malembe lawa a ma tirhisiwa enkarhini wolowo. Ku ringanisiwa ka Genesa 7:11, 24 na 8:3, 4 ku kombisa leswaku ntlhanu wa tin’hweti (ku sukela esikwini ra vu-17 ra n’hweti ya vumbirhi ku ya esikwini ra vu-17 ra n’hweti ya vunkombo) a swi ringana ni masiku ya 150, kumbe tin’hweti ta ntlhanu leti nga ni masiku ya 30. Ku endliwe nhlamuselo leyi kongomeke ya “ṅhweti ya khume” ni minkarhi yin’wana endzhaku ka sweswo, ku nga si fika lembe leri tlhandlameke. (Gen. 8:5, 6, 8, 10, 12-14) Entiyisweni, malembe ya vona a ma hlanganisiwa hi tin’hweti ta khume-mbirhi ta masiku ya 30. Enkarhini wa khale swinene, khalendara leyi pimiwaka hi ku landza ku rhendzeleka ka n’weti a yi lulamisiwa nkarhi na nkarhi yi fambisana ni ku leha ka lembe leri pimiwaka hi dyambu, hi laha swi kombisiwaka ha kona hi ku endliwa ka minkhuvo ya tinguva eIsrayele, ya ku hlengeletana hi masiku yo karhi. Hi ndlela yoleyo minkhuvo leyi a yi endliwa hi tinguva leti faneleke.—Levh. 23:39.

Tsundzuka leswaku Xikwembu xi endle leswaku vanhu va hanya hi laha ku nga heriki. Xidyoho xa Adamu hi xona lexi tiseke rifu. (Gen. 2:17; 3:17-19; Rhom. 5:12) Lava hanyeke emahlweni ka Ndhambhi a va ri ekusuhi swinene ni ku hetiseka ku tlula hina hi hanyaka namuntlha, kutani a va hanya nkarhi wo lehanyana. Kambe hinkwavo va fe va nga si fika eka gidi ra malembe.

Ha yini Timbhoni ta Yehovha ti vula leswaku Mfumo wa Xikwembu wu simekiwe hi 1914?

Ku ni vumbhoni byimbirhi lebyi kombisaka lembe rero: (1) Ndzandzelelano wa minkarhi ya Bibele ni (2) swiendlakalo leswi sukelaka eka 1914, leswi hetisisaka vuprofeta. Sweswi hi ta kambisisa ndzandzelelano wa minkarhi. Mayelana ni ku hetiseka ka vuprofeta, vona xihloko-nkulu lexi nge “Masiku Ya Makumu.”

Hlaya Daniyele 4:1-17. Tindzimana 20-37 ti kombisa leswaku vuprofeta lebyi byi hetiseke eka Nebukadnetsara. Kambe byi hetiseka ni hi ndlela yin’wana leyikulu. Xana hi swi tivisa ku yini sweswo? Tindzimana 3 na 17 ti kombisa leswaku norho lowu Xikwembu xi wu nyikeke Hosi Nebukadnetsara wu vulavula hi Mfumo wa Xikwembu ni xitshembiso xa Xikwembu xa ku wu nyika “loyi [xi] ranḍaka ku ṅwi nyika [wona] . . . l’a hunḍisaka hi v̌uṭongo.” Bibele hinkwayo yi kombisa leswaku xikongomelo xa Yehovha hi leswaku N’wana wa yena, Yesu Kreste, a fuma tanihi muyimeri wa Yena ehenhla ka vanhu. (Ps. 2:1-8; Dan. 7:13, 14; 1 Kor. 15:23-25; Nhlav. 11:15; 12:10) Ndlela leyi Bibele yi hlamuselaka Yesu ha yona yi kombisa leswaku hakunene a a ri ‘wa le hansi swinene eka vanhu.’ (Flp. 2:7, 8; Mt. 11:28-30) Kutani, norho wa vuprofeta wu kombetela enkarhini lowu Yehovha a a ta nyika N’wana wakwe vuhosi ehenhla ka vanhu.

