Ndzima 19
Nkarhi Lowu Vutivi Bya Xikwembu Byi Nga Ta Tata Misava
1, 2. Xana ntumbuluko wa Yehovha wu onhiwe hi ndlela yihi?
A HI nge mumpfampfarhuti wa vutshila wa ha ku heta ku tsala xifaniso xakwe xo xonga. Kunene u xi languta xi sasekile—xi ri nchumu wo xonga! Kambe ni vusiku ku fika xifamona xi onha xifaniso xexo. Ina, leswi swi twisa ku vava eka mumpfampfarhuti. U navela onge xifamona xexo xi nga khomiwa xi pfaleriwa! Naswona mumpfampfarhuti u swi navela swinene leswaku xifaniso xakwe xi tlhela xi va ni vuxongi lebyi a xi ri na byona.
2 Ku fana ni mumpfampfarhuti yoloye, Yehovha u endle nchumu wo xonga hi ku endla misava a tlhela a veka vanhu ehenhla ka yona. Endzhaku ka ku vumba wanuna ni wansati, u vule leswaku swilo swakwe hinkwaswo swa laha misaveni i “ŝinene ngopfu.” (Genesa 1:31) Adamu na Evha a va ri vana va Xikwembu, naswona a xi va rhandza. A xi lava leswaku va va ni vumundzuku lebyi tsakisaka, lebyi vangamaka. I ntiyiso, Sathana u vange leswaku va xandzuka, kambe ntumbuluko wo saseka wa Xikwembu a wu onhiwanga hi ndlela leyi nga lunghisekiki.—Genesa 3:23, 24; 6:11, 12.
3. “Vutomi bya xiviri” i yini?
3 Xikwembu xi tiyimisele ku lulamisa swilo. Xi swi lava ngopfu leswaku xi hi vona hi hanya hi ku ya hi xikongomelo xa xona xo sungula. Vukona bya hina byo koma ni lebyi nga tsakisiki a hi “vutomi bya xiviri,” hikuva a byi fambelani ni leswi Yehovha a lavaka swona. “Vutomi bya xiviri” lebyi Xikwembu xi lavaka leswaku hi va na byona i “vutomi lebyi nga heriki” ehansi ka swiyimo leswi hetisekeke.—1 Timotiya 6:12, 19.
4, 5. (a) Xana ntshembo wa Paradeyisi wu ta hetiseka njhani? (b) Ha yini hi fanele ku anakanya hi ntshembo wa hina wa nkarhi lowu taka?
4 Vutivi bya Xikwembu byi hi nyika vutihlamuleri emahlweni ka Yehovha. (Yakobo 4:17) Kambe anakanya hi mikateko leyi u nga yi kumaka loko u tirhisa vutivi byebyo ni loko u tikarhatela vutomi lebyi nga heriki. ERitweni ra yena, ku nga Bibele, Yehovha Xikwembu u nyike nhlamuselo yo saseka ya leswi vutomi byi nga ta va xiswona eParadeyisini ya laha misaveni leyi nga ekusuhi swinene. Ina, tanihi vanhu va Yehovha a hi tirheli Xikwembu hikwalaho ko lava hakelo ntsena. Hi tirhela Xikwembu hikwalaho ka leswi hi xi rhandzaka. (Marka 12:29, 30) Ku tlula kwalaho, vutomi a hi muholo wo tirhela Yehovha. Vutomi lebyi nga heriki i nyiko ya Xikwembu. (Varhoma 6:23) Hi ta vuyeriwa loko hi anakanya hi vutomi byo tano hikuva ntshembo wa Paradeyisi wu hi tsundzuxa leswaku Yehovha i Xikwembu xa muxaka muni—hi rirhandzu “xi hakela lava va xi lavaka.” (Vaheveru 11:6) Ntshembo lowu nga wa xiviri emianakanyweni ni le timbilwini ta hina wu ta hi pfuna leswaku hi tiyisela ku nonon’hweriwa emisaveni ya Sathana.—Yeremiya 23:20.
5 Kutani a hi kambisiseni ntshembo lowu sekeriweke eBibeleni wa vutomi lebyi nga heriki eParadeyisini ya laha misaveni leyi taka. Xana vutomi byi ta va njhani loko vutivi bya Xikwembu byi tata misava?
