, Yesu u khutaze vandlha leswaku ri ri tirhisa hilaha ku heleleke lunghelo ro chumayela. Va tiyiserile kutani va swi veka erivaleni leswaku va ni matimba lama ringaneke hikwalaho ka leswi moya wa Xikwembu a wu va pfuna leswaku va ya emahlweni va endla “swiendlo” leswi engetelekeke entirhweni wa Yehovha. (2 Vakorinto 12:10; Zakariya 4:6) Va yingise xileriso xa Yesu naswona a va n’wi landzulanga Kreste, ku nga ha va hi ku vulavula kumbe hi swiendlo.

‘Va Ta Nkhinsama eMahlweni Ka Wena’

11. Hi yihi mikateko leyi Yesu a yi tshembiseke Vakreste lava, naswona va endle yini loko va yi vonile?

¹¹ Hi yona mhaka leyi Yesu a va tshembiseke vuyelo lebyinene, a ku: “Waswivo, lava va sinagoga ya Sathana lava tivulaka Vayuda, kasi a hi vona, vo hemba, ndzi ta va sindzisa—waswivo, ndzi ta va endla va ta va fika va nkhinsama emahlweni ka milenge ya wena ni ku va endla va tiva leswaku ndzi lo ku rhandza.” (Nhlavutelo 3:9) Kumbexana ku fana ni le vandlheni ra le Smirna, vandlha leri ri ve ni swiphiqo ni Vayuda va muti wolowo. Vayuda volavo, Yesu u va vitane “sinagoga ya Sathana.” Hambiswiritano, van’wana va Vayuda volavo a va ta swi vona leswaku leswi Vakreste lava a va swi chumayela ha Yesu a swi ri ntiyiso. Kumbexana ku “nkhinsama” ka vona a ku hlamusela leswi Pawulo a swi vuleke eka 1 Vakorinto 14:24, 25, leswi vulaka leswaku va hundzukile kutani va va Vakreste, va tlangela rirhandzu ra Yesu hilaha ku heleleke hikwalaho ka leswi a nga nyikela hi moya-xiviri wa yena hikwalaho ka vadyondzisiwa va yena.—Yohane 15:12, 13.

12. Ha yini swi nga endlekaka leswaku swirho swa sinagoga ya Vayuda eFiladelfiya a swi ta hlamala ku twa leswaku van’wana va vona a va ta ‘nkhisamela’ Vakreste va kwalaho?

¹² Kumbexana swirho swa sinagoga ya Vayuda le Filadelfiya a swi ta hlamala ku twa leswaku van’wana va vona va ‘nkhisamele’ Vakreste va kwalaho. Phela a va ta langutela leswaku vamatiko va va nkhinsamela hikuva vandlha ra kwalaho a ri taleriwe hi vanhu lava nga riki Vayuda. Ha yini? Hikuva Esaya u profete a ku: “Tihosi [leti nga riki Vayuda] ti fanele ti ku hlayisa [vanhu va Israyele], kasi tihosana ta tona ti ta va vavasati lava ku tirhelaka. Va ta ku nkhisamela swikandza swi langute ehansi.” (Esaya 49:23; 45:14; 60:14) Hilaha ku fanaka, Zakariya u huhuteriwe ku tsala a ku: “Emasikwini wolawo vavanuna va khume [lava nga riki Vayuda] lava humaka eka tindzimi hinkwato ta matiko va ta khoma, ina, entiyisweni va ta khoma nguvu ya wanuna la nga Muyuda, va ku: ‘Hi ta famba na n’wina, hikuva hi swi twile leswaku Xikwembu xi na n’wina.’” (Zakariya 8:23) Ina, lava nga riki Vayuda a va ta nkhisamela Vayuda, ku nga ri Vayuda va nkhisamela lava nga riki Vayuda!

13. Hi vahi Vayuda lava a va ta vona ku hetiseka ka vuprofeta lebyi a byi kongomisiwe eka Israyele wa khale?

¹³ Vuprofeta byebyo a byi kongomisiwe eka rixaka ra Xikwembu leri hlawulekeke. Loko byi vuriwa, Israyele wa nyama a a ri eka xikhundlha xo hlawuleka ni lexi xiximekaka. Kambe loko rixaka ra Vayuda ri ala Mesiya, Yehovha u ri fularherile. (Matewu 15:3-9; 21:42, 43; Luka 12:32; Yohane 1:10, 11) Hi Pentekosta ya 33 C.E., u ri sive hi Israyele wa Xikwembu wa ntiyiso, ku nga vandlha ra Vakreste. Swirho swa rona i Vayuda va moya lava yimbeke etimbilwini. (Mintirho 2:1-4, 41, 42; Varhoma 2:28, 29; Vagalatiya 6:16) Endzhaku ka sweswo, a ku nga ri na ndlela yin’wana leyi Vayuda va nyama a va ta tlhela va va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha ha yona handle ko kombisa ripfumelo eka Yesu tanihi Mesiya. (Matewu 23:37-39) Entiyisweni leswi swi endlekile hi van’wana eFiladelfiya.a

14. Xana Esaya 49:23 na Zakariya 8:23 ti hetiseke njhani hi ndlela leyi xiyekaka manguva lawa?

¹⁴ Manguva lawa, vuprofeta byo kota bya Esaya 49:23 na Zakariya 8:23 byi hetiseke hi ndlela leyi xiyekaka. Hikwalaho ka ku chumayela ka lava ntlawa wa Yohane, vanhu vo tala va nghene entirhweni wa Mfumo lowu va pfulekeleke.b Vo tala va vona va huma eka Vujagana, lebyi vukhongeri bya byona bya mavunwa byi tivulaka Israyele wa moya. (Ringanisa na Varhoma 9:6.) Tanihi leswi va nga ntshungu lowukulu, va hlantswa swiambalo swa vona va swi endla swo basa hi ku kombisa ripfumelo exitlhavelweni xa ngati ya Yesu. (Nhlavutelo 7:9, 10, 14) Leswi va titsongahatelaka vulawuri bya Mfumo wa Kreste va ni ntshembo wo kuma mikateko laha misaveni. Va ta eka vamakwavo wa Yesu lava totiweke va “nkhinsama” emahlweni ka vona hi tlhelo ra moya, hikuva ‘va swi twile leswaku Xikwembu xi na vona.’ Va tirhela vatotiwa lava, lava va nga vamakwavo emisaveni hinkwawo.—Matewu 25:34-40; 1 Petro 5:9.

‘Nkarhi Wa Ndzingo’

15. (a) I yini lexi Yesu a xi tshembiseke Vakreste va le Filadelfiya naswona va khutaziwe leswaku va endla yini? (b) Hi yihi “harhi” leyi Vakreste volavo a va langutele ku yi kuma?

¹⁵ Yesu u ye emahlweni a ku: “Leswi u hlayiseke rito leri yelanaka ni ku tiyisela ka mina, na mina ndzi ta ku hlayisa enkarhini wa ndzingo, lowu nga ta wela misava hinkwayo leyi akiweke, ku ringa lava tshamaka emisaveni. Ndza ta hi ku hatlisa. Tama u khoma swi tiya leswi u nga na swona, leswaku harhi ya wena yi nga tekiwi hi munhu.” (Nhlavutelo 3:10, 11) Hambileswi Vakreste va le nkarhini wa Yohane a va nga ta hanya kukondza ku fika siku ra Hosi, (leri sunguleke hi 1914) ntshembo wa vona wa leswaku Yesu u ta vuya, wu va tiyise nhlana leswaku va hambeta va chumayela. (Nhlavutelo 1:10; 2 Timotiya 4:2) Loko va fika etilweni a va ta nyikiwa “harhi” kumbe vutomi lebyi nga heriki. (Yakobo 1:12; Nhlavutelo 11:18) Loko va tiyiserile va kondza va fa, a nga kona ni un’we loyi a a ta va tekela hakelo yoleyo ya vona.—Nhlavutelo 2:10.

16, 17. (a) Xana hi wihi ‘nkarhi wa ndzingo lowu nga ta wela misava hinkwayo leyi akiweke’? (b) Xana a xi ri njhani xiyimo xa vatotiwa loko ‘nkarhi wa ndzingo’ wu sungula?

¹⁶ Kambe, i yini ‘nkarhi wa ndzingo’ lowu ku vulavuriwaka ha wona? A swi kanakanisi leswaku Vakreste volavo va le Asiya a va ta langutana ni ndzingo wun’wana lowukulu lowu humaka eka mfumo wa Rhoma.c Hambiswiritano, ku hetiseka ka wona lokukulu ku ve hi nkarhi wa ku hlutiwa ni ku avanyisiwa, loku heteleleke ku fikile hi nkarhi wa siku ra Hosi, loku sunguleke hi 1918 ku ya emahlweni. Ndzingo wolowo wu hambanisa lava seketelaka Mfumo wa Xikwembu lowu simekiweke ni lava yimaka ni misava ya Sathana. I ‘nkarhi’ wutsongo kambe a wu si hela. Hi fanele hi tshama hi ri karhi hi tsundzuka leswaku hi hanya “enkarhini wa ndzingo” kukondza nkarhi lowu wu hela.—Luka 21:34-36.

¹⁷ Hi 1918, Vakreste lava totiweke va ntlawa wa Yohane—ku fana ni vandlha leri tiyeke ra le Filadelfiya—va langutane ni nkaneto wa “sinagoga ya Sathana” ya manguva lawa. Varhangeri va vukhongeri bya Vujagana, lava a va tivula Vayuda va moya, va kanganyise vafumi leswaku va xanisa Vakreste va ntiyiso. Hambiswiritano, Vakreste lava va lwe hi matimba leswaku va ‘hlayisa rito leri yelanaka ni ku tiyisela ka Yesu’; hi yona mhaka leyi va koteke ku pona hi ku pfuniwa hi tlhelo ra moya, ku nga “matimba lamatsongo” lama veke mpfuno lowukulu, naswona va rhambiwe ku nghena hi nyangwa leyi yi va pfulekeleke sweswi. Njhani?

“Nyangwa Leyi Pfulekeke”

18. I vamani lava Yesu a va amukeleke hi 1919 naswona va fane njhani ni mulanguteri la tshembekaka wa Hezekiya?

¹⁸ Hi 1919, Yesu u hetisise xitshembiso xa yena kutani a amukela ntlawa lowutsongo wa Vakreste va xiviri lava totiweke tanihi ‘hlonga ra yena ro tshembeka ni ro tlhariha.’ (Matewu 24:45-47) Ntlawa lowu wu kume lunghelo leri fanaka ni leri kumiweke hi Eliyakimi mulanguteri la tshembekaka, hi nkarhi wa Hosi Hezekiya.d Yehovha u vule leswi hi Eliyakimi: “Xilotlelo xa yindlu ya Davhida ndzi ta xi veka ekatleni rakwe, u ta pfula a nga vi kona la pfalaka, kutani u ta pfala a nga vi kona la pfulaka.” Eliyakimi a a byarhe vutihlamuleri lebyikulu bya Hezekiya, n’wana wa le vuhosini bya Davhida. Hilaha ku fanaka ninamuntlha, vatotiwa va ntlawa wa Yohane va byarhisiwe lunghelo ro tamela “xilotlelo xa yindlu ya Davhida” hileswi va nyikiweke lunghelo ra ku khathalela mintirho ya Mfumo wa Mesiya laha misaveni. Yehovha u tiyise malandza ya yena leswaku ma kota ku byarha lunghelo leri, a hundzula matimba ya vona lamantsongo ma va matimba lamakulu, lama ringaneke ku endla ntirho wo chumayela emisaveni hinkwayo.—Esaya 22:20, 22; 40:29.

19. Xana lava ntlawa wa Yohane va byi tamele njhani vutihlamuleri lebyi Yesu a va byarhiseke byona hi 1919 naswona ku ve ni vuyelo byihi?

¹⁹ Ku sukela hi 1919 ku ya emahlweni, masalela ya vatotiwa, ma landzele xikombiso xa Yesu kutani ma nghenela tsima ro hisekela ku twarisa mahungu lamanene ya Mfumo hinkwako-nkwako. (Matewu 4:17; Varhoma 10:18) Hikwalaho ka sweswo, van’wana lava a va ri swirho swa tisinagoga ta Sathana ta manguva lawa ta Vujagana, va te eka masalela lama totiweke, va hundzuka kutani va va ‘nkhisamela,’ va tiveka ehansi ka vulawuri bya hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha. Na vona va tirhele Yehovha swin’we ni vatotiwa lava dyuhaleke va ntlawa wa Yohane. Swi fambise xisweswo kukondza nhlayo ya vamakwavo wa Yesu lava totiweke yi hlengeletiwa yi kala yi helela. Endzhaku ka sweswo, ku te “ntshungu lowukulu . . . wu huma eka matiko hinkwawo” wu ta ‘nkhisamela’ hlonga ra vatotiwa. (Nhlavutelo 7:3, 4, 9) Hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha swin’we ni ntshungu lowukulu va tirha swin’we va ri ntlhambi wun’we wa Timbhoni ta Yehovha.

20. Ha yini Timbhoni ta Yehovha ti fanele ti va ni ripfumelo leri tiyeke ngopfu-ngopfu namuntlha ti tlhela ti hiseka entirhweni wa Xikwembu?

