Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
DECEMBER 2-8
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | NHLAVUTELO 7-9
“Ntshungu Lowukulu, Lowu Ku Nga Riki Na Munhu La Kotaka Ku Wu Hlaya Wu Katekisiwe Hi Yehovha”
(Nhlavutelo 7:9) Endzhaku ka swilo leswi ndzi languta, kutani waswivo, a ku ri ni ntshungu lowukulu, lowu a ku nga ri na munhu la kotaka ku wu hlaya, wu huma eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato, wu yime emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana, wu ambale tinguvu to leha to basa; wu tamele marhavi ya micindzu emavokweni ya wona.
it-1-E 997 ¶1
Ntshungu Lowukulu
Leswi swi endla hi tivutisa: Loko ku ve lava “ntshungu lowukulu” i vanhu lava nga ta ponisiwa naswona va tshama laha misaveni, swi nga endlekisa ku yini leswaku va ‘yima emahlweni ka xiluvelo xa Xikwembu ni le mahlweni ka Xinyimpfana’? (Nhl 7:9) Rito ku ‘yima’ ri pfa ri tirhisiwa eBibeleni ku komba ku tsakeriwa kumbe ku amukeriwa hi munhu kumbe hi ntlawa lowu yimeke. (Ps 1:5; 5:5; Swiv 22:29; Lk 1:19) Entiyisweni, eka ndzima leyi hundzeke ya Nhlavutelo, “tihosi ta misava ni lava va swiyimo swa le henhla ni tindhuna ta nyimpi ni vafuwi ni lava va matimba ni mahlonga hinkwawo ni vanhu hinkwavo lava ntshunxekeke” ku vuriwa leswaku va lava ku ti “fihla emahlweni ka xikandza xa Loyi a tshameke exiluvelweni ni le ka vukarhi bya Xinyimpfana, hikuva siku lerikulu ra vukarhi bya vona ri fikile, kutani i mani loyi a nga kotaka ku ri yimela?” (Nhl 6:15-17; ringanisa na Lk 21:36.) Swi le rivaleni ku “ntshungu lowukulu” wu vumbiwa hi lava tiyiseleke mikarhi yo tika ni lava “yimeke” tanihi leswi va amukeriweke hi Xikwembu ni Xinyimpfana.
(Nhlavutelo 7:14) Hiloko ndzi n’wi byela xikan’we ndzi ku: “Hosi yanga, hi wena u tivaka.” Kutani a ku eka mina: “Lava hi lava humaka enhlomulweni lowukulu, naswona va hlantswe tinguvu ta vona to leha va ti endla to basa hi ngati ya Xinyimpfana.
it-2-E 1127 ¶4
Nhlomulo
Endzhaku ka malembe yo tala Yerusalema yi lovisiwile, loko ku vulavuriwa hi ntshungu lowukulu wa vanhu lava humaka eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo, muapostola Yohane u byeriwe leswi: “Lava hi lava humaka enhlomulweni lowukulu.” (Nhl 7:13, 14) Leswi ntshungu lowukulu wu ‘humaka eka nhlomulo lowukulu’ swi vula leswaku wu ponile. Leswi swi tiyisekisiwa hi marito lama nga eka Mintirho 7:9, 10: “Xikwembu a xi ri na [Yosefa], naswona xi n’wi kutsurile emahlomulweni yakwe hinkwawo.” Ku va Yosefa a kutsuriwile emahlomulweni a swi vuli swona leswaku a a nga swi koti ku tiyisela mahlomulo hinkwawo lawa a a langutana na wona.
(Nhlavutelo 7:15-17) Hi yona mhaka leyi va nga emahlweni ka xiluvelo xa Xikwembu; va xi endlela ntirho wo kwetsima nhlikanhi ni vusiku etempeleni ya xona; kutani Loyi a tshameke exiluvelweni u ta vamba ntsonga wa yena ehenhla ka vona. 16 A va nge he twi ndlala kumbe torha nikatsongo, naswona dyambu a ri nge he va hisi nikatsongo hambi wu ri mumu lowu vavulaka, 17 hikuva Xinyimpfana, lexi nga exikarhi ka xiluvelo, xi ta va risa, xi va kongomisa eminseledyaneni ya mati ya vutomi. Kutani Xikwembu xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona.”
it-1-E 996-997
Ntshungu Lowukulu
Xivumbeko Xa Wona. Ndlela leyi hi nga vonaka “ntshungu lowukulu” ha yona yi hlamuseriwe kahle eka Nhlavutelo ndzima 7 swin’we ni le ka tindzimana tin’wana. Nhlavutelo 7:15-17 yi ri, Xikwembu xi ‘ta vamba ntsonga wa xona ehenhla ka vona,’ xi va kongomisa “eminseledyaneni ya mati ya vutomi,” naswona Xikwembu “xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona.” Eka Nhlavutelo 21:2-4 hi kuma mhaka leyi fanaka: “Ntsonga wa Xikwembu wu le vanhwini,” xi ta “sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona” naswona “rifu a ri nge he vi kona.” Xivono lexi, a xi vulavuli hi swivumbiwa swa le tilweni, laha ‘Yerusalema Lowuntshwa, wu xikaka wu huma kona,’ kambe xi vulavula hi swivumbiwa swa laha misaveni.
Endla Ndzavisiso
(Nhlavutelo 7:1) Endzhaku ka sweswo ndzi vona tintsumi ta mune ti yime etinhleni ta mune ta misava, ti khome timheho ta mune ta misava swi tiya, leswaku ku nga vi na mheho leyi hungelaka emisaveni kumbe elwandle kumbe emurhini wun’wana ni wun’wana.
Ku Fungha Israyele Wa Xikwembu
4 Handle ko kanakana, tintsumi leti ta mune ti yimela mintlawa ya mune ya tintsumi, leti Yehovha a ti tirhisaka ku sivela ku tisiwa ka vuavanyisi kukondza ku fika nkarhi lowu vekiweke. Loko tintsumi teto ti tshika timheho teto ta vukarhi bya Xikwembu ti hunga hi nkarhi wun’we ti huma en’walungwini, edzongeni, evuxeni ni le vupela-dyambu, ndzoviso wu ta va lowukulu. Swi ta va swi fana ni nkarhi lowuya Yehovha a tirhiseke mimoya leya mune ku hangalasa Vaelami va khale, a va chavisa a tlhela a va lovisa, kambe enkarhini lowu swi ta va hi ndlela leyi chavisaka ngopfu. (Yeremiya 49:36-38) Xi ta va xihuhuri lexikulu lexi onhaka ku tlula “xidzedze” lexi Yehovha a loviseke tiko ra Amoni ha xona. (Amosi 1:13-15) Ku hava xiphemu xa nhlengeletano ya Sathana emisaveni lexi nga ta kota ku tiyisela esikwini ra vukarhi bya Yehovha, loko a lwela vuhosi byakwe hilaha ku nga heriki.—Pisalema 83:15, 18; Esaya 29:5, 6.