Xana a ku ta endleka yini ku kondza ku fika nkarhi wolowo? Ku fuma ka vanhu, tanihi leswi ku fanekiseriwaka hi murhi ni xikundzu xa wona, a ku ta va ni “mbilu ya v̌uhari.” (Dan. 4:16) Matimu ya vanhu a ma ta tala hi tihulumendhe leti kombiseke mintirho ya vuharhi. Eminkarhini ya manguva lawa, bere yi tirhisiwa ngopfu ku yimela tiko ra Russia; gama, ri yimela United States; nghala, yi yimela Britain; nyoka, yi yimela China. Bibele nakambe yi tirhisa swivandzana tanihi mimfungho ya tihulumendhe ta misava ni mafambiselo hinkwawo ya misava ya vulawuri bya munhu ehansi ka nkucetelo wa Sathana. (Dan. 7:2-8, 17, 23; 8:20-22; Nhlav. 13:1, 2) Hi laha Yesu a kombiseke ha kona eka vuprofeta byakwe loko a vulavula hi ku hela ka mafambiselo ya swilo, Yerusalema a ri ta “kandziyeriwa hi vamatiko ku kondza loko minkarhi ya vona” yi hetiseka. (Lk. 21:24) “Yerusalema” a ri yimela Mfumo wa Xikwembu hikuva tihosi ta rona a ku vuriwa leswaku ti tshame “šiluv̌elweni ša v̌uhosi bya Yehova.” (1 Tikr. 28:4, 5; Mt. 5:34, 35) Kutani, tihulumendhe ta Vamatiko, leti yimeriwaka hi swivandzana, a ti ta ‘kandziyela’ mfanelo ya Mfumo wa Xikwembu ya ku kongomisa vanhu naswona tona a ti ta fuma ehansi ka vulawuri bya Sathana.—Ringanisa Luka 4:5, 6.

Xana tihulumendhe to tano a ti ta pfumeleriwa nkarhi wo fikela kwihi leswaku ti lawula hi mukhuva lowu, emahlweni ko va Yehovha a nyika Yesu Kreste Mfumo? Daniyele 4:16 yi ri “mikari ya ntlhanu na mimbiri” (“malembe ya nkombo,” AT na Mo, kun’we ni nhlamuselo ya le hansi ya JB eka ndzimana 13). Bibele yi kombisa leswaku eku hlayiweni ka nkarhi wa vuprofeta, siku ri hlayiwa tanihi lembe. (Ezek. 4:6; Tinhl. 14:34) Kutani, i “masiku” mangani lama katsekaka? Nhlavutelo 11:2, 3 yi swi veka erivaleni leswaku tin’hweti ta 42 (malembe ya 3 1/2) evuprofeteni byebyo ti hlayiwa tanihi masiku ya 1 260. Malembe ya nkombo a ma ta va nhlayo yoleyo yi andzisiwe kambirhi, kumbe masiku ya 2 520. Loko hi tirhisa nawu wa leswaku ‘siku i lembe,’ swi hi tisa emalembeni ya 2 520.

Xana ku hlayiwa ka “mikari ya ntlhanu na mimbiri” ku sungule rini? Ku sungule endzhaku ka loko Sedekiyasi, hosi yo hetelela eMfun’weni wa Xikwembu wo fanekisela, a susiwile exiluvelweni eYerusalema hi Vababilona. (Ezek. 21:25-27) Eku heteleleni, eku sunguleni ka October hi 607 B.C.E. masalela yo hetelela ya vuhosi bya Vuyuda a ma herile. Enkarhini wolowo mufumi wa Muyuda, Gedaliah, loyi a a langutela Vababilona, u dlayiwile, kutani Vayuda lava saleke va balekele aEgipta. (Yeremiya, tindzima 40–43) Ndzandzelelano wa minkarhi wa Bibele lowu tiyeke wu kombisa leswaku leswi swi endleke emalembeni ya 70 emahlweni ka 537 B.C.E., ku nga lembe leri Vayuda va vuyeke ha rona evukhumbini; hi leswaku, swi endleke eku sunguleni ka October 607 B.C.E. (Yer. 29:10; Dan. 9:2; leswaku u kuma vuxokoxoko byin’wana, vona buku leyi nge “Let Your Kingdom Come,” matluka 186-9.)

Kutani, xana nkarhi wu hlayeriwa njhani ku ta fikela eka 1914? Ku hlayela malembe ya 2 520 ku sukela eku sunguleni ka October 607 B.C.E. swi hi fikisa eka October 1914 C.E., hi laha swi kombisiweke ha kona ebokisini.

KU HLAYELA ‘MINKARHI YA NKOMBO’

“Mikari ya ntlhanu na mimbirhi” = 7 X 360 = 2 520 wa malembe

“Nkarhi” kumbe lembe ra le Bibeleni = 12 X 30 wa masiku = 360. (Nhlav. 11:2, 3; 12:6, 14)

Eku hetisekeni ka ‘minkarhi ya nkombo’ siku rin’wana ni rin’wana ri ringana ni lembe. (Ezek. 4:6; Tinhl. 14:34)

Ntsengo: 2 520 wa malembe

Ku humelele yini enkarhini wolowo? Yehovha u nyike N’wana wakwe, Yesu Kreste, vulawuri ehenhla ka vanhu, a dzunisiwa etilweni.—Dan. 7:13, 14.