²⁰ Namuntlha Timbhoni ta Yehovha leti hlanganisiwaka hi xiboho xa rirhandzu ra xiviri ta swi xiya leswaku ntirho wa tona wo chumayela wu fanele wu endliwa hi xihatla kutani ti endla tano hi vun’we ku fana ni Vakreste va le Filadelfiya. Ku nga ri khale, nhlomulo lowukulu wu ta herisa misava yo homboloka ya Sathana. Onge nkarhi wolowo wu nga kuma un’wana ni un’wana wa hina a tiyile eripfumelweni naswona a hiseka entirhweni wa Xikwembu, leswaku mavito ya hina ma nga suriwi ebukwini ya vutomi ya Yehovha. (Nhlavutelo 7:14) A hi xi tekeleni enhlokweni xitsundzuxo xa Yesu lexi a xi tsaleleke vandlha ra le Filadelfiya, leswaku hi khomelela swi tiya eka lunghelo ra ntirho lowu hi wu endlaka kutani hi kuma hakelo ya vutomi lebyi nga heriki.

Mikateko Leyi Nga Ta Kumiwa Hi Lava Hlulaka

21. Xana Vakreste lava totiweke va ‘hlayise rito leri yelanaka ni ku tiyisela ka Yesu’ namuntlha hi ndlela yihi, naswona hi wihi ntshembo lowu va wu languteleke?

²¹ Lava ntlawa wa Yohane namuntlha va ‘hlayise rito leri yelanaka ni ku tiyisela ka Yesu,’ hileswaku va tekelele xikombiso xa yena kutani va tiyisela. (Vaheveru 12:2, 3; 1 Petro 2:21) Xisweswo ma va tiyise nhlana swinene marito lama engetelekeke ya Yesu loko a tsalela vandlha ra le Filadelfiya a ku: “Loyi a hlulaka—ndzi ta n’wi endla phuphu etempeleni ya Xikwembu xa mina, a nge humi nikatsongo eka yona.”—Nhlavutelo 3:12a.

22. (a) Hi yihi tempele ya Xikwembu xa Yesu? (b) Xana Vakreste lava totiweke lava hlulaka va ta va tiphuphu ta tempele leyi hi ndlela yihi?

²² Mawaku lunghelo ra ku va phuphu etempeleni ya Yehovha! Le Yerusalema wa khale, tempele ya xiviri a yi ri ntsindza wa vugandzeri bya Yehovha. Kona etempeleni, muprista lonkulu a a endla switlhavelo hi ngati ya swiharhi kan’we hi siku, lembe rin’wana ni rin’wana, emahlweni ka rivoni leri a ri humelela hi ndlela ya singita, leri a ri fanekisela vukona bya Yehovha eka “Vukwetsimisiso,” [kumbe ndhawu yo kwetsima ngopfu]. (Vaheveru 9:1-7) Loko Yesu a khuvuriwa, ku simekiwe tempele yin’wana leyikulu ya moya, ku nga lunghiselelo leri fanaka ni ro gandzela Yehovha etempeleni. Ndhawu leyi kwetsimaka ngopfu ya tempele leyi yi le matilweni, laha Yesu a humeleleke kona hi nkarhi lowu faneleke “emahlweni ka Xikwembu hi xiviri.” (Vaheveru 9:24) Yesu i Muprista Lonkulu naswona ku endliwe xitlhavelo xin’we ntsena lexi suleke swidyoho hinkwaswo: ku nga ngati ya xitlhavelo lexi hetisekeke ya Yesu, munhu la hetisekeke. (Vaheveru 7:26, 27; 9:25-28; 10:1-5, 12-14) Loko ntsena Vakreste lava totiweke va tshama va tshembekile emisaveni, va va varisi lava nga ehansi ka Yesu eswivaveni swa laha misaveni swa tempele leyi. (1 Petro 2:9) Kambe loko se va hlurile, na vona va nghena endhawini leyi kwetsimaka ngopfu etilweni kutani va va vaseketeri lava tiyeke, ku fana ni tiphuphu ta lunghiselelo ro gandzela leri fanaka ni tempele. (Vaheveru 10:19; Nhlavutelo 20:6) A xi kona lexi nga endlaka leswaku va ‘tlhela va huma’ eka yona.

23. (a) Hi xihi xitshembiso lexi landzelaka lexi Yesu a xi tshembiseke Vakreste lava totiweke lava hlulaka? (b) Xana ku tsariwa ka vito ra Yehovha ni ra Yerusalema lontshwa eka Vakreste lava hlulaka ku ve ni vuyelo byihi?

²³ Yesu u ye emahlweni a ku: “Naswona eka yena ndzi ta tsala vito ra Xikwembu xa mina ni vito ra muti wa Xikwembu xa mina, Yerusalema lontshwa la xikaka hi le tilweni eka Xikwembu xa mina, ni vito ra mina lerintshwa.” (Nhlavutelo 3:12b) Ina, vahluri lava va tsale vito ra Yehovha, Xikwembu xa vona ni Xikwembu xa Yesu eka vona. Kutani sweswo swi swi veka erivaleni leswaku Yehovha na Yesu i vanhu vambirhi lava hambaneke, ku nga ri Xikwembu lexi hlanganeke kumbe Vunharhu-un’we. (Yohane 14:28; 20:17) Swivumbiwa hinkwaswo swi fanele swi swi tiva leswaku vatotiwa i va Yehovha. I timbhoni ta yena. Nakambe va tsariwe vito ra Yerusalema lontshwa, ku nga muti wa le tilweni lowu xikaka wu huma kona hi matwisiselo ya leswaku wu fuma vanhu hinkwavo vo tshembeka laha misaveni. (Nhlavutelo 21:9-14) Tinyimpfu hinkwato leti nga Vakreste laha misaveni ti ta swi tiva leswaku vatotiwa lava hluleke i swirho swa Mfumo, ku nga Yerusalema wa le tilweni.—Pisalema 87:5, 6; Matewu 25:33, 34; Vafilipiya 3:20; Vaheveru 12:22.

24. Xana vito lerintshwa ra Yesu ri yimela yini naswona ri tsariwe njhani eka vatotiwa lava nga Vakreste lava tshembekeke?

²⁴ Xo hetelela, vatotiwa lava hlulaka va tsale vito ra Yesu lerintshwa eka vona. Leswi swi kombetela eka xikhundlha lexintshwa xa Yesu ni malunghelo yo hlawuleka lawa Yehovha a n’wi nyikeke wona. (Vafilipiya 2:9-11; Nhlavutelo 19:12) A ku na un’wana la tivaka vito rero hi matwisiselo ya leswaku a ku na un’wana la nga ni ntokoto wolowo kumbe la nyikiweke malunghelo wolawo. Hambiswiritano, loko Yesu a tsala vito ra yena eka vamakwavo lava vo tshembeka, va va ni vuxaka lebyikulu na yena exivandleni xexo xa le tilweni naswona va hlanganyela swin’we eka malunghelo ya yena. (Luka 22:29, 30) A swi hlamarisi leswi Yesu a gimeteke rungula ra yena eka vatotiwa volavo hi ku phindha xikhutazo lexi nge: “Loyi a nga ni ndleve a a yingise leswi moya wu swi byelaka mavandlha.”—Nhlavutelo 3:13.

25. Hi yihi ndlela leyi Mukreste ha un’we namuntlha a nga yi tirhisaka ha yona misinya ya milawu leyi humaka eka ndzayo ya Yesu leyi a yi tsaleleke vandlha ra le Filadelfiya?

²⁵ Xikhutazo xexo lexi humaka eka rungula leri xi fanele xi va khutaze ngopfu Vakreste vo tshembeka va le Filadelfiya! Naswona lava ntlawa wa Yohane namuntlha xi fanele xi va khomele dyondzo leyinene, enkarhini lowu wa siku ra Hosi. Kambe misinya ya milawu ya xona ya tirha eka Mukreste un’wana ni un’wana, ku nga khathariseki leswaku i mutotiwa kumbe i wa tinyimpfu tin’wana. (Yohane 10:16) Un’wana ni un’wana wa hina u ta va a endla kahle loko a humesa mihandzu ya Mfumo hilaha Vakreste va le Filadelfiya va endleke hakona. Hinkwerhu ka hina hi ni matimbanyana. Hinkwerhu hi nga swi kota ku endla swo karhi entirhweni wa Yehovha. A hi ma tirhiseni matimba wolawo! Loko swi ta emhakeni ya malunghelo lama engetelekeke ya Mfumo, a hi xalamukeleni ku nghena eka nyangwa yin’wana ni yin’wana leyi hi pfulekelaka. Hi nga ha khongela hi kombela Yehovha leswaku a hi pfulela nyangwa yo tano. (Vakolosa 4:2, 3) Loko hi ri karhi hi landzela ntila lowu Yesu a hi vekeleke wona wa ku tiyisela kutani hi kombisa leswaku ha faneleka ku vitaniwa hi vito ra yena, hi ta swi veka erivaleni leswaku na hina ha swi yingisa leswi moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu swi byelaka mavandlha.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 63]

Ku Pfuna Vo Tala Leswaku Va Nkhinsama

Eka vatotiwa va 144 000, lava nga ta dya ndzhaka ya Mfumo wa le tilweni, swi vonaka onge ko va ni masalela lama nga ehansinyana ka 9 000, ya lava ntlawa wa Yohane, lama nga si hetaka pfhumba ra wona ra laha misaveni. Hi nkarhi lowu fanaka, ntshungu lowukulu wu andzile wu va 6 600 000 ni ku tlula. (Nhlavutelo 7:4, 9) I yini lexi pfuneke leswaku ku va ni ku andza ko tano? I swikolo swo hambana-hambana leswi Timbhoni ta Yehovha ti swi tirhiseke. Swikolo leswi swa Timbhoni swi hambane ngopfu ni tiseminara ta Vujagana leti dyondzisaka tifilosofi ta misava ni ku vevukisa tidyondzo ta Bibele, swona swi endla leswaku vanhu va va ni ripfumelo leri tiyeke eRitweni ra Xikwembu. Swi kombisa ndlela leyi Bibele yi pfunaka ha yona leswaku munhu a va ni mahanyelo lamanene ni lama baseke ni ndlela leyi munhu a nga tinyiketelaka ha yona entirhweni wa Xikwembu. Emisaveni hinkwayo ku sukela hi 1943, vandlha ha rin’we ra Timbhoni ta Yehovha ri fambisa Xikolo Xa Vutirheli Bya Le Tilweni eTiholweni ta tona ta Mfumo. Vhiki ha rin’we exikolweni lexi ku va ni vanhu va timiliyoni, lava dyondzisiwaka dyondzo leyi hlelekeke ya Bibele.

Ku sukela hi 1959, Timbhoni ta Yehovha ti tlhele ti fambisa Swikolo Swa Vutirheli Bya Mfumo leswi letelaka vakulu va vandlha ni malandza ya vutirheli. Naswona ku sukela hi 1977, eka Swikolo Swa Ntirho Wa Vuphayona ku leteriwe madzana ya magidi ya vamakwerhu va xinuna ni va xisati, lava tirhelaka Yehovha nkarhi hinkwawo entirhweni wo chumayela, va susumetiwa hi moya wa xiviri lowu vandlha ra le Filadelfiya a ri ri na wona. Hi 1987, ku sunguriwe Xikolo Xa Ndzetelo Wa Vutirheli leswaku ku ta leteriwa Timbhoni ta xinuna leswaku ti ta ya tirha eswiavelweni swo hlawuleka swa nsimu ya misava hinkwayo.

Xikolo lexi tirheke ngopfu eka swikolo leswi fambisiweke hi Timbhoni ta Yehovha i Xikolo xa Bibele xa Giliyadi xa Watchtower. Ku sukela hi 1943, xikolo lexi xa ntirho wa vurhumiwa, lexi kumekaka eDorobeni ra New York, xi ve ni mintlawa yimbirhi ya swichudeni leswi thwasaka lembe ni lembe. Kahle-kahle ku ni vachumayeri lava tlulaka 7 000, lava tirhelaka Yehovha ematikweni mambe va ri varhumiwa, lava thwaseke eka xona. Mathwasana ya xikolo lexi ma tirhe ematikweni lama tlulaka dzana, naswona vunyingi bya mathwasana lawa hi wona ma sunguleke ntirho wo chumayela hi Mfumo ematikweni wolawo. Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 60, varhumiwa vo tala va ha ri eswiavelweni swa vona, naswona va tirha swin’we ni varhumiwa lavantshwa entirhweni wo ndlandlamuxa nhlengeletano ya Yehovha emisaveni hinkwayo. Hakunene ntirho wa vona wu endle leswaku ku va ni ku andza lokukulu!

[Chati leyi nga eka tluka 64]

Hi 1919 Yesu Hosi leyi fumaka u pfule nyangwa ya ntirho wa Vukreste. Nhlayo leyi andzaka ya Vakreste lava tinyiketeleke yi nghenele ntirho lowu.

