Vavanuna, Xana Mi Titsongahatela Vunhloko Bya Kreste?

“Nhloko ya wanuna un’wana ni un’wana i Kreste.”—1 KOR. 11:3.

1. I yini lexi kombisaka leswaku Yehovha i Xikwembu lexi hlelekeke?

BUKU ya Nhlavutelo 4:11 yi ri: “Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba, hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo, naswona hikwalaho ka ku rhandza ka wena swi ve kona, swi tumbuluxiwile.” Yehovha Xikwembu i Hosi leyi Lawulaka leyi Tlakukeke ya vuako hinkwabyo naswona u lawula swivumbiwa swakwe hinkwaswo hikwalaho ka leswi a tumbuluxeke swilo hinkwaswo. Leswaku Yehovha ‘i Xikwembu xa ku rhula ku nga ri xa mpfilumpfilu,’ swi nga voniwa eka ndlela leyi ndyangu wa yena wa tintsumi wu hleriweke ha yona.—1 Kor. 14:33; Esa. 6:1-3; Hev. 12:22, 23.

2, 3. (a) Hi xihi xivumbiwa lexi Yehovha a xi vumbeke ku sungula? (b) Hi xihi xikhundlha xa N’wana wa mativula ni xa Tatana?

² Xikwembu a xi hanya xi ri xoxe ku ringana malembe ya ntsandza-vahlayi loko xi nga si vumba nchumu. Xivumbiwa xa xona xo sungula a ku ri xivumbiwa xa moya lexi a xi tiviwa tanihi “Rito” hikuva a xi ri Muvulavuleri wa Yehovha. Swilo leswin’wana hinkwaswo swi ve kona hikwalaho ka Rito. Endzhaku ka nkarhi wo leha, ri te emisaveni ri ri munhu la hetisekeke naswona ri vitaniwe Yesu Kreste.—Hlaya Yohane 1:1-3, 14.

³ Matsalwa ma ri yini malunghana ni xikhundlha xa Xikwembu ni xa N’wana wa xona wa mativula? Muapostola Pawulo u huhuteriwe ku hi tsalela a ku: “Ndzi lava mi tiva leswaku nhloko ya wanuna un’wana ni un’wana i Kreste; kasi nhloko ya wansati i wanuna; kasi nhloko ya Kreste i Xikwembu.” (1 Kor. 11:3) Kreste u le hansi ka vunhloko bya Tata wa yena. I swa nkoka leswaku ku va ni vunhloko ni ku titsongahata leswaku ku ta va ni ku rhula ni ku hleleka exikarhi ka swivumbiwa leswi tlhariheke. Hambi ku ri loyi ‘swilo hinkwaswo swi tumbuluxiweke ha yena’ u fanele a titsongahata eka vunhloko bya Xikwembu.—Kol. 1:16.

4, 5. Yesu u titwe njhani malunghana ni xikhundlha lexi a nga na xona loko xi ringanisiwa ni xa Yehovha?

⁴ Yesu u titwe njhani hi ku titsongahata eka vunhloko bya Yehovha ni hi ku ta emisaveni? Matsalwa ma ri: “Kreste Yesu, loyi, hambileswi a a ri ni xivumbeko xa Xikwembu, a nga [ehleketanga] hi ku lwa, ku nga ku lwela ku ringana ni Xikwembu. E-e, kambe u tichulurile kutani a teka xivumbeko xa hlonga, a fana ni vanhu. Ku tlula sweswo, loko a tikuma a ri eka xiyimo lexi fanaka ni xa munhu, u titsongahatile kutani a yingisa ku ya fika eku feni, ina, rifu emhandzini ya nxaniso.”—Filp. 2:5-8.

⁵ Minkarhi hinkwayo, Yesu u titsongahatele ku endla ku rhandza ka Tata wa yena. U te: “A ndzi nge endli xilo ni xin’we hi ku tisungulela; . . . ku avanyisa loku ndzi ku endlaka ku lulamile, hikuva a ndzi lavi ku rhandza ka mina, kambe ndzi lava ku rhandza ka loyi a nga ndzi rhuma.” (Yoh. 5:30) U te: “Nkarhi hinkwawo ndzi endla swilo leswi n’wi tsakisaka [Tatana].” (Yoh. 8:29) Loko a ri kusuhi ni ku heta ntirho wa yena wa laha misaveni, Yesu u khongele eka Tata wa yena a vula marito lawa: “Ndzi ku vangamisile emisaveni, leswi ndzi heteke ntirho lowu u ndzi nyikeke leswaku ndzi wu endla.” (Yoh. 17:4) Entiyisweni, Yesu a a nga ri na xiphiqo loko swi ta eku titsongahateni ni le ku amukeleni ka vunhloko bya Xikwembu.

