Ndzima Ya Vukhume-nharhu

Ku Ponisiwa Ni Ku Tsaka Eku Fumeni Ka Mesiya

Esaya 11:1–12:6

1. Hlamusela xiyimo xa moya emasikwini ya Esaya, xa vanhu lava Xikwembu xi endleke ntwanano na vona.

EMASIKWINI ya Esaya, xiyimo xa moya xa vanhu lava Xikwembu xi endleke ntwanano na vona a xi bihile. Hambi ku ri eku fumeni ka tihosi to tshembeka, to tanihi Uzhiya na Yohatama, vanhu vo tala a va gandzela etindhawini leti tlakukeke. (2 Tihosi 15:1-4, 34, 35; 2 Tikronika 26:1, 4) Loko Hezekiya a va hosi, a a fanele a susa swilo hinkwaswo swa vugandzeri bya Bali etikweni. (2 Tikronika 31:1) A swi hlamarisi leswi Yehovha a khongoteleke vanhu vakwe leswaku va tlhelela eka yena naswona u nyike xitsundzuxo hi ta nxupulo lowu taka!

2, 3. Xana Yehovha u nyika xikhutazo xihi eka lava tsakelaka ku n’wi tirhela ku nga khathariseki ku pfumala ku tshembeka loku hangalakeke?

² Kambe, van’wana a va nga xandzukanga ngopfu. Yehovha a a ri ni vaprofeta vo tshembeka, naswona swi nga ha endleka a va ri kona Vayuda lava va va yingiseke. Volavo Yehovha a a va khomele marito lama chavelelaka. Endzhaku ko hlamusela ku phangeriwa ko chavisa loku tiko ra Yuda a ri ta langutana na kona enkarhini wa ku hlasela ka Asiriya, muprofeta Esaya u huhuteriwe ku tsala xin’wana xa swiyenge swo saseka swinene eBibeleni, ku nga ku hlamuseriwa ka mikateko leyi nga ta tisiwa hi ku fuma ka Mesiya.a Yin’wana ya mikateko leyi yi hetiseke hi ndlela yo karhi loko Vayuda va vuya hi le vukhumbini eBabilona. Kambe vuprofeta lebyi hi ku angarhela byi hetiseka hi ndlela leyikulu namuntlha. Ina, Esaya ni Vayuda van’wana vo tshembeka va le nkarhini wakwe a va kalanga va yi kuma mikateko leyi. Kambe va yi langutele hi ripfumelo naswona va ta vona ku hetiseka ka marito ya Esaya loko va pfuxiwile eku feni.—Vaheveru 11:35.

³ Vanhu va Yehovha va manguva lawa na vona va lava xikhutazo. Mahanyelo lama hohlokaka hi xihatla emisaveni, ku kanetiwa lokukulu ka rungula ra Mfumo ni ku tsana ka munhu hi yexe swi va wela hinkwavo ka vona. Marito yo tsakisa ya Esaya malunghana na Mesiya ni ku fuma ka yena ma nga va tiyisa ni ku pfuna vanhu va Xikwembu leswaku va hlula mintlhontlho leyi.

Mesiya—Murhangeri La Fanelekaka

4, 5. Xana Esaya u profete yini malunghana ni ku ta ka Mesiya, naswona Matewu u languteka a ma tirhise hi ndlela yihi marito ya Esaya?

⁴ Malembe-xidzana yo hlayanyana ku nga si fika nkarhi wa Esaya, vatsari van’wana va Bibele va Vaheveru va vulavule hi ku ta ka Mesiya, Murhangeri wa ntiyiso loyi Yehovha a a ta n’wi rhumela eIsrayele. (Genesa 49:10; Deteronoma 18:18; Pisalema 118:22, 26) Sweswi Yehovha u engetela vuxokoxoko byin’wana hi ku tirhisa Esaya. Esaya wa tsala: “Ku fanele ku huma xirhabyana exikundzwini xa Yese; naswona etimitswini ta yena ku ta huma xihluke.” (Esaya 11:1; ringanisa Pisalema 132:11.) Rito leri nge “xirhabyana” ni leri nge “xihluke” ma kombisa leswaku Mesiya a a ta va ntukulu wa Yese hi n’wana wakwe Davhida, loyi a totiweke hi mafurha leswaku a va hosi ya Israyele. (1 Samuwele 16:13; Yeremiya 23:5; Nhlavutelo 22:16) Loko Mesiya wa ntiyiso a fika, “xihluke” lexi xi humaka endlwini ya Davhida, xi ta humesa mihandzu yo saseka.