ENDZHAKU KA ARMAGEDONI—MISAVA YA PARADEYISI
6. Xana Armagedoni i yini, naswona yi ta vula yini evanhwini?
6 Hi laha swi kombisiweke ha kona eku sunguleni, Yehovha Xikwembu ku nga ri khale u ta lovisa mafambiselo ya sweswi yo biha ya swilo. Misava yi tshinela hi ku hatlisa eka leswi Bibele yi swi vitanaka Har–Magedoni kumbe Armagedoni. Rito rero ri nga ha endla vanhu van’wana va ehleketa hi ku dlayeteriwa ka vanhu ka nyutliya loku vangiweke hi matiko lawa a ma lwa, kambe Armagedoni a yi tano. Hi laha Nhlavutelo 16:14-16 yi kombisaka ha kona, Armagedoni i ‘nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba hinkwawo.’ I nyimpi leyi katsaka ‘tihosi ta misava hinkwayo leyi akiweke,’ kumbe matiko. N’wana wa Yehovha Xikwembu, Hosi leyi vekiweke, ku nga ri khale u ta ya enyimpini. Vuyelo bya kona byi le rivaleni. Hinkwavo lava kanetanaka ni Mfumo wa Xikwembu ni lava nga xiphemu xa mafambiselo yo biha ya Sathana va ta lovisiwa. Lava tshembaka Yehovha hi vona ntsena lava nga ta pona.—Nhlavutelo 7:9, 14; 19:11-21.
7. Xana Sathana ni mademona yakwe va ta va va ri kwihi enkarhini wa ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe, naswona leswi swi ta pfuna vanhu hi ndlela yihi?
7 Anakanya loko wena u ta va u kote ku pona khombo rero. Xana vutomi a byi ta va njhani emisaveni leyintshwa ya Xikwembu leyi tshembisiweke? (2 Petro 3:13) Ku hava xilaveko xa ku vhumbha, hikuva Bibele ya hi byela, naswona leswi yi swi vulaka swa tsakisa. Hi twa leswaku Sathana ni mademona yakwe va ta tshikisiwa leswi va swi endlaka, va pfaleriwa ekheleni ro pfumala ntirho enkarhini wa ku Fuma ka Yesu Kreste ka Gidi ra Malembe. Swivumbiwa sweswo swo biha, swa manyala a swi nge he hi tumbeleli, swi pfuxa swiphiqo ni ku ringeta ku hi susumetela eka swiendlo swo pfumala ku tshembeka eka Xikwembu. Mawaku ku ntshunxeka konghasi!—Nhlavutelo 20:1-3.
8, 9. Emisaveni leyintshwa, xana ku ta endliwa yini hi maxangu, vuvabyi ni vudyuhari?
8 Hi nkarhi lowu faneleke, vuvabyi hinkwabyo byi ta nyamalala. (Esaya 33:24) Swigono swi ta yima, swi famba, swi tsutsuma swi tlhela swi cina hi milenge leyi tiyeke, ya matimba. Endzhaku ka malembe yo tala va ri karhi va hanya va nga twi nchumu, lavo fe tindleve va ta twa mimpfumawulo yo tsakisa laha va nga kona. Mabofu ma ta khomiwa hi nchavo wa ku hlamala loko mahlo ya wona ma vona misava leyinene leyi nga ni mivalavala ni vuxongi. (Esaya 35:5, 6) Eku heteleleni, va ta vona swikandza swa varhandziwa va vona! Kumbexana enkarhini wolowo ku vona ka vona ku ta pfaleka nkarhinyana hi mhaka ya mihloti ya ntsako.
9 Anakanya! A ku nge he vi na manghilasi ya mahlo, minxongotelo, mirhi, titliliniki ta meno kumbe swibedlhele! Ku karhateka emoyeni ni ntshikilelo a swi nge he wu teki ntsako wa vanhu. Ku hava vana lava nga ta khomiwa hi vuvabyi. Nhlakato wa vudyuhari wu ta herisiwa. (Yobo 33:25) Hi ta va ni rihanyo ni matimba lama engetelekeke. Mixo wun’wana ni wun’wana hi ta pfuka evurhongweni lebyi phyuphyisaka hi ri ni matimba lamantshwa, hi ri ni tinghitsi naswona hi lulamele siku lerintshwa hi ri ni rihanyo lerinene ni ntirho lowu enerisaka.