Ku Titsongahata Eka Tatana Swi Vuyerisa N’wana

6. Hi tihi timfanelo leti hlamarisaka leti Yesu a ti kombiseke?

⁶ Loko Yesu a ri laha misaveni u kombise timfanelo to tala leti hlamarisaka. Yin’wana ya tona i rirhandzu lerikulu leri a ri kombiseke eka Tata wa yena. U te: “Ndza n’wi rhandza Tatana.” (Yoh. 14:31) U tlhele a kombisa vanhu rirhandzu lerikulu. (Hlaya Matewu 22:35-40.) Yesu a a ri ni musa a tlhela a anakanyela, a a nga ri na tihanyi kumbe ku tikurisa. U te: “Tanani eka mina, n’wina hinkwenu lava tirhaka hi matimba ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi phyuphyisa. Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina mi tlhela mi dyondza eka mina, hikuva ndzi ni moya wo rhula ni mbilu yo titsongahata, kutani mi ta kumela mimoya-xiviri ya n’wina ku phyuphya. Hikuva joko ra mina ra olova ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.” (Mat. 11:28-30) Vanhu lava fanaka ni tinyimpfu va malembe yo hambana-hambana, ngopfu-ngopfu lava a va tshikileriwile, va chaveleriwe swinene hi vumunhu bya Yesu lebyi tsakisaka ni hi marito ya yena lama khutazaka.

7, 8. Ehansi ka Nawu, i yini leswi wansati la nga ni vuvabyi bya ku khuluka ka ngati a a siveriwe ku swi endla, kambe Yesu u n’wi khome njhani?

⁷ Xiya ndlela leyi Yesu a va khomeke ha yona vavasati. Ematin’wini hinkwawo, vavanuna vo tala va khome vavasati hi ndlela yo biha swinene. Ni varhangeri va vukhongeri va le Israyele wa khale a va endla tano. Kambe Yesu a a khoma vavasati hi xichavo. Sweswo swi vonake eka ndlela leyi a n’wi khomeke ha yona wansati loyi a a ri ni malembe ya 12 a khomiwe hi vuvabyi bya ku khuluka ka ngati. “A a vangeriwe switlhavi swo tala” hi madokodela naswona a a tirhise xuma xakwe hinkwaxo leswaku a ta tshunguriwa. Ku nga khathariseki matshalatshala wolawo hinkwawo, vuvabyi byebyo byi “nyanyile.” Ehansi ka Nawu a a tekiwa a nga basanga. Un’wana ni un’wana loyi a a ta n’wi khumba a a ta tekiwa a nga basanga.—Lev. 15:19, 25.

⁸ Loko wansati loyi a twe leswaku Yesu a a hanyisa vanhu lava vabyaka, u nghene exikarhi ka ntshungu lowu a wu n’wi rhendzerile kutani a ku: “Loko ndzo khumba ntsena tinguvu takwe ta le handle, ndzi ta hola.” U khumbe Yesu hiloko xikan’we-kan’we a hola. Yesu a a swi tiva leswaku wansati loyi a a nga fanelanga a khumbe nguvu ya yena. Nilokoswiritano, a nga n’wi holovelanga. Ku ri na sweswo, u n’wi kombise musa. A a yi twisisa ndlela leyi a faneleke a titwe ha yona malembe hinkwawo lawa a vabyeke wona naswona a a swi xiya leswaku a a lava mpfuno hi xihatla. Yesu hi musa u n’wi byele leswi: “N’wananga, ripfumelo ra wena ri ku hanyisile. Famba hi ku rhula, naswona u hanya swinene.”—Mar. 5:25-34.

9. Loko vadyondzisiwa va Yesu va ringeta ku sivela vana leswaku va nga ti eka yena, xana u angule njhani?

⁹ Ni vana a va titwa va ntshunxekile eka Yesu. Loko siku rin’wana vanhu va tise vana eka yena, vadyondzisiwa va yena va va holoverile, handle ko kanakana va anakanya leswaku a a nga ta lava ku karhatiwa hi vana. Kambe Yesu a a nga titwi hi ndlela yoleyo. Rungula ra le Matsalweni ri ri: “Loko a vona leswi, Yesu a hlundzuka ivi a ku eka [vadyondzisiwa]: ‘Tshikani vana lavatsongo va ta eka mina; mi nga ringeti ku va sivela, hikuva mfumo wa Xikwembu i wa lavo tano.’” Ku tlula kwalaho, “a angarha vana, a va katekisa, a va tlhandleka mavoko.” Yesu a a nga tiyiseleli vana ntsena; kambe u va amukele hi rirhandzu.—Mar. 10:13-16.

10. Swi te njhani leswaku Yesu a va ni timfanelo leti a ti kombiseke?

¹⁰ Swi te njhani leswaku Yesu a va ni timfanelo leti a ti kombiseke loko a ha hanya laha misaveni? U xiyisise Tata wa yena wa le tilweni ku ringana nkarhi wo leha ngopfu naswona u dyondze tindlela ta Yena. (Hlaya Swivuriso 8:22, 23, 30.) Loko a ha ri etilweni u vone ndlela ya rirhandzu leyi Yehovha a a byi tirhisa ha yona vunhloko bya yena eka swivumbiwa swa Yena hinkwaswo naswona u yi tekelerile. Loko Yesu a a nga titsongahati, a a ta va a nga swi kotanga ku yi tekelela. A a swi tsakela ku titsongahata eka Tata wa yena naswona Yehovha a a tsaka ku va ni N’wana wo tano. Loko a ha ri laha emisaveni, Yesu u ti kombise hi ku hetiseka timfanelo leti hlamarisaka ta Tata wa yena wa le tilweni. Hakunene hi ni lunghelo ra ku titsongahata eka Kreste, Mufumi la vekiweke hi Xikwembu wa Mfumo wa le tilweni!

