Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
OCTOBER 7-13
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | YAKOBO 3-5
“Vana Ni Vutlhari Lebyi Humaka Eka Xikwembu”
(Yakobo 3:17) Kambe vutlhari lebyi humaka ehenhla xo sungula byi tengile, byi tlhela byi va ni ku rhula, ku anakanyela, ku tiyimisela ku yingisa, ku tala tintswalo ni mihandzu leyinene, a byi hambanisi vanhu hi xihlawuhlawu, a byi na vukanganyisi.
Xana Wa Byi Tirhisa “Vutlhari Lebyi Humaka eHenhla”?
9 “Xo sungula byi tengile.” Ku tenga swi vula ku basa ni ku pfumala thyaka, ku nga ri ehandle ntsena kambe ni le ndzeni. Hi ku ya hi Bibele vutlhari byi fambisana ni mbilu, kambe vutlhari bya le tilweni a byi nge ngheni embilwini leyi thyakisiweke hi mianakanyo, ku navela ni minsusumeto leyo biha. (Swivuriso 2:10; Matewu 15:19, 20) Kambe loko mbilu ya hina yi tengile—hi mpimo lowu kotekaka eka vanhu lava nga hetisekangiki—hi ta “fularhela swo biha [hi] endla leswinene.” (Pisalema 37:27; Swivuriso 3:7) Xana a swi faneli leswi ku tenga ku xaxametiweke tanihi hi mfanelo yo sungula ya vutlhari? Phela loko hi nga basanga emahanyelweni ni le emoyeni, xana hi nga swi kotisa ku yini ku kombisa timfanelo tin’wana ta vutlhari bya le henhla?
10 “Byi tlhela byi va ni ku rhula.” Vutlhari bya le tilweni byi hi endla hi lwela ku hanyisana ni vanhu hi ku rhula, naswona lowu i mbhandzu wa moya wa Xikwembu. (Vagalatiya 5:22) Hi lwela ku papalata ku herisa ‘xiboho xa ku rhula’ lexi hlanganisaka vanhu va Yehovha. (Vaefesa 4:3) Hi tlhela hi endla leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi pfuxeta ku rhula loko ku va ni swiphiqo. Ha yini leswi swi ri swa nkoka? Bibele yi ri: “Yanani emahlweni . . . mi hanya hi ku rhula; kutani Xikwembu xa rirhandzu ni ku rhula xi ta va na n’wina.” (2 Vakorinto 13:11) Xikwembu xa ku rhula xi ta va na hina, ntsena loko hi ya emahlweni hi hanyisana hi ku rhula ni vanhu van’wana. Ndlela leyi hi khomaka vagandzeri-kulorhi ha yona, yi byi khumba hi ku kongoma vuxaka bya hina na Yehovha. Xana hi nga swi kombisa njhani leswaku hi vaendli va ku rhula? Xiya xikombiso lexi.
(Yakobo 3:17) Kambe vutlhari lebyi humaka ehenhla xo sungula byi tengile, byi tlhela byi va ni ku rhula, ku anakanyela, ku tiyimisela ku yingisa, ku tala tintswalo ni mihandzu leyinene, a byi hambanisi vanhu hi xihlawuhlawu, a byi na vukanganyisi.
Xana Wa Byi Tirhisa “Vutlhari Lebyi Humaka eHenhla”?
12 “Ku anakanyela.” Xana swi vula yini ku anakanyela? Hi ku ya hi swidyondzi swin’wana, rito ra Xigriki xo sungula, leri hundzuluxeriwaka va ku, “ku anakanyela” eka Yakobo 3:17 swa tika ku ri hundzuluxela. Vahundzuluxeri va tirhise marito yo tanihi lawa, “musa,” “ku lehisa mbilu,” na “ku anakanyela.” Hi ku kongoma, rito ra Xigriki ri vula “ku pfumelelana ni swiyimo.” Xana hi nga swi kombisa njhani leswaku vutlhari bya muxaka lowu bya tirha eka hina?
Xana Wa Byi Tirhisa “Vutlhari Lebyi Humaka eHenhla”?
14 “Ku tiyimisela ku yingisa.” Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke va ku “ku tiyimisela ku yingisa” a ku kona kun’wana laha ri kumekaka kona eMatsalweni ya Vukreste ya Xigriki. Hi ku ya hi xidyondzi xin’wana, rito leri “hakanyingi ri tirhisiwa eku leteleni ka masocha.” Ri vula “ku kuceteriwa hi ku olova” ni “ku titsongahata.” Loyi a lawuriwaka hi vutlharhi bya le henhla, u tiyimisela ku endla leswi Matsalwa ma vulaka swona. A nga tiviwi a ri loyi a tiendlelaka swiboho a tlhela a ala ku cinca loko ku ri ni xivangelo lexi lavaka leswaku a cinca swiboho swa yena. Ematshan’weni ya sweswo, a nga hlweli ku cinca loko a kombisiwa hi ku tirhisa Matsalwa leswaku u endle xihoxo kumbe leswaku u endle swiboho leswi hoxeke. Xana sweswo hi leswi van’wana va ku tivisaka xiswona?
“Ku Tala Tintswalo Ni Mihandzu Leyinene”
15 “Ku tala tintswalo ni mihandzu leyinene.” Tintswalo i xiphemu xa nkoka xa vutlharhi bya le henhla, hikuva vutlharhi byebyo ku vuriwa leswaku ‘byi tele tintswalo.’ Xiya leswaku “tintswalo” ni “mihandzu leyinene” swi patsiwile. Leswi swa fanela, hikuva eBibeleni, hakanyingi tintswalo ti kombisiwa hi ku endlela van’wana swo karhi, ntwela-vusiwana lowu susumetelaka munhu ku endlela van’wana leswinene. Buku yin’wana loko yi hlamusela tintswalo yi ri i “ku rila ni lava weriweke hi khombo ni ku ringeta ku va pfuna.” Hikwalaho, vutlharhi bya Xikwembu byi ni rirhandzu ni mintirho leyinene. Xana hi nga swi kombisa ku yini leswaku hi ni tintswalo?