Hi Ku Eku Va Nkarhi

Lembe Chumayela Chumayelenie Hinkwawof

1918 14 3 868 591

1928 32 23 988 1 883

1938 52 47 143 4 112

1948 96 230 532 8 994

1958 175 717 088 23 772

1968 200 1 155 826 63 871

1978 205 2 086 698 115 389

1988 212 3 430 926 455 561

1998 233 5 544 059 698 781

2005 235 6 390 022 843 234

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Chati leyi nga eka tluka 65]

Timbhoni ta Yehovha ti endla ntirho wa tona hi mbilu hinkwayo. Hi xikombiso, vona tiawara leti ti ti hetaka ti ri eku chumayeleni ni le ku dyondziseni, u vona ni tidyondzo to tala ta Bibele leti ti ti fambisaka emakaya ya vanhu.

Chumayeleni (Xiringaniso

Lembe (Ntsengo Wa Lembe) Hi N’hweti)

1918 19 116 A Ti Tsariwanga

1928 2 866 164 A Ti Tsariwanga

1938 10 572 086 A Ti Tsariwanga

1948 49 832 205 130 281

1958 110 390 944 508 320

1968 208 666 762 977 503

1978 307 272 262 1 257 084

1988 785 521 697 3 237 160

1998 1 186 666 708 4 302 852

2005 1 278 235 504 6 061 534

[Xifaniso lexi nga eka tluka 59]

Xilotlelo xa le Rhoma hi lembe-xidzana ro sungula

Ndzima 13

Xava Nsuku Lowu Tengisiweke Hi Ndzilo

LAWODIKIYA

1, 2. Xana ri kumeka kwihi vandlha ro hetelela eka laya nkombo, lama kumeke rungula leri humaka eka Yesu la kwetsimisiweke, naswona hi swihi swin’wana leswi muti lowu wu tivekaka ha swona?

LAWODIKIYA i vandlha ro hetelela eka mavandlha ya nkombo lama kumeke rungula leri humaka eka Yesu la pfuxiweke. Rungula ra kona ri ni dyondzo ya nkoka, naswona ra phyuphyisa!

² Namuntlha, marhumbi ya muti wa Lawodikiya u nga ma kuma ekusuhi na doroba ra Denizli, leri nga tikhilomitara leti nga vaka 88 evuxa-dzonga bya Alasehir. Eka lembe-xidzana ro sungula, muti wa Lawodikiya a wu fuwile. Leswi a wu ri laha ku hlanganaka magondzo yo tala a wu ri xihlovo-nkulu xo veka mali ni xa bindzu. Rifuwo ra wona ri engeteriwe hi ku xavisiwa ka mafurha yo tota mahlo lama tivekaka swinene, naswona wu tlhele wu tiveka hikwalaho ka swiambalo swa wona swa xiyimo xa le henhla leswi endliweke emutini wolowo hi voya bya kahle bya ntima. Ku kayivela ka mati, loku a ku ri xiphiqo lexikulu xa muti wolowo, ku hluriwe hi ku tisa mati hi mugerho, ma huma eka swimbyarumbyaru swo hisa leswi nga ekule. Xisweswo, mati ya kona a mo kufumela kunene loko se ma fika emutini.

3. Xana Yesu u ri sungula hi ndlela yihi rungula rakwe leri yaka evandlheni ra le Lawodikiya?

³ Muti wa Lawodikiya a wu ri kusuhi ni muti wa Kolosa. Loko muapostola Pawulo a tsalela Vakolosa, u boxe papila leri a ri rhumeleke Valawodikiya. (Vakolosa 4:15, 16) A hi swi tivi leswi Pawulo a swi tsaleke eka papila rero, kambe rungula leri Yesu sweswi a ri rhumelaka Valawodikiya ri komba leswaku va le khombyeni hi tlhelo ra moya. Hi ntolovelo Yesu u sungula hi ku tibumabumela a ku: “Naswona eka ntsumi ya vandlha ra Lawodikiya tsala u ku: Amen, mbhoni yo tshembeka ni ya ntiyiso, masungulo ya ntumbuluko wa Xikwembu.”—Nhlavutelo 3:14.

4. Yesu i “Amen” hi ndlela yihi?

⁴ Ha yini Yesu a tivula “Amen”? Rito leri ri tiyisekisa rungula rakwe ra vuavanyisi. Rito “Amen” i rito ra Xiheveru leri vulaka “kunene,” “a swi ve tano,” naswona ri tirhisiwa emakumu ka swikhongelo ku tiyisekisa marito lama vuriweke. (1 Vakorinto 14:16) Yesu i “Amen” hikuva vutshembeki byakwe lebyi nga riki na xisolo ni rifu rakwe ra gandzelo swi tiyisekisiwile ni ku tiyisekisa ku hetiseka ka switshembiso hinkwaswo leswi vangamaka swa Yehovha. (2 Vakorinto 1:20) Ku sukela enkarhini wolowo, swikhongelo hinkwaswo swi yisiwa eka Yehovha hi ndlela leyi faneleke ha Yesu.—Yohane 15:16; 16:23, 24.

5. Xana Yesu i “mbhoni yo tshembeka ni ya ntiyiso” hi ndlela yihi?

⁵ Nakambe Yesu i “mbhoni yo tshembeka ni ya ntiyiso.” Evuprofeteni hakanyingi u vuriwa wo tshembeka, la nga ni ntiyiso ni la lulameke, hikuva wa tshembeka hilaha ku heleleke tanihi nandza wa Yehovha Xikwembu. (Pisalema 45:4; Esaya 11:4, 5; Nhlavutelo 1:5; 19:11) I Mbhoni leyikulu ya Yehovha. Entiyisweni, tanihi “masungulo ya ntumbuluko wa Xikwembu,” Yesu u twarise ku kwetsima ka Xikwembu ku sukela eku sunguleni. (Swivuriso 8:22-30) Loko a ha ri munhu wa nyama u seketele ntiyiso. (Yohane 18:36, 37; 1 Timotiya 6:13) Endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena, u tshembise vadyondzisiwa vakwe moya lowo kwetsima ivi a ku ka vona: “Mi ta va timbhoni ta mina eYerusalema swin’we ni le tikweni hinkwaro ra Yudiya ni le Samariya ni ku ya fika endhawini ya le kule swinene ya misava.” Ku sukela hi Pentekosta ya 33 C.E. ku ya emahlweni, Yesu u kongomise Vakreste lava lava totiweke, leswaku va chumayela mahungu lamanene “eka ntumbuluko hinkwawo lowu nga ehansi ka tilo.” (Mintirho 1:6-8; Vakolosa 1:23) Entiyisweni, Yesu u faneriwa hi ku vitaniwa mbhoni yo tshembeka ni ya ntiyiso. Vakreste lava totiweke va le Lawodikiya a va ta vuyeriwa loko va yingisa marito yakwe.

6. (a) Yesu u xi hlamusela njhani xiyimo xa moya xa vandlha ra le Lawodikiya? (b) Hi xihi xikombiso lexinene xa Yesu lexi Vakreste va le Lawodikiya va tsandzekeke ku xi landzela?

⁶ Xana i rungula rihi leri Yesu a ri khomeleke Valawodikiya? A nga na xo va bumabumela ha xona. Handle ko tilumaluma u ri: “Ndzi tiva swiendlo swa wena, leswaku a wu titimeli naswona a wu hisi. Ndzi navela onge u ngo titimela kumbe u hisa. Leswi u kufumelaka kambe u nga hisiki naswona u nga titimeliki, ndzi ta ku hlanta enon’wini wa mina.” (Nhlavutelo 3:15, 16) Xana a wu ta angurisa ku yini eka rungula ro tano leri humaka eka Hosi Yesu Kreste? Xana a wu nga ta pfuka u tikambela? Kunene, Valawodikiya volavo a va fanele va va ni matimba, hikuva a va khomiwe hi vulolo bya moya, kumbexana a va tekela swilo swo tala ehansi. (Ringanisa na 2 Vakorinto 6:1.) Yesu, loyi vona tanihi Vakreste a va fanele va n’wi tekelerile, minkarhi hinkwayo u hisekela Yehovha hi mbilu hinkwayo ni ntirho wa Yena. (Yohane 2:17) Ku tlula kwalaho, lava titsongahataka va n’wi kume a ri loyi a lulameke ni ku olova minkarhi hinkwayo naswona a ri la phyuphyisaka ku fana ni mati yo titimela loko dyambu ri ri karhi ri vavula. (Matewu 11:28, 29) Kambe Vakreste va le Lawodikiya a va nga hisi naswona a va nga titimeli. Tanihi mati lama khulukelaka emutini wa vona, a vo kufumela kunene. A va faneriwa hi ku cukumetiwa hilaha ku heleleke hi Yesu, ‘ku hlantiwa enon’weni wa yena’! Onge minkarhi hinkwayo hi nga tikarhata hi chivirika, hilaha Yesu a endleke hakona, hi phyuphyisa van’wana hi tlhelo ra moya.—Matewu 9:35-38.

‘U Ri: “Ndzi Mufuwi”’

7. (a) Yesu u xi hlamusele njhani xivangelo xa xiphiqo xa Vakreste va le Lawodikiya? (b) Ha yini Yesu a vula leswaku Vakreste va le Lawodikiya va ‘fe mahlo naswona va swerile’?

⁷ Kahle-kahle i yini lexi vangelaka xiphiqo xa Valawodikiya? Hi kuma xivangelo xa kona emaritweni ya Yesu lama nge: “Leswi u nge: ‘Ndzi fuwile, ndzi kume rifuwo naswona a ndza ha lavi nchumu nikatsongo,’ kasi a wu tivi leswaku u dyisa mbitsi ni ku twisa vusiwana ni leswaku u xisiwana, u fe mahlo naswona u swerile.” (Nhlavutelo 3:17; ringanisa na Luka 12:16-21.) Leswi a va tshama emutini lowu fuweke, a va titshemba hikwalaho ka rifuwo ra vona. Kumbexana, ndlela leyi a va hanya ha yona a yi kuceteriwa hi xitediyamu, swivandla swa mintlangu, lerova a va ri “lava rhandzaka mintsako ku ri ni ku rhandza Xikwembu.”a (2 Timotiya 3:4) Kambe Valawodikiya lava fuweke hi tlhelo ra nyama a va ri swisiwana hi tlhelo ra moya. A va nga ‘tihlayiselanga xuma etilweni.’ (Matewu 6:19-21) A va nga hlayisanga tihlo ra vona ri ri leri olovaka, va rhangisa Mfumo wa Xikwembu evuton’wini bya vona. Hakunene a va ri emunyameni, a va fe mahlo, a va nga ri na langutelo ra moya. (Matewu 6:22, 23, 33) Ku tlula kwalaho, hambileswi a va ri ni swiambalo leswinene leswi va nga ha vaka va swi xave hi rifuwo ra vona leri vonakaka, ematihlweni ya Yesu a va swerile. A va nga ri na swona swiambalo swa moya leswi nga va kombisaka va ri Vakreste.—Ringanisa na Nhlavutelo 16:15.

8. (a) Xana xiyimo xo fana ni lexiya xa le Lawodikiya xa ha ri kona ninamuntlha hi ndlela yihi? (b) Xana Vakreste van’wana va tixisa hi ndlela yihi emisaveni leyi ya makwanga?

⁸ Lexi i xiyimo lexi tsemaka nhlana swonghasi! Kambe xana a hi tali ku vona xiyimo lexi fanaka namuntlha? Xivangelo-nkulu xa kona i yini? I langutelo ro titshemba leri vangiwaka hi ku titshega hi rifuwo ni swilo leswi endliweke hi vanhu. Ku fana ni Majagana, van’wana va vanhu va Yehovha va tikanganyisile, va anakanya leswaku va nga tsakisa Xikwembu hi ku va kona eminhlanganweni hi minkarhi yo karhi ntsena. Va ringeta ku hanya hi ku va “vaendli va rito” hi nomu ntsena. (Yakobo 1:22) Ku nga khathariseki switsundzuxo leswi phindha-phindhiwaka swo huma eka ntlawa wa Yohane, va veka timbilu ta vona eka swiambalo swa fexeni, mimovha ni tindlu, ni ku hanyela vuhungasi ni ku titsakisa. (1 Timotiya 6:9, 10; 1 Yohane 2:15-17) Hinkwaswo leswi swi hetelela swi bvinye matimba ya ku anakanya ya moya. (Vaheveru 5:11, 12) Ematshan’wini yo va lava kufumelaka, va fanele ku pfuxeta “ndzilo wa moya” va “chumayela rito” hi ku gingiriteka loku phyuphyisaka.—1 Vatesalonika 5:19; 2 Timotiya 4:2, 5.

9. (a) Hi wahi marito ya Yesu lama faneleke ma hlakahla Vakreste lava kufumelaka, naswona ha yini? (b) Xana vandlha ri nga yi pfuna njhani “nyimpfu” leyi lahlekaka?

⁹ Xana Yesu u va languta njhani Vakreste lava kufumelaka? Marito yakwe lama kongomeke ma fanele ma va hlakahla, u te: “A wu tivi leswaku u dyisa mbitsi ni ku twisa vusiwana ni leswaku u xisiwana, u fe mahlo naswona u swerile.” Mapfalo ya vona ma tlanyatiwe lerova a va ha swi koti ni ku vona xiyimo xa vona lexi tsemaka nhlana. (Ringanisa na Swivuriso 16:2; 21:2.) Xiyimo lexi xo biha evandlheni xi nga ka xi nga bakanyeriwi etlhelo hi ku olova. Hi ku veka xikombiso lexinene xa ku hiseka ni hi ku risa ntlhambi hi rirhandzu, vakulu ni van’wana lava averiweke hi vona, va nga ha swi kota ku pfuna “tinyimpfu” leti lahlekeke leswaku ti tlhela ti tiphina hi ntsako lowu a ti tiphina ha wona entirhweni lowu endliwaka hi mbilu hinkwayo.—Luka 15:3-7.

