Ku Tshika Ntirho eVuthwini Ra Le Matini Ndzi Ya Endla Ntirho Wa Yehovha

Hi ku vula ka Andrew Hogg

Mufambisi wa xikepe xa hina lexi fambaka ehansi ka mati u te: “Loko ho tshuka hi balesela tibomo ta hina ta nyutliya swi ta va swi vula leswaku hi tsandzekile ku endla ntirho wa hina.” Marito wolawo ma pfuxe mabulo yo tsakisa malunghana nileswaku swi lulamile ku nghenela nyimpi ya matlhari ya nyutliya kumbe a swi lulamanga. Kambe, swi te njhani leswaku ndzi ya tirha exikepeni lexi fambaka ehansi ka mati, ku nga ntirho lowu nakambe wu vitaniwaka ntirho wa le xihundleni hileswi hi tikarhatelaka ku tshama ehansi ka mati hi nga kumiwi?

NDZI velekiwe edorobeni ra Philadelphia, exifundzheni xa Pennsylvania, le U.S.A. hi 1944. Loko ndza ha kula, ndzi khutaziwe hi tatana, kokwana na malume, lava hinkwavo ka vona va tirheke evusocheni, lava a va teka ntirho lowu wu ri wa xiyimo xa le henhla lowu vanhu va nga tikarhatelaka ku wu endla. Loko ndza ha ri xifanyetana ndzi ye ndzi ya valanga miako ya vuthu ra le matini naswona ndzi vone xikepe xa le hansi ka mati ro sungula. Ku sukela hi nkarhi wolowo, ndzi tivekele pakani ya ku ya tirha eka xikepe xa le hansi ka mati. Hi lembe ro hetelela ndzi ri exikolweni xa sekondari, ndzi amukeriwe eXikolweni xa Vuthu ra le Matini xa le United States. Ndzi thwase hi June 1966, endzhaku ka malembe ya mune.

Ndzi nghenele Nongonoko wa Vuthu ra le Matini ra ku Duvula Tibomo leswaku ndzi ta leteriwela vunjhiniyara bya tibomo ta nyutliya ni ta matirhelo ya xikepe lexi fambaka ehansi ka mati. Kutani hi April 1967, ndzi tekane na Mary Lee Carter, nsati wa mina loyi ni sweswi ndza ha n’wi rhandzaka. Eku heteleleni, hi March 1968, ndzi fikelele pakani leyi a ndzi tivekele yona ndza ha ri ntsongo loko ndzi averiwe ku ya tirha eka xikepe xa mina xo sungula lexi fambaka ehansi ka mati lexi vuriwaka USS Jack. Endzhakunyana ka lembe, Mary Lee u veleke n’wana wo sungula eka vana vambirhi lava hi nga na vona—n’wana wa nhwanyana, Allison.

Hi 1971, ndzi vekiwe ku va Munjhiniyara wa xikepe lexi fambaka ehansi ka mati lexi vuriwaka USS Andrew Jackson, lexi mufambisi wa xona a vuleke marito lama nga eku sunguleni ka xihloko lexi. Loko ha ha ri eku fambeni endzeni ka lwandle hi xikepe lexi xa Polaris, ku ve ni xiyimo xa xihatla lexi chaviwaka swinene hi vanhu hinkwavo lava fambaka hi xikepe xa le hansi ka mati, ku nga ndzilo. Exikarhi ka vusiku loko ha ha ti tshamerile ni vatirhi-kulorhi, hi twe pongo lerikulu ra ku tlumbana ka swilo. Hiloko ku rila alamu kutani ku vuriwa marito lawa eka swipikara, “Ku pfurha ndzilo ekamareni ro sungula laha ku nga ni michini!”

Leswi a ndzi ri ni vutihlamuleri byo lunghisa michini ni swilo swa gezi, ndzi tsutsumele kona leswaku ndzi ya vona leswi onhakeke. Ndzilo lowu wu lumekiwe hi nhlanhle leyi humeke eka rin’wana ra tijanareta ta moya, leti pfunaka ku humesa moya lowu hefemuriwaka endzeni ka xikepe. Hi ku hatlisa, ha vumune bya hina hi ambale swo hefemula ha swona kutani hi pfala tigasi hinkwato leti nga ha nyanyisaka ndzilo endhawini yoleyo. Lexi tsakisaka, ku hava munhu loyi a vavisekeke. Ku nga khathariseki mhangu yoleyo, hi hambete hi tshama endhawini leyi a hi averiwe eka yona, ku nga vumbhoni bya leswaku ntlawa wolowo a wu leteriwe kahle.