(Nhlavutelo 9:11) Ti ni hosi, ku nga ntsumi ya khele ro enta. Hi Xiheveru vito ra yona yi vuriwa Abadoni, kambe hi Xigriki vito ra yona i Apoliyoni.
it-1-E 12
Abadoni
Abadoni, ntsumi ya khele ro enta—i mani?
Eka Nhlavutelo 9:11, rito leri nge “Abadoni” ri tirhisiwa tanihi vito ra “ntsumi ya khele ro enta.” Vito rin’wana ra Xigriki leri nge Apoliyoni ri vula “Mulovisi.” Kwalomu ka va 1800 ku endliwe matshalatshala ku kombisa leswaku marito lawa ya vuprofeta ma hetiseka eka Vespasian, Muhammad na Napoleon naswona tintsumi a ti tekiwa tanihi leti humaka eka “Sathana.” Hambiswiritano eka Nhlavutelo 20:1-3 ntsumi leyi nga ni “xilotlelo xa khele ro enta” yi hlamuseriwa tanihi muyimeri wa Xikwembu etilweni naswona a yi humi eka “Sathana,” kutani yi ta boha Sathana yi n’wi lahlela ekheleni. The Interpreter’s Bible loko yi vulavula hi Nhlavutelo 9:11 yi ri: “Abadoni a hi ntsumi ya Sathana kambe i ya Xikwembu, leyi endlaka ntirho wo lovisa lowu Xikwembu xi yi kombeleke leswaku yi wu endla.”
Eka matsalwa ya Xiheveru lawa hi ma kambisiseke, ma swi veka erivaleni leswaku avad.dohn yi fanisiwa ni sirha na rifu. Eka Nhlavutelo 1:18 hi kuma leswaku Yesu Kreste u vula leswaku: “Ndza hanya hi masiku ni masiku, naswona ndzi ni swilotlelo swa rifu ni swa Hayidesi.” Matimba lawa a nga na wona eka khele ro enta ma kombisiwe eka Luka 8:31. U ni matimba yo lovisa naswona a nga swi kota ku lovisa Sathana, vumbhoni bya sweswo byi kumeka eka Vaheveru 2:14, leyi vulaka leswaku Yesu u nyikele hi ngati ni miri wakwe “leswaku hi rifu rakwe a ta herisa la nga ni tindlela to vanga rifu, ku nga Diyavulosi.” Eka Nhlavutelo 19:11-16 u hlamuseriwa tanihi muyimeri wa Xikwembu loyi a hlawuriweke leswaku a va Mulovisi.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Nhlavutelo 7:1-12) Endzhaku ka sweswo ndzi vona tintsumi ta mune ti yime etinhleni ta mune ta misava, ti khome timheho ta mune ta misava swi tiya, leswaku ku nga vi na mheho leyi hungelaka emisaveni kumbe elwandle kumbe emurhini wun’wana ni wun’wana. 2 Kutani ndzi vona ntsumi yin’wana yi tlhandluka yi ta hi le vuhuma-dyambu, yi ri ni mfungho wa Xikwembu lexi hanyaka; hiloko yi huwelela hi rito lerikulu eka tintsumi ta mune leti pfumeleriweke ku onha misava ni lwandle, 3 yi ku: “Mi nga onhi misava kumbe lwandle kumbe mirhi, ku fikela loko hi ta va hi funghe mahlonga ya Xikwembu xa hina emimombyeni ya wona.” 4 Kutani ndzi twa nhlayo ya lava funghiweke, va 144000, lava funghiweke eka nyimba yin’wana ni yin’wana ya vana va Israyele: 5 Va nyimba ya Yuda ku funghiwe 12000; va nyimba ya Ruveni 12000; va nyimba ya Gadi 12000; 6 va nyimba ya Asere 12000; va nyimba ya Neftali 12000; va nyimba ya Manase 12000; 7 va nyimba ya Simiyoni 12000; va nyimba ya Levhi 12000; va nyimba ya Isakara 12000; 8 va nyimba ya Zebuloni 12000; va nyimba ya Yosefa 12000; va nyimba ya Benjamini ku funghiwe 12000. 9 Endzhaku ka swilo leswi ndzi languta, kutani waswivo, a ku ri ni ntshungu lowukulu, lowu a ku nga ri na munhu la kotaka ku wu hlaya, wu huma eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato, wu yime emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana, wu ambale tinguvu to leha to basa; wu tamele marhavi ya micindzu emavokweni ya wona. 10 Kutani wu huwelela hi rito lerikulu wu phikelela, wu ku: “Ku ponisiwa hi ku kolota Xikwembu xa hina, lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana.” 11 Kutani tintsumi hinkwato a ti yime ti rhendzela xiluvelo ni vakulu ni swivumbiwa leswi hanyaka swa mune, hiloko va wa hi swikandza swa vona emahlweni ka xiluvelo va gandzela Xikwembu, 12 va ku: “Amen! Ku dzuneka ni ku vangama ni vutlhari ni ku nkhensa ni ku xiximiwa ni matimba ni ntamu a swi ve eka Xikwembu xa hina hi masiku ni masiku. Amen.”
DECEMBER 9-15
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | NHLAVUTELO 10-12
“Timbhoni Timbirhi Ti Dlayiwile Ti Tlhela Ti Pfuxiwa”
(Nhlavutelo 11:3) Kutani ndzi ta vanga leswaku timbhoni ta mina timbirhi ti profeta masiku ya 1260 ti ambale tinguvu to khwaxa.”
Swivutiso Swa Vahlayi
I vamani timbhoni timbirhi leti ku vulavuriwaka ha tona eka Nhlavutelo ndzima 11?
Nhlavutelo 11:3 yi vulavula hi timbhoni timbirhi leti a ti ta profeta ku ringana masiku ya 1 260. Tindzimana leti landzelaka ti vula leswaku xivandzana a xi ta “ti hlula, xi ti dlaya.” Kambe endzhaku ka “masiku manharhu ni hafu,” timbhoni letimbirhi a ti ta pfuxiwa eku feni, ku nga mhaka leyi a yi ta hlamarisa vanhu hinkwavo lava a va hlalerile.—Nhlav. 11:7, 11.
I vamani timbhoni letimbirhi? Mongo wa rungula leri wu hi pfuna leswaku hi kota ku ti tiva. Xo sungula, hi byeriwa leswaku ti “fanekiseriwa hi mirhi yimbirhi ya mitlhwari ni swo tlhoma timboni swimbirhi.” (Nhlav. 11:4) Leswi swi hi tsundzuxa hi xo tlhoma rivoni ni mitlhwari yimbirhi, leswi ku vulavuriwaka ha swona eka vuprofeta bya Zakariya. Mitlhwari leyi a yi fanekisela “vatotiwa vambirhi,” ku nga Ndhuna-nkulu Zerubabele ni Muprista Lonkulu Yoxuwa, “lava va yimeke etlhelo ka Hosi ya misava hinkwayo.” (Zak. 4:1-3, 14) Xa vumbirhi, ku hlamuseriwa leswaku timbhoni letimbirhi ti endla masingita yo fana ni lawa ma endliweke hi Muxe na Eliya.—Ringanisa na Nhlavutelo 11:5, 6 na Tinhlayo 16:1-7, 28-35 na 1 Tihosi 17:1; 18:41-45.
