Xana lava tivulaka vatlhandlami va vaapostola va ti namarherile tidyondzo ni mintirho ya Yesu Kreste ni vaapostola vakwe?

A Catholic Dictionary yi ri: “Kereke ya Rhoma i ya Vuapostola, hikuva dyondzo ya yona i ripfumelo leri tshameke ri paluxeriwa Vaapostola, ku nga ripfumelo leri a ri hlayisaka ni ku ri hlamusela, handle ko engetela kumbe ku susa swin’wana eka rona.” (London, 1957, W. E. Addis na T. Arnold, tl. 176) Xana tinhla leti ta pfumela?

Ku hlamuseriwa ka Xikwembu

“Vunharhu-un’we i rito leri tirhisiwaka ku kombisa dyondzo leyikulu ya vukhongeri bya Vukreste.”—The Catholic Encyclopedia (1912), Vhol. XV, tl. 47.

“Rito leri nge Vunharhu-un’we, kumbe dyondzo yo tano leyi kongomeke, a swi kona eka Testamente Leyintshwa . . . Dyondzo leyi yi kule hakatsongo-tsongo eka malembe-xidzana yo hlayanyana ni le ka minjhekanjhekisano yo tala.”—The New Encyclopædia Britannica (1976), Micropædia, Vhol. X, tl. 126.

“Vahlamuseri va matsalwa ni vativi va Bibele va vukhongeri, ku katsa ni nhlayo leyi kulaka hi ku hatlisa ya Marhoma Khatoliki, va swi lemuka leswaku munhu a nga fanelanga a vulavula hi dyondzo ya Vunharhu-un’we eka Testamente Leyintshwa loko a nga ri na vutivi lebyi eneleke. Nakambe van’wamatimu va tidyondzo ni vafundhisi na vona va swi languta hi ndlela leyi yelanaka swinene ni leyi, leswaku loko munhu a vulavula hi dyondzo ya Vunharhu-un’we leyi nga hlamuseriwangiki, munhu yoloye u suke enkarhini wa masungulo ya Vukreste, ivi kumbexana, a ya exiphen’wini xo hetelela xa lembe-xidzana ra vumune.”—New Catholic Encyclopedia (1967), Vhol. XIV, tl. 295.

Vunghwendza bya vafundhisi

Mupapa Paul VI, epapileni rakwe ra vupapa leri yaka eka vabixopo leri nge Sacerdotalis Caelibatus (Vunghwendza Bya Vaprista, 1967), u vule leswaku vunghwendza i xilaveko eka vafundhisi, kambe u pfumerile leswaku “Testamente Leyintshwa leyi hlayisaka dyondzo ya Kreste ni Vaapostola . . . a yi byi sindzisi vunghwendza bya vatirheli vo kwetsima . . . Yesu Hi Byakwe a nga byi endlanga xona xilaveko xo sungula loko A hlawula lava Khume-mbirhi, ni Vaapostola a va swi endlanga eka lava a va langutela vaaki vo rhanga va Vakreste.”—The Papal Encyclicals 1958-1981 (Falls Church, Va.; 1981), tl. 204.

1 Kor. 9:5, NAB: “Xana a hi na yona mfanelo yo tekana ni wansati la pfumelaka ku fana ni vaapostola van’wana ni vamakwerhu va Hosi na Kefasi?” (“Kefasi” i vito ra Xiaramu leri thyiweke Petro; vona Yohane 1:42. Nakambe vona Marka 1:29-31, laha ku vulavuriwaka hi mana wa nkata Simoni, kumbe Petro.)

1 Tim. 3:2, Dy: “Hikwalaho, bixopo u fanele a va . . . nuna wa nsati un’we [“a teka kan’we ntsena,” NAB].”

Emahlweni ka nguva ya Vukreste, dyondzo ya Vubudha a yi lava leswaku vaprista ni varhangeri va byona va va tinghwendza. (History of Sacerdotal Celibacy in the Christian Church, London, 1932, nkandziyiso wa vumune, lowu pfuxetiweke, Henry C. Lea, tl. 6) Hambi emahlweni ka sweswo, valawuri lavakulu va vaprista va le Babilona a va lava leswaku va va tinghwendza, hi ku ya hi buku leyi nge The Two Babylons hi A. Hislop.—(New York, 1943), tl. 219.

1 Tim. 4:1-3, JB: “Moya wu vule wu tiyisile leswaku eminkarhini ya makumu ku ta va ni van’wana lava nga ta hambana ni ripfumelo ivi va hlawula ku yingisela mimoya leyi kanganyisaka ni tidyondzo ta vadiyavulosi; . . . va ta vula leswaku vukati bya yila.”