Ndzayo eMhakeni Ya Ku “Fuwa”

10. I yini “nsuku” lowu Yesu a byeleke Vakreste va le Lawodikiya leswaku va wu xava eka yena?

¹⁰ Xana wu kona murhi wo tshungula xiyimo lexi hlomulaka mbilu xa le Lawodikiya? Ina, loko Vakreste volavo vo landzela ndzayo ya Yesu leyi nge: “Ndzi ku tsundzuxa ku xava nsuku lowu tengisiweke hi ndzilo eka mina, leswaku u ta fuwa.” (Nhlavutelo 3:18a) “Nsuku” wa ntiyiso wa Vukreste lowu tengisiweke hi ndzilo ni lowu wu susiweke thyaka hinkwaro, wu ta va endla lava ‘fuweke eka Xikwembu.’ (Luka 12:21) Hi kwihi laha va nga ta wu xava kona nsuku wolowo? Ku nga ri eka vahlayisi va mali va le mutini wolowo kambe eka Yesu! Muapostola Pawulo u hlamusele leswi nsuku wolowo wu nga swona loko a byela Timotiya leswaku a lerisa Vakreste lava fuweke leswaku “va endla leswinene, va fuwa hi mintirho leyinene, va hanana, va tiyimisela ku avelana ni van’wana, va tivekela hi ku hlayiseka masungulo lamanene ya nkarhi lowu taka.” Loko va tikarhata hi ndlela leyi, hi kona a va ta kota ku ‘kuma vutomi bya xiviri.’ (1 Timotiya 6:17-19) Valawodikiya lava fuweke hi tlhelo ra nyama a va fanele va yingise xitsundzuxo xa Pawulo ivi va fuwa hi tlhelo ra moya.—Nakambe vona Swivuriso 3:13-18.

11. Hi swihi swikombiso swa manguva lawa swa lava xavaka “nsuku lowu tengisiweke hi ndzilo”?

¹¹ Xana swi kona swikombiso swa manguva lawa swa lava va xavaka “nsuku lowu tengisiweke hi ndzilo”? Ina, swi kona! Niloko siku ra Hosi ri ri karhi ri tshinela, ntlawa lowutsongo wa swichudeni swa Bibele a wu xalamukele tidyondzo ta mavunwa to tala ta Babilona ta Vujagana, to tanihi Vunharhu-un’we, moya-xiviri lowu nga fiki, ku xaniseka endzilweni wa tihele, nkhuvulo wa tincece ni vugandzeri bya swifaniso (ku katsa ni xihambano ni ku gandzela Mariya). Loko Vakreste lava va ri karhi va lwela ntiyiso wa Bibele, va huwelele leswaku Mfumo wa Yehovha hi wona ntshembo wa vanhu ni leswaku gandzelo ra nkutsulo ra Yesu hi rona xisekelo xa ku pona. Malembe lama nga vaka 40 loko nkarhi wolowo wu nga si fika, va vule leswaku 1914 i lembe leri funghiweke evuprofeteni bya Bibele ra ku hela ka minkarhi ya Vamatiko, swin’we ni swiendlakalo swo chavisa leswi nga ta va kona laha misaveni.—Nhlavutelo 1:10.

12. I mani loyi a a rhangele Vakreste lava xalamukeke, naswona u xi veke njhani xikombiso lexi xiyekaka eku hlengeleteni ka xuma etilweni?

¹² Loyi a a rhangele Vakreste lava va xalamukeke a ku ri Charles Taze Russell, loyi eku sunguleni ka va-1870, a vumbeke ntlawa wo dyondza Bibele eAllegheny (sweswi ku nga xiphemu xa Pittsburgh), Pennsylvania, le U.S.A. Loko a sungula ku lava ntiyiso, Russell a a tirha swin’we ni tata wakwe naswona a a ri kusuhi ni ku va n’wankumi loyi a nga ni timiliyoni ta timali. Kambe u xavise hinkwaswo swa mabindzu yakwe ivi a tirhisa rifuwo rakwe hinkwaro ku pfuneta eku hakeleni ka ntirho wo twarisa Mfumo wa Xikwembu emisaveni hinkwayo. Hi 1884 Russell u ve muungameri wo sungula wa vandla leri sweswi ri tiviwaka tanihi Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. U fele exitimeleni hi 1916, ekusuhi ni le Pampa le Texas, a ri endleleni yo ya eNew York, a karharisiwe hi riendzo rakwe ro hetelela ro ya chumayela evupela-dyambu bya United States. U veke xikombiso lexi xiyekaka xo hlengeleta xuma xa moya etilweni, ku nga xikombiso lexi namuntlha xi landzeleriwaka hi madzana ya magidi ya maphayona lama tinyiketeleke.—Vaheveru 13:7; Luka 12:33, 34; ringanisa na 1 Vakorinto 9:16; 11:1.

Ku Tota Mafurha Ya Mahlo Ya Moya

13. (a) Xana murhi wa moya wo tota mahlo a wu ta xi antswisa njhani xiyimo xa Valawodikiya? (b) I tinguvu ta muxaka muni leti Yesu a ti bumabumelaka, naswona ha yini?

¹³ Nakambe Yesu u khutaze Valawodikiya volavo hi matimba a ku: “Xava . . . tinguvu to basa ta le handle leswaku u ti ambala, leswaku tingana ta ku swela ka wena ti nga voniwi, ni murhi wo tota mahlo ya wena leswaku u ta vona.” (Nhlavutelo 3:18b) A va fanele va lava vutshunguri bya vubofu bya vona bya moya hi ku xava murhi wo tota mahlo, ku nga ri lowu kumekaka eka vahanyisi va le mutini wa ka vona kambe lowu kumekaka eka Yesu ntsena. Leswi a swi ta va pfuna ku twisisa timhaka ta swa moya, swi va pfuna ku famba hi “ndlela ya lavo lulama” naswona mahlo ya vona lama hanyanyeke a ma ta languta eku endleni ka ku rhandza ka Xikwembu. (Swivuriso 4:18, 25-27) Xisweswo, a va ta funengela “tinguvu to basa ta le handle” leti kombisaka leswaku va ni mfungho lowu nga lunghelo, wo va valandzeri va Yesu Kreste, ku nga ri tinguvu leti durhaka ta voya bya ntima leti endliweke kwale Lawodikiya.—Ringanisa na 1 Timotiya 2:9, 10; 1 Petro 3:3-5.

14. (a) Hi wihi murhi wa moya wo tota mahlo lowu veke kona ku sukela hi 1879? (b) Hi xihi xihlovo lexi heleleke xa nseketelo wa swa timali xa Timbhoni ta Yehovha? (c) Eka matirhiselo ya minyikelo, xana Timbhoni ta Yehovha ti hambana njhani ni vukhongeri byin’wana?

¹⁴ Xana murhi wa moya wo tota mahlo wa kumeka manguva lawa? Kunene wa kumeka! Hi 1879 Pastor Russell, hilaha a a vitaniwa hakona hikwalaho ka leswi a a rhandzeka, u sungule ku lwela ntiyiso hi ku humesa magazini lowu tivekaka emisaveni hinkwayo namuntlha wa Xihondzo xo Rindza Xi Huwelela Mfumo Wa Yehovha. Enkandziyisweni wa xona wa vumbirhi, u te: “Ha pfumela leswaku museketeri wa [magazini lowu] i YEHOVHA, naswona leswi swi nga tano wu nga ka wu nga kombeli kumbe ku rilela vanhu leswaku va wu seketela. Loko Loyi a nge: ‘Silivhere ni nsuku hinkwawo lowu nga etintshaveni i swa mina,’ a nga ha swi koti ku nyikela mali leyi lavekaka, hi ta swi tiva leswaku i nkarhi wo yimisa ku kandziyisiwa ka magazini lowu.” Vachumayeri van’wana va le ka thelevhixini va tihlengeletele mali yo tala ni ku hanya emafurheni (naswona minkarhi yin’wana va hanya hi manyala). (Nhlavutelo 18:3) Hilaha ku hambaneke, Swichudeni swa Bibele, leswi namuntlha swi tiviwaka tanihi Timbhoni ta Yehovha, swi tirhise minyikelo hinkwayo leyi nga komberiwangiki kambe yi nga lo nyikeriwa leswaku swi hlela ni ku wu yisa emahlweni ntirho wa misava hinkwayo wo chumayela hi Mfumo wa Yehovha lowu taka. Ku ta fikela namuntlha, lava ntlawa wa Yohane va kongomisa ku humesiwa ka Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka!, timagazini leti hi 2006 ku humesiweke to tlula 59 wa timiliyoni. Xihondzo xo Rindza xi kumeka hi tindzimi ta kwalomu ka 150. I magazini lowu nga enawini wa vandlha ra Vakreste lava tlulaka timiliyoni ta tsevu, lava tirhiseke murhi wolowo wa moya wo tota mahlo leswaku va pfula mahlo ya vona leswaku va vona vukhongeri bya mavunwa ni xilaveko xo chumayela mahungu lamanene ematikweni hinkwawo hi xihatla.—Marka 13:10.

Ku Vuyeriwa Hi Ku Tshinyiwa Ni Hi Ku Layiwa

15. Hikwalaho ka yini Yesu a nyikele ndzayo ya matimba eka Vakreste va le Lawodikiya, naswona vandlha a ri fanele ku yi languta njhani?

¹⁵ A hi tlheleleni eka Valawodikiya. Xana a va ta angurisa ku yini eka ndzayo leyi hisaka ya Yesu? Xana a va fanele va hela matimba ni ku vona onge Yesu a nga ha swi lavi leswaku va va valandzeri vakwe? Doo, a swi tano nikatsongo. Rungula ri ya emahlweni ri ku: “Hinkwavo lava ndzi nga ni xinakulobye eka vona ndza va tshinya ni ku va laya. Hikokwalaho hiseka, u hundzuka.” (Nhlavutelo 3:19) Tanihi leswi ndzayo leyi humaka eka Yehovha yi kombisaka leswaku wa hi rhandza, ni ndzayo leyi humaka eka Yesu yi kombisa leswaku wa hi rhandza. (Vaheveru 12:4-7) Vandlha ra le Lawodikiya a ri fanele ri amukele nkhathalelo wakwe wa rirhandzu kutani ri tirhisa ndzayo ya yena. A ri fanele ri hundzuka, ri xiya leswaku ku kufumela ka rona ku ri endla leswaku ri dyoha. (Vaheveru 3:12, 13; Yakobo 4:17) Vakulu va rona a va fanele va fularhela tindlela to rhandza rifuwo ivi va yi “kondletela ku fana ni ndzilo” nyiko leyi Xikwembu xi va nyikeke yona. Leswi murhi wa moya wo tota mahlo wu nga le ku tirheni, hinkwerhu evandlheni a hi kumeni ku phyuphya loku fanaka ni loku hi ku kumaka eka mati lama titimelaka ya le xihlobyeni.—2 Timotiya 1:6; Swivuriso 3:5-8; Luka 21:34.

16. (a) Xana rirhandzu ra Yesu ri kombisiwa hi ndlela yihi namuntlha? (b) Loko hi nyikiwa ndzayo ya matimba, hi fanele hi angurisa ku yini?

¹⁶ Ku vuriwa yini hi hina namuntlha? Yesu u ya emahlweni a ‘rhandza vanhu vakwe lava nga emisaveni.’ Leswi u ta swi endla “masiku hinkwawo ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” (Yohane 13:1; Matewu 28:20) Rirhandzu rakwe ri kombisiwa hi lava ntlawa wa Yohane wa manguva lawa ni hi tinyeleti kumbe vakulu evandlheni. (Nhlavutelo 1:20) Eminkarhini leyi ya miringo leyikulu, vakulu va swi tsakela ngopfu ku hi pfuna hinkwerhu ka hina, lavakulu ni lavatsongo, leswaku hi tshama endzeni ka tshanga ra Xikwembu, hi lwisana ni moya wo tilawula, makwanga ya rifuwo ni mahanyelo lama thyakeke ya misava. Loko minkarhi yin’wana hi nyikiwa ndzayo ya matimba, a hi tsundzukeni leswaku “ku tshinya ka ndzayo i ndlela ya vutomi.” (Swivuriso 6:23) Hinkwerhu a hi hetisekanga naswona hi fanele hi tikarhatela ku hundzuka hilaha swi lavekaka hakona leswaku hi ta lulamisiwa ni ku tshama erirhandzwini ra Xikwembu.—2 Vakorinto 13:11.