Tekelela Timfanelo Ta Kreste

11. (a) Hi fanele hi tikarhatela ku tekelela mani? (b) Ha yini vavanuna va le vandlheni ngopfu-ngopfu va fanele va tikarhatela ku tekelela Yesu?

¹¹ Vanhu hinkwavo evandlheni ra Vukreste, ngopfu-ngopfu vavanuna, va fanele va tirha hi matimba leswaku va tekelela timfanelo ta Kreste. Hilaha se swi xiyiweke hakona, Bibele yi ri: “Nhloko ya wanuna un’wana ni un’wana i Kreste.” Hilaha Kreste a tekeleleke Nhloko ya yena, Xikwembu xa ntiyiso, vavanuna lava nga Vakreste va fanele va tikarhatela ku tekelela nhloko ya vona—Kreste. Endzhaku ka loko muapostola Pawulo a ve Mukreste, na yena u endle tano. U khutaze Vakreste-kulobye a ku: “Mi va vatekeleri va mina, tanihi leswi mina ndzi nga mutekeleri wa Kreste.” (1 Kor. 11:1) Naswona muapostola Petro u te: “Mi vitaneriwe endleleni leyi, hikuva hambi Kreste u xanisekele n’wina, a mi siyela ntila leswaku mi landzelerisisa mikondzo yakwe.” (1 Pet. 2:21) Nakambe xitsundzuxo xa leswaku vavanuna va tekelela Kreste i xa nkoka hikwalaho ka xivangelo xin’wana. Hi vona va vaka vakulu ni malandza ya vutirheli. Leswi Yesu a a swi tsakela ku tekelela Yehovha, vavanuna lava nga Vakreste va fanele va swi tsakela ku tekelela Kreste ni timfanelo ta yena.

12, 13. Vakulu va fanele va ti khoma njhani tinyimpfu leti va tamerisiweke tona?

¹² Vakulu evandlheni ra Vukreste va ni vutihlamuleri bya ku dyondza ku fana na Kreste. Petro u khongotele vakulukumba, kumbe vakulu a ku: “Risani ntlhambi wa Xikwembu lowu khathaleriwaka hi n’wina, ku nga ri hi ku sindzisiwa, kambe hi ku swi rhandza; ku nga ri hi ku rhandza mpindzulo wa vukanganyisi, kambe hi mapfundza; ku nga ri ku tikisela lava nga ndzhaka ya Xikwembu, kambe mi va swikombiso entlhambini.” (1 Pet. 5:1-3) Vakulu lava nga Vakreste a va fanelanga va tshikilela, va va ni tihanyi kumbe va karhata. Leswi va tekelelaka xikombiso xa Kreste, va tikarhatela ku va ni rirhandzu, ku anakanyela, ku titsongahata ni ku va ni musa loko va tirhisana ni tinyimpfu leti va tamerisiweke tona.

¹³ Lava va rhangelaka evandlheni i vanhu lava nga hetisekangiki naswona nkarhi na nkarhi va fanele va swi xiya leswaku ku ni leswi va tsandzekaka ku swi endla. (Rhom. 3:23) Hikwalaho va fanele va hisekela ku dyondza hi Yesu kutani va tekelela rirhandzu ra yena. Va fanele va anakanyisisa hi ndlela leyi Xikwembu na Kreste va tirhisanaka ha yona ni vanhu kutani va tikarhatela ku va tekelela. Petro wa hi khutaza a ku: “Hinkwenu tikhameni hi mianakanyo yo titsongahata un’wana eka un’wana, hikuva Xikwembu xi lwisana ni lava titlakusaka, kambe lava titsongahataka xi va nyika musa lowu nga faneriwiki.”—1 Pet. 5:5.

14. Vakulu va fanele va xixima vanhu van’wana hi ndlela yihi?

¹⁴ Vavanuna lava vekiweke evandlheni va fanele va kombisa timfanelo letinene loko va tirhisana ni ntlhambi wa Xikwembu. Varhoma 12:10 yi ri: “Mi va ni xinakulobye lexikulu erirhandzwini ra vumakwerhu. Vanani lavo rhanga eku xiximaneni.” Vakulu ni malandza ya vutirheli va xiximana. Ku fana ni Vakreste lavan’wana, vavanuna lava va fanele va ‘nga endli nchumu hi ku kanetana kumbe hi ku tikurisa, kambe hi mianakanyo yo titsongahata va fanele va teka van’wana va ri lava tlakukeke eka vona.’ (Filp. 2:3) Lava va rhangelaka evandlheni va fanele va teka vanhu lavan’wana va ri lava tlakukeke eka vona. Loko vavanuna lava vekiweke va endla tano, va ta va va landzela ndzayo ya Pawulo leyi nge: “Kambe hina lava hi tiyeke hi fanele ku tiyiselela ku tsana ka lava va nga tiyangiki, ku nga ri ku titsakisa hina vini. Un’wana ni un’wana wa hina a a tsakise warikwavo eka leswi nga swinene leswaku swi n’wi aka. Hikuva hambi a ri Kreste a nga titsakisanga.”—Rhom. 15:1-3.