⁵ Mesiya la tshembisiweke i Yesu. Mutsari wa evhangeli ku nga Matewu u khumbe marito ya Esaya 11:1 loko a vule leswaku ku va Yesu a vitaniwa “Munazareta” a swi hetisisa marito ya vaprofeta. Leswi a kuriseriweke emutini wa Nazareta, Yesu a a vitaniwa Munazareta, vito leri langutekaka ri yelana ni rito ra Xiheveru leri tirhisiweke eka Esaya 11:1 ku nga “xihluke.”b—Matewu 2:23, nhlamuselo ya le hansi ya NW; Luka 2:39, 40.

6. Xana ku profetiwe leswaku Mesiya u ta va mufumi wa muxaka muni?

⁶ Xana Mesiya u ta va mufumi wa muxaka muni? Xana u ta kotisa Muasiriya la nga ni tihanyi ni vutianakanyi loyi a loviseke mfumo wa le n’walungwini wa tinyimba ta khume wa Israyele? A swi tano! Malunghana na Mesiya, Esaya u ri: “Moya wa Yehovha wu ta tshama ehenhla ka yena, moya wa vutlhari ni wa ku twisisa, moya wa xitsundzuxo ni wa matimba, moya wa vutivi ni wa ku chava Yehovha; naswona yena u ta tiphina hi ku chava Yehovha.” (Esaya 11:2, 3a) Mesiya u totiwa hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu, ku nga ri hi mafurha. Sweswo swi endleke eku khuvuriweni ka Yesu, laha Yohane Mukhuvuri a voneke moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu xikela eka Yesu hi xivumbeko xa tuva. (Luka 3:22) Moya wa Yehovha wu ‘tshame ehenhla ka’ Yesu naswona sweswo swi tikombe hi ku tirhisa kakwe vutlhari, ku twisisa, ndzayo, matimba ni vutivi. Kunene i timfanelo to saseka eka mufumi!

7. Xana Yesu u va tshembise yini valandzeri vakwe vo tshembeka?

⁷ Valandzeri va Yesu na vona va nga wu amukela moya lowo kwetsima. Eka yin’wana ya tinkulumo takwe, Yesu u te: “Loko n’wina, hambiloko mi hombolokile mi tiva ndlela ya ku nyika vana va n’wina tinyiko letinene, Tatana la nge tilweni u ta nyika moya lowo kwetsima hilaha ku tlurisaka swinene eka lava n’wi kombelaka!” (Luka 11:13) Hikwalaho a hi fanelanga hi kanakana ku kombela Xikwembu leswaku xi hi nyika moya lowo kwetsima, naswona a hi fanelanga hi tshika ku hlakulela mihandzu ya wona leyinene—ku nga “rirhandzu, ntsako, ku rhula, ku va ni mbilu yo leha, musa, vunene, ripfumelo, ku olova, ku tikhoma.” (Vagalatiya 5:22, 23) Yehovha u tshembisa leswaku u ta hlamula xikombelo xa valandzeri va Yesu xo kuma “vutlhari lebyi humaka ehenhla” leswaku va kota ku langutana ni mintlhontlho ya vutomi.—Yakobo 1:5; 3:17.

8. Xana Yesu u wu kuma njhani ntsako hi ku chava Yehovha?

⁸ Xana ku chava Yehovha loku Mesiya a ku kombisaka i yini? Entiyisweni, Yesu a nga chavisiwi hi Xikwembu, a nga chavi leswaku xi ta n’wi avanyisa. Ematshan’weni ya sweswo, Mesiya u xixima Xikwembu, u xi chava hi ndlela leyinene. Munhu la chavaka Xikwembu minkarhi hinkwayo u tsakela ku ‘endla swilo leswi xi tsakisaka,’ hilaha Yesu a endleke hakona. (Yohane 8:29) Ndlela leyi a a vulavula ha yona ni hi xikombiso xakwe, Yesu u dyondzise leswaku ku hava ntsako lowu tlulaka wa ku famba hi ku chava Yehovha siku ni siku.