(Yakobo 3:17) Kambe vutlhari lebyi humaka ehenhla xo sungula byi tengile, byi tlhela byi va ni ku rhula, ku anakanyela, ku tiyimisela ku yingisa, ku tala tintswalo ni mihandzu leyinene, a byi hambanisi vanhu hi xihlawuhlawu, a byi na vukanganyisi.
Xana Wa Byi Tirhisa “Vutlhari Lebyi Humaka eHenhla”?
18 “A byi hambanisi vanhu hi xihlawuhlawu.” Vutlhari bya Xikwembu a byi na xihlawuhlawu kumbe vutiko. Loko hi kongomisiwa hi vutlhari byebyo, hi ta tiyimisela ku tsuvula mukhuva wihi ni wihi wa ku ya hi nghohe etimbilwini ta hina. (Yakobo 2:9) A hi nge kombisi malwandla ya hina eka vanhu vo karhi hikwalaho ka dyondzo, timali kumbe vutihlamuleri bya vona bya le vandlheni; naswona a hi nge va tekeli ehansi vagandzeri-kulorhi hambiloko va vonaka va nga nyawuli. Loko Yehovha a va kombisa rirhandzu ra yena, na hina hi fanele hi va languta va ri lava faneriwaka hi rirhandzu ra hina.
19 “A byi na vukanganyisi.” Rito ra Xigriki leri nge “vukanganyisi” ri nga ha vula “mutlangi la tlangaka xiphemu xo karhi.” Eminkarhini ya khale, vatlangi va Magriki ni Varhoma a va ambala swipfala-nghohe loko va ri karhi va tlanga. Hikwalaho, rito ra Xigriki leri nge “vukanganyisi” a ri tirhisiwa eka munhu loyi a titumbetaka, kumbe la nga ni vuxisi. Xikombiso lexi xa vutlhari bya Xikwembu a xi fanelanga xi khumba ntsena ndlela leyi hi khomaka vagandzeri-kulorhi ha yona, kambe ni ndlela leyi hi titwaka ha yona ha vona.
Endla Ndzavisiso:
(Yakobo 4:5) Kumbe, xana eka n’wina swi vonaka onge tsalwa leri ro vula ntsena loko ri ku: “Moya lowu tshameke endzeni ka hina wu tshamela ku navela hikwalaho ka ku taleriwa hi mona”?
Tinhla-nkulu Leti Humaka Eka Papila Ra Yakobo Ni Mapapila Ya Petro
4:5 Hi yihi ndzimana leyi Yakobo a yi tshahaka laha? Yakobo a nga tshahi ndzimana yo karhi. Hambiswiritano, marito lawa lama huhuteriweke hi Xikwembu kumbexana ma sekeriwe eka rungula leri tolovelekeke ra tindzimana to tanihi Genesa 6:5; 8:21; Swivuriso 21:10; na Vagalatiya 5:17.
Ripfumelo Ri Hi Susumetela Ku Lehisa Mbilu Ni Ku Khongela
8 Ku sandza mupfumeri-kulobye i xidyoho. (Yakobo 4:11, 12) Kambe van’wana va xopaxopa Vakreste-kulobye, kumbexana hikwalaho ko tivona va lulamile kumbe hikwalaho ko lava ku titlakusa hi ku tsongahata van’wana. (Pisalema 50:20; Swivuriso 3:29) Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va ‘ku sandza’ ri vula vulala naswona ri kombisa ku endla xihehlo lexi hundzeletiweke kumbe xa vunwa. Leswi swi yisa eku avanyiseni ka makwavo hi ndlela yo biha. Xana leswi swi fana njhani ni ‘ku sandza nawu wa Xikwembu ni ku wu avanyisa’? Vatsari ni Vafarisi a va ‘vekela nawu wa Xikwembu etlhelo hi ndlela ya vutlhari’ kutani va avanyisa hi ku ya hi mimpimanyeto ya vona vini. (Marka 7:1-13) Hilaha ku fanaka, loko hi sola makwerhu wo karhi loyi Yehovha a nga n’wi soriki, xana a hi ‘avanyisi nawu wa Xikwembu’ kutani hi dyoha hi ku kombisa leswaku a wu helelanga? Naswona loko hi sola makwerhu hi ndlela yo homboloka, hi ta va hi nga hetisisi nawu wa rirhandzu.—Varhoma 13:8-10.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Yakobo 3:1-18) A hi vo tala eka n’wina lava faneleke ku va vadyondzisi, vamakwerhu, hi ku tiva leswaku hi ta kuma vuavanyisi byo tika swinene. 2 Hikuva hinkwerhu ha khunguvanyeka minkarhi yo tala. Loko mani na mani a nga va khunguvanyisi van’wana hi rito, loyi i munhu la hetisekeke, la kotaka ku lawula ni miri wakwe hinkwawo. 3 Loko hi vehela matomu emilon’wini ya tihanci leswaku ti hi yingisa, hi lawula ni mimiri ya tona hinkwayo. 4 Waswivo! Ni swikepe, hambileswi swi nga swikulu ngopfu naswona swi fambisiwaka hi timheho ta matimba, swi lawuriwa hi xihundzulo lexitsongo swinene swi ya laha mianakanyo ya munhu la nge xihundzulweni yi navelaka kona. 5 Swi tano, ni ririmi i xirho lexitsongo, kambe ke, ri tikurisa ngopfu. Waswivo! Swi lava ndzilonyana lowutsongo ku lumeka khwati lerikulu swinene! 6 Kunene, ririmi i ndzilo. Ririmi i ndhawu ya leswi nga lulamangiki exikarhi ka swirho swa hina, hikuva ri endla swivati emirini hinkwawo kutani ri lumeka ndzhendzeleko wa vutomi, rona ri lumekiwa hi Gehena. 7 Hikuva rixaka rin’wana ni rin’wana ra xivandzana swin’we ni ra xinyenyana ni ra xilo lexi kokovaka ni ra xivumbiwa xa le lwandle ra lerhisiwa naswona ri thambhisiwile hi vanhu. 8 Kambe ririmi, a nga kona ni un’we eka vanhu la nga ri lerhisaka. I xilo lexi nga lawulekiki xo biha, ri tele vuxungu lebyi dlayaka. 9 Ha rona hi dzunisa Yehovha, ku nga Tatana, hi hala tlhelo, hi rhukana ha rona vanhu lava veke kona “hi xifaniso xa Xikwembu.” 