heleni ka lembe-xidzana ra vu-19, Ivan Pavlov mutivi wa swilo leswi hanyaka tlhelo muwini wa Sagwadi ra Nobel, loyi a a ri Murhaxiya, loyi a a tshama eSt. Petersburg hi yena la sunguleke dyondzo ya ku twananisa pongo ro karhi ni swiendlakalo swo karhi. Naswona mutivi wa tikhemikhali wa le Rhaxiya Dmitry Mendeleyev u hlele nxaxamelo wa swiaki swa tikhemikhali kumbe hilaha swi tiviwaka hakona eRhaxiya, nxaxamelo wa Mendeleyev.

Leswi a swi endleka edorobeni leri swi koke ni nyingiso wa misava hinkwayo. Hi 1738, ku simekiwe xikolo xa ku cina, lexi tiviweke tanihi xikolo xa Mariinsky Ballet. Ku nga ri kungani tiholo to tala ta tikhonsati ni leti a ku ciniwa eka tona macinelo ya ku cina hi swintihwana swa milenge swin’we ni tindlu ta mintlango swi sungule ku tala edorobeni. Vatsari vo tala va vuyimbeleri va rhurhele eSt. Petersburg, ku katsa na Pyotr Ilich Tchaikovsky. U dume hi vuyimbeleri lebyi nga pupiki lebyi tirhisiwaka etiholweni ta tifilimi bya Sleeping Beauty, Swan Lake na The Nutcracker swin’we ni vuyimbeleri lebyi dumeke lebyi vitaniwaka 1812 Overture.

St. Petersburg yi tlhele yi va kaya ra vaphati ni vatsari vo tala va le Rhaxiya. Aleksandr Sergeyevich Pushkin lontsongo u ve munhu loyi vanhu vo tala va le Rhaxiya a va n’wi teka a ri “muphati lonkulu ngopfu tlhelo musunguri wa tibuku ta manguva lawa ta le Rhaxiya.” Rhaxiya na rona ri fambe emikondzweni ya Shakespeare, tibuku ta Pushkin ti hundzuluxeriwe eka tindzimi hinkwato letikulu naswona yin’wana ya tona hi leyi tshahiweke eku sunguleni ka xihloko lexi leyi vulavulaka hi doroba leri. Tlhandlakambirhi, ku na Dostoyevski, loyi The Encyclopædia Britannica yi vulaka leswaku “hakanyingi u tekiwa tanihi mutsari la dumeke wa swirungulwana la tshameke a hanya.”

Kutani ku nga ha vuriwa leswaku leswi St. Petersburg yi swi kumeke eYuropa loko ya ha sungula i switsongo ngopfu loko swi pimanisiwa ni leswi yi swi tlheriseleke eYuropa. Hi malembe yo tala, vaaki va yona va vuyerise misava hakunene.

Nkarhi Wa Ku Languta Leswi Humeleleke eNkarhini Lowu Hundzeke

Hi vhiki ra May 24 na June 1, ku te vaendzi va madzana ya magidi eSt. Petersburg va ta tlangela lembe ra vu-300 ra ku tsundzuka doroba leri. Loko va ri karhi va tsakela ntirho lowukulu wa ku lunghiselela, vo tala va ehleketa hi ku saseka ka doroba leri ni matimu ya rona layo hlamarisa.

Hi xiwelo, evhikini leri tlhandlamaka lera swiendlakalo, vanhu vo tala a va endzele eSt. Petersburg laha a ku nyikeriwa miako leyi engeteriweke ya le Rhaxiya ya rhavi ra Timbhoni ta Yehovha, leri kumekaka edorobeni leri. Hi siku leri landzelaka vanhu va 9 817 va hlanganile eRivaleni ra Mintlango ra Kirov, eSt. Petersburg leswaku va ta yingisela ku pfuxetiwa ka nongonoko wa ku nyiketela ni swiviko leswi khutazaka malunghana ni mintirho ya Timbhoni ta Yehovha ematikweni man’wana yo tala.

Mahlo A Ma Nge Kolwi

Hakanyingi vanhu lava endzelaka eSt. Petersburg va vona onge ku ni swo tala leswi va nga swi vonaka lerova a va tivi leswaku va nga sungula kwihi. Swi tano ni hi le muziyamu ya Hermitage. Ku ringanyetiwa leswaku loko munhu o heta minete eka nchumu wun’wana ni wun’wana lowu vekiweke emakamareni ya madzana-dzana lama ku vekiweke swilo eka wona, a nga ha heta malembe yo tala leswaku a heta ku valanga ndhawu leyi.

