hi moya wa Xikwembu. Moya lowo kwetsima a wu chululeriwanga ehenhla ka vadyondzisiwa va Yesu ku kondza ku hundza masiku yo tlula 50 endzhaku ka rifu ra mudyohi. (Yoh. 3:3, 5; Mint. 2:1-4) Hi siku leri a feke ha rona, Yesu u endle ntwanano wa mfumo wa le tilweni ni ‘lava tiyiseleke na yena miringo ya yena.’ Mudyohi a nga vanga na yona rhekhodo yo tano ya vutshembeki naswona a nga katsiwanga.—Lk. 22:28-30.

I yini lexi kombisaka leswaku Paradeyisi leyi i ya le misaveni?

Matsalwa ya Xiheveru a ma endlanga leswaku Vayuda vo tshembeka va langutela hakelo ya vutomi bya le tilweni. Matsalwa wolawo ma hlamusele ku kondleteriwa ka Paradeyisi kwala misaveni. Daniyele 7:13, 14 yi vhumbhe leswaku loko “ku fuma, ni ku kwetsima ni v̌uhosi” swi ta nyikiwa Mesiya, “va tinšaka hikwato, ni v̌a matiko hikwawo, ni v̌a tinḍimi hikwato v̌a ta ṅwi tirela.” Vafumiwa lava va Mfumo va ta va kwala misaveni. Hikwalaho ka leswi a swi byeleke Yesu, swi le rivaleni leswaku mudyohi a kombisa ntshembo wa leswaku Yesu a ta n’wi tsundzuka loko nkarhi wolowo wu fika.

Kutani, xana Yesu a ta va ni mudyohi hi ndlela yihi? Hi ku n’wi pfuxa eku feni, a endla malunghiselelo ya yena ya swilaveko swa nyama, ni ku n’wi nyika nkarhi wa ku dyondza ni ku landzelela mimpimanyeto ya Yehovha leswaku a ta kuma vutomi lebyi nga heriki. (Yoh. 5:28, 29) Yesu u vone moya wa ku hundzuka ni wa ku xixima eka mudyohi wu ri xisekelo xo n’wi nghenisa exikarhi ka magidi ya timiliyoni ta lava nga ta pfuxeriwa evuton’wini bya le misaveni ni nkarhi wo kombisa ku faneleka ka vona ku hanya hi laha ku nga heriki eParadeyisini.

Xana mudyohi u ta nghena rini eParadeyisini?

Ku twisisa ka munhu ka Luka 23:43 ku vangiwa hi swihikahato leswi tirhisiweke hi muhundzuluxeri. A ku nga ri na swihikahato etibukwini to sungula ta Bibele ta Xigriki. The Encyclopedia Americana (1956, Vhol. XXIII, tl. 16) yi ri: “Ku hava matshalatshala yo hikahata lama vonakaka ematsalweni yo sungula ya Magriki.” Ku hikahata ko tano ku sungule ku tirhisiwa eka lembe-xidzana ra vu-9 C.E. Xana Luka 23:43 yi fanele ku hlayekisa xileswi, “Kunene, ndzi ri ka wena, namuntlha u ta va na mina eParadeyisini” (RS), kumbe hi ndlela leyi, ‘Ndzi tiyisile ndzi ri ka wena namuntlha, u ta va na mina eParadeyisini’? Tidyondzo ta Kreste ni ta Bibele hinkwayo ti fanele ti va tona ti hi kongomisaka, ku nga ri mfungho wo hefemula lowu nghenisiweke etsalweni eka malembe-xidzana yo tala endzhaku ka loko Yesu a vule marito wolawo.

The Emphasised Bible leyi hundzuluxeriweke hi J. B. Rotherham yi pfumelelana ni xihikahato lexi nga eka New World Translation. Eka nhlamuselo ya le hansi leyi nga eka Luka 23:43, muhundzuluxeri wa Bibele wa Mujarimani L. Reinhardt u ri: “Xihikahato lexi tirhisiwaka sweswinyana [hi vahundzuluxeri vo tala] endzimaneni leyi a swi kanakanisi leswaku xi hoxile naswona xi hambana hi laha ku heleleke ni leswi Kreste ni mudyohi a va swi anakanya. . . . Entiyisweni [Kreste] a nga languti paradeyisi tanihi xivandla lexi averiweke vafi, kambe ematshan’weni ya sweswo a yi languta tanihi ku kondleteriwa ka paradeyisi ya le misaveni.”

Xana Yesu a ta ‘nghena rini emfun’weni wa yena,’ a hetisisa xikongomelo xa Tata wa yena xo endla misava yi va paradeyisi? Buku ya Nhlavutelo, leyi tsariweke kwalomu ka malembe ya 63 endzhaku ka loko marito lama nga eka Luka 23:42, 43 ma rhekhodiwile, yi kombisa leswaku swiendlakalo leswi a swi ta va swa nkarhi lowu taka. (Vona matluka 134-7, ehansi ka xihloko lexi nge “Masiku Ya Swiendlakalo,” ni xihloko-nkulu lexi nge “Masiku Ya Makumu.”)

Rifu

Nhlamuselo: I ku hela ka mintirho hinkwayo ya vutomi. Endzhaku ka ku yima ka ku hefemula, ku ba ka mbilu ni ku tirha ka byongo, matimba ya vutomi ma tshika ku tirha hakatsongo-tsongo eka tisele ta miri. Rifu i ku hambana ni vutomi.

Xana Xikwembu xi vumbe munhu leswaku a fa?

Ku hambana ni sweswo, Yehovha u tsundzuxe Adamu emhakeni ya ku nga yingisi, leyi a yi ta vanga rifu. (Gen. 2:17) Endzhaku, Xikwembu xi tsundzuxe tiko ra Israyele emahanyelweni lawa a ma ta vangela rifu leri nga fanelangiki. (Ezek. 18:31) Hi ku famba ka nkarhi xi rhumele N’wana wa xona a ta fela vanhu leswaku lava pfumelaka eka lunghiselelo leri va kuma vutomi lebyi nga heriki.—Yoh. 3:16, 36.