10 Enon’wini wun’we ku huma xidzuniso ni ndzhukano. A swi fanelanga, vamakwerhu, leswaku swilo leswi swi tama swi humelela hi ndlela leyi. 11 Nseledyana a wu pfelerisi mati yo tsokombela ni yo bava embhoveni wun’we, a hi swona ke? 12 Vamakwerhu, nkuwa a wu nge humesi mihandzu ya mitlhwari kumbe murhi wa vhinya wu humesa makuwa, a hi swona ke? Ni mati ya munyu a ma nge humesi mati yo tsokombela. 13 I mani la tlhariheke naswona a twisisaka exikarhi ka n’wina? Hi ku tikhoma kakwe lokunene a a kombe mintirho yakwe hi ku rhula loku fambisanaka ni vutlhari. 14 Kambe loko mi ri ni mavondzo lamakulu ni ku kanetana etimbilwini ta n’wina, mi nga tikurisi naswona mi nga hembeli ntiyiso. 15 Lebyi a hi vutlhari lebyi xikaka hi le henhla, kambe i bya misava, i bya vuharhi ni vudimona. 16 Hikuva laha ku nga ni mavondzo ni ku kanetana, hi laha ku nga ni mpfilumpfilu ni swilo hinkwaswo swo biha. 17 Kambe vutlhari lebyi humaka ehenhla xo sungula byi tengile, byi tlhela byi va ni ku rhula, ku anakanyela, ku tiyimisela ku yingisa, ku tala tintswalo ni mihandzu leyinene, a byi hambanisi vanhu hi xihlawuhlawu, a byi na vukanganyisi. 18 Ku tlula kwalaho, mbewu ya mbhandzu wa ku lulama, yi byaleriwa lava endlaka ku rhula ehansi ka swiyimo swa ku rhula.
OCTOBER 14-20
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | 1 PETRO 1-2
“Mi Fanele Mi Kwetsima”
(1 Petro 1:14, 15) Tanihi vana lava yingisaka, tshikani ku hanya hi ku ya hi ku navela loku a mi ri na kona eku sunguleni hi ku pfumala ka n’wina vutivi, 15 kambe, hi ku landza Mukwetsimi loyi a mi vitaneke, kwetsimani na n’wina eku tikhomeni ka n’wina hinkwako,
Nkutsulo I ‘Nyiko Leyi Hetisekeke’ Leyi Humaka Eka Tatana
5 Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha ri rhandza vito ra Yehovha? Hi nga swi kombisa hi ndlela leyi hi tikhomaka ha yona. Yehovha u lava leswaku hi kwetsima. (Hlaya 1 Petro 1:15, 16.) Leswi swi vula leswaku hi fanele hi gandzela Yehovha ntsena naswona hi n’wi yingisa hi timbilu ta hina hinkwato. Hambiloko hi xanisiwa, hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi hanya hi milawu ya Yehovha yo lulama. Loko hi hanya hi ndlela leyinene, vanhu va ta hi xixima naswona sweswo swi ta endla leswaku vito ra Yehovha ri vangamisiwa. (Mat. 5:14-16) Tanihi vanhu lava kwetsimaka, hi swi kombisa hi mahanyelo ya hina leswaku milawu ya Yehovha i yinene ni leswaku swihehlo swa Sathana i mavunwa. Loko hi endla swihoxo, ha hundzuka hilaha ku heleleke naswona hi tshika ku endla swilo leswi nga tisaka xisandzu eka Yehovha.—Ps. 79:9.
(1 Petro 1:16) hikuva ku tsariwile: “Mi fanele mi kwetsima, hikuva mina ndza kwetsima.”
Ndlela Yo Hlawula Vuhungasi Lebyinene
6 Pawulo u lemukise Vakreste va le Rhoma a ku: “Mi nga ha hambeti mi nyikela swirho swa n’wina exidyohweni.” Nakambe Pawulo u va byele leswaku ‘va dlaya mikhuva ya miri ya vona.’ (Varhoma 6:12-14; 8:13) Eku sunguleni, u nyike swikombiso swa ‘mikhuva yoleyo ya miri’ epapileni rakwe. Malunghana ni vanhu lava nga ni xidyoho, hi hlaya leswi: “Nomu wa vona wu tele ku rhukana.” “Milenge ya vona yi hatlisela ku halata ngati.” “A ku kona ku chava Xikwembu ematihlweni ya vona.” (Varhoma 3:13-18) Mukreste u ta nyamisa miri wakwe loko a tirhisa “swirho” swa miri wakwe ku endla swidyoho swo tano. Hi xikombiso, namuntlha loko Mukreste a swi hlalela hi vomu swifaniso swo navetisa rimbewu kumbe tifilimi leti kombisaka madzolonga lama nga ni tihanyi, u “nyikela [mahlo yakwe] exidyohweni” naswona u thyakisa miri wakwe hinkwawo. Xin’wana ni xin’wana lexi a xi endlaka evugandzerini bya yena xi fana ni xitlhavelo lexi nga ha kwetsimiki naswona a xi amukeleki eka Xikwembu. (Deteronoma 15:21; 1 Petro 1:14-16; 2 Petro 3:11) Byebyo byi ta va vuyelo byo biha hakunene lebyi hi nga ta byi kuma loko hi hlawula vuhungasi lebyi nga basangiki!
Endla Ndzavisiso
(1 Petro 1:10-12) Malunghana na kona ku ponisiwa loku, vaprofeta lava profeteke hi ta musa lowu nga faneriwiki lowu nga kunguhateriwa n’wina va vutisiseke ha kona hi rixaladza naswona va endleke ndzavisiso wa vukheta. 11 Va hambete va kambisisa leswaku i nguva yihi kumbe i nguva ya muxaka muni leyi moya lowu a wu ri eka vona a wu yi kombisa mayelana na Kreste loko wu nyikela vumbhoni ka ha ri emahlweni malunghana ni ku xaniseka ka Kreste ni ku vangama loku a ku ta landzela sweswo. 12 Va hlavuteriwe leswaku a va nga titirheli, kambe a va tirhela n’wina malunghana ni swilo leswi ma ha ku tivisiwaka swona sweswi hi ku tirhisa lava vuleke mahungu lamanene eka n’wina hi moya lowo kwetsima lowu rhumiweke wu suka etilweni. Tintsumi ti navela ku nyangisisa swona swilo leswi.