Hi kwihi ku yelana loku nga kona eka swiendlakalo leswimbirhi? Eka xiendlakalo ha xin’we, rungula ra kona ri vulavula hi vatotiwa va Xikwembu lava rhangeleke enkarhini wo tika wa ku ringiwa. Hikwalaho loko ku hetiseka Nhlavutelo ndzima 11, vamakwavo lava totiweke lava rhangeleke enkarhini wa ku simekiwa ka Mfumo wa Xikwembu etilweni hi 1914, va chumayele va “ambale tinguvu to khwaxa” ku ringana malembe manharhu ni hafu.
Loko vatotiwa lava va heta ku chumayela va ambale tinguvu to khwaxa, va dlayiwile hi ndlela yo fanekisela loko va pfaleriwe ekhotsweni ku ringana nkarhi wo koma, lowu a wu fanekisela masiku manharhu ni hafu. Ntirho wo chumayela a wu yimisiwile hi ku ya hi valala va vanhu va Xikwembu, leswi va endleke va tsaka swinene.—Nhlav. 11:8-10.
Hambiswiritano, hi ku pfumelelana ni marito ya vuprofeta, loko ku hela masiku manharhu ni hafu, timbhoni letimbirhi ti pfuxiwile eku feni. Vatotiwa lava va ntshunxiwe ekhotsweni naswona lava tshameke va tshembekile va nyikiwe ntirho wo hlawuleka hi Xikwembu hi ku tirhisa Hosi ya vona, Yesu Kreste. Hi 1919 va hlawuriwe leswaku va va “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” leswaku va khathalela swilaveko swa moya swa vanhu va Xikwembu emasikwini lawa yo hetelela.—Mat. 24:45-47; Nhlav. 11:11, 12.
Lexi tsakisaka, Nhlavutelo 11:1, 2 yi kombisa leswaku swiendlakalo leswi a swi fambisana ni nkarhi lowu tempele ya moya a yi ta pimiwa ha wona. Malakiya ndzima 3 yi vulavula hi ku kamberiwa loku fanaka ka tempele ya moya, loku landzeriweke hi nkarhi wo basisiwa. (Mal. 3:1-4) Ku kamberiwa loku ni ku basisiwa swi teke nkarhi wo tanihi kwihi? Ku sukele hi 1914 ku ya hela eku sunguleni ka 1919. Nkarhi lowu wu katsa masiku ya 1 260 (tin’hweti ta 42) ni masiku manharhu ni hafu yo fanekisela lawa ku vulavuriwaka ha wona eka Nhlavutelo ndzima 11.
Ha tsaka swinene leswi Yehovha a hleleke leswaku ku va ni ntirho lowu wo basisiwa hi tlhelo ra moya leswaku a basisa vanhu vo hlawuleka leswaku va endla mintirho leyinene! (Tito 2:14) Ku tlula kwalaho, ha xi tlangela xikombiso lexi vekiweke hi vatotiwa vo tshembeka lava rhangeleke enkarhini wolowo wo kamberiwa kutani va yimela timbhoni timbirhi to fanekisela.
(Nhlavutelo 11:7) Loko ti hetile ku nyikela vumbhoni, xivandzana lexi tlhandlukaka xi huma ekheleni ro enta xi ta lwa nyimpi na tona, xi ti hlula, xi ti dlaya.
(Nhlavutelo 11:11) Kutani endzhaku ka masiku manharhu ni hafu moya wa vutomi lowu humaka eka Xikwembu wu nghena eka vona, hiloko va yima hi milenge ya vona, lava va va vonaka va weriwa hi ku chava lokukulu.
Endla Ndzavisiso
(Nhlavutelo 10:9, 10) Hiloko ndzi ya eka ntsumi ndzi yi byela leswaku yi ndzi nyika buku-nsongwa leyitsongo. Kutani yi ku eka mina: “Yi teke u yi dya hinkwayo, yi ta endla khwiri ra wena ri bava, kambe enon’wini wa wena yi ta tsokombela ku fana ni vulombe.” 10 Hiloko ndzi teka buku-nsongwa leyitsongo evokweni ra ntsumi ndzi yi dya hinkwayo, enon’wini wa mina a yi tsokombela ku fana ni vulombe; kambe loko ndzi yi dyile hinkwayo, khwiri ra mina ri bava.
it-2-E 880-881
Bukunsongwa
Nkombiso Wo Fanekisela. Ku na swikombiso swo hlayanyana eBibeleni leswi vulavulaka hi nkombiso wa “bukunsongwa.” Ezekiyele na Zakariya va vone bukunsongwa yi tsariwe matlhelo hinkwawo. Hikwalaho ka leswi buku leyi songiweke leyi tsariweke tlhelo rin’we a yi tirhisiwa ngopfu, ku va yi tsariwe matlhelo mambirhi swi nga ha va swi kombisa ntikelo wa yona, vukulu ni leswaku vuavanyisi lebyi nga tsariwa eka yona i bya nkoka swinene. (Ezk 2:9–3:3; Zk 5:1-4) Eka xivono lexi nga eka Nhlavutelo, loyi a tshameke exiluvelweni u khome bukunsongwa yi lemiwe yi tiya hi swilemo swa nkombo, ku sivela leswaku leswi tsariweke swi nga pfuriwi hi munhu ku kondza Xinyimpfana xa Xikwembu xi yi pfula. (Nhl 5:1, 12; 6:1, 12-14) Yohane u vone xivono, eka xona a a lerisiwa ku dya bukunsongwa. A yi tsokombela hi hala tlhelo a yi bava. Leswi bukunsongwa a yi pfuriwile naswona a yi nga lemiwanga hikwalaho a ku ri nchumu lowu faneleke wu twisisiwa. A yi “tsokombela” eka Yohane leswaku a kuma rungula leri nga eka yona kambe a yi ri na rungula ro bava leri a fanele a ri profeta, hilaha a byeriweke ha kona. (Nhl 10:1-11) Ezekiyele na yena u humeleriwe hi mhaka leyi fanaka hi bukunsongwa leyi a kombisiweke yona leyi eka yona a ku ri ni “tinsimu ta xirilo ni xiviti ni ku kalakala.”—Ezk 2:10.