17. Rifuwo ri nga va ni khombo eka vumoya bya hina hi ndlela yihi?

¹⁷ A hi fanelanga hi pfumelela ku rhandza rifuwo kumbe ku pfumala rifuwo swi hi endla hi kufumela kunene emoyeni. Rifuwo ri nga hi pfuna leswaku hi pfulekeriwa hi tindlela letintshwa to tirhela Xikwembu, kambe ri nga tlhela ri va ni khombo. (Matewu 19:24) Munhu la yimeke kahle hi tlhelo ra timali a nga ha vona onge a swi bohi leswaku a hiseka ku fana ni van’wana entirhweni wo chumayela, ntsendze loko a nyikela minyikelo yo tala nkarhi na nkarhi. Kumbe a nga ha vona onge ku va la fuweke swi n’wi endla a faneleka ku nyikiwa ni malunghelo lama nga n’wi faneliki. Tlhandlakambirhi, munhu la fuweke a nga ha kota ku titsakisa ni ku tihungasa hi ku olova ku tlula vanhu van’wana. Kambe vuhungasi byebyo byi dya nkarhi naswona byi nga ha hambukisa la nga xalamukangiki entirhweni wa Vukreste, xisweswo la nga riki na vutlhari byi n’wi horisa emoyeni. Onge hi nga papalata mintlhamu yoleyo hinkwayo naswona hi tshama hi ri karhi hi “tirha hi matimba naswona hi tikarhata” hi mbilu hinkwayo, hi ri karhi hi langutele vutomi lebyi nga heriki.—1 Timotiya 4:8-10; 6:9-12.

‘Ku Dya Xilalelo’

18. Hi rihi lunghelo leri Yesu a ri vekeleke Vakreste va le Lawodikiya?

¹⁸ Yesu u ya emahlweni a ku: “Waswivo, ndzi yime enyangweni naswona ndza gongondza. Loko mani na mani a twa rito ra mina kutani a pfula nyangwa, ndzi ta nghena endlwini ya yena ndzi dya na yena xilalelo, na yena a dya na mina.” (Nhlavutelo 3:20) Loko Vakreste va le Lawodikiya a vo amukela Yesu evandlheni ra vona, a a ta va pfuna ku hlula ku kufumela ka vona!—Matewu 18:20.

19. Yesu a a vula yini loko a tshembisa ku dya xilalelo swin’we ni vandlha ra le Lawodikiya?

¹⁹ Handle ko tilumaluma, loko Yesu a boxa mhaka yo dya xilalelo, Valawodikiya va tsundzuke minkarhi leyi a dyeke swakudya ni vadyondzisiwa va yena. (Yohane 12:1-8) Minkarhi hinkwayo swiendlakalo swo tano swi tise mikateko ya moya eka lava a va ri kona. Hilaha ku fanaka, a ku ri ni swiendlakalo leswi xiyekaka endzhaku ka ku pfuxiwa ka Yesu laha a dyeke swakudya swin’we ni vadyondzisiwa va yena, naswona swiendlakalo leswi swi va tiyise ngopfu. (Luka 24:28-32; Yohane 21:9-19) Hikwalaho, xitshembiso xakwe xo ta evandlheni ra Lawodikiya a ta lalela na vona i xitshembiso xo va tisela mpfuno lowu fuweke wa moya loko ntsena va ta n’wi amukela.

20. (a) Eku sunguleni ka siku ra Hosi, ku titimela ka Vujagana ku ve ni vuyelo byihi? (b) Ku avanyisa ka Yesu ku byi khumbe njhani Vujagana?

²⁰ Xikhutazo xa Yesu xa rirhandzu eka Valawodikiya i xa nkoka swinene eka Vakreste lava totiweke lava ha riki kona namuntlha. Van’wana va vona va tsundzuka leswaku loko siku ra Hosi ri sungula, lava vukhongeri bya Vujagana a va titimela hi ndlela leyi nyenyetsaka. Ematshan’wini yo amukela Hosi ya hina loko yi vuya hi 1914, vafundhisi va byona va hlanganyele eku dlayeni vanhu eka Nyimpi yo Sungula ya Misava, leyi eka yona 24 wa matiko eka ya 28 lama lwaka a ma tivula ya Vukreste. Nandzu wa vona wa ngati i wukulu swinene! Eka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, leyi na yona yi lwiweke ngopfu ematikweni ya Vujagana, swidyoho swa vukhongeri bya mavunwa swi tlhele swi ‘tlhandlekelana ku ya fika ehenhla etilweni.’ (Nhlavutelo 18:5) Ku tlula kwalaho, vafundhisi va fularhele Mfumo lowu taka wa Yehovha hi ku seketela Ntwanano wa Matiko, Nhlangano wa Matiko ni mavandla ya vutiko ni ya ndzhundzuluko, lawa ku nga riki na rin’we ra wona leri nga kotaka ku tlhantlha swiphiqo swa vanhu. Yesu u va fularhele khale vafundhisi, a va avanyisa ni ku va cukumetela le kule, tanihi laha muphasi wa tinhlampfi a ti cukumetaka hakona tinhlampfi leti nga riki tinene leti phasiweke enkukutweni wakwe. Xiyimo lexi vavisaka xa tikereke ta Vujagana namuntlha xi tiyisekisa ku avanyisiwa koloko ka byona. Onge khombo ra byona lera ha taka ri nga tirha tanihi xitsundzuxo eka hina!—Matewu 13:47-50.

21. Ku sukela hi 1919 ku ya emahlweni, xana Vakreste evandlheni ra ntiyiso va angule njhani eka marito ya Yesu lama yaka eka Vakreste va le Lawodikiya?

²¹ Hambi ku ri evandlheni ra ntiyiso, ku ve ni vanhu lava kufumelaka lava fanaka ni xakunwa lexi nga hisiki kumbe ku titimela. Kambe Yesu wa ha ri rhandza swinene vandlha rakwe. Wa kumeka eka Vakreste lava n’wi amukelaka hi malwandla, naswona vo tala va n’wi amukerile, onge hiloko a ta lalela na vona. Hikwalaho ka sweswo, ku sukela hi 1919 ku ya emahlweni mahlo ya vona ma pfuriwile leswaku va twisisa nhlamuselo ya vuprofeta bya Bibele. Va tiphinile hi nkarhi wa ku voningeriwa lokukulu.—Pisalema 97:11; 2 Petro 1:19.

22. I xilalelo xihi xa nkarhi lowu taka lexi Yesu a a ehleketa ha xona, naswona i vamani lava nga ta hlanganyela eka xona?

²² Loko Yesu a vulavula ni Valawodikiya, swi nga ha endleka a a ehleketa hi xilalelo xin’wana. Eka ndzima yin’wana ya Nhlavutelo leyi ha ha ta bulaka ha yona, ha hlaya: “Va tsaka lava rhambiweke exilalelweni xa nkhuvo wa vukati bya Xinyimpfana.” Lowu i nkhuvo wa ku hlula loku hlamarisaka, lowu dzunisaka Yehovha endzhaku ka loko a avanyise vukhongeri bya mavunwa—nkhuvo lowu hlanganyeriwaka hi Kreste ni mutekiwa wakwe la heleleke wa lava 144 000 etilweni. (Nhlavutelo 19:1-9) Swirho leswi amukeleke ndzayo leyi swa vandlha rero ra khale ra Lawodikiya—ina, ni vamakwavo lava tshembekaka va Kreste Yesu namuntlha, lava ambaleke tinguvu to basa leti va kombisaka va ri Vakreste va ntiyiso lava totiweke—hinkwavo va ta dya ni Muteki wa vona exilalelweni xexo. (Matewu 22:2-13) Mawaku xikhutazo xa matimba swonghasi xa ku va lava tikarhataka ni ku hundzuka!

Lava Hlulaka Va Ta Tshama eXiluvelweni

23, 24. (a) Hi yihi hakelo yin’wana leyi Yesu a vulavulaka ha yona? (b) Yesu u tshame rini exiluvelweni xakwe xa Mesiya, naswona u sungule rini ku avanyisa lava tivulaka Vakreste? (c) I xitshembiso xihi lexi tsakisaka lexi Yesu a xi tshembiseke vadyondzisiwa va yena loko a simeka Xitsundzuxo xa rifu rakwe?

²³ Yesu u vulavula hi hakelo yin’wana, a ku: “Loyi a hlulaka ndzi ta n’wi pfumelela ku tshamisa na mina exiluvelweni xa mina, tanihi leswi na mina ndzi hluleke kutani ndzi tshamisa ni Tata wa mina exiluvelweni xa yena.” (Nhlavutelo 3:21) Eku hetisekeni ka marito ya Davhida lama nga eka Pisalema 110:1, 2, Yesu la nga tshama a tshembekile endzhaku ko hlula misava, u pfuxiwile hi 33 C.E. ivi a tlakusiwa a ya tshama ni Tata wakwe exiluvelweni xa Yena xa le tilweni. (Mintirho 2:32, 33) Hi lembe rin’wana ra nkoka, ku nga 1914, Yesu u fikile a ta tshama exiluvelweni xakwe xa Mesiya a ri Hosi ni Muavanyisi. Entiyisweni vuavanyisi byi sungule hi 1918 eka lava va tivulaka Vakreste. Vahluri lava totiweke lava feke emahlweni ka nkarhi wolowo a va ta pfuxiwa kutani va joyina Yesu eMfun’weni wa yena. (Petro 4:17) U va tshembise sweswo vadyondzisiwa vakwe loko a simeka Xitsundzuxo xa rifu rakwe, a ku: “Ndzi endla ntwanano swin’we na n’wina, hilaha Tata wa mina a endleke hakona ntwanano wa mfumo swin’we na mina, leswaku mi ta dya ni ku nwa etafuleni ra mina emfun’weni wa mina, kutani mi tshama eswiluvelweni leswaku mi avanyisa tinyimba ta 12 ta Israyele.”—Luka 22:28-30.

²⁴ Hakunene i xiavelo lexi tsakisaka swonghasi—ku tshama ni Hosi leyi fumaka hi nkarhi wa ku ‘tumbuluxa hi vuntshwa’ ni ku hlanganyela na yona eku kondleteleni ka misava ya vanhu lava yingisaka, leswaku va ya eku hetisekeni loku a ku ri aEdeni, exisekelweni xa gandzelo ra yona leri hetisekeke! (Matewu 19:28; 20:28) Hilaha Yohane a hi byelaka hakona, lava hlulaka, Yesu u va endla “mfumo wa vaprista eka Xikwembu tlhelo Tata wa yena,” leswaku va tshama eswiluvelweni va rhendzela xiluvelo lexi hlamarisaka xa Yehovha xa le tilweni. (Nhlavutelo 1:6; 4:4) Hinkwerhu ka hina—hambi hi vatotiwa kumbe hi lava nga ta vumba misava leyintshwa, lava nga ni ntshembo wa ku hlanganyela eku kondleteleni ka Paradeyisi—a hi tsundzukeni marito ya Yesu lama yaka eka Valawodikiya!—2 Petro 3:13; Mintirho 3:19-21.

25. (a) Tanihi le ka marungula laman’wana yo sungula, Yesu u ri gimeta njhani rungula rakwe leri yaka eLawodikiya? (b) Xana Mukreste ha un’we namuntlha u fanele a ma teka njhani marito ya Yesu lama yaka evandlheni ra le Lawodikiya?

²⁵ Tanihi le ka marungula laman’wana yo sungula, Yesu u gimeta hi marito ya xikhutazo a ku: “Loyi a nga ni ndleve a a yingise leswi moya wu swi byelaka mavandlha.” (Nhlavutelo 3:22) Hi le kusuhi swinene ni ku hela ka nkarhi lowu wa makumu. Ha swi vona leswaku Vujagana bya titimela loko swi ta emhakeni ya rirhandzu. Onge hina tanihi Vakreste va ntiyiso hi nga ri amukela hi mandla mambirhi rungula ra Yesu leri yaka evandlheni ra le Lawodikiya, ina, hi amukela marungula hinkwawo ya Hosi ya hina lama yaka eka mavandlha ya nkombo. Leswi hi nga swi endla hi ku hlanganyela hi ku hiseka eku hetisekeni ka vuprofeta lebyikulu bya Yesu bya siku ra hina lebyi nge: “Naswona mahungu lamanene lawa ya mfumo ma ta chumayeriwa emisaveni hinkwayo leyi akiweke leswaku byi va vumbhoni ematikweni hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.”—Matewu 24:12-14.