Kutani ha yini ka ha ri ni vubihi byo tarisa xileswi emisaveni? Endzhaku ka loko Kreste a vekiwe exiluvelweni, Sathana ni mademona yakwe va susiwile etilweni va cukumetiwa emisaveni. (Nhlav. 12:12) Kreste tanihi Hosi a nga hatliselanga ku lovisa hinkwavo lava aleke ku amukela vuhosi bya Yehovha kun’we na yena tanihi Mesiya. Ematshan’weni ya sweswo, hi laha a vhumbheke ha kona, ntirho wo chumayela wa misava hinkwayo a wu fanele wu endliwa. (Mt. 24:14) Tanihi Hosi a a ta avanyisa vanhu va matiko hinkwawo, lava nga vanene va kuma vutomi lebyi nga heriki kasi lavo biha va avanyiseriwa ku loviseriwa makumu. (Mt. 25:31-46) Enkarhini lowu fanaka, a ku ta andza swiyimo swo nonon’hwa swinene leswi vhumbhiweke malunghana ni “masiku ya makumu.” Hi laha swi kombisiwaka ha kona ehansi ka xihloko lexi nge “Masiku Ya Makumu,” swiendlakalo sweswo swi ve erivaleni ku sukela hi 1914. Ku nga si hundza swirho swo hetelela swa rixaka leri a ri hanya hi 1914, swilo hinkwaswo leswi vhumbhiweke swi ta endleka, ku katsa ni ‘nhlomulo lowukulu’ lowu misava ya sweswi yo biha yi nga ta hela ha wona.—Mt. 24:21, 22, 34.

Xana makumu ya misava leyi yo biha ma ta fika rini?

Yesu u hlamule a ku: “Loko ri ri siku ra kona ni nkarhi wa kona, a ku na loyi a swi tivaka, hambi ti ri tintsumi ta le matilweni, hambi a ri N’wana; swi tiviwa hi Tatana ntsena.” Hambi swi ri tano, u tlhele a ku: “Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina: Rixaka leri [leri a ri hanya loko ‘xikombiso’ xa ‘masiku ya makumu’ xi sungula ku hetiseka] ri nga ka ri nga hundzi, ku nga si humelela swilo leswi hinkwaswo.”—Mt. 24:36, 34.

Nakambe, endzhaku ko vulavula hi swiendlakalo leswi a swi ta va kona endzhaku ka ku vekiwa ka Mfumo emavokweni ya Yesu Kreste hi 1914, Nhlavutelo 12:12 yi engetela yi ku: “Tsakani n’wina matilo, na n’wina lava akeke eka wona; kambe mi ni khombo, n’wina misava ni lwandle, hikuva Diyavulosi ú xikele ka n’wina; ú karihile ngopfu hi ku tiva leswaku nkarhi wa yena wu komile.”—Xiitaliki i xerhu.

Mfumo

Nhlamuselo: Mfumo wa Xikwembu i ku kombisiwa ka vuhosi bya Yehovha bya vuako hinkwabyo eka swivumbiwa swa yena, kumbe ndlela leyi a yi tirhisaka ku kombisa vuhosi byebyo. Rito leri ri tirhisiwa ngopfu-ngopfu ku hlamusela ku kombisiwa ka vuhosi bya Xikwembu hi hulumendhe ya vuhosi bya N’wana wa xona, Yesu Kreste. “Mfumo” ku nga ha vuriwa vulawuri bya loyi a totiweke tanihi Hosi kumbe xivandla xa laha misaveni lexi fumiwaka hi hulumendhe yoleyo ya le tilweni.

Xana Mfumo wa Xikwembu i hulumendhe ya xiviri?

Kumbe, ematshan’weni ya sweswo, i xiyimo lexi nga etimbilwini ta vanhu?

Lk. 17:21: “A ku nga vuriwi leswaku: ‘Vonani, hi wolowu!,’ kumbe: ‘Hi lowuya!’ hikuva Mfumo wa Xikwembu wu kona exikarhi ka n’wina [na TEV, Dy; kambe “wu le ndzeni ka n’wina,” KJ etlhelo ka tluka, NE, JB; “wu le xikarhi ka n’wina,” RS, NW].” (Xiya leswaku, hi laha ndzimana 20 yi kombisaka ha kona, Yesu a a vulavula ni Vafarisi, lava a tlheleke a va vula vakanganyisi, kutani a a nga ta vula leswaku Mfumo a wu ri etimbilwini