‘Ku Xixima Vavasati’

15. Vavanuna va fanele va va khoma njhani vasati va vona?

¹⁵ Sweswi xiya ndzayo ya Petro leyi a yi tsaleleke vavanuna lava tekeke. U tsarile: “N’wina vavanuna lava tekeke, hambetani mi tshama na [vasati va n’wina] hi mukhuva lowu fanaka hi ku ya hi vutivi, mi va xixima leswi va nga xibya xo tsana swinene, xa xisati.” (1 Pet. 3:7) Ku xixima munhu swi vula ku n’wi tekela ehenhla. Hikwalaho, u ta ma tekela enhlokweni mavonelo ya munhu yoloye, swilo leswi a swi pfumalaka ni leswi a swi lavaka naswona u ta n’wi anakanyela munhu yoloye handle ka loko ku ri ni xivangelo xa nkoka xo n’wi alela. Yoleyo i ndlela leyi wanuna a faneleke a n’wi khoma ha yona nsati wa yena.

16. Hi xihi xitsundzuxo lexi Rito ra Xikwembu ri xi nyikaka vavanuna loko swi ta eku xiximeni ka vasati va vona?

¹⁶ Loko Petro a byele vavanuna leswaku va xixima vasati va vona, u engetele xitsundzuxo lexi: “Leswaku swikhongelo swa n’wina swi nga siveriwi.” (1 Pet. 3:7) Sweswo swi yi kombisa kahle ndlela leyi Yehovha a yi tekaka yi ri ya nkoka ha yona ndlela leyi wanuna a khomaka nsati wa yena ha yona. Loko a tsandzeka ku n’wi xixima swikhongelo swa yena a swi nge yingisiwi. Ku tlula kwalaho, vavasati va angula kahle loko vanuna va vona va va xixima.

17. Wanuna u fanele a rhandza nsati wa yena hi mpimo wo tanihi kwihi?

¹⁷ Loko swi ta emhakeni ya ku va wanuna a rhandza nsati wa yena, Rito ra Xikwembu ra lemuxa: “Vavanuna va fanele ku rhandza vasati va vona ku fana ni mimiri ya vona. . . . Hikuva a nga kona munhu loyi a tshameke a venga nyama yakwe; kambe wa yi wundla ni ku yi khathalela, hilaha Kreste na yena a endlaka hakona evandlheni . . . Un’wana ni un’wana wa n’wina a a rhandze nsati wakwe hilaha a tirhandzaka hakona.” (Efe. 5:28, 29, 33) Xana vavanuna va fanele va rhandza vasati va vona hi mpimo wo tanihi kwihi? Pawulo u tsarile: “Vavanuna, hambetani mi rhandza vasati va n’wina, hilaha Kreste na yena a rhandzeke vandlha hakona kutani a tinyiketa hikwalaho ka rona.” (Efe. 5:25) Ina, wanuna u fanele a tiyimisela ku fela nsati wa yena, hilaha Kreste a endleleke van’wana hakona. Loko wanuna la nga Mukreste a khoma nsati wa yena hi rirhandzu, hi musa, a n’wi anakanyela, a nga vi na vutianakanyi, swi ta n’wi olovela nsati wa yena ku titsongahatela vunhloko bya yena.

18. Hi wihi mpfuno lowu vavanuna va nga wu kumaka loko va hetisisa vutihlamuleri bya vona evukatini?

¹⁸ Xana leswi vavanuna va faneleke va xixima vasati va vona hi ndlela yoleyo ku languteriwe swo tala eka vona? Doo, Yehovha a a nga ta va kombela ku endla nchumu lowu va nga taka va nga koti ku wu endla. Handle ka swona, vagandzeri va Yehovha va nga nyikiwa matimba lamakulu evuakweni hinkwabyo, ku nga moya lowo kwetsima wa Xikwembu. Yesu u te: “Loko n’wina, hambiloko mi hombolokile mi tiva ndlela ya ku nyika vana va n’wina tinyiko letinene, Tatana la nge tilweni u ta nyika moya lowo kwetsima hilaha ku tlurisaka swinene eka lava n’wi kombelaka!” (Luka 11:13) Loko va khongela, vavanuna va nga kombela leswaku Yehovha a va pfuna hi ku tirhisa moya wa yena loko va tirhisana ni van’wana, ku katsa ni vasati va vona.—Hlaya Mintirho 5:32.

19. Ku ta tlhuvutsiwa yini eka xihloko lexi landzelaka?

¹⁹ Hakunene, vavanuna va rhwele vutihlamuleri byo tika bya ku dyondza ku titsongahata eka Kreste ni ku tekelela vunhloko bya yena. Kambe ku vuriwa yini hi vavasati, ngopfu-ngopfu lava tekiweke? Xihloko lexi landzelaka xi ta vulavula hi ndlela leyi va faneleke va xi hetisisa ha yona xiyenge xa vona elunghiselelweni ra Yehovha.

Vavasati, Ha Yini Mi Titsongahatela Vunhloko?

“Nhloko ya wansati i wanuna.”—1 KOR. 11:3.

1, 2. (a) I yini leswi muapostola Pawulo a swi tsaleke malunghana ni lunghiselelo ra Yehovha ra vunhloko ni ra ku titsongahata? (b) Hi swihi swivutiso leswi nga ta hlamuriwa exihlokweni lexi?