(Nhlavutelo 12:1-5) Kutani ku vonaka xikombiso lexikulu etilweni, wansati a ambale dyambu, naswona ehansi ka milenge yakwe ku ri ni n’weti, enhlokweni yakwe a ri ni harhi ya tinyeleti ta 12, 2 naswona a a tikile. Kutani a huwelela a ri eku lun’weni kakwe ni maxangu yakwe ya ku veleka. 3 Kavaloko ku vonaka xikombiso xin’wana etilweni, kutani, waswivo, i dragona le-yikulu ya muvala wo tshwuka-xindzilo, yi ri ni tinhloko ta nkombo ni timhondzo ta khume ni swidlodlo swa nkombo etinhlokweni ta yona; 4 ncila wa yona wu koka n’we-xa-nharhu xa tinyeleti ta tilo, kutani yi ti lahlela emisaveni. Hiloko dragona yi yima yi nga suki emahlweni ka wansati loyi a a lava ku veleka, leswaku, loko a veleka, yi mita n’wana wakwe. 5 Kutani a veleka n’wana, wa xinuna, loyi a nga ta risa matiko hinkwawo hi nhonga ya nsimbi. Kavaloko n’wana wakwe a tekeriwa eka Xikwembu ni le xiluvelweni xa xona.
it-2-E 187 ¶7-9
Switlhavi Swa Ku Veleka
Eka xivona xa muapostola Yohane eka Nhlavutelo, u vone wansati wa le tilweni a ri karhi a rila hi ku twa “maxangu yakwe ya ku veleka.” A ku velekiwa “n’wana, wa xinuna, loyi a nga ta risa matiko hinkwawo hi nhonga ya nsimbi.” Ku nga khathariseki ndlela leyi Sathana a a tikarhata ha yona leswaku a n’wi mita, n’wana wakwe u tekeriwe eka Xikwembu ni le xiluvelweni xa xona.’ (Nhl 12:1, 2, 4-6) Loko n’wana a tekiwa hi Xikwembu a swi kombisa leswaku Xikwembu xa n’wi amukela tanihi n’wana wa xona naswona a swi tolovelekile enkarhini wa khale ku yisa n’wana loyi a ha ku velekiwaka eka tatana wa yena leswaku a amukeriwa. Hikwalaho “wansati” i “nsati” wa Xikwembu “Yerusalema wa le henhla,” “mana” wa Kreste ni vamakwavo va yena va moya.—Ga 4:26; Hv 2:11, 12, 17.
“Wansati” wa Xikwembu wa le tilweni a a ta va la hetisekeke naswona a a ta veleka handle ko twa switlhavi swa ku veleka. Switlhavi swa ku veleka a ku ta va swikombiso eka “wansati” swa leswaku se u le kusuhi ni ku veleka.—Nhl 12:2.
A ku ta va mani “n’wana, loyi wa xinuna”? A a ta “risa matiko hinkwawo hi nhonga ya nsimbi.” Leswi swi vuriwe ka ha ri emahlweni eka Pisalema 2:6-9, mayelana ni Hosi ya Xikwembu ya Vumesiya. Kambe Yohane u vone xivono lexi endzhaku ka nkarhi wo leha Yesu a tile emisaveni naswona a file a tlhela a pfuxiwa. Hikwalaho, xivono lexi a xi vonaka xi kombetela eka ku velekiwa ka Mfumo wa vumesiya, lowu a wu ta va emavokweni ya N’wana wa Xikwembu Yesu Kreste, loyi a a ta pfuxiwa eka lava feke, “a tshama evokweni ra xinene ra Xikwembu, ku sukela kwalaho u rindzile, kukondza valala vakwe va va vunavelo bya milenge yakwe.”—Hv 10:12, 13; Ps 110:1; Nhl 12:10.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Nhlavutelo 10:1-11) Kutani ndzi vona ntsumi yin’wana ya matimba yi xika hi le tilweni, yi ambale papa, naswona yi ri ni nkwangulatilo enhlokweni ya yona, xikandza xa yona a xi fana ni dyambu, naswona milenge ya yona a yi fana ni tiphuphu leti pfurhaka, 2 kutani evokweni ra yona a yi tamele buku-nsongwa leyitsongo leyi pfulekeke. Hiloko yi veka nenge wa yona wa xinene elwandle, kambe lowa ximatsi yi wu veka emisaveni, 3 kutani yi huwelela hi rito lerikulu ku fana ni nghala loko yi vomba. Kuteloko yi huwelela, ku dzindza ka tilo ka vunkombo ku humesa marito ya kona. 4 Loko ku dzindza ka matilo ka vunkombo ku vulavula, a ndzi lava ku tsala; kambe ndzi twa rito ri huma etilweni ri ku: “Lemela swilo leswi vuriweke hi ku dzindza ka matilo ka vunkombo, u nga swi tsali.” 5 Hiloko ntsumi leyi ndzi yi voneke yi yime elwandle ni le misaveni yi tlakusela voko ra yona ra xinene etilweni, 6 kutani yi hlambanya hi Loyi a hanyaka hi masiku ni masiku, loyi a tumbuluxeke tilo ni swilo leswi nga eka rona ni misava ni swilo leswi nga eka yona ni lwandle ni swilo leswi nga eka rona, yi ku: “A ku nge he hlweriwi; 7 kambe emasikwini ya ku pfuma ka ntsumi ya vunkombo, loko yi ri kusuhi ni ku yimba mhalamhala ya yona, xihundla xo kwetsima xa Xikwembu hi ku ya hi mahungu lamanene lawa xi ma vuleke eka mahlonga ya xona va nga vaprofeta xi ta hetisisiwa hakunene.” 8 Kutani rito leri ndzi ri tweke ri huma etilweni ri tlhela ri vulavula na mina, ri ku: “Famba, u ya teka buku-nsongwa leyi pfulekeke leyi nga evokweni ra ntsumi leyi yimeke elwandle ni le misaveni.” 9 Hiloko ndzi ya eka ntsumi ndzi yi byela leswaku yi ndzi nyika buku-nsongwa leyitsongo. Kutani yi ku eka mina: “Yi teke u yi dya hinkwayo, yi ta endla khwiri ra wena ri bava, kambe enon’wini wa wena yi ta tsokombela ku fana ni vulombe.” 10 Hiloko ndzi teka buku-nsongwa leyitsongo evokweni ra ntsumi ndzi yi dya hinkwayo, enon’wini wa mina a yi tsokombela ku fana ni vulombe; kambe loko ndzi yi dyile hinkwayo, khwiri ra mina ri bava. 11 Kutani va ku eka mina: “U fanele ku tlhela u profeta malunghana ni vanhu ni matiko ni tindzimi ni tihosi to tala.”
DECEMBER 16-22
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | NHLAVUTELO 13-16
“Mi Nga Rhurhumerisiwi Hi Xivandzana Lexi Chavisaka”
(Nhlavutelo 13:1, 2) Kutani yi yima yi ku tserhe, esaveni ra lwandle. Hiloko ndzi vona xivandzana xi tlhandluka xi huma elwandle, xi ri ni timhondzo ta khume ni tinhloko ta nkombo, naswona xi ri ni swidlodlo swa khume etimhondzweni ta xona, kambe xi ri ni mavito lama sandzaka etinhlokweni ta xona. 2 Xivandzana lexi ndzi xi voneke a xi fana ni yingwe, kambe milenge ya xona a yi fana ni ya bere, kasi nomu wa xona a wu fana ni nomu wa nghala. Kutani dragona yi nyika xivandzana matimba ya xona ni xiluvelo xa xona ni vulawuri bya xona lebyikulu.