Muavanyisi Wo Lulama, Wa Tintswalo

9. Xana Yesu u va vekela xikombiso xihi lava langutanaka ni ku avanyisa timhaka evandlheni ra Vukreste?

⁹ Esaya u vulavula ka ha ri emahlweni hi timfanelo ta Mesiya: “A nge avanyisi hi ku ya hi leswi a swi vonaka ematihlweni ya yena, kumbe a tshinya hi ku ya hi leswi twiwaka hi tindleve takwe ntsena.” (Esaya 11:3b) Loko a wo tikuma u ri emahlweni ka huvo ya nawu, xana a wu nga ta tsaka hi ku va ni muavanyisi wo tano? Tanihi leswi a nga Muavanyisi wa vanhu hinkwavo, Mesiya a nga yengiwi hi vumbhoni bya mavunwa, mano lama tirhisiwaka ehubyeni, mavarivari kumbe swilo leswi nga riki swa nkoka, swo tanihi rifuwo. U kota ku lemuka vukanganyisi naswona u vona “munhu la nge xihundleni wa mbilu,” “munhu la tumbeleke.” (1 Petro 3:4, nhlamuselo ya le hansi ya NW) Xikombiso lexikulu xa Yesu i ntila lowunene wa vanhu hinkwavo lava bohekaka ku avanyisa timhaka evandlheni ra Vukreste.—1 Vakorinto 6:1-4.

10, 11. (a) Xana Yesu u va tshinya njhani valandzeri vakwe? (b) Xana Yesu u va avanyisa njhani lavo homboloka?

¹⁰ Xana timfanelo letikulu ta Mesiya ti ta swi khumbisa ku yini swiboho swakwe swa vuavanyisi? Esaya wa hlamusela: “U ta avanyisa swisiwana hi ku tshembeka, naswona u ta tshinya hi vunene ku pfuna lavo rhula emisaveni. U ta ba misava hi nhonga ya nomu wakwe; naswona hi moya wa milomu yakwe u ta dlaya lowo homboloka. Kutani ku lulama ku ta va vamba ra masenge yakwe, ni vutshembeki byi va vamba ra xisuti xakwe.”—Esaya 11:4, 5.

¹¹ Loko valandzeri vakwe va fanela ku tshinyiwa, Yesu u va tshinya hi ndlela leyi yi nga ta va vuyerisa swinene—ku nga xikombiso lexinene eka vakulu lava nga Vakreste. Hi hala tlhelo, lava endlaka leswo homboloka va nga langutela ku avanyisiwa hi ndlela yo biha. Loko Xikwembu xi avanyisa mafambiselo lawa, Mesiya u ta “ba misava” hi rito rakwe ra matimba, hinkwavo lavo homboloka a va avanyisela ku lovisiwa. (Pisalema 2:9; ringanisa Nhlavutelo 19:15.) Eku heteleleni, a va nge he vi kona vanhu vo homboloka lava nga ta sala va kavanyeta ku rhula ka vanhu. (Pisalema 37:10, 11) Yesu, tanihi leswi a nga ta tikhama masenge ni xisuti hi ku lulama ni ku tshembeka, u ni matimba ya ku endla sweswo.—Pisalema 45:3-7.

Swiyimo Leswi Hundzukeke eMisaveni

12. Xana i yini leswi swi nga vilerisaka Muyuda loko a ehleketa hi ku suka eBabilona a tlhelela eTikweni leri Tshembisiweke?

¹² Anakanya hi Muisrayele loyi a ha ku twaka xileriso xa Korexe xa leswaku Vayuda va tlhelela eYerusalema ku ya pfuxa tempele. Xana a nga tshika ku sirheleleka loku nga kona eBabilona a teka riendzo ro leha ro ya eka rikwavo? Emalembeni ya 70 lawa Vaisrayele va ma heteke va nga ri kona kwalaho, mafusi ma tlhumelanile hi nhova. Timhisi, tiyingwe, tinghala ni tiberhe swi tiyingayingela swi ntshunxekile emasin’wini wolawo. Swivatlankombe na swona swi tirhurhele kona. Vayuda lava vuyaka va ta titshega hi swifuwo leswaku va hanya—mintlhambi ya tinyimpfu ni ya tihomu yi ta humesa ntswamba, voya ni nyama, kasi tinkunzi ti ta koka puluhu. Xana swifuwo leswi swi ta dyiwa hi swivandzana? Xana swihlangi swi ta lumiwa hi tinyoka? Ku vuriwa yini hi khombo ra ku tumbeleriwa endleleni?

13. (a) Xana Esaya u nyika nhlamuselo yihi leyi tiyisaka nhlana? (b) Hi swi tivisa ku yini leswaku ku rhula loku hlamuseriwaka hi Esaya ku katsa ni leswi tlulaka ku sirheleleka eka swiharhi swa nhova?