YEHOVHA hi yena musunguri wa ku hleleka loku muapostola Pawulo a vulavuleke ha kona loko a tsale leswaku “nhloko ya wanuna un’wana ni un’wana i Kreste” kasi “nhloko ya Kreste i Xikwembu.” (1 Kor. 11:3) Xihloko lexi hundzeke xi hlamusele leswaku Yesu a a swi teka swi ri lunghelo naswona a a swi tsakela ku titsongahata eka Nhloko ya yena, Yehovha Xikwembu, ni leswaku Kreste i nhloko ya vavanuna lava nga Vakreste. Loko Kreste a tirhisana ni vanhu a a ri ni musa, a rhurile, a a ri ni ntwela-vusiwana naswona a a nga ri na vutianakanyi. Vavanuna va le vandlheni va fanele va va khoma hi ndlela yoleyo vanhu van’wana, ngopfu-ngopfu vasati va vona.

² Kambe ku vuriwa yini hi vavasati? I mani nhloko ya vona? Pawulo u tsarile a ku: “Nhloko ya wansati i wanuna.” Vavasati va fanele va xi teka njhani xiga lexi, lexi huhuteriweke? Xana nawu lowu wa tirha ni loko wanuna wa kona a nga ri mupfumeri? Xana ku titsongahata eka vunhloko swi vula leswaku wansati la tekiweke a nga fanelanga a vula mavonelo ya yena loko ku endliwa swiboho? Xana wansati u tikumela ku dzunisiwa hi ndlela yihi?

“Ndzi Ta N’wi Endlela Mupfuni”

3, 4. Ha yini lunghiselelo ra vunhloko evukatini ri vuyerisa?

³ I Xikwembu lexi sunguleke lunghiselelo ra vunhloko. Endzhaku ka loko Adamu a vumbiwile, Yehovha Xikwembu u ye emahlweni a ku: “A hi swinene leswaku munhu a hambeta a tshama a ri yexe. Ndzi ta n’wi endlela mupfuni, a va muhetisisi wa yena.” Endzhaku ka loko Evha a vumbiwile, Adamu a a tsake swinene hi leswi se a ri ni munghana ni mupfuni lerova u te: “Eku heteleleni leri i rhambu ra marhambu ya mina ni nyama ya nyama ya mina.” (Gen. 2:18-24) Adamu na Evha a va ri ni ntshembo lowu tsakisaka wa ku va vatswari va vanhu hinkwavo lava hetisekeke, lava a va ta hanya hilaha ku nga heriki va tsakile emisaveni leyi nga paradeyisi.

⁴ Leswi vatswari va hina vo sungula va xandzukeke, ku hetiseka loku a ku ri kona entangeni wa Edeni ku nambe ku lahleka. (Hlaya Varhoma 5:12.) Kambe lunghiselelo ra vunhloko ri hambete ri tirha. Loko byi tirhisiwa hi ndlela leyi faneleke, byi tisa vuyelo lebyikulu ni ntsako evukatini. Vuyelo bya kona byi yelana ni ndlela leyi Yesu a titweke ha yona hi ku titsongahata eka Nhloko ya yena, Yehovha. Loko a nga si va munhu wa nyama, Yesu a a “tsakile emahlweni ka [Yehovha] nkarhi hinkwawo.” (Swiv. 8:30) Hikwalaho ka ku nga hetiseki, vavanuna a va ha swi koti ku va tinhloko leti hetisekeke, ni vavasati a va ha swi koti ku titsongahata hi ku hetiseka. Hambiswiritano, loko vavanuna ni vavasati va ya emahlweni va tikarhatela ku endla leswi va nga swi kotaka, lunghiselelo leri ri endla leswaku va eneriseka swinene evukatini.

5. Ha yini vanghana va vukati va fanele va yingisa ndzayo leyi kumekaka eka Varhoma 12:10?

⁵ Lexi nga xa nkoka eku endleni ka leswaku swilo swi famba kahle evukatini hi leswaku vanghana va vukati va tirhisa ndzayo leyi ya le Matsalweni leyi tsaleriweke Vakreste hinkwavo: “Mi va ni xinakulobye lexikulu erirhandzwini ra vumakwerhu. Vanani lavo rhanga eku xiximaneni.” (Rhom. 12:10) Nakambe, nuna na nsati va fanele va tirha hi matimba leswaku va ‘kombana musa, va tsetselelana swinene, va rivalelana hi ku ntshunxeka.’—Efe. 4:32.

Loko Munghana Wa Vukati A Nga Ri Mupfumeri

6, 7. Ku nga ha va ni vuyelo byihi loko wansati la nga Mukreste a titsongahata eka nuna wa yena la nga riki mupfumeri?

⁶ Ku vuriwa yini loko munghana wa wena wa vukati a nga ri nandza wa Yehovha? Hakanyingi, i wanuna loyi a vaka a nga ri mupfumeri. Loko swi te tano, xana wansati u fanele a n’wi khoma njhani nuna wa yena? Bibele ya hlamula: “N’wina vavasati lava tekiweke, tivekeni ehansi ka vanuna va n’wina, leswaku, loko ku ri ni lava nga yingisiki rito, va ta kokiwa handle ka rito hi ku tikhoma ka vasati va vona, hikwalaho ka leswi va veke timbhoni leti ti ku voneke hi mahlo ku tikhoma ka n’wina loku tengeke swin’we ni xichavo lexi enteke.”—1 Pet. 3:1, 2.