Tinhla-nkulu Leti Humaka Eka Papila Ra Yakobo Ni Mapapila Ya Petro
1:10-12. Tintsumi ti navele ku kambisisa ni ku twisisa ntiyiso lowu enteke wa swilo wa Xikwembu lowu vaprofeta va xona va le minkarhini ya khale va wu tsaleke malunghana ni vandlha ra Vakreste lava totiweke. Hambiswiritano, swilo leswi swi sungule ku twisiseka ntsena loko Yehovha a sungule ku tirhisana ni vandlha. (Efe. 3:10) Hi fanele hi tekelela xikombiso xa tintsumi hi tikarhatela ku kambisisa “swilo leswi enteke swa Xikwembu.”—1 Kor. 2:10.
(1 Petro 2:25) “Hikuva a mi fana ni tinyimpfu, mi pepetseka; kambe sweswi mi vuyele eka murisi ni mulanguteri wa mimoya-xiviri ya n’wina.”
it-2-E 565 ¶3
Mulanguteri
Mulanguteri Loyi A Tlakukeke. Swi le rivaleni leswaku 1 Petro 2:25 yi boxa marito lama kumekaka eka Esaya 53:6 leyi vulaka leswaku ‘mi fana ni tinyimpfu leti pepetsekaka,’ kutani Petro u ri: “kambe sweswi mi vuyele eka murisi ni mulanguteri wa mimoya-xiviri ya n’wina.” Marito lawa ma kombetela eka Yehovha Xikwembu hikuva lava Petro a a tsalela vona a ku nga ri tinyimpfu leti lahlekeke ta Kreste Yesu, kambe ku ri na sweswo va kote ku tlhelela eka Yehovha Xikwembu, loyi a nga Murisi Lonkulu wa vanhu vakwe. (Ps 23:1; 80:1; Yr 23:3; Ezk 34:12) Nakambe Yehovha i mulanguteri, hi yena loyi a kambelaka. (Ps 17:3) Ku kambela (Gr., e·pi·sko·peʹ) swi nga ha fanisiwa ni vuavanyisi lebyi nga tsakisiki bya yena, hilaha swi veke hakona hi lembe xidzana ro sungula C.E. eYerusalema, hikuva a wu nga tiveki nkarhi wa ku “kamberiweke kakwe [Gr., e·pi·sko·pesʹ].” (Lu 19:44) Kumbe swi ta endla leswaku ku va ni vuyelo lebyi tsakisaka, ku fana ni le ka lava dzunisaka Xikwembu hi siku “rakwe ro kambela [Gr., e·pi·sko·pesʹ].”—1Pe 2:12.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(1 Petro 1:1-16) Petro, muapostola wa Yesu Kreste, eka vatshami va nkarhinyana lava hangalakeke ePonto, eGalatiya, eKapadokiya, eAsiya ni le Bitiniya, eka lava hlawuriweke 2 hi ku ya hi ku tiva ka ha ri emahlweni ka Xikwembu Tatana, ni hi ku kwetsimisiwa hi moya, hi xikongomelo xa ku va va yingisa naswona va xuviwa hi ngati ya Yesu Kreste: Onge mi nga engeteleriwa musa lowu nga faneriwiki ni ku rhula. 3 A ku dzunisiwe Xikwembu tlhelo Tata wa Hosi ya hina Yesu Kreste, leswi hikwalaho ka tintswalo ta xona letikulu xi hi velekeke hi vuntshwa eka ntshembo lowu hanyaka hi ku pfuxiwa ka Yesu Kreste eka lava feke, 4 lowu hi yisaka endzhakeni leyi nga onhakiki ni leyi nga nyamangiki ni leyi nga vuniki. Mi vekeriwe yona ematilweni, 5 n’wina lava hlayisiwaka hi matimba ya Xikwembu hi ripfumelo leswaku mi kuma ku ponisiwa loku lungheleke ku hlavuteriwa enkarhini wo hetelela. 6 Emhakeni leyi ma tsaka swinene, hambileswi sweswi mi vangeriweke gome hi miringo leyi hambaneke ku ringana nkarhinyana, loko swi fanerile, 7 leswaku mfanelo leyi ringiweke ya ripfumelo ra n’wina, leyi nga ya risima lerikulu swinene ku tlula nsuku lowu lovaka hambiloko wu kamberiwe hi ndzilo, yi kumeka yi ri xivangelo xa ku vongiwa, ku vangamisiwa ni ku xiximiwa eku hlavuteriweni ka Yesu Kreste. 8 Hambileswi mi nga si tshamaka mi n’wi vona, ma n’wi rhandza. Hambileswi mi nga langutangiki yena sweswi, kambe mi kombisa ripfumelo eka yena naswona mi tsaka swinene hi ntsako lowu nga hlamuselekiki ni lowu dzunisiwaka, 9 mi ri karhi mi amukela hakelo ya ripfumelo ra n’wina, ku ponisiwa ka mimoya-xiviri ya n’wina. 10 Malunghana na kona ku ponisiwa loku, vaprofeta lava profeteke hi ta musa lowu nga faneriwiki lowu nga kunguhateriwa n’wina va vutisiseke ha kona hi rixaladza naswona va endleke ndzavisiso wa vukheta. 11 Va hambete va kambisisa leswaku i nguva yihi kumbe i nguva ya muxaka muni leyi moya lowu a wu ri eka vona a wu yi kombisa mayelana na Kreste loko wu nyikela vumbhoni ka ha ri emahlweni malunghana ni ku xaniseka ka Kreste ni ku vangama loku a ku ta landzela sweswo. 12 Va hlavuteriwe leswaku a va nga titirheli, kambe a va tirhela n’wina malunghana ni swilo leswi ma ha ku tivisiwaka swona sweswi hi ku tirhisa lava vuleke mahungu lamanene eka n’wina hi moya lowo kwetsima lowu rhumiweke wu suka etilweni. Tintsumi ti navela ku nyangisisa swona swilo leswi. 13 Kutani hlomiselani mianakanyo ya n’wina ntirho, hlayisani mianakanyo ya n’wina yi ri leyi hlutekeke hi ku helela; vekani ntshembo wa n’wina eka musa lowu nga faneriwiki lowu mi nga ta tiseriwa wona eku hlavuteriweni ka Yesu Kreste. 14 Tanihi vana lava yingisaka, tshikani ku hanya hi ku ya hi ku navela loku a mi ri na kona eku sunguleni hi ku pfumala ka n’wina vutivi, 15 kambe, hi ku landza Mukwetsimi loyi a mi vitaneke, kwetsimani na n’wina eku tikhomeni ka n’wina hinkwako, 16 hikuva ku tsariwile: “Mi fanele mi kwetsima, hikuva mina ndza kwetsima.