Van’wana va vona onge nchumu wo saseka ngopfu eSt. Petersburg lowu swi tsakisaka ku wu hlalela i macinelo ya kona layo cina hi swintihwana. Hi xikombiso, eHolweni ya Mintlango leyi dumeke ya Mariinsky, munhu a nga ha tshama ehansi ka timboni ta kristali leti rhendzeriweke hi makhumbi lama sasekisiweke, ma namekiwe nsuku leyi endlaka mpimo wa kwalomu ka 400 wa tikhilogiramu. Endhawini leyi, hi kona laha u nga ha vonaka macinelo ya swintihwana kumbexana yo saseka ku tlula hinkwawo emisaveni.

Loko u rhendzeleka edorobeni leri ri nga ni vanhu va kwalomu ka ntlhanu wa timiliyoni, u nga ha titlonya hi ku vona miako leyikulu etlhelo ka Nambu wa Neva. U nga ha tsaka swinene ku famba hi xitimela xa le hansi ka misava edorobeni leri, emagondzweni lama enteke ngopfu ku tlula hinkwawo emisaveni. Hi siku, vanhu lava tlulaka timiliyoni timbirhi va famba hi switimela leswi, va khandziya eswitichini leswi tlulaka 50 egondzweni leri leheke kwalomu ka 98 wa tikhilomitara. Switichi swin’wana swi saseke ku tlula hinkwaswo emisaveni. Hi 1955, ku nga lembe leri magondzo ya le hansi ka misava ma pfuriweke ha wona, The New York Times yi vule leswaku switichi leswi “i swigodlho swa lembe-xidzana ra vu-20.”

Entiyisweni, hambi swo yini, St. Petersburg yi ta ku tsakisa—hi swilo swo saseka leswi kumekaka kwalaho ni leswi akiweke, swin’we ni ku saseka ka yona, swilo leswi vatliweke, dyondzo ni vuyimbeleri. Ku nga khathariseki leswaku va rhandza yini, vaendzi va nga ha pfumelelana ni buku yin’wana leyi vulaka leswaku St. Petersburg hi “rin’wana ra madoroba yo saseka ngopfu eYuropa.”

Langutelo Ra Bibele

Xana Xikwembu Xi Hi Katekisa Hi Rifuwo?

“Nkateko wa Yehovha—hi wona lowu fuwisaka, naswona a nga engeteli ku vaviseka eka wona.”—SWIVURISO 10:22.

XANA tsalwa leri ra Bibele leri tshahiweke laha henhla ri vula leswaku Xikwembu xi katekisa malandza ya xona hi rifuwo? Van’wana va tshemba leswaku swi tano. Twana leswi vuriweke hi muchumayeri ni mutsari wa Pentekosta ya le Australia: “Ebukwini ya mina ndzi ta ku byela hi leswaku hikwalaho ka yini u lava mali yo tala naswona xa vumbirhi leswaku u nga yi kumisa ku yini mali yo tala . . . Loko wo cinca miehleketo ya wena kutani u va ni langutelo lerinene hi mali, ndza tshemba leswaku u nga famba ehenhla ka mikateko naswona u humelela eka Xikwembu u tlhela u nga ha tshuki u va ni swiphiqo hi mali nakambe.”

Hambiswiritano, marito wolawo ma vula leswaku swisiwana a swi rhandzeki eka Xikwembu. Xana ku fuwa hi swilo leswi vonakaka swi kombisa mikateko ya Xikwembu?

Ku Katekisiwa Hi Xikongomelo

Rungula ra Bibele ri katsa minkarhi laha Xikwembu a xi katekisa malandza ya xona layo tshembeka. Hi xikombiso, Yakobo u siye kaya rakwe a ri ni nxongotelo ntsena kambe loko a tlhelela endzhaku ka malembe ya 20 a a ri ni tinyimpfu to tala, tihomu ni timbhongolo leti a ti endla swivala swimbirhi. Hi ku ya hi Bibele, rifuwo ra Yakobo a ku ri nyiko leyi a yi huma eka Xikwembu. (Genesa 32:10) Xikombiso xin’wana: Yobo u lahlekele hi swilo swa yena hinkwaswo, kambe Yehovha hi ku famba ka nkarhi u n’wi katekisile hi “14 000, ni tikamela