⁷ Rito ra Xikwembu ri byela wansati leswaku a tshama a ri karhi a titsongahata eka nuna wa yena la nga riki mupfumeri. Ku tikhoma ka yena lokunene ku nga n’wi khorwisa leswaku a kambisisa leswi susumetelaka nsati wa yena ku tikhoma hi ndlela yoleyo leyinene. Hikwalaho, wanuna a nga ha kambisisa tidyondzo ta nsati wa yena la nga Mukreste kutani eku heteleleni a amukela ntiyiso.

8, 9. Wansati la nga Mukreste a nga endla yini loko nuna wa yena la nga riki mupfumeri a nga wu tsakeli ntiyiso hambiloko yena a tikhoma hi ndlela leyinene?

⁸ Kambe ku vuriwa yini loko wanuna la nga riki mupfumeri a nga wu tsakeli ntiyiso? Matsalwa ma khutaza wansati la nga Mukreste leswaku a kombisa timfanelo ta Vukreste minkarhi hinkwayo, hambiloko sweswo swi tika. Hi xikombiso, eka 1 Vakorinto 13:4 ha hlaya: “Rirhandzu ri ni mbilu yo leha.” Hikwalaho, wansati la nga Mukreste u fanele a hambeta a tikhoma “hi mianakanyo yo titsongahata hi ku helela ni hi ku rhula, hi ku va ni mbilu yo leha,” a tiyisela xiyimo xexo hi rirhandzu. (Efe. 4:2) Hi ku pfuniwa hi matimba ya Xikwembu lama tirhaka, ku nga moya wa xona lowo kwetsima, swi nga koteka leswaku a tshama a ri karhi a kombisa timfanelo ta Vukreste hambiloko swiyimo swi tika.

⁹ Pawulo u tsarile: “Eka swilo hinkwaswo ndzi ni ntamu hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.” (Filp. 4:13) Moya wa Xikwembu wu endla leswaku munghana wa vukati la nga Mukreste a endla swilo swo tala leswi loko a a nga ri na wona a nga ta swi kota ku swi endla. Hi xikombiso, loko munghana wa vukati a ku khoma hi ndlela yo biha u nga ha titwa u lava ku rihisela. Hambiswiritano, Bibele yi byela Vakreste hinkwavo yi ku: “Mi nga tlheriseli swo biha hi swo biha hambi eka mani. . . . Hikuva ku tsariwile: ‘Ku rihisela i ka mina; hi mina ndzi nga ta tlherisela, ku vula Yehovha.’” (Rhom. 12:17-19) Hilaha ku fanaka, 1 Vatesalonika 5:15 ya hi tsundzuxa: “Tiyisekani leswaku ku nga vi na munhu la tlheriselaka swo biha hi swo biha eka van’wana, kambe minkarhi hinkwayo mi lavisisa leswi nga swinene exikarhi ka n’wina ni le ka vanhu van’wana hinkwavo.” Loko hi seketeriwa hi moya lowo kwetsima wa Yehovha, hi nga swi kota ku endla swilo leswi a hi nga ta swi endla hi matimba ya hina ntsena. Hikwalaho swi fanerile ku khongelela moya lowo kwetsima wa Xikwembu leswaku wu hi pfuna laha hi kayivelaka kona!

10. Yesu u endle njhani loko van’wana va vula marito lama nga tsakisiki kumbe va n’wi endla swilo leswi nga tsakisiki?

¹⁰ Yesu u veke xikombiso lexi hlamarisaka loko a tirhisana ni vanhu lava vuleke kumbe va endleke swilo leswi nga tsakisiki eka yena. Petro wo Sungula 2:23 yi ri: “Loko a tseketseriwa, a nga tlheriselanga hi ku tseketsela. Loko a xanisiwa, a nga xungetanga, kambe u hambete a tinyiketa eka loyi a avanyisaka hi ku lulama.” Hi khutaziwa ku landzela xikombiso xa yena lexinene. U nga hlundzukisiwi hi mahanyelo yo biha ya vanhu van’wana. Vakreste hinkwavo va tsundzuxiwa, “mi va ni ntsetselelo lowukulu, mi titsongahata emianakanyweni, mi nga tlheriseli swo biha hi swo biha kumbe ku tseketsela hi ku tseketsela.”—1 Pet. 3:8, 9.

Xana A Va Fanelanga Va Va Ni Rito?

11. Hi rihi lunghelo lerikulu leri vavasati van’wana lava nga Vakreste va nga ta hlanganyela eka rona?

¹¹ Xana ku titsongahata eka vunhloko bya wanuna swi vula leswaku vavasati a va fanelanga va va ni rito evukatini, va nga vuli nchumu eka timhaka ta ndyangu kumbe timhaka tin’wana? Nikatsongo. Vavasati swin’we ni vavanuna va nyikiwa malunghelo yo tala hi Yehovha. Anakanya hi lunghelo lerikulu leri vanhu va 144 000 va nga na rona, ra ku va tihosi ni vaprista etilweni va rhangeriwa hi Kreste loko a ta fuma misava leyi! Nhlayo ya vanhu volavo yi katsa ni vavasati. (Gal. 3:26-29) Swi le rivaleni leswaku Yehovha u nyike vavasati ntirho wo karhi elunghiselelweni rakwe ra swilo.

12, 13. Nyika xikombiso lexi kombisaka leswaku vavasati va profetile.