OCTOBER 21-27
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | 1 PETRO 3-5
“Makumu Ya Swilo Hinkwaswo Ma Tshinele”
(1 Petro 4:7) Kambe makumu ya swilo hinkwaswo ma tshinele. Hikokwalaho, hlutekani emianakanyweni, naswona mi xalamuka eswikhongelweni.
“Mi Xalamuka eSwikhongelweni”
WANUNA un’wana loyi a tshameke a tirha nivusiku u ri: “Nkarhi lowu swi tikaka swinene ku va munhu a tshama a xalamukile hi loko ri ya eku xeni.” Vanhu van’wana lava bohekaka ku tshama va xalamukile vusiku hinkwabyo va nga pfumelelana na yena. Ninamuntlha Vakreste va langutane ni xiyimo lexi fanaka hikuva mafambiselo yo homboloka ya swilo ya Sathana ma le kusuhi ni ku lovisiwa. (Rhom. 13:12) Hakunene swi nga va ni khombo swinene loko ho etlela hi tlhelo ra moya sweswi! I swa nkoka leswaku hi ‘hluteka emianakanyweni’ hi tlhela hi yingisa xikhutazo xa le Matsalweni xa ku “xalamuka eswikhongelweni.”—1 Pet. 4:7.
(1 Petro 4:8) Ku tlula hinkwaswo, rhandzanani hi rirhandzu ro enta, hikuva rirhandzu ri funengeta swidyoho swo tala.
Ndlela Yo Lemuka Ni Ku Hlula Ku Tsana Kwihi Ni Kwihi Ka Moya
Xo hetelela, tshama u ri karhi u xi anakanya swinene xitsundzuxo xa rirhandzu xa muapostola Petro, lexi nge: “Makumu ya swilo hinkwaswo ma tshinele. Hikokwalaho, hlutekani emianakanyweni, naswona mi xalamuka eswikhongelweni. Ku tlula hinkwaswo, rhandzanani hi rirhandzu ro enta, hikuva rirhandzu ri funengeta swidyoho swo tala.” (1 Petro 4:7, 8) Swa olova swinene ku pfumelela ku nga hetiseki ka vanhu—ka vanhu van’wana ni ka hina—ku nghena etimbilwini ni le mianakanyweni ya hina ivi ku va swihinga, swikhunguvanyiso. Sathana u ku tiva kahle ku tsana loku ka vanhu. Maendlelo man’wana yakwe ya vuxisi i ku vanga ku avana kutani a hlula hakona. Hikokwalaho, hi fanele hi hatla hi funengeta swidyoho swo tano hi ku kombisa rirhandzu lerikulu eka un’wana ni un’wana kutani hi nga “nyiki Diyavulosi ndhawu.”—Vaefesa 4:25-27.
(1 Petro 4:9) Kombisanani malwandla, mi nga dzumadzumi.
Ku Kombisa Malwandla Swi Tisa Ntsako!
2 Loko Petro a vulavula hi swin’wana leswi a swi ta va pfuna u va khutaze a ku: “Kombisanani malwandla.” (1 Pet. 4:9) Rito “malwandla,” hi Xigriki ri vula “ku rhandza kumbe ku va ni musa eka vanhu lava u nga va tiveki.” Hambiswiritano, xiya leswaku Petro u khutaze vamakwavo wakwe va Vakreste leswaku va ‘kombisana’ malwandla. Xana ku kombisana malwandla a swi ta va pfuna njhani?
3 A swi ta endla leswaku va va ni vun’we. Ku vuriwa yini hi wena? Xana u tshame u rhambiwa ekaya ra un’wana? Xana wa wu tsundzuka nkarhi wolowo wo tsakisa? Loko u rhambe un’wana evandlheni a ta ekaya ra wena, xana a swi byi tiyisanga vuxaka bya n’wina? Ku kombisa vamakwerhu malwandla swi endla leswaku hi va tiva kahle. Vakreste va le nkarhini wa Petro a va fanele va va ni vun’we tanihi leswi swiyimo a swi ya swi tika. Swi tano ni le ka Vakreste lava hanyaka ‘emasikwini lawa yo hetelela.’—2 Tim. 3:1.
Endla Ndzavisiso
(1 Petro 3:19, 20) Loko a ri exiyin’weni lexi u tlhele a khoma ndlela yakwe a ya chumayela mimoya leyi nga ekhotsweni, 20 leyi khale a yi nga yingisi loko Xikwembu xa ha rindzile hi ku lehisa mbilu emasikwini ya Nowa, loko ka ha akiwa ngalava, leyi vanhu va nga ri vangani, ku nga mimoya-xiviri ya nhungu, va ponisiweke ha yona ematini.
Swivutiso Swa Vahlayi
Bibele yi vula leswaku Yesu u “[chumayele] mimoya leyi nga ekhotsweni.” (1 Pet. 3:19) Xana leswi swi vula yini?
▪ Muapostola Petro u vule leswaku mimoya leyi hi “leyi khale a yi nga yingisi loko Xikwembu xa ha rindzile hi ku lehisa mbilu emasikwini ya Nowa.” (1 Pet. 3:20) Swi le rivaleni leswaku Petro a a kombetela eka swivumbiwa swa moya leswi hlawuleke ku xandzuka na Sathana. Yudha u vulavule hi tintsumi leti “nga hlayisangiki xiyimo xa tona xo sungula kambe ti fularheleke vutshamo bya tona lebyi faneleke,” a vula leswaku Xikwembu xi “ti bohe hi timpecana leti nga riki na makumu emunyameni lowukulu, [xi] ti vekela vuavanyisi bya siku lerikulu.”—Yudha 6.
