Swivutiso Swa Vahlayi

Timbhoni tin’wana ta Yehovha ti nyikiwe ntirho lowu khumbanaka ni miako kumbe nhundzu ya vukhongeri. Xana hi rihi vonelo ra Matsalwa hi ntirho wo tano?

Mhaka leyi yi nga khumba Vakreste lava hi ku tshembeka va lavaka ku tirhisa 1 Timotiya 5:8, leyi kandziyisaka nkoka wa ku wundla vandyangu hi swilo leswi vonakaka. Hambiloko hakunene Vakreste va fanele va yi tirhisa ndzayo yoleyo, a swi vuli swona leswaku va fanele va amukela ntirho wun’wana ni wun’wana wa ku tihanyisa, ku nga khathariseki leswaku wu njhani. Vakreste va xi tlangela xilaveko xa ku xiya swikombiso swin’wana swa ku rhandza ka Xikwembu. Hi xikombiso, ku navela ka munhu ku wundla ndyangu wakwe a ku nge vuli leswaku u fanele a bakanya leswi Bibele yi swi vulaka hi mahanyelo yo biha kumbe hi ku dlaya hi vomu. (Ringanisa Genesa 39:4-9; Esaya 2:4; Yohane 17:14, 16.) I swinene nakambe leswaku Vakreste va endla hi ku pfumelelana ni xileriso xa ku huma eka Babilona Lonkulu, mfumo wa misava hinkwayo wa vukhongeri bya mavunwa.—Nhlavutelo 18:4, 5.

Emisaveni hinkwayo, malandza ya Xikwembu ma langutana ni swiyimo swo tala leswi yelanaka ni ntirho. A swi nge twali naswona a swi nge vi emandleni ya hina leswaku hi ringeta ku xaxameta hinkwaswo leswi nga endliwaka ni ku veka milawu mayelana ni swiyimo swo karhi. (2 Vakorinto 1:24) Hambiswiritano, a hi boxeni swilo swin’wana leswi Vakreste va faneleke va swi xiya loko va endla swiboho swa munhu hi xiyexe hi ntirho. Swilo leswi swi boxiwile hi ku komisa eka Xihondzo xo Rindza xa January 1, 1983, eka xihloko lexi vulavulaka hi ku pfuniwa hi ripfalo leri Xikwembu xi hi nyikeke rona. Ebokisini ku vutisiwe swivutiso swimbirhi swa nkoka ivi ku xaxametiwa swilo swin’wana leswi pfunaka.

Xivutiso xo sungula xa nkoka hi lexi nge: Xana ntirho wolowo hi lowu soriwaka hi Bibele? Loko xi hlamusela leswi, Xihondzo xo Rindza xi vule leswaku Bibele yi sola ku yiva, ku tirhisiwa ka ngati hi ndlela yo biha ni ku gandzela swikwembu swa hava. Mukreste u fanele a papalata ntirho lowu hi ku kongoma wu hlohlotelaka mintirho leyi Xikwembu xi nga yi amukeriki, yo kota leyi ya ha ku boxiwaka.

Xivutiso xa vumbirhi xi ri: Xana ku tinyiketela entirhweni wolowo swi ta veka munhu eka xiendlo xo soleka laha a nga ta hundzuka museketeri lonkulu? Swi le rivaleni leswaku, munhu la thoriweke laha ku gemburiwaka kona, etliliniki ya ku susa khwiri, kumbe yindlu ya vunghwavava, u ta va la pfunetaka emahanyelweni lama nga riki ya Matsalwa. Hambiloko ku ri leswaku u tirha ntsena ku kukula kumbe ku hlamula riqingho, u ta va a hoxa xandla eka mukhuva lowu Rito ra Xikwembu ri wu solaka.

Vakreste vo tala lava langutaneke ni ku endla swiboho hi ntirho va kume leswaku ku anakanyisisa hi swivutiso sweswo, swi va pfune leswaku va kota ku endla xiboho xa munhu hi xiyexe.