26. Yesu u ta tlhela a vulavula rini na Yohane, kambe i yini leswi Yesu a nga ta hlanganyela eka swona?

²⁶ Ndzayo ya Yesu leyi yaka emavandlheni ya nkombo yi herile. A nge he tlheli a vulavula na Yohane ebukwini ya Nhlavutelo kukondza a ya vulavula na yena eka ndzima yo hetelela; kambe u ta hlanganyela eka swivono swo tala, hi xikombiso, eku tiseni ka vuavanyisi bya Yehovha. A hi hlanganyeleni ni lava ntlawa wa Yohane loko va kambisisa xivono xa vumbirhi lexi xiyekaka lexi paluxiweke hi Hosi Yesu Kreste.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 73]

Ku Rhandza Rifuwo Swi Lwisana Ni Vutlhari

Le ndzhaku hi 1956, mutsari wa maphepha-hungu u te: “Ku ringanyetiwa leswaku eka lembe-xidzana leri hundzeke munhu la tolovelekeke a a ri ni swilo swa 72 leswi a a navela ku va na swona, leswi eka swona swa 16 a swi tekiwa swi ri swa nkoka. Namuntlha, ku ringanyetiwa leswaku munhu la tolovelekeke u ni swilo swa 474 leswi a navelaka ku va na swona, leswi eka swona swa 94 swi tekiwaka swi ri swa nkoka. Eka lembe-xidzana leri hundzeke, ku ni swilo swa 200 leswi vaxavisi a va khutaza munhu la tolovelekeke leswaku a swi xava—kambe namuntlha ku ni swilo swa 32 000 leswi munhu a faneleke a tilaya leswaku a nga swi xavi. Swilo leswi nga swa nkoka eka munhu a swi talanga—kambe leswi a swi navelaka, a swi heli.” Namuntlha, vanhu va fumbiwa hi mianakanyo ya leswaku rifuwo i nchumu lowukulu evuton’wini. Xisweswo, vo tala va honisa xitsundzuxo xa vutlhari lexi nga eka Eklesiasta 7:12 lexi nge: “Vutlhari i xisirhelelo ku fana nileswi mali yi nga xisirhelelo; kambe mpfuno wa vutivi hileswaku vutlhari hi byoxe byi londzovota vini va byona va hanya.”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 67]

Loko mati ma fika eLawodikiya a ma nga nweki hikwalaho ka leswi a ma kufumela. Vakreste va le Lawodikiya a vo kufumela kunene hi tlhelo ra moya kutani xiyimo xa vona a xi nga tsakisi

Ndzima 14

Vukulukumba Bya Xiluvelo Xa Yehovha eTilweni

Xivono 2—Nhlavutelo 4:1–5:14

Nhloko-mhaka: Swiendlakalo leswi chavisaka leswi endlekaka emahlweni ka xiluvelo xa Xikwembu xa vuavanyisi

Nkarhi wa ku hetiseka: Xivono lexi xi komba swiendlakalo leswi humeleleke ku sukela hi 1914 ku ya fika eku heleni ka Gidi ra Malembe ni le ndzhaku ka rona, laha xivumbiwa xin’wana ni xin’wana lexi nga etilweni ni laha misaveni xi nga ta dzunisa Yehovha.—Nhlavutelo 5:13

1. Ha yini hi fanele ku swi tsakela swinene swivono leswi Yohane a hi rungulelaka swona?

YOHANE u sungula ku hi rungulela swivono swin’wana leswi nyanyulaka. Hi moya, wa ha ri esikwini ra Hosi. Kutani, leswi a swi hlamuselaka swi ni nhlamuselo leyi enteke eka hina lava hakunene hi hanyaka esikwini rero. Hi ku tirhisa swivono leswi, Yehovha u susa nguvu leyi sivaka swilo swa le matilweni ivi a hi komba vuavanyisi bya yena n’wini lebyi a nga ta byi tisa emisaveni. Ku tlula kwalaho, ku hlavuteriwa loku ku hi pfuna hi vona ndlela leyi hi katsekaka ha yona eka xikongomelo xa Yehovha, swi nga khathariseki leswaku hi ni ntshembo wo ya hanya etilweni kumbe wo hanya laha misaveni. Hikwalaho, hinkwerhu hi fanele hi hambeta hi ma tsakela swinene marito ya Yohane lama nge: “Wa tsaka loyi a hlayaka swi twakala ni lava twaka marito ya vuprofeta lebyi, kutani va hlayisa swilo leswi tsariweke eka byona.”—Nhlavutelo 1:3.

2. I yini leswi Yohane a swi tokotaka sweswi?

² Leswi Yohane a nga ta swi vona swi tlula xilo xihi na xihi lexi vanhu va nga xi kombisaka hi vhidiyo manguva lawa! U te: “Endzhaku ka swilo leswi ndzi languta, kutani waswivo, a ku ri ni nyangwa leyi pfulekeke etilweni, kutani rito ro sungula leri ndzi ri tweke a ri fana ni ra mhalamhala, ri vulavula na mina, ri ku: ‘Tlhandlukela haleno, ndzi ta ku komba swilo leswi fanelaka ku endleka.’” (Nhlavutelo 4:1) Yohane, exivonweni xa yena u nghene ematilweni lama nga vonakiki laha Yehovha a nga kona, a hundza ematilweni ya xiviri lama voniwaka hi vanhu va manguva lawa loko va fambe hi swibamubamu, a handzula mpfhuka a hundza ni swirimela swa xibakabaka lexi hi xi vonaka. Yohane u byeriwe ku hoxa mahlo exivonweni xa matilo lama heleleke ya moya laha Yehovha hi byakwe a tshameke kona exiluvelweni, onge hi loko a nghena hi nyangwa lowu pfuriweke. (Pisalema 11:4; Esaya 66:1) Mayana lunghelo ronghasi!

3. Xana rito ro “fana ni ra mhalamhala” ri hi tsundzuxa yini, naswona i mani loyi handle ko kanakana a nga Xihlovo xa rona?

³ Bibele a yi vuli leswaku i ra mani ‘rito leri ro sungula.’ Tanihi rito ra Yesu ra matimba leri twiweke eku sunguleni, na rona ri ni mpfumawulo lowu fanaka ni wa mhalamhala leyi lerisaka swo karhi. (Nhlavutelo 1:10, 11) Ri hi tsundzuxa mpfumawulo wa mhalamhala lowu a wu kombisa vukona bya Yehovha eNtshaveni ya Sinayi. (Eksoda 19:18-20) Handle ko tipfinyinga, Yehovha hi yena Xihlovo xa mimpfumawulo leyi ya matimba. (Nhlavutelo 1:1) U pfule nyangwa exivonweni leswaku Yohane a kota ku nghena endhawini leyi kwetsimaka ngopfu exivandleni lexikulu ngopfu xa vuhosi bya Yehovha.

Vukona Bya Yehovha Lebyi Vangamaka

4. (a) Xivono xa Yohane xi vula yini eka Vakreste lava totiweke? (b) Xivono lexi xi vula yini eka lava nga ni ntshembo wa ku hanya hi masiku emisaveni?

⁴ Yohane u vone yini? Yingisela, loko a hi rungulela ntokoto wakwe lowu hlamarisaka: “Endzhaku ka swilo leswi ndzi ve ematimbeni ya moya hi ku hatlisa: kutani waswivo, a ku ri ni xiluvelo endhawini ya xona etilweni, naswona a ku ri ni loyi a tshameke exiluvelweni.” (Nhlavutelo 4:2) Hi nkarhinyana, matimba lama tirhaka ya Xikwembu ma teke Yohane ma n’wi yisa exiluvelweni xa Yehovha. Swi n’wi tsakise swonghasi Yohane! Laha u nyikiwa xivono lexi vangamaka xa matilo wolawo lawa yena ni Vakreste van’wana lava totiweke va hlayiseriweke wona ku nga ‘ndzhaka leyi nga onhakiki ni leyi nga nyamangiki ni leyi nga vuniki.’ (1 Petro 1:3-5; Vafilipiya 3:20) Kasi eka lava ntshembo wa vona ku nga ku hanya hi masiku emisaveni, xivono xa Yohane xi tlhela xi va ni nhlamuselo yo enta eka vona. Xi va pfuna ku twisisa ku kwetsima ka vukona bya Yehovha ni ka ntlawa lowu fumaka wa le tilweni lowu Yehovha a wu tirhisaka ku avanyisa matiko, kutani endzhaku ka sweswo wu fuma vanhu emisaveni. Hakunene, Yehovha i Xikwembu lexi hlelekeke hi ndlela leyi tlakukeke!

5. I nchumu wihi wa xiviri lowu Yohane a wu voneke lowu fanekiseriweke hi xifunengeto xa areka ya ntwanano?

⁵ Swo tala swa leswi Yohane a swi voneke kwale tilweni swi fana ni leswi a swi ri kona etabernakeleni ya le mananga. A yi akiwe khale koloko, kwalomu ka malembe ya 1 600 a nga si vona xivono lexi, yi ri ndhawu yo kwetsima ya vugandzeri bya ntiyiso bya Vaisrayele. ENdhawini yo Kwetsima Ngopfu ya tabernakela yoleyo a ku ri ni areka ya ntwanano, naswona Yehovha hi yexe a a vulavula a ri ehenhla ka xifunengeto xa nsuku lowu tiyeke xa Areka yoleyo. (Eksoda 25:17-22; Vaheveru 9:5) Hikwalaho, xifunengeto xa Areka a xi ri xikombiso xa xiluvelo xa Yehovha. Yohane sweswi u vona areka ya xiviri ya xikombiso xexo: Yehovha Hosi Leyi Lawulaka hi byakwe u tshame exiluvelweni xakwe lexi tlakukeke xa le tilweni!

6. Xana Yohane u hi byela yini hi Yehovha, naswona ha yini leswi swi fanela?

⁶ Ku hambana ni vaprofeta lavo sungula lava voneke swivono swa xiluvelo xa Yehovha, Yohane a nga n’wi hlamuseli hi vuenti Mukwetsimi la tshameke eka xona. (Ezekiyele 1:26, 27; Daniyele 7:9, 10) Kambe u hi byela leswi n’wi hlamariseke hi Loyi a tshameke exiluvelweni, u ri: “Kutani loyi a tshameke a a languteka ku fana ni ribye ra yaspere ni ribye ra risima ra muhlovo wo tshwuka, naswona ku ni nkwangulatilo lowu rhendzeleke xiluvelo, lowu langutekaka ku fana ni emeralda.” (Nhlavutelo 4:3) Hakunene vukulu lebyi a byi ringanisiwi na nchumu! Yohane u vone ku xonga loku vangamaka, loku nga pimanisiwiki na nchumu, loku tsakisaka ko fana ni lokuya ka maribye ya risima lama vangamaka. Leswi swi pfumelelana kahle ni ndlela leyi mudyondzisiwa Yakobo a n’wi hlamuseleke ha yona Yehovha tanihi “Tata wa mavoningo ya le xibakabakeni”! (Yakobo 1:17) Endzhakunyana ko tsala buku ya Nhlavutelo, Yohane hi yexe u te: “Xikwembu i ku vonakala, naswona munyama a wu vi kona nikatsongo loko hi ri ni vun’we na xona.” (1 Yohane 1:5) Yehovha i Munhu la vangamaka hakunene!

7. Hi nga dyondza yini emhakeni ya nkwangulatilo lowu rhendzeleke xiluvelo xa Yehovha?

⁷ Xiya leswaku Yohane u vone nkwangulatilo wa muhlovo wa rihlaza wa emeralda, wu rhendzele xiluvelo. Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke laha va ku nkwangulatilo (irʹis) ri vula xivumbeko lexi heleleke xa xirhendzevutana. Nkwangulatilo wu boxiwe ro sungula eBibeleni hi nkarhi wa Nowa. Endzhaku ka loko mati ya Ndhambi ma phyile, Yehovha u endle leswaku ku va ni nkwangulatilo emapapeni, naswona u hlamusele leswi a wu fanekisela swona a ku: “Ndzi mi nyika nkwangulatilo wa mina epapeni, wu fanele wu va xikombiso xa ntwanano exikarhi ka mina ni misava. Kunene ndzi ta tsundzuka ntwanano wa mina exikarhi ka mina na n’wina ni moya-xiviri wun’wana ni wun’wana lowu hanyaka wa nyama hinkwayo; naswona mati a ma nge he vi ndhambi leyi nga ta lovisa nyama hinkwayo.” (Genesa 9:13, 15) Kutani, xivono xa le matilweni a xi ta n’wi tsundzuxa yini Yohane? Nkwangulatilo lowu a wu voneke wu fanele wu n’wi tsundzuxe hi ta xilaveko xa ku va ni ku rhula na Yehovha, tanihi leswi lava ntlawa wa Yohane va tiphinaka hakona namuntlha. Nakambe a wu ta endla leswaku a lemuka ku rhula loku Yehovha a nga na kona, ku rhula loku nga ta nyikiwa vanhu hinkwavo lava yingisaka loko Yehovha a ndlandlamuxa ntsonga wa yena wu funengeta vanhu emisaveni leyintshwa.—Pisalema 119:165; Vafilipiya 4:7; Nhlavutelo 21:1-4.

Ku Tiva Vakulu Va 24

8. Xana Yohane u vona vamani va rhendzele xiluvelo, naswona va yimela vamani?

⁸ Yohane a a swi tiva leswaku a ku ri ni vaprista lava a va hlawuleriwe ku tirha etabernakeleni ya khale. Kutani a nga ha va a hlamarisiwe hi ku vona leswi a swi hlamuselaka sweswi loko a ku: “Kutani xiluvelo a xi rhendzeriwe hi swiluvelo swa 24, eswiluvelweni sweswo ndzi vona ku tshame vakulu va 24, va ambale tinguvu to basa ta le handle, va vehele tiharhi ta nsuku etinhlokweni ta vona.” (Nhlavutelo 4:4) Ina, ematshan’weni ya vaprista, a ku ri ni vakulu va 24, lava vekiweke eswiluvelweni, va vehele tiharhi tanihi tihosi. Vakulu lava i vamani? I vatotiwa va vandlha ra Vukreste, lava pfuxiweke naswona va ri eswikhundlheni swa vona swa le tilweni leswi Yehovha a va tshembiseke swona. Hi swi tivisa ku yini sweswo?

9, 10. Hi swi tivisa ku yini leswaku vakulu va 24 va yimela vandlha ra Vakreste lava totiweke loko se va ri eswikhundlheni swa vona leswi kwetsimaka swa le tilweni?