Swivumbiwa swa moya a swi yingisanga enkarhini wa Nowa hi ndlela yihi? Ku nga si fika Ndhambi, mimoya leyo homboloka yi tihundzule vanhu—ku nga nchumu lowu a ku nga ri xikongomelo xa Xikwembu. (Gen. 6:2, 4) Ku tlula kwalaho, tintsumi teto leti veke ni vuxaka bya rimbewu ni vavasati a ti endla nchumu lowu nga riki wa ntumbuluko. Xikwembu a xi tumbuluxanga swivumbiwa swa moya leswaku swi endla vuxaka bya rimbewu ni vavasati. (Gen. 5:2) Tintsumi leti to homboloka leti nga yingisangiki ti ta lovisiwa hi nkarhi lowu faneleke wa Xikwembu. Hilaha Yudha a vuleke hakona, sweswi ti le ‘munyameni lowukulu’ ku nga khotso ra moya.
Yesu u yi chumayele rini “mimoya leyi [leyi] nga ekhotsweni” naswona u yi chumayele njhani? Petro u tsale leswaku leswi swi humelele endzhaku ka loko Yesu a ta va ‘a hanyisiwe a ri wa moya.’ (1 Pet. 3:18, 19) Nakambe xiya leswaku, Petro u vula leswaku Yesu u ‘chumayerile.’ Rito leri Petro a ri tirhiseke ri kombisa leswaku ku chumayela koloko ku endleke a nga si tsala papila ra yena ro sungula. Kutani, swi tikomba onge endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile eku feni, u tivise mimoya yoleyo yo homboloka malunghana ni nxupulo lowu wu yi fanelaka lowu yi nga ta xupuriwa ha wona. Ku chumayela koloko a ku nga yi nyiki ntshembo. A ku ri ku chumayela ka vuavanyisi. (Yon. 1:1, 2) Loko Yesu a kombise ripfumelo a tlhela a tshembeka ku fikela loko a fa ivi a pfuxiwa eku feni—a kombisa leswaku Diyavulosi a nge n’wi endli nchumu—Yesu a a ri ni xisekelo xo vula vuavanyisi byolebyo.—Yoh. 14:30; 16:8-11.
Yesu u yi chumayele rini “mimoya leyi [leyi] nga ekhotsweni” naswona u yi chumayele njhani? Petro u tsale leswaku leswi swi humelele endzhaku ka loko Yesu a ta va ‘a hanyisiwe a ri wa moya.’ (1 Pet. 3:18, 19) Nakambe xiya leswaku, Petro u vula leswaku Yesu u ‘chumayerile.’ Rito leri Petro a ri tirhiseke ri kombisa leswaku ku chumayela koloko ku endleke a nga si tsala papila ra yena ro sungula. Kutani, swi tikomba onge endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile eku feni, u tivise mimoya yoleyo yo homboloka malunghana ni nxupulo lowu wu yi fanelaka lowu yi nga ta xupuriwa ha wona. Ku chumayela koloko a ku nga yi nyiki ntshembo. A ku ri ku chumayela ka vuavanyisi. (Yon. 1:1, 2) Loko Yesu a kombise ripfumelo a tlhela a tshembeka ku fikela loko a fa ivi a pfuxiwa eku feni—a kombisa leswaku Diyavulosi a nge n’wi endli nchumu—Yesu a a ri ni xisekelo xo vula vuavanyisi byolebyo.—Yoh. 14:30; 16:8-11.
Enkarhini lowu taka, Yesu u ta boha Sathana ni tintsumi toleto a va hoxa ekheleni ro enta. (Luka 8:30, 31; Nhlav. 20:1-3) Ku fikela enkarhini wolowo, tintsumi leti leti nga yingisangiki ti le munyameni wa moya lowukulu naswona ti ta loviseriwa makumu.—Nhlav. 20:7-10.
(1 Petro 4:6) Entiyisweni, hikwalaho ka xikongomelo lexi mahungu lamanene ma vuriwile ni le ka lava feke, leswaku va avanyisiwa hi tlhelo ra nyama hi ku ya hi langutelo ra vanhu kambe va hanya hi tlhelo ra moya hi ku ya hi langutelo ra Xikwembu.