¹² Hi xikombiso, enkarhini wa ku tsariwa ka Bibele, vavasati a va profeta. Yuwele 2:28, 29 yi profetile yi ku: “Ndzi ta chululela moya wa mina ehenhla ka nyama ya muxaka wun’wana ni wun’wana, kunene vana va n’wina va majaha ni va vanhwanyana va ta profeta. . . . Ndzi ta chululela moya wa mina eka malandza ya xinuna ni ya xisati emasikwini wolawo.”

¹³ Exikarhi ka vadyondzisiwa va 120 va Yesu lava a va hlengeletane ekamareni ra le henhla le Yerusalema hi siku ra Pentekosta ya 33 C.E., a ku ri ni vavasati swin’we ni vavanuna. Moya wa Xikwembu wu chululeriwe ehenhla ka ntlawa wolowo hinkwawo. Hikwalaho Petro u tshahe vuprofeta bya muprofeta Yuwele a byi tirhisa eka vavanuna ni vavasati. Petro u te: “Leswi hi leswi vuriweke hi nomu wa muprofeta Yuwele, ‘Naswona emasikwini yo hetelela,’ ku vula Xikwembu, ‘ndzi ta chululela mpimo wo karhi wa moya wa mina ehenhla ka nyama ya muxaka wun’wana ni wun’wana, naswona vana va n’wina va xinuna ni vana va n’wina va vanhwanyana va ta profeta . . . ; hambi ku ri ehenhla ka mahlonga ya mina ya xinuna ni le ka mahlonga ya mina ya xisati ndzi ta chulula mpimo wo karhi wa moya wa mina emasikwini wolawo, kutani va ta profeta.’”—Mint. 2:16-18.

14. Vavasati va hetisise xiphemu xihi eku twariseni ka Vukreste?

¹⁴ Hi lembe-xidzana ro sungula, vavasati va hetisise xiyenge xa nkoka eku twariseni ka Vukreste. Va chumayele van’wana malunghana ni Mfumo wa Xikwembu naswona va endle swilo leswi fambisanaka ni ntirho wolowo wo chumayela. (Luka 8:1-3) Hi xikombiso, muapostola Pawulo u vule leswaku Febe i “mutirheli wa vandlha leri nga eKenikreya.” Naswona loko a rhumela marungula eka vatirhi-kulobye, Pawulo u boxe vavasati vo hlayanyana lava tshembekaka, ku katsa na “Trayifina na Trayifosa, vavasati lava tirhaka hi matimba eHosini.” U tlhele a vulavula hi “Persida loyi a rhandzekaka eka hina, hikuva u endle mintirho yo tala eHosini.”—Rhom. 16:1, 12.

15. Hi xihi xiyenge lexi hetisisiwaka hi vavasati eku twarisiweni ka Vukreste enkarhini wa hina?

¹⁵ Enkarhini wa hina, vanhu vo tala eka vanhu lava tlulaka nkombo wa timiliyoni lava chumayelaka mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu emisaveni hinkwayo, i vavasati va malembe yo hambana-hambana. (Mat. 24:14) Vo tala va vona i vatirheli va nkarhi hinkwawo, i varhumiwa ni swirho swa ndyangu wa le Bethele. Mupisalema Davhida u yimbelerile a ku: “Yehovha u vula marito lawa; vavasati lava vulaka mahungu lamanene i vuthu lerikulu.” (Ps. 68:11) Marito lawa ma tikombe ma ri ntiyiso hakunene! Yehovha u xi teka xi ri xa nkoka xiyenge lexi vavasati va xi hetisisaka eku twariseni ka mahungu lamanene ni le ku hetisiseni ka xikongomelo xa yena. Leswi a lavaka leswaku vavasati lava nga Vakreste va titsongahata, entiyisweni a swi vuli swona leswaku va fanele va miyela va nga ha vi na rito.

Vavasati Vambirhi Lava Veke Na Rito

16, 17. Xikombiso xa Sara xi swi kombisa njhani leswaku vavasati a va fanelanga va nga vi na rito evukatini?

¹⁶ Loko Yehovha a nyika vavasati malunghelo yo tala, xana vavanuna a va fanelanga va vulavurisana ni vasati va vona loko va nga si endla swiboho leswikulu? Loko va endla tano va ta va va tlharihile. Matsalwa ma boxa swiendlakalo swo hlayanyana laha vavasati lava tekiweke va veke ni rito kumbe va tekeke goza hambileswi vanuna va vona a va nga va vutisanga mavonelo ya vona. Xiya swikombiso swimbirhi.

¹⁷ Sara, nsati wa Abrahama a a tshamela ku n’wi byela leswaku a hlongola nsati wa yena wa vumbirhi swin’we ni n’wana wa yena hikwalaho ka leswi a va nga ri na xichavo. “Leswi a swi n’wi tsakisanga Abrahama nikatsongo”—kambe a swi nga ri tano eka Xikwembu. Yehovha u byele Abrahama a ku: “U nga pfumeleli nchumu xa leswi Sara a tshamelaka ku ku byela swona malunghana ni mufana ni hlonga ra wena ra xisati xi ku hetela ntsako. Yingisa rito rakwe.” (Gen. 21:8-12) Abrahama u endle leswi Yehovha a n’wi leriseke swona, a tlhela a yingisa Sara a endla leswi a swi kombeleke.