⁹ Xo sungula, va vehele tiharhi. Bibele yi vula leswaku Vakreste lava totiweke va kuma ‘harhi leyi nga onhakiki’ ni ku kuma vutomi lebyi nga heriki—hileswaku a va nge he tlheli va fa. (1 Vakorinto 9:25; 15:53, 54) Kambe leswi vakulu lava va 24 va tshameke eswiluvelweni, tiharhi ta nsuku emhakeni leyi ti yimela matimba ya vuhosi. (Ringanisa na Nhlavutelo 6:2; 14:14.) Leswi swi seketela yinhla ya leswaku vakulu va 24 va yimela vatotiwa lava landzelaka mikondzo ya Yesu loko se va ri eswikhundlheni swa vona swa le tilweni, hikuva Yesu u endle ntwanano na vona leswaku va ta tshama eswiluvelweni eMfun’weni wakwe. (Luka 22:28-30) I Yesu ni vakulu lava va 24 ntsena lava hlamuseriwaka va ri lava fumaka etilweni emahlweni ka Yehovha—ku nga ri tintsumi.

¹⁰ Leswi swi pfumelelana ni xitshembiso lexi Yesu a xi endleke evandlheni ra le Lawodikiya loko a ku: “Loyi a hlulaka ndzi ta n’wi pfumelela ku tshamisa na mina exiluvelweni xa mina.” (Nhlavutelo 3:21) Kambe xiavelo xa le tilweni xa vakulu va 24 a hi xa ku fuma ntsena. Exinghenisweni xa buku ya Nhlavutelo, Yohane u vulavule hi Yesu a ku: ‘U hi endle mfumo wa vaprista eka Xikwembu tlhelo Tata wa yena.’ (Nhlavutelo 1:5, 6) Lava i tihosi ni vaprista. “Va ta va vaprista va Xikwembu ni va Kreste, naswona va ta va tihosi swin’we na yena ku ringana malembe wolawo ya 1 000.”—Nhlavutelo 20:6.

11. Ha yini swi fanela ku va nhlayo ya vakulu yi ri 24, naswona nhlayo yoleyo yi komba yini?

¹¹ I yini lexi nga xa nkoka hi nhlayo ya vakulu va 24, tanihi leswi Yohane a vonaka va rhendzele xiluvelo? Lava va fanekiseriwe hi tindlela to tala hi vaprista lava tshembekaka va Israyele wa khale. Muapostola Petro u tsalele Vakreste lava totiweke a ku: “N’wina mi ‘rixaka leri hlawuriweke, vaprista va vuhosi, tiko ro kwetsima, tiko leri nga nhundzu yo hlawuleka.’” (1 Petro 2:9) Lexi tsakisaka, vuprista byebyo bya khale bya Xiyuda a byi avanyisiwe hi mintlawa ya 24. Ntlawa wun’wana ni wun’wana a wu averiwa mavhiki yo karhi elembeni leswaku wu tirha emahlweni ka Yehovha, leswaku nkarhi hinkwawo ku endliwa ntirho wo kwetsima. (1 Tikronika 24:5-19) Swa fanela leswi ku nga ni vakulu va 24 exivonweni xa Yohane xa vuprista bya le tilweni hikuva vaprista lava va tirhela Yehovha nkarhi hinkwawo. Loko mintlawa leyi yi helerile, yi ta va yi ri 24, wun’wana ni wun’wana wu ri ni vahluri va 6 000, hikuva Nhlavutelo 14:1-4 yi hi byela leswaku lava 144 000 (hi leswaku 24 yi andzisiwa ka 6 000) hi lava “va xaviwe[ke] evanhwini,” leswaku va ya yima eNtshaveni ya Siyoni ya le tilweni ni Xinyimpfana, Yesu Kreste. Leswi nhlayo ya 12 yi fanekiselaka ku ringanela ka nhlengeletano ya le tilweni, 24 yi ri phindha kambirhi—kumbe yi tiyisa—lunghiselelo rero.

Rihati, Marito Ni Ku Dzindza Ka Tilo

12. Yohane u ye emahlweni a vona ni ku twa yini, naswona “rihati ni marito ni ku dzindza ka tilo” swi hi tsundzuxa yini?

¹² I yini lexi Yohane a yeke emahlweni a xi vona ni ku xi twa? “Kutani exiluvelweni a ku humetela rihati ni marito ni ku dzindza ka tilo.” (Nhlavutelo 4:5a) Leswi swi hi tsundzuxa hi ta swikombiso swin’wana swa le tilweni swa matimba ya Yehovha! Hi xikombiso, loko Yehovha a ‘rhelele ehenhla’ ka Ntshava ya Sinayi, Muxe u vike a ku: “Hi siku ra vunharhu nimixo ku va ni ku dzindza ni tindlati, ku va ni papa lerikulu ehenhla ka ntshava ni mpfumawulo lowukulu ngopfu wa nanga. . . . Loko mpfumawulo wa nanga wu ya emahlweni wu twala ngopfu, Muxe a sungula ku vulavula naswona Xikwembu xa ntiyiso xi n’wi hlamula hi rito.”—Eksoda 19:16-19.

13. I yini lexi fanekiseriwaka hi rihati leri humaka exiluvelweni xa Yehovha?

¹³ Hi siku ra Hosi, Yehovha u endla leswaku matimba ni vukona byakwe swi vonaka hi ndlela leyi xiyekaka. Kambe ku nga ri hi rihati ra xiviri, hikuva Yohane u vone swikombiso. Kutani, xana rihati ri yimela yini? Rihati ra voninga, nakambe ra dlaya. Hikwalaho, rihati leri humaka exiluvelweni xa Yehovha ri yi fanekisela kahle miseve ya ku vonakala leyi a hambetaka a yi kongomisa eka vanhu va yena, naswona xa nkoka ngopfu i marungula yakwe ya ku avanyisa loku chavisaka.—Ringanisa na Pisalema 18:14; 144:5, 6; Matewu 4:14-17; 24:27.

14. Xana marito ma twakale njhani namuntlha?

¹⁴ Ku vuriwa yini hi marito lawa a ma huma exiluvelweni? Loko Yehovha a rhelela eNtshaveni ya Sinayi, rito ri vulavule na Muxe. (Eksoda 19:19) Marito lama humaka etilweni ma nyike swileriso swo tala ni milawu yo tala ebukwini ya Nhlavutelo. (Nhlavutelo 4:1; 10:4, 8; 11:12; 12:10; 14:13; 16:1, 17; 18:4; 19:5; 21:3) Ninamuntlha, Yehovha u nyika vanhu vakwe swileriso ni milawu, a voningela ndlela leyi va yi twisisaka ha yona milawu ni vuprofeta bya Bibele. Hakanyingi ku paluxiwe rungula leri pfulaka mahlo emintsombanweni ya matiko yo hambana-hambana, naswona tidyondzo to tano ta Bibele ti tlhele ti huweleriwa emisaveni hinkwayo. Muapostola Pawulo u vulavule hi vachumayeri va mahungu lamanene lava tshembekaka a ku: “Phela, entiyisweni ‘mpfumawulo wa vona wu twakale emisaveni hinkwayo, naswona marito ya vona ma twakale ku ya fika emakun’wini ya misava leyi akiweke.’”—Varhoma 10:18.

15. I ku dzindza muni ka tilo loku a ku huma exiluvelweni eka xiyenge lexi xa siku ra Hosi?

¹⁵ Hi ntolovelo endzhaku ka rihati ku landzela ku dzindza ka tilo. Davhida u fanise ku dzindza ka tilo ra xiviri ni “rito ra Yehovha.” (Pisalema 29:3, 4) Loko Yehovha a lwele Davhida eka valala va yena, ku dzindza loku nga va kona ku vuriwe leswaku a ku huma eka Yena. (2 Samuwele 22:14; Pisalema 18:13) Elihu u byele Yobo leswaku rito ra Yehovha ri pfume kukotisa ku dzindza ka tilo, loko A endla “swilo leswikulu leswi hi nga ta ka hi nga swi tivi.” (Yobo 37:4, 5) Eka xiyenge lexi xa siku ra Hosi, Yehovha u ‘dzindzile,’ a lemukisa hi ta swiendlo leswikulu leswi a nga ta hlasela valala vakwe ha swona. Mimpfumawulo leyi yo fanekisela ya ku dzindza ka tilo yi pfumile ni ku pfumisisa emisaveni hinkwayo. U katekile loko u yingisa rungula leri pfumaka tanihi ku dzindza ka tilo, niloko u tirhisa ririmi ra wena hi vutlhari ku engetela mpfumawulo wa ku dzindza koloko ka rona!—Esaya 50:4, 5; 61:1, 2.

Timboni Ta Ndzilo Ni Lwandle Ro Kota Nghilazi

16. I yini lexi fanekiseriwaka hi “timboni ta nkombo ta ndzilo”?

¹⁶ Xana Yohane u ye emahlweni a vona yini? U vone leswi: “Emahlweni ka xiluvelo a ku pfurha timboni ta nkombo ta ndzilo, tona ti vula mimoya ya nkombo ya Xikwembu. Naswona emahlweni ka xiluvelo ku ni lwandle ro kota nghilazi leri fanaka ni kristala.” (Nhlavutelo 4:5b, 6a) Yohane hi yexe u hi byela nkoka wa timboni ta ndzilo ta nkombo: U ri ti vula “mimoya ya nkombo ya Xikwembu.” Nhlayo leyi ya nkombo yi fanekisela ku helela ka swilo swa le tilweni; kutani timboni ta nkombo ti fanele ti yimela ku voninga loku heleleke ka matimba ya moya lowo kwetsima. Namuntlha lava ntlawa wa Yohane va tsakile hakunene leswi va nyikiweke ku vonakala loku, kun’we ni vutihlamuleri bya ku ku hundzisela eka vanhu lava nga ni ndlala ya moya laha misaveni! Ha tsaka swonghasi leswi lembe ni lembe ku humesiwaka madzana ya timiliyoni ta timagazini ta Xihondzo xo Rindza leti hambetaka ti humesa ku vonakala loku hi tindzimi ta kwalomu ka 150!—Pisalema 43:3.

17. Xana “lwandle ro kota nghilazi leri fanaka ni kristala” ri fanekisela yini?

¹⁷ Yohane u tlhele a vona “lwandle ro kota nghilazi leri fanaka ni kristala.” Xana leswi swi fanekisela yini malunghana ni lava vitaneriweke ehubyeni ya Yehovha ya le tilweni? Pawulo u vulavule hi ndlela leyi Yesu a kwetsimiseke vandlha ha yona, “a ri basisa hi ku ri hlantswa hi mati a tirhisa rito.” (Vaefesa 5:26) Emahlweni ka rifu ra yena, Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Se mi basile hikwalaho ka rito leri ndzi mi byeleke rona.” (Yohane 15:3) Hikwalaho, lwandle ra nghilazi leri fanaka ni kristala ri fanele ri yimela Rito ra Xikwembu leri tsariweke ni leri basisaka. Lava ntlawa wa vaprista va le vuhosini lava yaka emahlweni ka Yehovha va fanele va basisiwe hi Rito ra yena.

Vona—“Swivumbiwa Leswi Hanyaka Swa Mune”!

18. Yohane u vone yini exikarhi ka xiluvelo ni le matlhelo ka xona?

¹⁸ Endzhaku ka sweswo, Yohane u vone xivono xin’wana. Loko a tsala u te: “Exikarhi ka xiluvelo ni ku rhendzela xiluvelo ku ni swivumbiwa leswi hanyaka swa mune, leswi teleke mahlo emahlweni ni le ndzhaku.”—Nhlavutelo 4:6b.

19. I yini leswi fanekiseriwaka hi swivumbiwa leswi hanyaka swa mune, naswona hi swi tivisa ku yini sweswo?

¹⁹ Xana swivumbiwa leswi swi fanekisela yini? Xivono lexi vikiweke hi muprofeta un’wana ku nga Ezekiyele, xi hi pfuna ku kuma nhlamulo. Ezekiyele u vone Yehovha a tshame exiluvelweni ekalichini ya le tilweni, leyi a yi ri ni swivumbiwa leswi hanyaka leswi fanaka ni leswi hlamuseriweke hi Yohane. (Ezekiyele 1:5-11, 22-28) Endzhakunyana, Ezekiyele u tlhele a vona xiluvelo xa kalichi swin’we ni swivumbiwa leswi hanyaka. Kambe loko se a vulavula hi swivumbiwa leswi hanyaka u swi vula makerubu. (Ezekiyele 10:9-15) Swivumbiwa leswi hanyaka swa mune leswi Yohane a swi voneke swi fanele swi yimela makerubu yo tala ya Xikwembu—ku nga swivumbiwa swa xiyimo lexi tlakukeke enhlengeletanweni ya xona ya moya. Yohane a a nga ta hlamarisiwa hi ku vona makerubu ma ri ekusuhi swinene na Yehovha hi xiviri, tanihi leswi etabernakeleni ya khale a ku vekiwe makerubu mambirhi ya nsuku ehenhla ka xifunengeto xa areka ya ntwanano, leyi a yi yimela xiluvelo xa Yehovha. Yehovha u lerise tiko hi rito ra yena a ri exikarhi ka makerubu lawa.—Eksoda 25:22; Pisalema 80:1.

20. Xana ku nga vuriwa njhani leswaku swivumbiwa leswi hanyaka swa mune swi le “[xikarhi] ka xiluvelo ni ku rhendzela xiluvelo”?