Tinhla-nkulu Leti Humaka Eka Papila Ra Yakobo Ni Mapapila Ya Petro
4:6—I vamani “lava feke” lava ‘mahungu lamanene ma vuriweke’ eka vona? Lava hi lava a va ‘file eswivini ni le swidyohweni swa vona’ kumbe lava a va nga ri na vuxaka na Yehovha, loko va nga si twa mahungu lamanene. (Efe. 2:1) Kambe, endzhaku ka loko va pfumele leswi mahungu lamanene ma swi vulaka va sungule “ku hanya” hikuva se a va ri ni vuxaka na Yehovha.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(1 Petro 3:8-22) Xo hetelela, hinkwenu ka n’wina vanani ni mianakanyo leyi fanaka, mi kombisa ntlhaveko wa xinakulobye, mi va ni xinakulobye xa vumakwerhu, mi va ni ntsetselelo lowukulu, mi titsongahata emianakanyweni, 9 mi nga tlheriseli swo biha hi swo biha kumbe ku tseketsela hi ku tseketsela, kambe, ku ri na sweswo, katekisani, hikuva mi vitaneriwe endleleni leyi, leswaku mi ta dya ndzhaka ya nkateko. 10 Hikuva, “loyi a rhandzaka vutomi ni ku vona masiku lamanene, a a sivele ririmi rakwe eka leswo biha ni milomu yakwe yi nga vulavuli vuxisi, 11 kambe a a fularhele leswo biha kutani a endla leswi nga swinene; a a lave ku rhula, a ku landzelela. 12 Hikuva mahlo ya Yehovha ma le ka lavo lulama, naswona tindleve ta yena ti yingisela swikombelo swa vona; kambe xikandza xa Yehovha xi nyenya lava endlaka swilo swo biha.” 13 Kunene, i mani munhu la nga ta mi vavisa loko mi hisekela leswi nga swinene? 14 Kambe, hambiloko mi xaniseka hikwalaho ka ku lulama, ma tsaka. Hambiswiritano, leswi va swi chavaka mi nga swi chavi, naswona mi nga karhateki. 15 Kambe kwetsimisani Kreste tanihi Hosi etimbilwini ta n’wina, nkarhi hinkwawo mi lunghekela ku tihlamulela emahlweni ka mani na mani la lavaka ku tiva hi ta ntshembo lowu mi nga na wona, kambe mi swi endla hi moya wo rhula ni xichavo lexi enteke. 16 Hlayisani ripfalo lerinene, leswaku eka swilo leswi va mi lumbetaka ha swona va khomiwa hi tingana lava solaka ku tikhoma ka n’wina lokunene mayelana na Kreste. 17 Hikuva swa antswa ku xaniseka hikwalaho ka ku endla leswinene, loko ku rhandza ka Xikwembu ku lava sweswo, ku ri ni ku xaniseka hikwalaho ka ku endla swo biha. 18 Phela, hambi Kreste u fe kan’we swi helela kwalaho malunghana ni swidyoho, munhu la lulameke a fela lava nga lulamangiki, leswaku a mi kongomisa eka Xikwembu, yena loyi a dlayiweke a ri wa nyama, kambe a hanyisiweke a ri wa moya. 19 Loko a ri exiyin’weni lexi u tlhele a khoma ndlela yakwe a ya chumayela mimoya leyi nga ekhotsweni, 20 leyi khale a yi nga yingisi loko Xikwembu xa ha rindzile hi ku lehisa mbilu emasikwini ya Nowa, loko ka ha akiwa ngalava, leyi vanhu va nga ri vangani, ku nga mimoya-xiviri ya nhungu, va ponisiweke ha yona ematini. 21 Leswi yelanaka ni leswi na swona swa mi ponisa sweswi, ku nga nkhuvulo, (hayi ku susa thyaka ra nyama, kambe ku kombela ripfalo lerinene eka Xikwembu,) hi ku pfuxiwa ka Yesu Kreste eka lava feke. 22 U le vokweni ra xinene ra Xikwembu, hikuva u khome ndlela a ya etilweni; naswona tintsumi, valawuri ni vaungameri va vekiwe ehansi ka yena.
OCTOBER 28–NOVEMBER 3
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | 2 Petro 1-3
‘Tshamani Mi Ri Karhi Mi Tsundzuka Vukona Bya Siku Ra Yehovha’
(2 Petro 3:9, 10) Yehovha a nga nonoki malunghana ni xitshembiso xa yena, hilaha vanhu van’wana va ehleketaka hakona leswaku i ku nonoka, kambe u mi lehisela mbilu hikuva a nga naveli leswaku ku lova ni un’we kambe u navela leswaku hinkwenu mi hundzuka. 10 Kambe siku ra Yehovha ri ta ta ku fana ni khamba, leri ha rona matilo ma nga ta hundza hi huwa leyi chavisaka, kambe swiaki swa wona leswi nga ta hisa ngopfu swi ta n’oka, naswona misava ni mintirho leyi nga eka yona swi ta yimburiwa.
Yehovha U Ta Endla “Leswaku Ku Endliwa Vululami”
11 Kambe, hi fanele hi xi twisisa njhani xitiyisekiso xa Yesu xa leswaku Yehovha u ta endla leswaku ku endliwa vululami “hi ku hatlisa”? Rito ra Xikwembu ri kombisa leswaku ‘hambileswi Yehovha a lehisaka mbilu,’ u ta tisa vululami hi ku hatlisa loko nkarhi wu fikile. (Luka 18:7, 8; 2 Petro 3:9, 10) Loko ku fike Ndhambi hi nkarhi wa Nowa, vanhu vo homboloka va herisiwile hi ku hatlisa. Hilaha ku fanaka, hi nkarhi wa Lota loko ndzilo wu nile hi le tilweni, vanhu vo homboloka va lovisiwile. Yesu u te: “Swi ta va tano esikwini leri N’wana wa munhu a nga ta hlavuteriwa ha rona.” (Luka 17:27-30) Vanhu vo homboloka va ta tlhela va weriwa hi “ndzoviso wa xitshuketa.” (1 Vatesalonika 5:2, 3) Hi nga tiyiseka hakunene leswaku Yehovha a nge tshiki misava ya Sathana yi hambeta yi va kona ku tlula nkarhi lowu a yi vekeleke wona.
(2 Petro 3:11, 12) Leswi swilo leswi hinkwaswo swi nga ta n’oka, n’wina mi fanele mi va vanhu va muxaka muni hi tlhelo ra swiendlo swo kwetsima swa ku tikhoma ni swiendlo swa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, 12 mi ri karhi mi rindzela ni ku hamba mi tsundzuka vukona bya siku ra Yehovha, leri ha rona matilo ma nga ta hela hi ku tshwa naswona swiaki swa wona leswi hisaka ngopfu swi nga ta n’oka!
“Siku Lerikulu Ra Yehovha Ri Le Kusuhi”
18 A swi hlamarisi leswi muapostola Petro a hi tsundzuxaka leswaku hi hamba hi tsundzuka “vukona bya siku ra Yehovha”! Hi nga swi endlisa ku yini sweswo? Ndlela yin’wana i ku endla “swiendlo swo kwetsima swa ku tikhoma ni swiendlo swa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu.” (2 Petro 3:11, 12) Ku tshama hi khomekile emintirhweni yo tano swi ta hi pfuna leswaku hi ku langutela hi mahlo-ngati ku fika ka “siku ra Yehovha.” Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke va ku “ku hamba mi tsundzuka,” hi ku kongoma ri vula ku “hatlisisa.” A hi nge swi koti ku hatlisisa nkarhi lowu seleke kukondza ku fika siku ra Yehovha. Kambe, tanihi leswi hi rindzeleke siku rero, nkarhi wu ta tikomba wu hatlisa swinene loko hi khomekile entirhweni wa Xikwembu.—1 Vakorinto 15:58.