18. Hi rihi goza leri tekiweke hi Abigayele?

¹⁸ Nakambe anakanya hi Abigayele nsati wa Nabali. Loko a baleka Hosi Sawulo la nga ni mavondzo, Davhida u hete nkarhi wo leha a dzime mixaxa ekusuhi ni mintlhambi ya Nabali. Davhida ni vavanuna va yena va sirhelele rifuwo ra Nabali ematshan’weni ya ku teka nchumu wihi na wihi wa wanuna yoloye la fuweke loyi a a ri ni swilo swo tala. Hambiswiritano, Nabali “a a karhata naswona swiendlo swakwe a swi bihile” naswona u “va tshinye hi vukarhi” vavanuna va Davhida. A a ri “munhu la nga pfuniki nchumu,” naswona a a “hungukile.” Loko vavanuna va Davhida va kombele swakudya hi xichavo, Nabali u va tsonile. Xana Abigayele u endle yini loko a twa leswi humeleleke? Handle ko byela Nabali, u “[hatlise] a teka swinkwa swa 200 ni makhuwana mambirhi lamakulu ya vhinyo ni tinyimpfu ta ntlhanu leti lunghisiweke, ni mimpimo ya ntlhanu ya seya ya mavele lama katingiweke, ni swimbundzwa swa 100 swa mukhusu wa madiriva, ni swimbundzwa swa 200 swa makuwa lama omisiweke” a swi nyika Davhida ni vavanuna va yena. Xana leswi Abigayele a swi endleke a swi lulamile? Bibele yi ri: “Yehovha a ba Nabali lerova a fa.” Endzhakunyana Davhida u tekane na Abigayele.—1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42.

‘Wansati La Tikumelaka Ku Dzunisiwa’

19, 20. I yini lexi endlaka wansati a bumabumeriwa hakunene?

¹⁹ Matsalwa ma n’wi bumabumela wansati la endlaka swilo hi ndlela ya Yehovha. Buku ya le Bibeleni ya Swivuriso yi bumabumela “nsati la fanelekaka” yi ku: “Ntikelo wakwe wu wu tlula ekule wa tikorala. Mbilu ya n’wini wakwe ya n’wi tshemba, naswona a ku na mpindzulo lowu pfumalekaka. U hakele n’wini wakwe hi leswinene, hayi hi swo biha, emasikwini hinkwawo ya ku hanya kakwe.” Ku tlula kwalaho, “nomu wakwe u wu pfule hi vutlhari, naswona nawu wa musa wa rirhandzu wu le ririmini rakwe. U languta leswi endlekaka eka vandyangu wakwe, naswona a nga xi dyi xinkwa xa vulolo. Vana vakwe va pfukile kutani va n’wi vula la tsakeke; n’wini wakwe wa pfuka, kutani a n’wi dzunisa.”—Swiv. 31:10-12, 26-28.

²⁰ I yini lexi endlaka wansati a bumabumeriwa hakunene? Swivuriso 31:30 yi ri: “Vuxongi byi nga ha va vunwa, ku saseka ku nga ha va vuhava; kambe wansati la chavaka Yehovha hi yena loyi a tikumelaka ku dzunisiwa.” Nchumu wun’wana lowu katsekaka eka ku chava Yehovha i ku titsongahata hi ku swi rhandza eka lunghiselelo ra vunhloko ra Xikwembu. “Nhloko ya wansati i wanuna” tanihi leswi “nhloko ya wanuna un’wana ni un’wana [ku nga] Kreste,” naswona “nhloko ya Kreste i Xikwembu.”—1 Kor. 11:3.

Yi Tlangele Nyiko Ya Xikwembu

21, 22. (a) Hi swihi swivangelo swo tlangela nyiko ya Xikwembu ya vukati leswi Vakreste lava ngheneleke vukati va nga na swona? (b) Ha yini hi fanele hi xixima malunghiselelo ya Yehovha ya vulawuri ni ya vunhloko? (Vona bokisi eka tluka 17.)

²¹ Vakreste lava ngheneleke vukati va ni swivangelo swo tala swinene swo nkhensa Xikwembu! Va nga ha famba swin’we va ri mpatswa lowu tekaneke lowu tsakeke. Ngopfu-ngopfu va nga yi tlangela nyiko ya Xikwembu ya vukati hikuva yi va nyika nkarhi wa ku hanyisana ni wa ku famba na Yehovha. (Rhu. 1:9; Mik. 6:8) Yena—Musunguri wa vukati—u swi tiva kahle leswi vanhu va faneleke va swi endla leswaku va tsaka evukatini. Minkarhi hinkwayo endlani swilo hi ndlela ya yena, naswona ‘ntsako wa Yehovha wu ta va khokholo ra n’wina,’ hambi ku ri emisaveni leyi yi nga ni swiphiqo.—Neh. 8:10.

²² Wanuna la nga Mukreste la rhandzaka nsati wa yena hilaha a tirhandzaka hakona u ta tirhisa vunhloko bya yena hi ndlela ya rirhandzu a tlhela a anakanyela. Nsati wa yena la chavaka Xikwembu u ta rhandzeka swinene hikuva u ta n’wi seketela a tlhela a n’wi xixima hilaha ku enteke. Xa nkoka swinene, vukati bya vona lebyi nga xikombiso lexinene byi ta yisa ku dzuneka eka Yehovha Xikwembu xa hina lexi faneriwaka hi ku dzunisiwa.