Hi xikombiso, eka swivutiso sweswo swimbirhi, munhu a nga swi vona leswaku ha yini mugandzeri wa ntiyiso a nga ta ka a nga vi muthoriwa wa nkarhi hinkwawo wa nhlengeletano ya vukhongeri bya mavunwa, a tirhela kereke hi ku kongoma. Nhlavutelo 18:4 yi nyika xileriso lexi: “Humani eka yena, vanhu va mina, loko mi nga lavi ku hlanganyela na yena eswidyohweni swa yena.” Munhu u hlanganyela emintirhweni ni le swidyohweni swa Babilona Lonkulu loko a ri muthoriwa wa vukhongeri lebyi dyondzisaka vugandzeri bya mavunwa. Hambiloko muthoriwa a ri mutirhi wa le ntangeni, mubasisi, mulunghisi wa swilo, kumbe n’watinkonta, ntirho wakwe wu seketela vugandzeri lebyi lwisanaka ni vukhongeri bya ntiyiso. Tlhandla-kambirhi, vanhu lava nga ta vona muthoriwa loyi a tirha ku sasekisa kereke, a lunghisa laha yi lavaka ku lunghisiwa kona, kumbe a yisa swilaveko swa yona swa vukhongeri emahlweni, swi ta twisiseka loko va n’wi hlanganisa ni vukhongeri byebyo.

Kambe, xana ku vuriwa yini hi munhu loyi a nga tirhiki nkarhi hinkwawo ekerekeni kumbe enhlengeletanweni ya vukhongeri? Kumbexana u vitaniwe hi xihatla leswaku a ta lunghisa phayiphi leyi pfutaka mati ekamareni ra le hansi ra kereke. Xana sweswo a swi nge fani niloko a endla xikombelo xa ku lava ku endla ntirho wo karhi, wo fana ni ku pfala mimbhovo ya lwangu ra kereke kumbe ku yi fulela?

Nakambe, ku nga ha ehleketiwa hi swiyimo swo tala swo hambana-hambana. Hikwalaho a hi pfuxeteni swilo swin’wana swa ntlhanu leswi Xihondzo xo Rindza xi swi hlamuseleke:

1. Xana ntirho wolowo i ntirho wa vumunhu lowu nga riki na xihoxo hi ku ya hi Matsalwa? Teka xikombiso hi mufambisi wa poso. Leswi a fambisaka poso a swi vuli swona leswaku u seketela mukhuva lowu solekaka loko yin’wana ya miako endhawini leyi a tisaka poso eka yona ku ri kereke kumbe tliliniki ya ku susa khwiri. Xikwembu xi voningisa dyambu emafasitereni ya miako hinkwayo, ku katsa ni kereke kumbe tliliniki yoleyo ya ku susa khwiri. (Mintirho 14:16, 17) Mukreste la tirhaka ku fambisa poso a nga heta hi leswaku u endla ntirho lowu endleriwaka vanhu hinkwavo, siku ni siku. Swi ta fana ni Mukreste la pfumelaka ku endla ntirho wa xihatla—plambara yi vitaniwa ku pfala phayiphi leyi chululaka mati ekerekeni kumbe mutirhi wa le ka ambulense a vitaniwa ku ta ongola munhu la weke loko kereke yi ri karhi yi ya emahlweni. Leswi a nga ha swi teka ku ri ku pfuna vanhu hi xitshuketa.

2. Xana munhu yoloye u ni lunghelo ro tanihi kwihi eka leswi endliwaka? N’wini wa xitolo loyi a nga Mukreste a nge pfuki a pfumerile ku xava ni ku xavisa swifaniso swa hava, switshungulo swa vungoma, tisigarete, kumbe tisoseji leti endliweke hi ngati. Leswi a nga n’wini wa xitolo, hi yena la lawulaka. Vanhu va nga ha n’wi kombela ku xavisa tisigarete, kumbe swifaniso swa hava leswaku a ta endla mali yo tala, kambe u ta endla hi ku pfumelelana ni ripfumelo rakwe ra Matsalwa. Hi tlhelo rin’wana, muthoriwa wa Mukreste exitolo lexikulu xa swakudya a nga ha averiwa ku ba muchini wa mali, ku pholicha ehansi, kumbe ku hlayisa tibuku. A hi yena la lawulaka swilo leswi xaviwaka ni leswi xavisiwaka, hambiloko swin’wana swa swona swi nga amukeleki, ku fana ni tisigarete kumbe swilo swa tiholideyi ta vukhongeri.a (Ringanisa Luka 7:8; 17:7, 8.) Leswi swi yelana ni yinhla leyi landzelaka.

3. Xana munhu yoloye u katseka ku fika kwihi? A hi tlheleleni eka xikombiso xa xitolo. Kumbexana muthoriwa loyi a averiweke ku ba muchini wa mali kumbe ku paka vuhiri u khoma tisigarete kumbe swifaniso swa vukhongeri minkarhi yin’wana; a hi ntirho lowu a wu endlaka siku rin’wana ni rin’wana. Kambe, sweswo swi hambanile ni muthoriwa loyi a tirhaka ku xavisa fole exitolo lexi fanaka! Ntirho wakwe wa siku ni siku hi lowu lwisanaka ni ripfumelo ra Vukreste. (2 Vakorinto 7:1) Leswi swi kombisa leswaku ha yini ku fanele ku kambisisiwa kahle ndlela leyi munhu a katsekaka ni ku khumbeka ha yona loko ku endliwa xiboho malunghana ni swivutiso leswi khumbaka ntirho.