10. Hi xihi xiavelo xa ntirho lexi vaponi va Armagedoni va nga ta xi endla?
10 Ku ta va ni ntirho wo tala lowu nga ta endliwa hi vaponi va Armagedoni. Va ta hundzula misava yi va paradeyisi. Vuthala hinkwabyo bya mafambiselo ya khale lama thyakeke byi ta susiwa. Ku ta va ni tiphaka ni mintanga ematshan’weni ya swidakana ni tindhawu leti onhakeke. Vanhu hinkwavo va ta va ni tindlu letinene, to saseka. (Esaya 65:21) Hi ku famba ka nkarhi, swiphemu sweswo swa misava swa paradeyisi swi ta kula swi tlhela swi ndlandlamuka ku fikela loko xirhendzevutana hinkwaxo xi fikelela mpimanyeto wa vuxongi lowu vekiweke hi Muvumbi entangeni wa Edeni. Mawaku ndlela leyi swi nga ta enerisa ha yona ku hlanganyela entirhweni wolowo wo kondletela!
11. Xana vuxaka bya vanhu bya nkarhi lowu taka swin’we ni mbango wa misava ni swiharhi byi ta va byihi?
11 Hinkwaswo leswi swi ta endliwa ehansi ka nkongomiso wa Xikwembu leswaku mbango wu nga tshuki wu onhiwa. Vanhu va ta tshamisana hi ku rhula ni swiharhi. Ematshan’weni ya ku swi dlayetela, vanhu va ta hlayisa misava hi laha ku faneleke, va swi khathalela khwatsi. Anakanya hi mahlolwa ni swinyimpfana, tinghala ni swihon’wana, swi ri karhi swi dya swin’we—ni swifuwo swi hlayiseke kahle. Hambi ku ri n’wana lontsongo a nge swi chavi swivandzana, naswona ntsako wa misava leyintshwa a wu nge kavanyetiwi hi vanhu va tihanyi ni mona. (Esaya 11:6-8) Kunene ku ta va misava leyintshwa ya ku rhula!
KU HUNDZURIWA KA XIYIMO XA VANHU
12. Xana Esaya 11:9 yi hetiseka hi ndlela yihi namuntlha, naswona yi ta hetiseka njhani eParadeyisini?
12 Esaya 11:9 yi hi byela mhaka leyi ha yona ku nga ta ka ku nga endliwi vubihi emisaveni hinkwayo. Yi ri: “Ku tiv̌a Yehova ku ta eneta misav̌a, tani hi leŝi mati ma funengetaka v̌uento bya lwandle.” Leswi swi vula vanhu hikuva swiharhi a swi nge swi koti ku nghenisa “ku tiv̌a ka Yehova” ivi swi endla ndzulamiso, hikuva swi lawuriwa hi rintumbuluko. Kambe vutivi bya Muvumbi wa hina bya swi kota ku hundzula vanhu. A swi kanakanisi leswaku yi kona mindzulamiso leyi se u yi endleke hikwalaho ko tirhisa vutivi bya Xikwembu evuton’wini bya wena. Timiliyoni ta vanhu ti swi endlile sweswo. Hikwalaho, vuprofeta lebyi se byi sungule ku hetiseka eka lava tirhelaka Yehovha. Kambe, byi ta tlhela byi tirha ni le nkarhini lowu vanhu emisaveni hinkwayo va nga ta tshika mikhuva ya vuharhi kumbe ya madzolonga ivi va va ni ku rhula hi laha ku nga heriki.
13. Hi wihi nongonoko wo dyondzisa lowu nga ta endliwa emisaveni?
13 Mawaku ndlela leyi swi nga ta tsakisa ha yona loko vutivi bya Xikwembu se byi tata misava! Ku ta va ni nongonoko lowukulu wa ku dyondzisa ehansi ka nkongomiso wa Hosi Yesu Kreste ni vafumi-kulobye va 144 000. Enkarhini wolowo ku ta tirha “tibuku” letintshwa. Swi le rivaleni leswaku ku ta va ku ri swiletelo leswi tsariweke hi Xikwembu leswi nga ta va xisekelo xo dyondzisa vaaki va misava. (Nhlavutelo 20:12) Vanhu a va nge dyondzi nyimpi, kambe va ta dyondza ku rhula. Matlhari hinkwawo lama dlayaka ma ta va ma nga ha ri kona. (Pisalema 46:9) Vaaki va misava leyintshwa va ta dyondzisiwa ku hanyisana ni vanhu-kulobye hi rirhandzu, xichavo ni ku xixima.