¹³ Sweswi Esaya u nyika nhlamuselo leyi tiyisaka nhlana malunghana ni swiyimo leswi Xikwembu xi nga ta swi tisa etikweni. U ri: “Mhisi yi ta tshama nkarhinyana ni xinyimpfana xa xinuna, yingwe yi ta etlela ni ximbutana, rhole ni xinghalana ni xifuwo lexi wundliweke kahle swi ta tshama swin’we; kutani swi ta rhangeriwa hi mufana lontsongo. Homu ni bere swi ta dya swin’we; vana va kona va ta vundza swin’we. Ni nghala yi ta dya byanyi kukota nkunzi. Kunene n’wana la an’waka u ta tlangela enceleni wa xivatlankombe; naswona n’wana la lumuriweke u ta nghenisa voko ra yena enkeleni wa nyoka leyi nga ni vuxungu. A va nge endli swo biha kumbe ku onha entshaveni ya mina hinkwayo yo kwetsima; hikuva kunene misava yi ta tala hi ku tiva Yehovha kukota mati lama funengetaka lwandle.” (Esaya 11:6-9) Xana wolawo a hi marito lama ku khumbaka mbilu? Xiya leswaku ku rhula loku hlamuseriwaka laha ku tisiwa hi ku tiva Yehovha. Hikwalaho, ku katseka swo tala leswi tlulaka ku sirheleleka eka swiharhi swa nhova. Ku tiva Yehovha a ku nge swi hundzuli swiharhi, kambe ku ta khumba vanhu. Loko Vaisrayele va ri endleleni yo ya eka rikwavo kumbe loko se va fikile etikweni ra vona leri pfuxetiweke, a va nge swi chavi swivandzana kumbe vanhu vo kota swivandzana.—Ezra 8:21, 22; Esaya 35:8-10; 65:25.

14. Hi kwihi ku hetiseka lokukulu ka Esaya 11:6-9?

¹⁴ Hambiswiritano, vuprofeta lebyi byi hetiseka ni hi ndlela yin’wana leyikulu. Hi 1914, Yesu, Mesiya, u vekiwe exiluvelweni eNtshaveni ya Siyoni ya le tilweni. Hi 1919, lava seleke va “Israyele wa Xikwembu” va ntshunxiwile evukhumbini bya Babilona kutani va hoxa xandla eku pfuxetiweni ka vugandzeri bya ntiyiso. (Vagalatiya 6:16) Hikwalaho, ku boxiwe ndlela ya ku hetiseka ka manguva lawa ka vuprofeta bya Esaya bya Paradeyisi. “Vutivi lebyi kongomeke,” ku tiva Yehovha, ku hundzule vumunhu bya vanhu. (Vakolosa 3:9, 10) Vanhu lava khale a va hanya hi madzolonga, se va ni ku rhula. (Varhoma 12:2; Vaefesa 4:17-24) Swiendlakalo leswi swi khumbe timiliyoni ta vanhu hikuva vuprofeta bya Esaya byi katse nhlayo leyi andzaka hi ku hatlisa ya Vakreste lava nga ni ntshembo wa ku hanya laha misaveni. (Pisalema 37:29; Esaya 60:22) Va dyondze ku langutela nkarhi lowu misava hinkwayo yi nga ta endliwa paradeyisi leyi sirhelelekeke, leyi rhuleke, hi ku landza xikongomelo xa Xikwembu xo sungula.—Matewu 6:9, 10; 2 Petro 3:13.

15. Xana hi nga langutela leswaku marito ya Esaya ma hetiseka hi ndlela ya xiviri emisaveni leyintshwa? Hlamusela.

¹⁵ EParadeyisini yoleyo leyi pfuxetiweke, xana vuprofeta bya Esaya byi ta hetiseka hi ndlela yin’wana ya xiviri? Swona swi tikomba swi ri tano. Vuprofeta lebyi byi tiyisekisa hinkwavo lava va nga ta hanya eku fumeni ka Mesiya hi ndlela leyi byi va tiyisekiseke ha yona Vaisrayele lava vuyeke hi le vukhumbini; vona ni vana va vona a va nge xungetiwi hi ku vavisiwa hi xo karhi—ku nga ha va munhu kumbe xiharhi. Loko ku fuma Mfumo wa Mesiya, vaaki hinkwavo va misava va ta hanya hi ku rhula ku fana na Adamu na Evha loko va ri Edeni. Ina, Matsalwa a ma byi paluxi vuxokoxoko bya ndlela leyi vutomi a byi ri ha yona aEdeni—kumbe leswi byi nga ta va xiswona eParadeyisini. Kambe, hi nga tiyiseka leswaku eku fumeni ka Hosi Yesu Kreste hi vutlhari ni hi rirhandzu, swilo hinkwaswo swi ta famba hi ndlela ya kona.