4. Xana muholo wu huma kwihi kumbe ndhawu ya ntirho i ya muxaka muni? Anakanya hi swiyimo swimbirhi. Leswaku tliliniki ya ku susa khwiri yi va ni vito lerinene evanhwini, yi endla xiboho xa ku hakela munhu leswaku a basisa switarata swa le kusuhi na yona. Muholo wakwe wu huma eka tliliniki ya ku susa khwiri, kambe yena a nga tirhi kona, naswona a nga kona la n’wi vonaka etliliniki siku hinkwaro. Ematshan’weni ya sweswo, va n’wi vona a endla ntirho lowu pfunaka vanhu, lowu wona hi woxe wu nga lwisaniki ni Matsalwa, ku nga khathariseki leswaku i mani la n’wi hakelaka. Sweswi a hi vone xiyimo lexi hambaneke. Etikweni leri vunghwavava byi nga enawini, ndzawulo ya rihanyo yi hakela muongori leswaku a tirha emiakweni ya vunghwavava, a tirha ku kambela rihanyo ra vanhu hi xikongomelo xa ku sivela ku hangalaka ka mavabyi lama tluletiwaka hi rimbewu. Hambileswi a hakeriwaka hi ndzawulo ya rihanyo, ntirho wakwe wu le ndlwini ya tinghwavava, wu endla leswaku mahanyelo yo biha ma va lama hlayisekeke, ma amukeleka swinene. Swikombiso leswi swi kombisa leswaku ha yini laha muholo wu humaka kona ni ndhawu leyi ntirho wu endliwaka eka yona ku fanele ku anakanyisisiwa hi swona.

5. Xana hi byihi vuyelo bya ku endla ntirho wolowo; xana wu ta vavisa ripfalo ra munhu kumbe wu khunguvanyisa van’wana? Hi fanele hi anakanyela ripfalo ra hina ni ra van’wana. Hambiloko ntirho wo karhi (ku katsa laha wu endleriwaka kona ni laha muholo wu humaka kona) wu vonaka wu amukeleka eka Vakreste vo tala, munhu a nga ha swi vona leswaku wu ta karhata ripfalo rakwe. Muapostola Pawulo la vekeke xikombiso lexinene u te: “Ha tshemba leswaku hi ni ripfalo ro tshembeka, hileswi hi navelaka ku tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.” (Vaheveru 13:18) Hi fanele hi papalata ku endla ntirho lowu nga ta hi siya hi karhatekile; kambe, a hi fanelanga hi sola van’wana loko ripfalo ra vona ri nga va aleli. Hi hala tlhelo, swi nga ha endleka Mukreste a vona ntirho wo karhi wu nga lwisani na Bibele, kambe a xiya leswaku wu ta karhata mapfalo ya vanhu vo tala evandlheni ni le ka vaakelani. Pawulo u kombise langutelo lerinene hi marito yakwe loko a ku: “A hi nyiki xivangelo ni xin’we xa ku khunguvanyeka hi ndlela hambi yi ri yihi, leswaku vutirheli bya hina byi nga kumiwi byi ri ni xihoxo; kambe hi ndlela yin’wana ni yin’wana hi tibumabumela tanihi vatirheli va Xikwembu.”—2 Vakorinto 6:3, 4.

Sweswi a hi tlheleleni eka xivutiso xa nkoka xa ku tirha emuakweni wa kereke, ku fana ni ku vehela mafasitere lamantshwa, ku basisa mete, kumbe ku lunghisa xikufumerisi. Xana timhaka leti hlamuseriweke laha henhla ti nga nghena njhani?

Tsundzuka mhaka ya vulawuri. Xana Mukreste i n’wini kumbe mufambisi loyi a nga endlaka xiboho xa ku endla ntirho wolowo ekerekeni? Xana Mukreste la nga ni vulawuri byebyo u lava ku hlanganyela ni Babilona Lonkulu hi ku endla xikombelo xa ntirho kumbe hi ku pfumela leswaku u ta pfuna vukhongeri byo karhi leswaku byi yisa vugandzeri bya mavunwa emahlweni? Xana sweswo a hi nge swi ringanisi ni ku endla xiboho xa ku xavisa tisigarete kumbe swifaniso swa hava exitolo xa wena?—2 Vakorinto 6:14-16.