²⁰ Swivumbiwa leswi swa mune leswi hanyaka swi le “[xikarhi] ka xiluvelo [naswona swi] rhendzela xiluvelo.” Kahle-kahle swi vula yini sweswo? Swi nga ha vula leswaku swi rhendzele xiluvelo hi leswi eka tlhelo ha rin’we ku yimeke xin’we. Xisweswo, vahundzuluxeri va Bibele ya Today’s English Version va hlamusela marito yo sungula ya Xigriki hi ndlela leyi: “swi rhendzele xiluvelo eka tlhelo rin’wana ni rin’wana ra xona.’’ Hi marito man’wana, xiga lexi xi nga ha vula leswaku swivumbiwa leswi hanyaka swa mune swi le xivandleni xa le xikarhi etilweni laha ku nga ni xiluvelo. Kumbexana, hi yona mhaka leyi The Jerusalem Bible yi hundzuluxelaka xivulwa lexi yi ku: “swi le xikarhi, swi rhendzela xiluvelo hi xoxe.’’ Nchumu wa nkoka hileswaku makerubu ma le kusuhi swinene ni xiluvelo xa Yehovha, loko ma pimanisiwa ni makerubu lawa Ezekiyele a ma voneke ma ri eka yinhla yin’wana ni yin’wana ya kalichi ya nhlengeletano ya Yehovha. (Ezekiyele 1:15-22) Hinkwaswo leswi swi pfumelelana ni marito ya Pisalema 99:1 lama nge: “Yehovha i hosi. . . . U tshame ehenhla ka makerubu.”

21, 22. (a) Xana Yohane u swi hlamusela njhani swivumbiwa leswi hanyaka swa mune? (b) I yini lexi yimeriwaka hi xivumbeko xa xivumbiwa ha xin’we xa leswa mune?

²¹ Yohane u ye emahlweni a ku: “Xivumbiwa lexi hanyaka xo sungula xi fana ni nghala, naswona xivumbiwa lexi hanyaka xa vumbirhi xi fana ni xinkunzana, xivumbiwa lexi hanyaka xa vunharhu xi ni xikandza xo fana ni xa munhu, naswona xivumbiwa lexi hanyaka xa vumune xi fana ni gama leri hahaka.” (Nhlavutelo 4:7) Ha yini swivumbiwa leswi hanyaka swa mune swi nga fani? Swi le rivaleni leswaku ku nga fani ka swona ku kandziyisa timfanelo to karhi ta Xikwembu. Xo sungula, ku ni nghala. EBibeleni nghala yi tirhiseriwa ku fanekisela vurhena, ngopfu-ngopfu emhakeni ya leswaku ku va ni vululami. (2 Samuwele 17:10; Swivuriso 28:1) Xisweswo, nghala yi yi fanekisela kahle mfanelo ya Xikwembu ya vuavanyisi bya vurhena. (Deteronoma 32:4; Pisalema 89:14) Xivumbiwa xa vumbirhi lexi hanyaka xi fana ni xinkunzana. I mfanelo yihi leyi nkunzi yi ku tsundzuxaka yona? Eka Vaisrayele nkunzi a ku ri xifuwo xa nkoka hikwalaho ka matimba ya yona. (Swivuriso 14:4; nakambe vona Yobo 39:9-11.) Kunene xinkunzana xi yimela matimba, matimba lamakulu lama humaka eka Yehovha.—Pisalema 62:11; Esaya 40:26.

²² Xivumbiwa lexi hanyaka xa vunharhu xi ni xikandza xo fana ni xa munhu. Leswi swi fanele swi yimela rirhandzu leri fanaka ni ra Xikwembu, tanihi leswi emisaveni ku nga munhu ntsena la vumbiweke hi xifaniso xa Xikwembu, a ri ni mfanelo leyi tlakukeke ya rirhandzu. (Genesa 1:26-28; Matewu 22:36-40; 1 Yohane 4:8, 16) Handle ko tilumaluma, makerubu ma ni mfanelo leyi loko ma ri karhi ma tirha exiluvelweni xa Yehovha. Ku vuriwa yini hi xivumbiwa xa vumune lexi hanyaka? Xona xi fana ni gama leri hahaka. Yehovha u vulavula hi ndlela leyi gama ri kotaka ku vona ha yona a ku: ‘Mahlo ya rona ma kota ku vona ekule.’ (Yobo 39:29) Hikwalaho, gama ri byi fanekisela kahle vutlhari lebyi vonaka ekule. Yehovha i Xihlovo xa vutlhari. Makerubu ya yena ma tirhisa vutlhari bya le henhla loko ma ri karhi ma yingisa swileriso swakwe.—Swivuriso 2:6; Yakobo 3:17.

Ku Dzuneka Ka Yehovha Ka Twarisiwa

23. I yini lexi fanekiseriwaka hi ku va swivumbiwa leswi hanyaka swa mune swi “tele mahlo,” naswona leswi swi nga ni mimpatswa yinharhu ya timpapa, xana sweswo swi kandziyisa yini?

²³ Yohane u ye emahlweni ni nhlamuselo yakwe a ku: “Loko ku ri swivumbiwa leswi hanyaka swa mune, xin’wana ni xin’wana xa swona xi ni timpapa ta tsevu; ti tele mahlo ematlhelweni ni le hansi ka tona. Kutani vusiku ni nhlikanhi swi vula swi nga wisi swi ku: ‘Wa kwetsima, wa kwetsima, wa kwetsima Yehovha Xikwembu, lowa Matimba Hinkwawo, loyi a a ri kona ni loyi a nga kona ni loyi a taka.’” (Nhlavutelo 4:8) Ku tala loku ka mahlo swi vula ku vona hi ndlela leyi hetisekeke ni ku vona ekule. Swivumbiwa leswi hanyaka swa mune swi tirha swi nga yimi, tanihi leswi swi nga bohekiki ku etlela. Swi tekelela Loyi ku tsariweke ha yena va ku: “Loko ku ri Yehovha, mahlo yakwe ma famba-famba emisaveni hinkwayo leswaku a kombisa ntamu wakwe eka lava mbilu ya vona yi hetisekeke eka yena.” (2 Tikronika 16:9) Leswi makerubu ma nga ni mahlo yo tala, ma swi kota ku vona kun’wana ni kun’wana. Ku hava lexi ma nga xi voniki. Xisweswo ma leteriwe hilaha ku heleleke leswaku ma tirhela Xikwembu entirhweni wa xona wa ku avanyisa. Ku vuriwa leswi hi xona: “Mahlo ya Yehovha ma le ndhawini yin’wana ni yin’wana, ma tshama ma langute lavo biha ni lavanene.” (Swivuriso 15:3) Leswi makerubu ma nga ni mimpatswa yinharhu ya timpapa—nhlayo ya nharhu, eBibeleni yi tirhiseriwa ku kandziyisa—ma swi kota ku famba hi rivilo ra rihati loko ma twarisa niloko ma tisa vuavanyisi bya Yehovha.

24. Xana makerubu ma n’wi dzunisa njhani Yehovha, naswona sweswo swi vula yini?

²⁴ Yingisela! Makerubu ma yimbelelela Yehovha risimu ra ku dzunisa, leri tsakisaka, leri nge: “Wa kwetsima, wa kwetsima, wa kwetsima Yehovha Xikwembu, lowa Matimba Hinkwawo, loyi a a ri kona ni loyi a nga kona ni loyi a taka.” Nakambe, ku phindha kanharhu swi komba vukulu bya mpfumawulo wa swidzuniso sweswo. Makerubu ma tiyisekisa ku kwetsima ka Yehovha Xikwembu. I Xihlovo ni Xisekelo xa ku kwetsima. Nakambe i “Hosi leyi nga riki na makumu,” naswona nkarhi hinkwawo i “Alfa na Omega, wo sungula ni wo hetelela, masungulo ni makumu.” (1 Timotiya 1:17; Nhlavutelo 22:13) Makerubu a ma wisi loko ma ri karhi ma huwelela timfanelo ta Yehovha leti ku nga riki na leti fanaka na tona eka ntumbuluko hinkwawo.

25. Xana swivumbiwa leswi hanyaka ni vakulu va 24 va dzunisa Yehovha hi vun’we hi ndlela yihi?

²⁵ Tilo ra matilo ra pfuma hi ku dzunisiwa ka Yehovha! Yohane u ye emahlweni a ku: “Kutani rini na rini loko swivumbiwa leswi hanyaka swi yisa ku vangama ni xichavo ni ku nkhensa eka Loyi a tshameke exiluvelweni, Loyi a hanyaka hi masiku ni masiku, vakulu va 24 va wa ehansi emahlweni ka Loyi a tshameke exiluvelweni kutani va gandzela Loyi a hanyaka hi masiku ni masiku, naswona va hoxa tiharhi ta vona emahlweni ka xiluvelo, va ku: ‘Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba, hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo, naswona hikwalaho ka ku rhandza ka wena swi ve kona, swi tumbuluxiwile.’” (Nhlavutelo 4:9-11) EMatsalweni hinkwawo, leri hi rin’wana ra tinsimu letinene ngopfu ta ku dzunisa Yehovha, Xikwembu xa hina ni Hosi Leyi Lawulaka!

26. Ha yini vakulu va 24 va veka tiharhi ta vona emahlweni ka Yehovha?

²⁶ Vakulu va 24 va ni langutelo ro fana ni ra Yesu, lerova va veka ni tiharhi ta vona emahlweni ka Yehovha. Swi le kule na vona ku titlakusa emahlweni ka Xikwembu. Hi ku titsongahata, va swi xiya leswaku xikongomelo-nkulu xa ku hlawuriwa ka vona tanihi tihosi i ku tisa ku dzuneka ni ku vangama eka xona, hilaha Yesu a endlaka hakona nkarhi hinkwawo. (Vafilipiya 2:5, 6, 9-11) Hi ku titsongahata, va swi xiya leswaku i va xiyimo xa le hansi kutani va vula leswaku ku fuma ka vona ku titshege hi vuhosi bya Yehovha. Xisweswo, va pfumelelana swinene ni makerubu ni swivumbiwa leswin’wana swo tshembeka emhakeni yo dzunisa ni ku kwetsimisa Xikwembu lexi tumbuluxeke swilo hinkwaswo.—Pisalema 150:1-6.

27, 28. (a) Xana nhlamuselo ya Yohane ya xivono lexi yi fanele yi hi khumba njhani? (b) I swivutiso swihi leswi tlakukaka mayelana ni leswi Yohane a hambeteke a swi vona ni ku swi twa?

²⁷ Xana u kona loyi swi nga ta ka swi nga n’wi khumbi mbilu loko a hlaya ta xivono lexi xa Yohane? Xa hlamarisa hakunene! Kambe, xiluvelo xa xiviri xi fanele xi hlamarisa ngopfu! Vukulu bya Yehovha byi fanele byi endla leswaku mani na mani la nga ni mbilu leyi tlangelaka, a hlanganyela eku dzuniseni Yehovha swin’we ni swivumbiwa leswi hanyaka swa mune ni vakulu va 24, exikhongelweni ni hi ku twarisa vito ra Yena erivaleni. Lexi i Xikwembu lexi Vakreste va nga ni lunghelo ro va timbhoni ta xona namuntlha. (Esaya 43:10) Tsundzuka leswaku xivono xa Yohane xi tirha esikwini ra Hosi, leri hi nga eka rona sweswi. “Mimoya ya nkombo” yi tshama yi ri kona leswaku yi hi kongomisa ni ku hi tiyisa. (Vagalatiya 5:16-18) Rito ra Xikwembu namuntlha ri hi pfuna leswaku hi va lava kwetsimaka loko hi ri karhi hi tirhela Xikwembu lexi kwetsimaka. (1 Petro 1:14-16) Kunene, ha tsaka loko hi hlaya marito ya vuprofeta lebyi hi rito leri twakalaka. (Nhlavutelo 1:3) Marito lawa hakunene ma hi khutaza ku va lava tshembekaka eka Yehovha, naswona hi nga pfumeleli misava yi hi kavanyeta loko hi ri karhi hi hisekela ku n’wi dzunisa!—1 Yohane 2:15-17.

²⁸ Ku ta fikela sweswi, Yohane u hlamusele leswi a swi voneke loko a byeriwe ku nghena etilweni hi nyangwa leyi pfulekeke. Lexi xiyekaka swinene, u vike leswaku Yehovha u tshame exiluvelweni xa Yena xa le tilweni, a ri la nga ni matimba hinkwawo ni vukulukumba hinkwabyo ni xindzhuti hinkwaxo. U rhendzeriwe hi nhlengeletano leyikulu ngopfu eka hinkwato—leyi vuvumelaka hi ku vangama naswona ya tshembeka. Huvo ya Xikwembu yi karhi yi ya emahlweni. (Daniyele 7:9, 10, 18) Ku lunghiseleriwa nchumu wo karhi wo hlamarisa swinene lowu nga ta humelela. I yini nchumu wa kona naswona wu hi khumba njhani namuntlha? A hi hlaleleni loko xivono xi hlavuteriwa!

[Xifaniso lexi tataka tluka hinkwaro lexi nga eka tluka 75]

[Xifaniso lexi tataka tluka hinkwaro lexi nga eka tluka 78]