Endla Ndzavisiso
(2 Petro 1:19) Xisweswo hi ni rito ra vuprofeta leri tiyisekisiweke swinene; naswona mi endla kahle loko mi nyikela nyingiso eka rona ku fana ni le ka rivoni leri voningaka endhawini ya munyama, kukondza ku va vurhonga, kutani nyeleti ya nimixo yi tsuvuka etimbilwini ta n’wina.
Tinhla-nkulu Leti Humaka Eka Papila Ra Yakobo Ni Mapapila Ya Petro
1:19—I mani “nyeleti ya nimixo,” u tsuvuka rini naswona hi swi tivisa ku yini leswaku leswi swi humelerile? “Nyeleti ya nimixo” i Yesu Kreste loko se a ri Hosi ya Mfumo wa Xikwembu. (Nhlav. 22:16) Hi 1914, Yesu u tsuvukile eka swivumbiwa hinkwaswo a va Hosi leyi nga Mesiya, a twarisa ku sungula ka siku lerintshwa. Ku hundzuriwa ku endle leswaku ku vangamisiwa ka Yesu ni matimba ya Mfumo swi tiveka ka ha ri emahlweni kutani swi kandziyisa ku tshembeka ka rito ra Xikwembu ra vuprofeta. Ku nyikela nyingiso eka rito rero ku voningela timbilu ta hina kutani ha tiyiseka leswaku Nyeleti ya Nimixo yi tsuvukile.
(2 Petro 2:4) Kunene, loko Xikwembu xi nga tshikanga ku xupula tintsumi leti dyoheke, kambe, hi ku ti hoxa eThatharasi, xi ti nyiketa emigodini ya munyama lowukulu leswaku ti hlayiseriwa vuavanyisi.
Tinhla-nkulu Leti Humaka Eka Papila Ra Yakobo Ni Mapapila Ya Petro
2:4“Thatharasi” i yini naswona tintsumi leti xandzukeke ti hoxiwe rini kona? Thatharasi i xiyimo lexi fanaka ni khotso laha ku pfaleriwaka swivumbiwa swa moya ntsena ku nga ri vanhu va nyama. I xiyimo xa munyama lowukulu wa mianakanyo malunghana ni swikongomelo swa Xikwembu. Swivumbiwa leswi nga le Thatharasi a swi na ntshembo wa vumundzuku. Xikwembu xi hoxe tintsumi leti nga yingisangiki eThatharasi esikwini ra Nowa, naswona ti ta tshama eka xiyimo xexo xo tsongahatiwa kukondza ti herisiwa.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(2 Petro 1:1-15) Simoni Petro, hlonga tlhelo muapostola wa Yesu Kreste, eka lava kumeke ripfumelo, lava nga ni lunghelo leri ringanaka ni ra hina, hi ku lulama ka Xikwembu xa hina ni Muponisi Yesu Kreste: 2 Onge mi nga engeteleriwa musa lowu nga faneriwiki ni ku rhula hi vutivi lebyi kongomeke mayelana ni Xikwembu na Yesu Hosi ya hina, 3 hikwalaho ka leswi matimba ya vukwembu bya xona ma hi nyikeke mahala swilo hinkwaswo leswi nga mayelana ni vutomi ni ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, hi vutivi lebyi kongomeke mayelana ni loyi a hi vitaneke hi ku vangama ni vunene. 4 Hi swilo leswi u hi nyike mahala switshembiso swa nkoka ni leswinene ngopfu, leswaku ha swona mi averiwa xiyimo xa vukwembu, tanihi leswi mi balekeleke ku onhaka loku nga emisaveni, loku vangiwaka hi ku navela ko biha. 5 Ina, hikwalaho ka sweswo, leswi mi angulaka hi ku endla matshalatshala hinkwawo ya ku gingiriteka, eripfumelweni ra n’wina engetelani vunene, evuneneni bya n’wina vutivi, 6 evutivini bya n’wina ku tikhoma, eku tikhomeni ka n’wina ku tiyisela, eku tiyiseleni ka n’wina ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, 7 eku tinyiketeleni ka n’wina loku nga ni vukwembu xinakulobye xa vumakwenu, eka xinakulobye xa n’wina xa vumakwenu rirhandzu. 8 Hikuva loko swilo leswi swi va kona eka n’wina swi tlhela swi khapakhapa, swi ta endla leswaku mi nga vi lava tsaneke kumbe lava nga vekiki mihandzu malunghana ni vutivi lebyi kongomeke lebyi khumbaka Hosi ya hina Yesu Kreste. 9 Hikuva mani na mani la nga riki na swona swilo leswi, u fe mahlo, u pfala mahlo ya yena leswaku ma nga voni ku vonakala, naswona u rivale leswaku u tshame a basisiwa swidyoho swakwe swa khale swinene. 10 Hikwalaho ka leswi, vamakwerhu, endlani hinkwaswo leswi mi nga swi kotaka hilaha ku engetelekeke leswaku mi ku tiyisekisa hi xin’wina ku vitaniwa ni ku hlawuriwa ka n’wina; hikuva loko mi tama mi endla swilo leswi a mi nge tshuki mi khunguvanyeka mi wa hambi rini. 11 Entiyisweni, hi ku endla leswi mi ta hoyozeriwa swinene emfun’weni lowu nga heriki wa Hosi tlhelo Muponisi wa hina Yesu Kreste. 12 Hikwalaho ka sweswo, ndzi ta tshamela ku mi tsundzuxa nkarhi hinkwawo hi swilo leswi, hambileswi mi swi tivaka naswona mi yimeke mi tiya entiyisweni lowu nga kona eka n’wina. 13 Kambe ndzi swi teka swi lulamile ku mi pfuxa hi ndlela ya ku mi tsundzuxa, ntsena loko ndzi ri etabernakeleni leyi, 14 hilaha ndzi tivaka hakona leswaku tabernakela ya mina yi ta susiwa ku nga ri khale, kukota leswi na yona Hosi ya hina Yesu Kreste a ndzi kombiseke. 15 Kutani ndzi ta endla hinkwaswo leswi ndzi nga swi kotaka nkarhi wun’wana ni wun’wana leswaku mi kota ku tivulavulela hi swilo leswi, loko ndzi fambile.