Ku hambana ni misava

Mupapa Paul VI, loko a vulavula ni Nhlangano wa Matiko hi 1965, u te: “Vanhu va misava va hundzukela eka Nhlangano wa Matiko tanihi wona ntshembo wo hetelela wa ntwanano ni ku rhula; Laha hi tisa marito ya vona ya ku nkhensa ni ntshembo, ku katsa ni ya Hina.”—The Pope’s Visit (New York, 1965), Time-Life Special Report, tl. 26.

Yoh. 15:19, JB: “[Yesu Kreste u te:] Loko a mi ri va misava, misava a yi ta mi rhandza tanihi va yona; kambe tanihi leswi mi nga riki va misava, hikwalaho ka leswi ndzi mi hlawuleke mi huma emisaveni, hikwalaho misava ya mi venga.”

Yak. 4:4, JB: “Xana a mi swi voni leswaku loko mi tiendla vanghana va misava mi ti hundzula valala va Xikwembu?”

Ku tshemba matlharhi ya nyimpi

N’wamatimu wa Khatoliki E. I. Watkin wa tsala: “Hambi loko swi vava ku swi amukela, kambe a hi nge byi seketeli vumbhoni bya mavunwa kumbe vutshembeki byo hemba hi ku ala kumbe ku honisa ntiyiso wa matimu wa leswaku Vabixopo va hambete va seketela tinyimpi leti pfuxiweke hi hulumendhe ya tiko ra vona. Entiyisweni a ndzi tsundzuki ni kan’we laha ntlawa wa vafundhisi va tiko wu soleke nyimpi yo karhi yo biha . . . Ku nga khathariseki leswaku nawu wa tiko hi wihi, hi ntolovelo, ‘tiko ranga ri endla leswi faneleke nkarhi hinkwawo’ i xiga lexi landzeriweke ngopfu hi Vabixopo va Khatoliki hi nkarhi wa nyimpi.”—Morals and Missiles (London, 1959), yi hleriwe hi Charles S. Thompson, matl. 57-8.

Mt. 26:52, JB: “Kutani Yesu a ku, ‘Tlherisela banga ra wena, hikuva hinkwavo lava tirhisaka banga va ta dlayiwa hi banga.’”

1 Yoh. 3:10-12, JB: “Hi ndlela leyi hi hambanisa vana va Xikwembu eka vana va diyavulosi: wihi na wihi . . . loyi a nga n’wi rhandziki makwavo a hi n’wana wa Xikwembu. . . . Hi fanele hi rhandzana; hi nga fani na Kayini, loyi a a ri wa Lowo Biha ivi a tsema nkolo wa makwavo.”

Hi ku ya hi leswi nga laha henhla, xana lava tivulaka vatlhandlami va vaapostola hakunene va dyondzise ni ku endla leswi a swi endliwa hi Kreste ni vaapostola vakwe?

Ntswariwo-nyingi

Nhlamuselo: I ku pfumela leswaku munhu u tlhela a tswariwa hi xivumbeko xin’we kumbe ku tlula hi ku tlhandlamana, lexi nga ha vaka xa munhu kumbe xa xiharhi. Hi ntolovelo ku pfumeriwa leswaku i “moya-xiviri” lowu nga khumbekiki lowu tswariwaka nakambe emirini wun’wana. A hi dyondzo ya Bibele.

Xana ku titwa loku nga tolovelekangiki ka ku tolovela vanhu lavantshwa ni tindhawu to karhi ku tiyisekisa leswaku dyondzo ya ntswariwo-nyingi i ntiyiso?

Xana u tshame u fanisa wanuna kumbe wansati la hanyaka, u n’wi fanisa ni un’wana loyi na yena a hanyaka? Vo tala va tshame va swi endla. Ha yini? Hikuva vanhu van’wana va ni mahanyelo yo fana, naswona va nga ha languteka onge va fana hi ku helela. Xisweswo mianakanyo ya leswaku u tiva munhu wo karhi hambi u nga si tshama u n’wi vona a yi kombisi leswaku u tshame u hanya na yena evuton’wini bya le mahlweni, a swi tano ke?

Ha yini yindlu kumbe doroba ro karhi swi nga ha vonakaka swi tolovelekile eka wena kambe u nga si tshama u swi vona? Xana swi endliwa hi leswaku u tshame u hanya kona evuton’wini bya le mahlweni? Tindlu to tala ti akiwa hi maakelo lama fanaka. Nhundzu ya le ndlwini leyi tirhisiwaka emadorobeni lama nga ekule ni le kule swi nga ha endleka yi endliwe hi maendlelo lama