14. Xana misava yi ta va ni ku hambana kwihi loko vanhu se va ri ndyangu wun’we lowu hlanganeke?
14 Vanhu va ta va ndyangu wun’we lowu hlanganeke. A ku nge vi na swihinga swa vun’we ni vumakwerhu. (Pisalema 133:1-3) Ku hava kaya leri nga ta lotleriwa hi mhaka ya makhamba. Ku ta va ni ku rhula eka mbilu yin’wana ni yin’wana, eka yindlu yin’wana ni yin’wana ni le misaveni hinkwayo.—Mikiya 4:4.
KU PFUXIWA LOKU TSAKISAKA
15. Hi yihi mintlawa mimbirhi leyi nga ta pfuxiwa emisaveni?
15 Enkarhini wolowo wa Gidi ra Malembe, ku ta va ni ku pfuxiwa. Lava dyoheleke moya lowo kwetsima, kumbe matimba lama tirhaka ya Xikwembu hi vomu, hi ku endla leswi hambaneke ni ku kombisiwa kumbe swikongomiso swa wona a va nge pfuxiwi. (Matewu 23:15, 33; Vaheveru 6:4-6) Ina, Xikwembu hi xona xi nga ta tiva lava dyoheke hi ndlela yoleyo. Kambe ku ta pfuxiwa mintlawa yimbirhi leyi nga faniki—“lavo lulama ni lava nga lulamangiki.” (Mintirho 24:15) Tanihi leswi ku nga ta va ni nhleleko lowu faneleke, swa twisiseka ku gimeta hi leswaku lava nga ta rhanga va pfuxeriwa evuton’wini emisaveni ku ta va lavo lulama, lava tirheleke Yehovha hi ku tshembeka.—Vaheveru 11:35-39.
16. (a) I vamani lava nga ta va exikarhi ka “lavo lulama” lava nga ta pfuxiwa emisaveni? (b) Xana i vamani vanhu vo tshembeka va minkarhi ya khale lava ngopfu-ngopfu u nga ta tsakela ku va hoyozela, naswona ha yini?
16 Ematshan’weni ya ku twa mahungu ya tinyimpi, timhangu ni mafu, malandza ya Yehovha ma ta amukela swiviko leswi tsakisaka swa ku pfuxiwa. Swi ta tsakisa ku twa hi ta ku vuya ka vavanuna ni vavasati vo tshembeka vo tanihi Avele, Enoko, Nowa, Abrahama, Sara, Yobo, Muxe, Rahava, Rhuti, Davhida, Eliya na Estere. Mawaku timhaka leti nyanyulaka ta matimu leti va nga ta ti rungula loko va nyika vuxokoxoko bya timhaka to tala ta le Bibeleni! A swi kanakanisi leswaku vona ni lavo lulama lava feke eminkarhini ya sweswinyana va ta swi tsakela ngopfu ku twa hi laha mafambiselo ya Sathana ma heleke ha kona ni ndlela leyi Yehovha a kwetsimiseke ha yona vito rakwe ro kwetsima a tlhela a lwela vuhosi byakwe.
17. Xana lavo tshembeka va ta va pfuna njhani van’wana lava pfuxiwaka?
17 Vanhu lava vo tshembeka va ta pfuna swinene eku pfuxiweni loku taka, laha magidi ya timiliyoni ta “lava nga lulamangiki” ma nga ta ntshunxiwa eswibohweni swa rifu! Vanhu vo tala a va wu kumanga nkarhi wa ku tiva Yehovha. Sathana a a ‘pfala miehleketo ya vona.’ (2 Vakorinto 4:4) Kambe leswi endliweke hi Diyavulosi swi ta herisiwa. Lava nga lulamangiki va ta pfukela emisaveni yo xonga ni leyi nga ni ku rhula. Va ta amukeriwa hi vanhu lava hlelekeke kahle leswaku va va dyondzisa hi Yehovha ni N’wana wakwe la fumaka, Yesu Kreste. Loko magidi ya timiliyoni ta lava pfuxiweke ma ri karhi ma tiva ni ku rhandza Muvumbi wa wona, vutivi bya Yehovha byi ta tata misava hi ndlela leyi nga si tshamaka yi va kona.
