17. Vanhu hi ntolovelo va hanya malembe mangani, naswona malembe ya hina ma tele hi yini?

¹⁷ Mupisalema u vule leswi landzelaka malunghana ni mpimo wa vutomi bya vanhu lava nga hetisekangiki: “Masiku ya malembe ya hina i malembe ya 70; loko ku ri hikwalaho ka matimba yo hlawuleka i malembe ya 80, kambe eka wona ku tshama ku ri ni ku karhateka ni swilo swo biha; hikuva ma hundza hi ku hatlisa, kutani hi haha.” (Pisalema 90:10) Vanhu hi ntolovelo va hanya malembe ya 70 naswona loko Kalebe a ri ni malembe ya 85 u vulavule hi matimba ya yena lama nga tolovelekangiki. Ku ni van’wana lava hanyeke malembe yo hlayanyana, ku fana na Aroni (123), Muxe (120) na Yoxuwa (110). (Tinhlayo 33:39; Deteronoma 34:7; Yoxuwa 14:6, 10, 11; 24:29) Kambe rixaka leri pfumalaka ripfumelo ra vanhu lava humeke aEgipta lava tsariseke ku suka eka malembe ya 20 ku ya ehenhla ri fe ku nga si hela malembe ya 40. (Tinhlayo 14:29-34) Namuntlha, malembe lawa vanhu va ma hanyaka ematikweni yo tala ma ringana ni lawa ma vuriweke hi mupisalema. Malembe ya hina ma tele hi “ku karhateka ni swilo swo biha.” Ma hundza hi ku hatlisa, “kutani hi haha.”—Yobo 14:1, 2.

¹⁹ Marito ya mupisalema i xikhongelo xa leswaku Yehovha a dyondzisa vanhu va yena ndlela yo kombisa vutlhari eku tirhiseni ka masiku ya vona lama seleke hi ndlela leyi amukelekaka eka Xikwembu. Malembe ya 70 i masiku ya kwalomu ka 25 500. Kambe ku nga khathariseki leswaku hi ni malembe mangani, ‘a hi swi tivi leswaku vutomi bya hina byi ta va byi ri yini mundzuku, hikuva hi hunguva leyi humelelaka nkarhinyana kutani yi nyamalala.’ (Yakobo 4:13-15) Tanihi leswi ‘nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki swi hi welaka hinkwerhu,’ a hi nge vuli leswaku hi ta hanya nkarhi wo tanihi kwihi. Hikwalaho a hi khongeleni hi kombela vutlhari byo langutana ni miringo, byo khoma van’wana kahle ni ku tlhela hi endla leswi nga ematimbeni ya hina entirhweni lowu hi wu endlelaka Yehovha sweswi—namuntlha! (Eklesiasta 9:11; Yakobo 1:5-8) Yehovha wa hi kongomisa hi Rito ra yena, moya wa yena ni nhlengeletano ya yena. (Matewu 24:45-47; 1 Vakorinto 2:10; 2 Timotiya 3:16, 17) Loko hi tirhisa vutlhari hi ta susumeteleka ku ‘lava Mfumo wa Xikwembu ku sungula’ ni ku tirhisa masiku ya hina hi ndlela leyi tisaka ku dzuneka eka Yehovha yi tlhela yi tsakisa mbilu ya yena. (Matewu 6:25-33; Swivuriso 27:11) Ina, ku n’wi gandzela hi mbilu hinkwayo a swi nge herisi swiphiqo swa hina hinkwaswo, kambe entiyisweni swi tisa ntsako lowukulu.