Yehovha I “Muhlavuteri Wa Swihundla”
6 Kwalomu ka 96 C.E., Yesu loyi a pfuxiweke u kombe muapostola Yohane nxaxamelo wa swivono leswi hlamarisaka. (Nhlav. 1:1) Eka xin’wana xa swona, Yohane u vone dragona leyi fanekiselaka Sathana, yi yime eribuweni ra lwandle lerikulu. (Hlaya Nhlavutelo 13:1, 2.) U tlhele a vona xivandzana lexi nga tolovelekangiki xi huma elwandle kutani xi nyikiwa vulawuri lebyikulu hi Sathana. Endzhakunyana, ntsumi yi byele Yohane leswaku xivandzana xa ribungu lexi nga ni tinhloko ta nkombo, lexi nga xifaniso xa xivandzana lexi nga eka Nhlavutelo 13:1, xi fanekisela “tihosi ta nkombo” kumbe mimfumo. (Nhlav. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Loko Yohane a tsala buku ya Nhlavutelo, ntlhanu wa tihosi teto se a ti wile, yin’wana a ya ha fuma kasi leyin’wanyana ‘a yi nga si fika.’ Hi tihi tihosi teto kumbe mimfumo yoleyo ya misava? A hi kambisiseni nhloko ha yin’we ya xivandzana lexi hlamuseriweke eka Nhlavutelo. Hi ta tlhela hi xiya ndlela leyi buku ya Daniyele yi yi hlamuseleke ha yona hi vuenti mimfumo yoleyo ka ha sale madzana ya malembe leswaku yi humelela.
(Nhlavutelo 13:11) Kutani ndzi vona xivandzana xin’wana xi tlhandluka xi huma emisaveni, xi ri ni timhondzo timbirhi to fana ni ta xinyimpfana, kambe xi sungula ku vulavula wonge i dragona.
(Nhlavutelo 13:15) Kutani xi pfumeleriwa ku nghenisa ku hefemula exifanisweni xa xivandzana, leswaku xifaniso xa xivandzana xi vulavula xi tlhela xi endla leswaku ku dlayiwa hinkwavo lava nga ta ka va nga xi gandzeli xifaniso xa xivandzana hi ndlela yihi ni yihi.
Ku Lwa Ni Swivandzana Swimbirhi Swa Vukarhi
26 Xana xi nga va xi ri yini? I Mfumo wa Matimba wa Anglo-Amerika—xa fana ni nhloko ya vunkombo ya xivandzana xo sungula kambe xona xi ni ntirho wo hlawuleka! Mhaka ya leswaku xi hambanisiwe ni lexin’wana exivonweni, yi hi pfuna leswaku hi swi vona kahle leswaku xi tiendlela ku rhandza ka xona emisaveni. Xivandzana lexi xo fanekisela lexi nga ni timhondzo timbirhi xi vumbiwa hi mimfumo yimbirhi leyi fumaka hi nkarhi wun’we, kambe yi tifumela hi ku rhandza ka yona kambe ya khomisana. Leswi timhondzo ta yona timbirhi ti ‘fanaka ni ta xinyimpfana,’ swi kombisa leswaku xi tiendla onge xi ni ku rhula kutani a xi rhandzi nyimpi naswona i mfumo lowu hluvukeke lowu misava hinkwayo yi faneleke yi wu amukela. Kambe xi vulavula “wonge i dragona” hileswi xi tshikilelaka vanhu ni ku va xungeta hambi ku ri ku va hlasela hi ku kongoma loko vulawuri bya xona byi nga amukeriwi. A xi khutazi munhu ku titsongahata eka Mfumo wa Xikwembu lowu nga le hansi ka Xinyimpfana xa Xikwembu, kambe xi lava leswaku vanhu va titsongahata eka Sathana, dragona leyikulu. Xi hlohlotele moya wa vutiko ni rivengo leswi khutazaka vanhu leswaku va gandzela xivandzana xo sungula.
Ku Lwa Ni Swivandzana Swimbirhi Swa Vukarhi
30 Matimu ma paluxa leswaku xifaniso lexi xi yimela nhlengeletano leyi sunguriweke ni ku kondleteriwa hi mfumo wa Britain ni wa United States, lowu eku sunguleni a wu vitaniwa Ntwanano wa Matiko. Endzhakunyana, eka Nhlavutelo ndzima 17, xi ta tlhela xi humelela kambe xi ta va se xi endla ntirho wun’wana wa xivandzana xa muvala wa ribungu lexi se xi hanyaka naswona xi fumaka xi ri xoxe. Nhlengeletano leyi ya misava hinkwayo ya “vulavula” hikuva ya tibuma, yi vula leswaku hi yona ntsena leyi nga kotaka ku tisela vanhu ku rhula ni nsirhelelo. Kambe ntiyiso wa mhaka hi leswaku yo ma tlhutlhisa khuvi matiko lama yi sekelaka, hikuva ma tshamela ku tlhavana hi marito ha yona ni ku rhuketelana hikwalaho ka yona. Yi xungete hi ku vula leswaku tiko leri nga yi yingisiki, ri ta xupuriwa hi ku hlongoriwa eka nhlengeletano ya yona kumbe ri fularheriwa. Entiyisweni Ntwanano wa Matiko wu ma hlongorile matiko lama tsandzekeke ku endla leswi wu swi lerisaka. Loko nhlomulo lowukulu wu sungula, “timhondzo” leti ta nyimpi ta xifaniso lexi xa xivandzana ti ta endla ntirho wun’wana wa nkoka wo lovisa.—Nhlavutelo 7:14; 17:8, 16.
31 Ku sukela hi Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, xifaniso xa xivandzana—lexi sweswi xi yimeriwaka hi Nhlangano wa Matiko—ana se xi dlayile hi ndlela ya xiviri. Hi xikombiso, hi 1950, masocha ya Nhlangano wa Matiko ma hlanganyerile enyimpini leyi a yi lwiwa hi Korea N’walungu na Korea Dzonga. Masocha ya Nhlangano wa Matiko hi woxe swin’we ni masocha ya Korea Dzonga, ma dlaye vanhu va kwalomu ka 1 420 000 va le Korea N’walungu ni Machayina. Hilaha ku fanaka, ku sukela hi 1960 ku ya fika hi 1964, masocha ya Nhlangano Wa Matiko a ma lwa eCongo (Kinshasa). Tlhandlakambirhi, varhangeri va vukhongeri, ku katsa na mupapa Paul wa Vutsevu na mupapa John Paul wa Vumbirhi, va hambete va tiyisekisa leswaku xifaniso lexi i ntshembo lowukulu wo tisela vanhu ku rhula. Va sindzise leswaku loko vanhu va nga lavi ku xi gandzela, va ta tilovisa hi voxe. Xisweswo hi ndlela yo fanekisela va vange leswaku ku dlayiwa vanhu hinkwavo lava aleke ku tirhisana ni xifaniso lexi ni ku xi gandzela.—Deteronoma 5:8, 9.