Loko muthoriwa a ri Mukreste la nga riki na lunghelo ra ku endla xiboho eka mintirho leyi amukelekaka, swilo swin’wana swi fanele swi anakanyiwa, swo fana ni ndhawu ni leswaku u ta khumbeka ku fikela kwihi. Xana muthoriwa u komberiwa ku tisa kumbe ku veketela switulu minkarhi yin’wana kumbe a endla ntirho wo pfuna vanhu, ku fana ni loko mutimeri wa ndzilo a timela ndzilo ekerekeni leswaku wu nga tluleli kun’wana? Vanhu vo tala va ta teka sweswo swi hambanile ni muthoriwa loyi a hetaka nkarhi wo leha a penda kereke kumbe a tshamela ku tirha entangeni wa yona leswaku yi languteka kahle. Ku tirha mintirho yo tano ya nkarhi wo leha swi nga endla leswaku vanhu vo tala va hlanganisa Mukreste loyi ni vukhongeri lebyi yena a vulaka leswaku a nga byi amukeli, hi ndlela yoleyo a va khunguvanyisa.—Matewu 13:41; 18:6, 7.

Hi boxe swilo swo talanyana leswi nga lavaka ku anakanyisisiwa swinene loko swi ta eka ntirho. Leswi swi boxiwe hikwalaho ka mhaka leyi hi ku kongoma a yi khumba vukhongeri bya mavunwa. Kambe, swi nga anakanyisisiwa ni loko ku anakanyiwa hi mintirho yin’wana. Emhakeni ha yin’we, ku fanele ku endliwa ku hlahluvisisa hi xikhongelo, ku anakanyiwa timhaka leti kongomeke—kumbexana ni leti hlawulekeke—ta xiyimo lexi ku langutaniweke na xona. Timhaka leti ku vulavuriweke ha tona laha henhla, ana se ti pfune Vakreste vo tala lava tiyimiseleke, leswaku va endla swiboho leswi khumbaka ripfalo, leswi kombisaka ku navela ka vona ka ku famba hi ku kongoma ni hi ku lulama emahlweni ka Yehovha.—Swivuriso 3:5, 6; Esaya 2:3; Vaheveru 12:12-14.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

Xana u swi tsakerile ku hlaya minkandziyiso ya sweswinyana ya Xihondzo xo Rindza? Loko swi ri tano, vona loko u ta swi kota ku hlamula swivutiso leswi landzelaka:

◻ Hikwalaho ka yini marito ya Pawulo lama nge “vayimeri lava khomelaka Kreste” ma ri lama faneleke Vakreste lava totiweke? (2 Vakorinto 5:20)

Eminkarhini ya khale, vayimeri a va rhumeriwa ngopfu-ngopfu hi minkarhi ya nyimpi ku vona loko va nga swi kota ku lamula nyimpi. (Luka 14:31, 32) Tanihi leswi misava ya vanhu lava nga ni vudyoho yi fularheleke Xikwembu, xi rhumela vayimeri va xona lava totiweke leswaku va tivisa vanhu hi ndzivalelano wa xona, va va khongotela ku kondletela ku rhula ni Xikwembu.—12/15, tluka 18.

◻ Hi swihi swilo swa mune leswi tiyiseke ripfumelo ra Abrahama?

Xo sungula, u kombise leswaku u na ripfumelo eka Yehovha hi ku yingisa loko Xikwembu xi vulavula (Vaheveru 11:8); xa vumbirhi, ripfumelo rakwe a ri fambisana swinene ni ntshembo wakwe (Varhoma 4:18); xa vunharhu, Abrahama a a hamba a vulavula na Yehovha; kasi xa vumune, Yehovha u seketele Abrahama loko a landzela nkongomiso wa le tilweni. Swilo leswi fanaka swi nga ri tiyisa ripfumelo ra hina namuntlha.—1/1, matluka 17, 18.

◻ Marito lama nge “U nga hi nghenisi endzingweni” ma vula yini? (Matewu 6:13)

Hi kombela Xikwembu leswaku xi nga hi tshiki hi hluriwa loko hi ringiwa leswaku hi tlula nawu wa xona. Yehovha a nga hi kongomisa leswaku hi nga hluriwi ni leswaku Sathana, “lowo homboloka” a nga hi hambukisi (1 Vakorinto 10:13)—1/15, tluka 14.

◻ I yini lexi munhu a faneleke a xi endla leswaku Xikwembu xi n’wi rivalela xidyoho?