18. Xana u vona onge u ta titwisa ku yini loko u amukela lava pfuxiweke?
18 Mawaku ntsako lowu ku pfuxiwa ku nga ta wu tisa etimbilwini ta hina! Xana u kona loyi a nga xanisekangiki hikwalaho ka nala wa hina rifu? Hakunene, xana u kona loyi a nga khomiwangiki hi gome loko xiboho xo karhi xa rirhandzu kumbe xa vunghana xi kavanyetiwa hi vuvabyi, vudyuhari, khombo kumbe madzolonga lama dlayeke murhandziwa wakwe? Kutani, anakanya hi ntsako wa ku tlhela mi hlangana nakambe eParadeyisini. Vamanana na vatatana, vafana ni vanhwanyana, vanghana ni maxaka, va ta angarhana, va hleka ni ku huma mihloti ya ntsako.
KU HETISEKA EKU HETELELENI!
19. Hi rihi hlori leri nga ta humelela enkarhini wa Gidi ra Malembe?
19 Eka Gidi ra Malembe hinkwaro, ku ta humelela hlori leri hlamarisaka. Eka vanhu, kumbexana xi ta va xiphemu lexi nyanyulaka xa ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe. Yehovha u ta kongomisa N’wana wakwe leswaku a tirhisa mimpfuno ya gandzelo ra nkutsulo eka wanuna ni wansati un’wana ni un’wana wo tshembeka ni la yingisaka. Hi ndlela yoleyo, xidyoho hinkwaxo xi ta susiwa naswona vanhu va ta pfuxeriwa eku hetisekeni.—1 Yohane 2:2; Nhlavutelo 21:1-4.
20. (a) Xana ku va la hetisekeke swi ta vula yini? (b) Xana vaponi va Armagedoni ni lava pfuxiweke va ta sungula rini ku hanya hi ku hetiseka?
20 Ku hetiseka! Xana ku ta vula yini? Ku ta vula ku kuma vutomi hi ndlela leyi Adamu na Evha a va byi tsakela ha yona loko va nga si dyoha eka Yehovha Xikwembu. Emirini, emianakanyweni, emintlhavekweni, emahanyelweni, emoyeni—hi ndlela yihi na yihi leyi nga kona—vanhu lava hetisekeke va ta fikelela mimpimanyeto ya Xikwembu hi ku helela. Kambe xana vanhu va ta fana enkarhini wolowo? Nikatsongo! Swivumbiwa swa Yehovha—misinya, swiluva, swiharhi—hinkwaswo swi hi kombisa leswaku u rhandza mihlovohlovo ya swilo. Vanhu lava hetisekeke va ta va ni vumunhu ni vuswikoti lebyi nga faniki. Un’wana ni un’wana u ta tsakela vutomi hi laha Xikwembu xi hleleke ha kona. Nhlavutelo 20:5 yi ri: “Vafi van’wana lava saleke, a va tlhelanga va hanya, ku fikela loko ku hundzile malembe ya 1 000.” Ku fana ni ntshungu lowukulu wa vaponi va Armagedoni, lava pfuxiweke va ta va ni rihanyo leri heleleke loko va fikelela ku hetiseka loku pfumalaka xidyoho.
21. (a) Xana ku ta endleka yini eku heleni ka ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe? (b) Xana eku heteleleni ku ta humelela yini hi Sathana ni hinkwavo lava yimaka na yena?
21 Vanhu lava hetisekeke va ta langutana ni ndzingo wun’we wo hetelela. Eku heleni ka Gidi ra Malembe, Sathana ni mademona yakwe va ta ntshunxiwa ekheleni nkarhinyana naswona va ta tshikiwa va endla matshalatshala yo hetelela ya ku hambukisa vanhu eka Yehovha. Van’wana va ta rhangisa ku navela loko biha ematshan’weni ya ku rhandza Xikwembu, kambe ku xandzuka loku ku ta va ka nkarhi wo koma. Yehovha u ta lovisa vanhu lava va vutianakanyi swin’we na Sathana ni mademona yakwe hinkwawo. Vadyohi hinkwavo va ta va va heriseriwe makumu.—Nhlavutelo 20:7-10.
XANA WENA U TA ENDLA YINI?