Vugandzeri Lebyi Tengeke Byi Ta Vuyeteriwa Hi Ku Tirhisa Mesiya

16. I yini lexi a xi ri mfungho wa vanhu va Xikwembu hi 537 B.C.E.?

¹⁶ Vugandzeri lebyi tengeke byi sungule ku hlaseriwa aEdeni loko Sathana a kote ku kucetela Adamu na Evha leswaku va nga n’wi yingisi Yehovha. Ku fikela namuntlha, Sathana a nga xi tshikanga xikongomelo xakwe xa ku hambukisa vanhu vo tala eka Xikwembu. Kambe Yehovha a nge pfumeli leswaku vugandzeri lebyi tengeke byi nyamalala emisaveni. Vito rakwe ra katseka, naswona wa khathala hi lava va n’wi tirhelaka. Hikwalaho, u endla xitshembiso lexi hlamarisaka hi ku tirhisa Esaya: “Esikwini rero ku ta va ni rimitsu ra Yese leri nga ta yima ri va xikombiso eka vanhu. Matiko ma ta hundzulukela eka yena ma vutisisa, ndhawu yakwe yo wisela eka yona yi ta vangama.” (Esaya 11:10) Le ndzhaku hi 537 B.C.E., Yerusalema, ku nga muti lowu Davhida a a wu endle ntsindza wa tiko, kahle-kahle a wu kotisa mfungho lowu a wu vitana masalela yo tshembeka ya Vayuda lava hangalakeke leswaku va tlhela va ya pfuxa tempele.

17. Xana Yesu ‘u humelele leswaku a fuma matiko’ eka lembe-xidzana ro sungula ni le sikwini ra hina hi ndlela yihi?

¹⁷ Hambiswiritano, vuprofeta lebyi byi katsa ni swin’wana. Hilaha hi swi voneke hakona, byi vulavula hi ku fuma ka Mesiya, Murhangeri wa ntiyiso wa vanhu va matiko hinkwawo. Muapostola Pawulo u tshahe Esaya 11:10 ku kombisa leswaku esikwini rakwe vanhu va matiko a va ta kuma xivandla evandlheni ra Vukreste. Loko a tshaha rungula ra Septuagint ra ndzimana leyi, u tsarile: “Esaya u ri: ‘Ku ta va ni rimitsu ra Yese, naswona ku ta humelela un’wana a fuma matiko; matiko ma ta veka ntshembo wa wona eka yena.’” (Varhoma 15:12) Ku tlula kwalaho, vuprofeta lebyi byi katsa ni swin’wanyana—byi tirha ni le sikwini ra hina laha vanhu va matiko va kombisaka ku rhandza Yehovha hi ku seketela vamakwavo va Mesiya lava totiweke.—Esaya 61:5-9; Matewu 25:31-40.

18. Xana Yesu u ve ndhawu yo balekela eka yona hi ndlela yihi esikwini ra hina?

¹⁸ Eku hetisekeni ka manguva lawa, ‘siku rero’ leri boxiwaka eka Esaya ri sungule loko Mesiya a vekiwa exiluvelweni a va Hosi ya Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni hi 1914. (Luka 21:10; 2 Timotiya 3:1-5; Nhlavutelo 12:10) Ku sukela enkarhini wolowo, Yesu Kreste a a ri mfungho lowu kongomeke, ndhawu yo balekela eka yona, ya Israyele wa moya ni vanhu va matiko hinkwawo lava lavaka hulumendhe yo lulama. Hi ku kongomisiwa hi Mesiya, mahungu lamanene ya Mfumo ma yisiwile ematikweni hinkwawo, hilaha Yesu a vuleke hakona. (Matewu 24:14; Marka 13:10) Mahungu lawa lamanene ma ni vuyelo lebyinene. “Ntshungu lowukulu, lowu [ku nga riki] na munhu la kotaka ku wu hlaya” wu titsongahata eka Mesiya hi ku tihlanganisa ni masalela lama totiweke evugandzerini lebyi tengeke. (Nhlavutelo 7:9) Tanihi leswi vo tala lavantshwa va hambetaka va tihlanganisa ni masalela ya “yindlu ya xikhongelo” ya moya ya Yehovha, va engetela ku vangama ka ‘ndhawu yo wisela,’ ya Mesiya etempeleni leyikulu ya Xikwembu ya moya.—Esaya 56:7; Hagayi 2:7.

Vanhu Lava Nga Ni Vun’we Va Tirhela Yehovha

19. Hi le ka swiendlakalo swihi swimbirhi laha Yehovha a tlheriseleke kona masalela ya vanhu vakwe lama hangalakeke emisaveni?