(Nhlavutelo 13:16, 17) Hiloko xi sindzisa vanhu hinkwavo, lavatsongo ni lavakulu, ni vafuwi ni swisiwana, ni lava ntshunxekeke ni mahlonga, leswaku va nyikiwa mfungho evokweni ra vona ra xinene kumbe emombyeni wa vona, 17 ni leswaku ku nga vi na munhu la kotaka ku xava kumbe ku xavisa handle ka munhu la nga ni mfungho, ku nga vito ra xivandzana kumbe nhlayo ya vito ra xona.
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Nhlavutelo—II
13:16, 17. Ku nga khathariseki ku tikeriwa loku hi nga ha vaka na kona loko hi endla mintirho ya siku ni siku, yo tanihi “ku xava kumbe ku xavisa,” a hi fanelanga hi pfumela ku tshikileriwa leswaku xivandzana xi lawula vutomi bya hina. Ku amukela ‘mfungho wa xivandzana evokweni ra hina kumbe emombyeni wa hina’ swi ta fana ni ku xi pfumelela leswaku xi lawula swiendlo swa hina kumbe xi lawula ndlela leyi hi anakanyaka ha yona.
Endla Ndzavisiso
(Nhlavutelo 16:13, 14) Kutani ndzi vona marito manharhu lama huhuteriweke lama nga basangiki yo languteka ku fana ni mitlambya ma huma enon’wini wa dragona ni le non’wini wa xivandzana ni le non’wini wa muprofeta wa mavunwa. 14 Entiyisweni, i marito lama huhuteriweke hi madimona, ma endla mahlori, naswona ma ya etihosini ta misava hinkwayo leyi akiweke, ku ti hlengeletela nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Nhlavutelo—II
16:13-16. “Marito . . . lama huhuteriweke lama nga basangiki” ma fanekisela rungula leri soholotiweke ra madimona leri endleriweke ku tiyisekisa leswaku tihosi ta misava a ti kuceteriwi hi ku chuluriwa ka minkambana ya nkombo ya ku hlundzuka ka Xikwembu kambe ku ri na sweswo ti kanetana na Yehovha.—Mat. 24:42, 44.
(Nhlavutelo 16:21) Kutani xihangu lexikulu lexi ribye rin’wana ni rin’wana ra xona ri nga ni ntiko wa kwalomu ka talenta xi xikela evanhwini hi le tilweni, hiloko vanhu va sandza Xikwembu hikwalaho ka khombo ra xihangu, hikuva khombo ra xona a ri ri rikulu hi ndlela leyi nga tolovelekangiki.
“Ku Kutsuriwa Ka N’wina Ka Tshinela”!
9 Hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu ku ta va ku nga ri nkarhi wo chumayela “mahungu lamanene . . . ya mfumo.” Nkarhi wo chumayela rungula rolero wu ta va wu hundzile. “Makumu” ma ta va ma fikile! (Matewu 24:14) Vanhu va Xikwembu va ta ri twarisa hi xivindzi rungula leri tsemaka nhlana ra ku avanyisiwa leri nga ta khumba vanhu hinkwavo. Rungula rolero ku nga ha va ra leswaku misava yo homboloka ya Sathana yi le kusuhi ni ku loviseriwa makumu. Bibele yi fanisa rungula rolero ni xihangu loko yi ku: “Xihangu lexikulu lexi ribye rin’wana ni rin’wana ra xona ri nga ni ntiko wa kwalomu ka talenta xi xikela evanhwini hi le tilweni, hiloko vanhu va sandza Xikwembu hikwalaho ka khombo ra xihangu, hikuva khombo ra xona a ri ri rikulu hi ndlela leyi nga tolovelekangiki.”—Nhl 16:21.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Nhlavutelo 16:1-16) Kutani ndzi twa rito lerikulu ri huma evukwetsimelweni ri ku eka tintsumi ta nkombo: “Fambani mi ya chulula minkambana ya nkombo ya ku hlundzuka ka Xikwembu emisaveni.” 2 Kavaloko leyo sungula yi ya chulula nkambana wa yona emisaveni. Kutani vanhu lava a va ri ni mfungho wa xivandzana ni lava a va gandzela xifaniso xa xona va huma swilondza leswi vavaka swa khombo. 3 Kutani leya vumbirhi yi chulula nkambana wa yona elwandle. Hiloko ri hundzuka ngati yo fana ni ya munhu loyi a feke, kutani mimoya-xiviri hinkwayo leyi hanyaka yi fa, ina, swilo leswi nga elwandle. 4 Kutani leya vunharhu yi chulula nkambana wa yona emilambyeni ni le minseledyaneni ya mati. Kavaloko yi hundzuka ngati. 5 Kutani ndzi twa ntsumi leyi ungamelaka mati yi ku: “Wena, Loyi a nga kona ni loyi a a ri kona, Mutshembeki, u lulamile, hikuva u endle swiboho leswi, 6 hikuva va halate ngati ya vakwetsimi ni ya vaprofeta, kutani u va nyike ngati va nwa. Swi va lulamerile.” 7 Kutani ndzi twa alitari yi ku: “Ina, Yehovha Xikwembu, xa Matimba Hinkwawo, swiboho swa wena swa vuavanyisi i swa ntiyiso naswona swi lulamile.” 8 Kutani leya vumune yi chulula nkambana wa yona edyambyini; hiloko dyambu ri pfumeleriwa ku vavula vanhu hi ndzilo. 9 Kavaloko vanhu va vavuriwa hi mumu lowukulu, kambe va sandza vito ra Xikwembu, lexi nga ni matimba eka makhombo lawa, naswona a va hundzukanga leswaku va xi vangamisa. 10 Kutani leya vuntlhanu yi chulula nkambana wa yona ehenhla ka xiluvelo xa xivandzana. Hiloko mfumo wa xona wu hundzuka ntima, kutani va tixenha tindzimi ta vona hikwalaho ka switlhavi swa vona, 11 kambe va sandza Xikwembu xa tilo hikwalaho ka switlhavi swa vona ni hikwalaho ka swilondza swa vona, naswona a va hundzukanga emintirhweni ya vona. 12 Kutani leya vutsevu yi chulula nkambana wa yona enambyeni lowukulu wa Yufrata, kavaloko mati ma phya, leswaku ku lunghiseleriwa ndlela ya tihosi ta le vuhuma-dyambu. 13 Kutani ndzi vona marito manharhu lama huhuteriweke lama nga basangiki yo languteka ku fana ni mitlambya ma huma enon’wini wa dragona ni le non’wini wa xivandzana ni le non’wini wa muprofeta wa mavunwa. 14 Entiyisweni, i marito lama huhuteriweke hi madimona, ma endla mahlori, naswona ma ya etihosini ta misava hinkwayo leyi akiweke, ku ti hlengeletela nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo. 15 “Maswivo! Ndzi ta ku fana ni khamba. Wa tsaka loyi a tshamaka a hitekile, a hlayisa tinguvu takwe ta le handle, leswaku a nga fambi a nga ambalanga kutani vanhu va hlalela tingana takwe.” 16 Hiloko ma ti hlengeletela endhawini leyi vuriwaka Har–Magedoni hi Xiheveru.