22. Xana i yini leswi u langutelaka ku swi endla eParadeyisini?
22 Lava va rhandzaka Yehovha Xikwembu va ta hanya hi masiku va tlhela va tshama emisaveni ya Paradeyisi. Ntsako wa vona wu ta va wukulu swinene, naswona na wena u nga wu kuma. Vuyimbeleri, vutshila, mintirho ya mavoko—ina, swiendlo swa vanhu lava hetisekeke swi ta yi tlula ekule mintirho ya vatshila va le henhla va misava ya khale! Phela, vanhu va ta va va hetisekile naswona va ta va ni nkarhi lowu nga pimekiki. Anakanya hi leswi u nga ta kota ku swi endla loko se u ri munhu la hetisekeke. Nakambe, anakanya hi leswi wena ni vanhu-kuloni mi nga ta swi tiva malunghana ni ntumbuluko wa Yehovha—ku katsa magidi ya timiliyoni ta swirimele leswi nga exibakabakeni swin’we ni swilo swa mpimo wa le hansi ka tiathomo. Hinkwaswo leswi vanhu va nga ta swi endla swi ta yi tsakisa swinene mbilu ya Yehovha, Tata wa hina wa le tilweni.—Pisalema 150:1-6.
23. Ha yini vutomi eParadeyisini byi nga ta ka byi nga phirhi?
23 Vutomi a byi nge phirhi enkarhini wolowo. Byi ta ya byi tsakisa ngopfu hi ku famba ka nkarhi. Ana, vutivi bya Xikwembu a byi heli. (Varhoma 11:33) Hi masiku ni masiku, ku ta va ni swilo swo tala swa ku swi dyondza ni swin’wana leswintshwa leswi nga kambisisiwaka. (Eklesiasta 3:11) Naswona loko u ya emahlweni u dyondza hi Yehovha Xikwembu, u ta tshama u ri karhi u hanya—ku nga ri malembe ma nga ri mangani ntsena kambe hi laha ku nga heriki!—Pisalema 22:26.
24, 25. Ha yini u fanele ku hanya hi ku pfumelelana ni vutivi bya Xikwembu sweswi?
24 Xana a swi faneleki leswaku u endla matshalatshala hinkwawo kumbe u titsona swilo swo karhi leswaku u kuma vumundzuku lebyi tsakisaka emisaveni ya paradeyisi? Swi fanerile hakunene! Ina, Yehovha u ku nyike xilotlelo xa vumundzuku byebyo lebyi tsakisaka. Xilotlelo xa kona i vutivi bya Xikwembu. Xana u ta xi tirhisa?
25 Loko u rhandza Yehovha, u ta kuma ntsako loko u endla ku rhandza ka yena. (1 Yohane 5:3) Mawaku mikateko leyi u nga ta yi kuma, loko u ri karhi u landzelela ndlela yoleyo! Loko u tirhisa vutivi bya Xikwembu, swi nga ku nyika vutomi byo tsakisa emisaveni leyi yo biha. Naswona tihakelo ta nkarhi lowu taka i tikulu, hikuva lebyi i vutivi lebyi yisaka evuton’wini lebyi nga heriki! Lowu i nkarhi lowunene wa leswaku u teka goza. Tiyimisele ku endla hi ku pfumelelana ni vutivi bya Xikwembu. Kombisa ku rhandza ka wena Yehovha. Xixima vito ra yena ro kwetsima naswona u kombisa Sathana a ri muhembi. Hi hala tlhelo, Yehovha Xikwembu, Xihlovo xa vutlharhi ni vutivi bya ntiyiso, u ta ku tsakela hi mbilu yakwe leyikulu, ya rirhandzu. (Yeremiya 31:3; Sofoniya 3:17) Naswona u ta ku rhandza hi laha ku nga heriki!
KAMBELA VUTIVI BYA WENA
“Vutomi bya xiviri” i yini?
Endzhaku ka Armagedoni, i yini leswi nga ta endleka emisaveni?
I vamani lava nga ta pfuxiwa emisaveni?
Xana vanhu va ta ku kumisa ku yini ku hetiseka ni ku ringiwa eku heteleleni?
Hi wihi ntshembo wa wena malunghana ni Paradeyisi?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 188, 189]
Xana u ni ntshembo wa ku hanya eParadeyisini, enkarhini lowu vutivi bya Xikwembu byi nga ta tata misava?