¹⁹ Sweswi Esaya u tsundzuxa Vaisrayele leswaku Yehovha u tshame a va ponisa loko va langutane ni ntshikilelo wa nala la nga ni matimba. Xiphemu xexo xa matimu ya Israyele—ku ntshunxa ka Yehovha tiko rero evukhumbini aEgipta—i mhaka leyi tlangeriwaka hi Vayuda vo tala vo tshembeka. Esaya wa tsala: “Esikwini rero Yehovha u ta tlhela, ra vumbirhi a humesa voko rakwe, leswaku a kuma masalela ya vanhu vakwe lava nga ta sala, va huma eAsiriya ni le Egipta ni le Patirosi ni le Kuxi ni le Elami ni le Xinara ni le Hamati swin’we ni le swihlaleni swa lwandle. Kunene u ta yimisa xikombiso xa matiko kutani a hlengeleta lava hangalakeke va Israyele; lava hangalakeke va Yuda u ta va hlengeleta va huma ematlhelweni ya mune ya misava.” (Esaya 11:11, 12) Kukota loko a va khome hi voko, Yehovha u ta humesa masalela yo tshembeka ya Israyele ni tiko ra Yuda ematikweni lawa a ma hangalaseriwe eka wona naswona u ta ma tlherisela ka rikwavo ma hlayisekile. Sweswo swi endlekile hi ndlela yo karhi hi 537 B.C.E. Kambe, ku hetiseka koloko lokukulu hi loku vangamaka hakunene! Hi 1914, Yehovha u veke Yesu Kreste loyi a nga exiluvelweni tanihi “xikombiso xa matiko.” Ku sukela hi 1919, lava seleke va “Israyele wa Xikwembu” va sungule ku khitikanela eka mfumo lowu, va hisekela ku hlanganyela evugandzerini lebyi tengeke ehansi ka Mfumo wa Xikwembu. Tiko leri ro hlawuleka ra moya hi leri “humaka eka tinyimba hinkwato ni tindzimi hinkwato ni vanhu hinkwavo ni matiko hinkwawo.”—Nhlavutelo 5:9.

20. Xana vanhu va Xikwembu va ta va ni vun’we byihi loko va vuya hi le Babilona?

²⁰ Sweswi Esaya u hlamusela vun’we bya tiko leri ri pfuxetiweke. Loko a vulavula hi mfumo wa le n’walungwini tanihi Efrayimi ni mfumo wa le dzongeni tanihi Yuda, u ri: “Mavondzo ya Efrayimi ma fanele ma suka, ni lava vengaka Yuda va ta tsemiwa. Efrayimi a nge n’wi vondzoki Yuda, hambi ku ri Yuda a nge n’wi vengi Efrayimi. Kutani va ta hahela ekatleni ra Vafilisita hi le vupela-dyambu; va ta phanga vana va le Vuxeni. Va ta tshambulutela voko ra vona eka Edomu na Mowabu, naswona vana va Amone va ta va ehansi ka vona.” (Esaya 11:13, 14) Loko Vayuda va vuya hi le Babilona, a va nga he vi matiko mambirhi. Swirho swa tinyimba hinkwato ta Israyele swi ta tlhelela eka rikwavo hi vun’we. (Ezra 6:17) A va nge he vengani kumbe ku hlundzukelana. Hi vun’we, va ta lwisana ni valala va vona va matiko lama nga ekusuhi.

21. Xana vun’we bya vanhu va Xikwembu namuntlha byi hlawuleke hi mukhuva wihi?

²¹ Lexi hlamarisaka swinene i vun’we bya “Israyele wa Xikwembu.” Tinyimba ta 12 to fanekisela ta Israyele wa moya, hi malembe ya kwalomu ka 2 000 a ti ri ni vun’we lebyi sekeriweke eku rhandzeni Xikwembu ni vamakwavo va moya. (Vakolosa 3:14; Nhlavutelo 7:4-8) Namuntlha, vanhu va Yehovha—Vaisrayele va moya swin’we ni lava va nga ni ntshembo wa ku hanya laha misaveni—va ni ku rhula ni vun’we emisaveni hinkwayo emfun’weni wa Mesiya, ku nga xiyimo lexi nga riki kona etikerekeni ta Vujagana. Timbhoni ta Yehovha ti ni vun’we bya moya eku lwisaneni ni matshalatshala ya Sathana ya ku kavanyeta vugandzeri bya tona. Hi moya wun’we, ti hetisisa xileriso xa Yesu xa ku chumayela ni ku dyondzisa mahungu lamanene ya Mfumo wa Mesiya ematikweni hinkwawo.—Matewu 28:19, 20.