Ndzi Hlawule Ku Hlaya Hi Ta Mukondleteri Wa Ku Rhula

Leswaku va hi pfuna hi kota ku langutana ni mintlhontlho ya ntirho wa hina, hi khutaziwe ku heta tiawara to hlayanyana vhiki ni vhiki hi kambisisa hi ta mindhavuko ya vanhu. A ndzi tolovele ku hlaya hi matimu ya masocha lama dumeke. Hambiswiritano, hi siku rero ndzi hlawule ku hlaya hi munhu loyi a a tiviwa hi ku va mukondleteri wa ku rhula, ku nga Yesu Kreste. Ndzi sungule ku hlaya tibuku ta Tievhangeli, ndzi tirhisa Bibele leyi ndzi nyikiweke yona loko ndzi thwasa exikolweni xa vuthu ra le matini. Kambe loko ndzi ri karhi ndzi hlaya ndzi ve ni swivutiso swo tala ematshan’weni yo kuma tinhlamulo ta swivutiso leswi a ndzi ri na swona. A ndzi lava mpfuno.

Loko se hi ri kusuhi ni ku heta ntirho lowu a hi averiwe wona, mufambisi wa xikepe xa hina u hlele nhlangano wa varhangeri ekamareni ra minhlangano naswona u te: “Vakulukumba, munjhiniyara wa hina wa ha ku averiwa ntirho lowunene ngopfu eVuthwini ra le Matini ra United States. U ta va Munjhiniyara eka xikepe xo sungula xa ntlawa lowuntshwa wa vuthu ra le matini ra xikepe xa nyimpi lexi fambaka ehansi ka mati.” Sweswo swi ndzi hlamarise ngopfu!

Ntirho wa mina lowuntshwa wu endle leswaku ndyangu wa mina wu rhurhela edorobeni ra Newport News, exifundzheni xa Virginia, laha xikepe lexi fambaka ehansi ka mati lexi vuriwaka USS Los Angeles a xi akiwa kona. Ntirho wa mina a wu katsa ku kambela mafambiselo ya swa vunjhiniyara ni ku tsala tibuku leti hlamuselaka ndlela leyi ma tirhaka ha yona swin’we ni ku hlela minongonoko yo letela vanhu. Ntirho lowu a wu rharhangane ngopfu kambe a wu tsakisa. Hi nkarhi wolowo, Mary Lee u veleke n’wana wa hina wa jaha, Drew. Sweswi se a ndzi ri ni vana vambirhi naswona ndzi tlhele ndzi ehleketa hi Xikwembu, ndzi tivutisa ndzi ku: ‘Xana xi titwa njhani hi nyimpi? Xana ku humelela yini loko munhu a fa? Xana ti kona tihele?’

Ndzi Kuma Tinhlamulo Eku Heteleleni!

Hi nkarhi wolowo, nsati wa mina u sungule ku burisana ni Timbhoni ta Yehovha timbirhi. Siku rin’wana loko ndzi fonela ekaya ndzi ri endhawini leyi ku akiwaka swikepe eka yona, Mary Lee u te, “Ndzi tshame ni vavasati vambirhi lava vulavulaka hi Bibele.”

Ndzi n’wi vutise ndzi ku: “Xana va nghena kereke yihi?”

U ndzi hlamule a ku: “I Timbhoni ta Yehovha.”

A ndzi nga swi tivi leswaku Timbhoni i vamani, kambe a ndzi lava ku twisisa Bibele. Ndzi te eka yena: “Va rhambe leswaku va tlhela va vuya siku rin’wana nimadyambu.” Endzhaku ka masiku ma nga ri mangani, un’wana wa vona u tlhele a vuya ni nuna wakwe, kutani mina ni nsati wa mina hi sungule ku dyondza Bibele na vona.