DECEMBER 23-29
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | NHLAVUTELO 17-19
“Nyimpi Ya Xikwembu Yi Ta Herisa Tinyimpi Hinkwato”
(Nhlavutelo 19:11) Kavaloko ndzi vona matilo ma pfuleka, kutani waswivo, ku humelela hanci yo basa. Loyi a tshameke ehenhla ka yona u vuriwa wo Tshembeka ni wa Ntiyiso, naswona u avanyisa ni ku lwa hi ku lulama.
(Nhlavutelo 19:14-16) Nakambe, mavuthu lawa a ma ri etilweni a ma n’wi landzela hi tihanci to basa, naswona a ma ambale nguvu ya ntsembyana wa risima, yo basa, leyi tengeke. 15 Kutani enon’wini wa yena a ku huma banga ro leha ro kariha, leswaku a khemba matiko ha rona, naswona u ta ma risa hi nhonga ya nsimbi. U pyanyetela ni xikamelo xa vhinya xa vukarhi bya ku hlundzuka ka Xikwembu xa Matimba Hinkwawo. 16 Kutani engubyeni ya yena ya le handle, hileswaku endzhumbini wa yena, u tsariwe vito leri nge, Hosi ya tihosi ni Mufumi wa vafumi.
Armagedoni—Nyimpi Ya Xikwembu Leyi Nga Ta Herisa Tinyimpi Hinkwato
Loko ka ha fuma vanhu vo homboloka, vanhu vo lulama va nge vi ni ku rhula ni nsirhelelo. (Swivuriso 29:2; Eklesiasta 8:9) I ntiyiso leswaku a hi nge swi koti ku tshikisa vanhu vo homboloka ku endla swilo swo biha. Hikwalaho, ku rhula loku nga heriki ni vululami swi ta va kona ntsena loko se ku herisiwe vanhu vo homboloka. Solomoni u tsarile: “Lowo homboloka i nkutsulo eka loyi a lulameke.”—Swivuriso 21:18.
Leswi Xikwembu xi nga Muavanyisi, hi nga tiyiseka leswaku ndlela yin’wana ni yin’wana leyi xi nga ta avanyisa lavo homboloka ha yona yi ta va leyi lulameke. Abrahama u vutisile: “Xana Muavanyisi wa misava hinkwayo a nge endli leswi lulameke?” Eka nhlamulo ya kona, Abrahama u dyondze leswaku minkarhi hinkwayo Yehovha u lulamile! (Genesa 18:25) Ku tlula kwalaho, Bibele ya hi tiyisekisa leswaku Yehovha a nga swi tsakeli ku lovisa munhu wo homboloka; kambe sweswo u swi endla hikwalaho ka leswi ku nga ri ki na xin’wana lexi a nga xi endlaka.—Ezekiyele 18:32; 2 Petro 3:9.
it-1-E 1146 ¶1
Hanci
Eka xivono xo fanekisela lexi Yohane a kombisiweke xona, Yesu Kreste la kwetsimisiweke u kombisiwe a khandziye hanci yo basa a ri ni vuthu ra yena, na rona ri gade tihanci to basa. Xivono lexi xi humelele eka Yohane, xi kombisa vunene ni vululami bya nyimpi leyi Kreste a lwaka ni valala hinkwavo, a yimela Xikwembu tlhelo Tata wakwe, Yehovha. (Nhl 19:11, 14) Ku teka goza ka Yesu hi musa ni makhombo lama landzelaka ku yimeriwe hi vagadi va tihanci.—Nhl 6:2-8.
(Nhlavutelo 19:19, 20) Kutani ndzi vona xivandzana ni tihosi ta misava ni mavuthu ya tona va hlengeletanile leswaku va lwa nyimpi ni loyi a gadeke hanci swin’we ni vuthu ra yena. 20 Kavaloko xivandzana xi khomiwa, swin’we ni muprofeta wa mavunwa la endleke mahlori emahlweni ka xona, lawa a hambukiseke ha wona lava amukeleke mfungho wa xivandzana ni lava gandzelaka xifaniso xa xona. Hi vumbirhi bya vona va lahleriwa etiveni ra ndzilo leri pfurhaka xivavula va ri karhi va hanya.
Hosi Leyi Nga Nhenha Ya Hlula eArmagedoni
24 Xivandzana xa tinhloko ta nkombo ni timhondzo ta khume lexi humaka elwandle, lexi fanekiselaka nhlengeletano ya Sathana ya politiki xa lovisiwa swin’we ni muprofeta wa mavunwa, la nga mfumo wa vunkombo wa misava. (Nhlavutelo 13:1, 11-13; 16:13) Va hoxiwa “etiveni ra ndzilo” va ha ‘hanya,’ kumbe va ha ri nyandza yin’we eku kaneteni ka vanhu va Xikwembu emisaveni. Xana leri i tiva ra ndzilo ra xiviri? Doo, hikuva xivandzana ni muprofeta wa mavunwa na swona a hi swa xiviri. Kambe, ri fanekisela ndzoviso wo hetelela, ku loviseriwa makumu. Laha hi kona laha rifu ni Hayidesi kun’we na Diyavulosi hi byakwe, va nga ta cukumeteriwa kona. (Nhlavutelo 20:10, 14) Hakunene a hi le ndzilweni lowu ku xanisiwaka lavo biha hilaha ku nga heriki, tanihi leswi xivandla xo tano xi n’wi nyenyetsaka Yehovha.—Yeremiya 19:5; 32:35; 1 Yohane 4:8, 16.
(Nhlavutelo 19:21) Kambe lavan’wana hinkwavo va dlayiwa hi banga ro leha ra loyi a gadeke hanci, ku nga banga leri a ri huma enon’wini wa yena. Tinyenyana hinkwato ti xurha hi tinyama ta vona.