Swihinga Swi Ta Susiwa

22. Xana Yehovha u ta “tsema ririmi ra lwandle ra Egipta” ni ku “tlakusa voko ra yena eNambyeni” hi ndlela yihi?

²² Ku ni swihinga swo tala, swa xiviri ni swo fanekisela, leswi a swi ta sivela Vaisrayele ku huma evukhumbini. Xana a swi ta susiwa njhani? Esaya u ri: “Kunene Yehovha u ta tsema ririmi ra lwandle ra Egipta, a tlakusa voko ra yena eNambyeni hi ku pfurha ka moya wa yena. Kutani u ta ba swinambyana swa rona swa nkombo, kunene u ta endla leswaku vanhu va famba hi maphaxani ya vona.” (Esaya 11:15) Yehovha hi yena la nga ta susa swihinga hinkwaswo emahlweni ka vanhu vakwe lava humaka evukhumbini. Hambi ku ri xihinga xo kota ndhawu leyi rhendzeriweke hi Lwandle ro Tshwuka (tanihi Nsonga-nkulu wa Suez) kumbe lexi nga pelekiki xo fana ni Nambu lowukulu wa Yufrata xi ta oma hi ndlela yo fanekisela, leswaku munhu a kota ku hundza handle ko hluvula maphaxani!

23. Xana “ku ta va ni gondzo lerikulu leri humaka eAsiriya” hi ndlela yihi?

²³ Esikwini ra Muxe, Yehovha u pfule ndlela ya leswaku Vaisrayele va baleka aEgipta va ya eTikweni leri Tshembisiweke. Sweswi u ta endla leswi fanaka ni sweswo: “Ku ta va ni gondzo lerikulu leri humaka eAsiriya, ra masalela ya vanhu vakwe lava nga ta sala kona, ku fana ni leri a ri tirhisiwa hi Israyele esikwini ra ku huma ka yena etikweni ra Egipta.” (Esaya 11:16) Yehovha u ta kongomisa makhumbi lama vuyaka kukota loko ma famba egondzweni lerikulu ku suka evukhumbini bya wona ma ya eka rikwavo. Vakaneti va ta ringeta ku va siva, kambe Xikwembu xa vona, ku nga Yehovha, xi ta va na vona. Vakreste lava totiweke ni vanakulobye namuntlha, na vona va hlaseriwa hi ndlela ya tihanyi, kambe va ya emahlweni hi xivindzi! Va humile eka Asiriya wa manguva lawa, ku nga misava ya Sathana, naswona va pfuna van’wana leswaku va endla leswi fanaka. Va swi tiva leswaku vugandzeri lebyi tengeke byi ta humelela byi tlhela byi kula. A hi ntirho wa munhu, kambe i wa Xikwembu.

Ntsako Lowu Nga Heriki Eka Lava Fumiwaka Hi Mesiya!

24, 25. Xana vanhu va Yehovha va ta huwelela marito wahi ya ku dzunisa ni ku vonga?

²⁴ Hi ririmi leri kombisaka ku tsaka, sweswi Esaya u hlamusela ntsako wa vanhu va Yehovha hikwalaho ka ku hetiseka ka rito ra Yena: “Hakunene esikwini rero u ta ku: ‘Ndzi ta ku nkhensa, Wena Yehovha, hikuva hambileswi a wu ndzi hlundzukerile, ku hlundzuka ka wena ku tlherile hakatsongo-tsongo, kutani u ndzi chavelela.’” (Esaya 12:1) Ndlela leyi Yehovha a xupulaka ha yona vanhu vakwe lava hambukeke ya vava. Kambe yi hetisisa xikongomelo xakwe xa ku antswisa vuxaka bya tiko swin’we na yena ni xa ku pfuxa vugandzeri lebyi tengeke. Yehovha u tiyisekisa vagandzeri vakwe vo tshembeka leswaku eku heteleleni u ta va ponisa. A swi hlamarisi leswi va tlangelaka!