Eku heteleleni, ndzi sungule ku kuma tinhlamulo ta swivutiso leswi ndzi heteke malembe yo tala ndzi ri karhi ndzi tivutisa swona. Hi xikombiso, ndzi dyondze leswaku vafi “a va tivi nchumu nikatsongo,” swi fana ni loko va etlele vurhongo lebyikulu, ku nga xifaniso lexi Yesu a xi tirhiseke. (Eklesiasta 9:5; Yohane 11:11-14) Hikokwalaho, vafi a va le ku tsakeni kumbe eku xanisekeni, kambe va etlele “vurhongo” bya rifu, va rindze ku pfuxiwa.

Nakambe mina na Mary Lee hi sungule ku ya eminhlanganweni ya Vukreste eHolweni ya Mfumo ya le ndhawini leyi a hi tshama eka yona. Kwalaho hi vone Timbhoni leti humaka eka mindhavuko ni tinxaka to hambana-hambana ni leti nga ni tidyondzo to hambana-hambana, hinkwato ti tirhela Xikwembu hi ku rhula ni vun’we. Mina ni nsati wa mina hi gimete hi ku vula hi ku: “Hakunene Bibele yi nga hundzula vutomi bya vanhu.”—Pisalema 19:7-10.

Hi Boheka Ku Endla Xiboho

Loko ku tlhekeke Nyimpi ya Maarabu ni Vayuda hi 1973, ku sungule ku hleriwa Swikepe swa Nyimpi swa le Atlantiki swa United States leswi fambaka ehansi ka mati. Swilo a swi ta va swi nyanye hi ku olova naswona ndzi sungule ku xiya leswaku i Mfumo wa Xikwembu ntsena lowu nga tisaka ku rhula ka xiviri loku tshamaka hilaha ku nga heriki, ku nga ri minhlangano ya vanhu ya tipolitiki. Entiyisweni, a ndzi hamba ndzi khongela ndzi ku, “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni,” kambe a ndzi nga swi tivi leswi xikhongelo xexo xi vulaka sweswo. (Matewu 6:9, 10) Kambe sweswi ndza swi tiva leswaku Mfumo wa Xikwembu i hulumendhe ya le tilweni leyi nga ta fuma misava hinkwayo naswona yi nga ta herisa vubihi ni vanhu vo homboloka eka yona.—Daniyele 2:44; 7:13, 14.

Tsalwa leri a ri ndzi karhata swinene a ku ri 2 Vakorinto 10:3, 4 leri vulaka leswaku Vakreste va ntiyiso a va “lwi nyimpi hi ku ya hi leswi [va] nga swona enyameni. Hikuva matlhari ya nyimpi ya [vona] a hi ya nyama, kambe Xikwembu hi xona xi ma nyikaka matimba.” Ndzi dyondze leswaku “matlhari” wolawo ma huma eka Xikwembu naswona rin’wana ra wona i “banga ra moya,” ku nga Bibele yo Kwetsima.—Vaefesa 6:17.

Sweswi a ndzi fanele ndzi endla xiboho. Xana a ndzi ta hambeta ndzi endla ntirho wa mina lowu a ndzi wu tsakela hambileswi a wu ri ni mintlhontlho, kumbe a ndzi fanele ndzi hanya hi ku ya hi tidyondzo ta Bibele? Endzhaku ko khongela hi mhaka leyi, ndzi gimete hileswaku loko ndzi swi lava swinene ku va mukondleteri wa ku rhula, ndzi fanele ndzi swi endla hi ku ya hi ndlela ya Xikwembu.

Ndzi Va Ni “Mukongomisi Lonkulu Wa Vuthu” Lontshwa

Mina na Mary Lee hi vulavurisane hi tlhela hi khongela hi vumundzuku bya hina ivi hi teka xiboho xo tirhela “Mukongomisi Lonkulu wa Vuthu” ntsena, ku nga Yehovha Xikwembu. Ha vumbirhi bya hina hi endle xiboho xo nyiketela vutomi bya hina eka Yehovha ivi ndzi rhumela papila ra mina ro tshika ntirho. Kutani ndzi rhurhiseriwe edorobeni ra Norfolk, exifundzheni xa Virginia, leswaku ndzi rindza nhlamulo ya kona. Varhangeri-kulorhi vo tala va hlamarisiwe hi xiboho lexi ndzi xi tekeke naswona van’wana a va ndzi venga. Kambe van’wana a va swi lava swinene ku tiva hi ta xiboho xa mina lexi sekeriweke eBibeleni naswona va xi xiximile.