Ku vula xidyoho xa wena eka Xikwembu swi fanele swi fambisana ni ku hundzuka ni “mihandzu leyi fanekelaka ku hundzuka.” (Luka 3:8) Moya wa ku hundzuka ni ku navela ku lulamisa xihoxo, swi ta tlhela swi susumetela munhu leswaku a lava mpfuno wa moya lowu humaka eka vakulu va Vakreste. (Yakobo 5:13-15)—1/15, tluka 19.

◻ Hikwalaho ka yini hi fanele hi lwela ku titsongahata?

Munhu la titsongahateke wa tiyisela naswona u ni mbilu yo leha, a nga tianakanyeli ku tlurisa. Ku titsongahata ku endla leswaku u va ni vanghana va xiviri lava ku rhandzaka. Ku tlula kwalaho, ku tisa mikateko ya Yehovha. (Swivuriso 22:4)—2/1, tluka 7.

◻ Xana hi kwihi ku hambana ka nkoka exikarhi ka rifu ra Yesu ni ra Adamu?

Rifu ra Adamu a ri n’wi fanerile, hikuva u tlule nawu wa Mutumbuluxi hi vomu. (Genesa 2:16, 17) Hilaha ku hambaneke, rifu ra Yesu a ri nga fanelanga hilaha ku heleleke, hikuva “a nga xi endlanga xidyoho.” (1 Petro 2:22) Hikwalaho loko Yesu a fa, a a ri ni nchumu wun’wana wa risima swinene, lowu mudyohi Adamu a a nga ri na wona loko a fa—ku nga lunghelo ra vutomi lebyi hetisekeke eka munhu wa nyama. Xisweswo, rifu ra Yesu a ri ri na nkoka wa gandzelo.—2/15, matluka 15, 16.

◻ Exivonweni xa vuprofeta xa Ezekiyele, xana muti a wu fanekisela yini?

Tanihi leswi muti lowu wu kumekaka exikarhi ka tiko leri nyameke (leri nga tengangiki), wu fanele wu ri nchumu wa laha misaveni. Hikwalaho, wu vonaka wu fanekisela vulawuri bya laha misaveni lebyi vuyerisaka vanhu hinkwavo lava lulameke.—3/1, tluka 18.

◻ Hikwalaho ka yini Yesu a hlambise vadyondzisiwa vakwe milenge loko ku tlangeriwa Paseka ya 33 C.E.?

Yesu a a nga sunguli mukhuva wa ku hlambisana milenge. Ematshan’weni ya sweswo, a a pfuna vaapostola vakwe leswaku va va ni langutelo lerintshwa ra mianakanyo—ra ku titsongahata ni ku rhandza ku endlela vamakwavo mintirho ya le hansi swinene.—3/1, tluka 30.

◻ Loko hi ri karhi hi dyondzisa van’wana, hi xihi lexi nga xa nkoka ku tlula vuswikoti bya ntumbuluko?

I timfanelo leti hi nga na tona ni mikhuva ya moya leyi hi yi hlakuleleke, leyi swichudeni swa hina swi nga yi tekelelaka. (Luka 6:40; 2 Petro 3:11)—3/15, matluka 11, 12.

◻ Xana swivulavuri swa le rivaleni swi nga ku antswisa njhani ku hlaya ka swona Matsalwa?

Hi ku titoloveta. Ina, hi ku hlayela ehenhla hi ku phindha-phindha kukondza swi swi kota ku hlaya hi ku rhelela lokukulu. Loko tikhasete ta Bibele ti kumeka, i vutlhari ku yingisa ndlela leyi loyi a hlayaka a kandziyisaka mongo ni ku cinca-cinca rito ha yona, ni ku xiya ndlela leyi mavito ni marito lama nga tolovelekangiki ma vitaniwaka ha yona.—3/15, tluka 19.

◻ Xana ‘moya wu tlhelela eka Xikwembu’ hi ndlela yihi loko munhu a fa? (Eklesiasta 12:7)

Tanihi leswi moya ku nga matimba ya vutomi, wu “tlhelela e ka Šikwembu” hi matwisiselo ya leswaku ntshembo wun’wana ni wun’wana wa nkarhi lowu taka wa leswaku munhu yoloye a tlhela a hanya se wu titshege hi ku helela hi Xikwembu. I Xikwembu ntsena lexi nga tlheriselaka moya wolowo, kumbe matimba ya vutomi, xi endla leswaku munhu a tlhela a hanya. (Pisalema 104:30)—4/1, tluka 17.