²⁵ Vaisrayele lava vuyisiweke va tshembela eka Yehovha hilaha ku tiyeke, kutani va huwelela va ku: “‘Waswivo! Xikwembu i ku ponisiwa ka mina. Ndzi ta va ni ntshembo, ndzi nga chavi; hikuva Yah Yehovha i ntamu wa mina ni matimba ya mina, naswona u ve ku ponisiwa ka mina.’ Hi ku khana mi ta ka mati eswihlobyeni swa ku ponisa.” (Esaya 12:2, 3) Rito ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke va ku, “matimba” eka ndzimana 2 ri tsariwe tanihi “ku dzunisa” enkandziyisweni wa Septuagint. Vagandzeri va suma tinsimu ta ku dzunisa hikwalaho ka ku ponisiwa hi “Yah Yehovha.” Tanihi leswi ku nga nkomiso wa vito leri nge Yehovha, rito “Yah” ri tirhisiwa eBibeleni ku phofula mintlhaveko leyikulu ya ku dzunisa ni ku vonga. Ku tirhisa marito lama nge “Yah Yehovha”—ku nga ku phindhiwa ka vito ra Xikwembu—swi tlakusa ku dzunisiwa ka Xikwembu ku ya ehenhla swinene.

26. I vamani lava namuntlha va twarisaka mintirho ya Xikwembu exikarhi ka matiko?

²⁶ Vagandzeri va ntiyiso va Yehovha a va lavi ku tsona van’wana ntsako. Esaya u profeta a ku: “Esikwini rero mi ta ku: ‘Nkhensani Yehovha! Vitanani vito rakwe. Tivisani vanhu swiendlo swakwe. Vulani leswaku vito rakwe ri yisiwa ehenhla. Yimbelelelani Yehovha miloti, hikuva u endle swilo leswikulu ngopfu. Leswi swi tivisiwa emisaveni hinkwayo.’” (Esaya 12:4, 5) Ku sukela hi 1919, Vakreste lava totiweke—lava endzhaku va pfuniweke hi vanakulobye lava nga “tinyimpfu tin’wana”—va ‘twarise hinkwako-nkwako vunene bya loyi a va vitaneke va huma emunyameni va nghena eku vonakaleni kakwe loku hlamarisaka.’ I “rixaka leri hlawuriweke, . . . tiko ro kwetsima” leri hlawuleriweke xikongomelo lexi. (Yohane 10:16; 1 Petro 2:9) Vatotiwa va twarisa leswaku vito ra Yehovha ro kwetsima ri tlakusiwa, va tlhela va hoxa xandla eku endleni ka leswaku ri tiviwa emisaveni hinkwayo. Va rhangela vagandzeri hinkwavo va Yehovha leswaku va tsakela lunghiselelo rakwe ra ku va ponisa. Swi endleka hilaha Esaya a huwelelaka hakona: “Banani xivuvutana mi huwelela hi ku tsaka, N’wina vaaki va Siyoni, hikuva Mukwetsimi wa Israyele hi yena lonkulu exikarhi ka n’wina”! (Esaya 12:6) Mukwetsimi wa Israyele i Yehovha Xikwembu hi byakwe.

Langutela Vumundzuku Hi Xivindzi!

27. Loko va ri karhi va rindzele ku hetiseka ka ntshembo wa vona, xana Vakreste va tiyiseka hi yini?

²⁷ Namuntlha timiliyoni ta vanhu ti khitikanele eka lexi nga “xikombiso eka vanhu”—ku nga Yesu Kreste la vekiweke exiluvelweni eMfun’weni wa Xikwembu. Va tsakela ku fumiwa hi Mfumo wolowo naswona va tsaka hi ku tiva Yehovha Xikwembu ni N’wana wakwe. (Yohane 17:3) Va kuma ntsako lowukulu eka vuxaka bya vona bya Vukreste naswona va tikarhatela ku hlayisa ku rhula loku ku nga mfungho wa malandza ya ntiyiso ya Yehovha. (Esaya 54:13) Leswi va kholwaka leswaku Yah Yehovha i Xikwembu lexi hetisisaka switshembiso swa xona, va ni ntshembo lowu tiyeke naswona va tsaka swinene hi ku wu tivisa van’wana. Onge mugandzeri un’wana ni un’wana wa Yehovha a nga hambeta a tirhisa ntamu wakwe hinkwawo leswaku a tirhela Xikwembu ni ku pfuna van’wana leswaku va xi tirhela. Hinkwerhu ka hina a hi yingiseni marito ya Esaya kutani hi tsakela ku ponisiwa hi Mesiya wa Yehovha!

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 158]

Mesiya i “xihluke” lexi humaka eka Yese, hi Hosi Davhida

[Xifaniso lexi tataka tluka hinkwaro lexi nga eka tluka 162]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 170]

Esaya 12:4, 5, hilaha yi nga hakona eka Matsalwa-nsongwa ya Lwandle leri Feke (Laha vito ra Xikwembu xi humelelaka kona ku funghiwile)