Ndzi pfumeleriwe ku tshika ntirho hi 1974. Hi lembe rero mina ni nsati wa mina hi kombise ku tinyiketela ka hina eka Xikwembu hi ku khuvuriwa ematini eNtsombanweni wa Muganga wa Timbhoni ta Yehovha lowu a wu ri ni nhloko-mhaka leyi nge “Xikongomelo xa Xikwembu,” lowu a wu khomeriwe edorobeni ra Hampton, exifundzheni xa Virginia. (Matewu 28:19, 20) Hi sungule ku hanya vutomi lebyintshwa.

Ku Langutana Ni Mintlhontlho Leyintshwa

Mina na Mary Lee a hi ri ni vana vambirhi lavatsongo, a ndzi nga ha tirhi naswona a hi sale ni mali leyi a hi ta tiwundla ha yona tin’hweti ti nga ri tingani ntsena. Ndzi rhumele phepha ra mina ro kombela ntirho eka tikhampani to hlayanyana naswona mhaka leyi ndzi yi siyele Xikwembu. Swi nga si ya kwihi, ndzi kume ntirho eka khampani yin’wana. A ndzi hola hafu ya muholo lowu a ndzi wu hola evuthwini ra nyimpi, kambe ntirho wolowo a wu hi pfumelela ku tshama endhawini yoleyo.

Leswi mina ni nsati wa mina a hi hambeta hi tiyisa vuxaka bya hina na Yehovha, a hi lava ku endla leswi engetelekeke entirhweni wakwe. Ndyangu wun’wana lowu nga Timbhoni lowu a hi wu tiva, wu rhurhele exifundzheni xa Virginia leswaku wu ta pfuneta evandlheni leri nga ni xilaveko xa vadyondzisi va Bibele, naswona va hi rhambe leswaku hi va endzela. Endzhaku ka riendzo rin’we ntsena hi khorwisekile leswaku ku ni xilaveko hakunene, kutani hi sungule ku endla malunghiselelo yo rhurhela kwalaho. Ndzi tsalele vathori va mina papila ndzi kombela leswaku va ndzi yisa eka rhavi rin’wana ra khampani ya vona, naswona a ndzi tsake ngopfu loko va ndzi pfumelela. Entiyisweni, erhavini rolero a ndzi ta nyikiwa xikhundlha lexi tlakukeke! Naswona khampani yi pfumele ku hakela mali yo rhwala nhundzu ya mina. Hi vule hi ku, ‘Hakunene Xikwembu xa va khathalela lava tikarhatelaka ku endla ku rhandza ka xona.’—Matewu 6:33.

Mina na Mary Lee hi kote ku tirha tanihi vachumayeri va nkarhi hinkwawo hileswi ndyangu wa hina a wu tolovele ku hanya vutomi byo olova. Leswi swi tlhele swi endla leswaku hi kota ku heta nkarhi wo tala ni vana va hina vambirhi loko va ri karhi va kula. Sweswo swi hi tisele ntsako lowukulu hikuva Allison na Drew va hambeta “va famba entiyisweni.”—3 Yohane 4; Swivuriso 23:24.

I ntiyiso leswaku minkarhi yin’wana a hi karhateka hikwalaho ka timhaka ta timali, ndhawu yo tshama, rihanyo ni ku dyuhala. Kambe minkarhi hinkwayo Yehovha u hi seketerile. Xana ndza tisola hileswi ndzi tshikeke ntirho wa le vuthwini ra le matini? Nikatsongo! Loko mina na Mary Lee hi anakanyisisa hi vutomi bya hina, hi nga vula hi ku tiyiseka leswaku ku tirhela Yehovha i swa risima swinene naswona swa vuyerisa ku tlula ntirho wun’wana ni wun’wana lowu munhu a nga wu endlaka.—Eklesiasta 12:13.

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 14]

Hi teke xiboho xo tirhela “Mukongomisi un’we ntsena Lonkulu wa Vuthu”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12, 13]

Xikepe xa USS “Los Angeles”

[Xihlovo Xa Kona]

U.S. Navy photo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Ndzi ri na Mary Lee namuntlha