Hosi Leyi Nga Nhenha Ya Hlula eArmagedoni
25 Lavan’wana hinkwavo lava a va nga ri xiphemu xa hulumendhe hi ku kongoma kambe lava a va ri xiphemu lexi nga hundzukiki xa misava leyo homboloka na vona va “dlayiwa hi banga ro leha ra loyi a gadeke hanci.” Yesu u ta va vula lava faneriwaka hi rifu. Leswi eka vona ku nga vulavuriwangiki hi tiva ra ndzilo, xana hi nga langutela leswaku va ta pfuxiwa? Ku hava laha hi byeriwaka leswaku lava dlayiweke hi Muavanyisi wa Yehovha enkarhini wolowo va ta pfuxiwa. Hilaha Yesu hi yexe a vuleke hakona, hinkwavo lava nga riki “tinyimpfu” va ta ya “endzilweni lowu nga heriki lowu lunghiseleriweke Diyavulosi ni tintsumi takwe,” hi leswaku “va ta loviseriwa makumu.” (Matewu 25:33, 41, 46) Leswi swi chaputa “siku ra vuavanyisi ni ra ndzoviso wa vanhu lava va nga xi xiximiki Xikwembu.”—2 Petro 3:7; Nahume 1:2, 7-9; Malakiya 4:1.
Endla Ndzavisiso
(Nhlavutelo 17:8) Xivandzana lexi u xi voneke, a xi ri kona, kambe a xa ha ri kona, naswona xi ta tlhandluka xi huma ekheleni ro enta ku nga ri khale, kutani xi ta ya eku lovisiweni. Kutani lava tshamaka emisaveni, kambe mavito ya vona ma nga tsariwangiki eka buku-nsongwa ya vutomi hi mpfhuka misava yi va kona, loko va vona leswaku xivandzana lexi a xi ri kona, kambe a xa ha ri kona, kasi xi ta tlhela xi va kona, va ta hlamala swinene.
Ku Paluxiwa Ka Xihundla Lexikulu
5 “Xivandzana lexi . . . a xi ri kona.” Ina, a xi ri kona, xi vitaniwa Ntwanano wa Matiko ku sukela hi January 10, 1920 ku ya emahlweni naswona xi kale xi seketeriwa hi matiko ya 63. Kambe hi ku famba ka nkarhi tiko ra Japani, ra Jarimani ni ra Italy ma humile naswona khale ka tiko ra Soviet Union ri susiwile eka vandlha leri ra Ntwanano wa Matiko. Hi September 1939, mufumi wa tihanyi wa Munazi wa le Jarimani u sungule Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. Leswi vandlha leri ra Ntwanano wa Matiko ri tsandzekeke ku hlayisa ku rhula emisaveni, ri hetelele ri nghene ekheleni, laha a ri nga koti ku endla nchumu. Hi 1942 se a ku ri nchumu wa nkarhi lowu hundzeke. Yehovha u nyike vanhu vakwe nhlamuselo leyi enteke ya xivono lexi hi nkarhi lowu faneleke! Eka Nhlengeletano Ya Misava Leyintshwa Leyi Kongomisiwaka Hi Xikwembu, a swi fanerile leswaku N. H. Knorr a vula leswaku “xivandzana . . . a xa ha ri kona.” Endzhaku ka sweswo u vutisile a ku, “Xana vandlha leri ra Ntwanano wa Matiko ri ta tshama ri ri ekheleni?” Loko a hlamula, u tshahe Nhlavutelo 17:8, kutani a ku: “Vandlha leri ra matiko ya misava ri ta tlhela ri huma ekheleni.” Leswi swi ve tano hakunene—hilaha Rito ra Yehovha ra vuprofeta ri vuleke hakona!
Xi Huma eKheleni
6 Xivandzana xa ribungu xi tlhele xi huma ekheleni hilaha a swi vuriwe hakona. Hi June 26, 1945, a ku ri ni huwa leyikulu le San Francisco, U.S.A., loko matiko ya 50 ma kombisa ku amukela ka wona Ntwanano wa nhlengeletano ya Nhlangano wa Matiko. Vandlha leri a ri endleriwe ku “hlayisa ku rhula ni nsirhelelo emisaveni hinkwayo.” Vandlha ra Nhlangano wa Matiko a ri ri ni swilo swo tala leswi a ri fana ha swona ni leriya ra Ntwanano wa Matiko. The World Book Encyclopedia yi ri: “Nhlangano wa Matiko wu ni ku fana ko karhi ni vandlha ra Ntwanano wa Matiko, leri simekiweke endzhaku ka Nyimpi yo Sungula ya Misava . . . Matiko yo tala lawa a ma ri swirho swa Ntwanano wa Matiko loko wu simekiwa ma tlhele ma va swirho swa vandlha ra Nhlangano wa Matiko loko ri simekiwa. Ku fana ni vandlha ra Ntwanano wa Matiko, vandlha ra Nhlangano wa Matiko ri simekiwe leswaku ri hlayisa ku rhula exikarhi ka matiko. Swirho-nkulu swa Nhlangano wa Matiko swa fana ni leswiya swa vandlha ra Ntwanano wa Matiko.” Kutani ke, ku simekiwa ka Nhlangano wa Matiko kahle-kahle i ku pfuxetiwa ka xivandzana xa ribungu. Swirho swa yona swa matiko ya kwalomu ka 190 swi swi tlula swinene swirho swa 63 swa vandlha ra Ntwanano wa Matiko; naswona vandlha ra Nhlangano wa Matiko ri ni vutihlamuleri lebyikulu swinene ku tlula lera Ntwanano wa Matiko.
(Nhlavutelo 17:16, 17) Kutani timhondzo ta khume leti u ti voneke, ni xivandzana, ti ta venga nghwavava, ti yi hlakata ni ku yi swerisa, ti dya tinyama ta yona hinkwato ni ku yi hisa hi ndzilo yi hela. 17 Hikuva Xikwembu xi swi nghenise etimbilwini ta tona leswaku ti endla miehleketo ya xona, ku nga ku endla miehleketo ya tona yin’we hi ku nyika xivandzana mfumo wa tona, ku fikela loko marito ya Xikwembu ma hetiseka.
Yehovha U Hi Hlavutela Leswi “Fanelaka Ku Humelela Ku Nga Ri Khale”
17 Hambiswiritano, vukhongeri bya mavunwa a byi nge nambi byi nyamalala. Nghwavava yi ta hambeta yi va ni matimba ni ku ringeta ku kucetela tihosi leswaku ti endla ku rhandza ka yona kukondza Xikwembu xi nghenisa miehleketo ya xona etimbilwini ta tona. (Hlaya Nhlavutelo 17:16, 17.) Ku nga ri khale Yehovha u ta susumetela tihulumendhe ta mafambiselo ya Sathana, leti yimeriwaka hi Nhlangano wa Matiko, leswaku ti hlasela nghwavava. Ti ta herisa nkucetelo ni rifuwo ra yona. Emalembeni ya 20 kumbe 30 lama hundzeke, vanhu vo tala a va nga ehleketi leswaku vukhongeri byi ta hlaseriwa. Namuntlha nghwavava yi khandziye xivandzana xa muvala wa ribungu. Hambiswiritano, a yi nge wi hakatsongo-tsongo eka xona, kambe yi ta wa hi xitshuketa ni hi ndlela yo vava.—Nhlav. 18:7, 8, 15-19.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Nhlavutelo 17:1-11) Kutani yin’wana ya tintsumi ta nkombo leti a ti tamele minkambana ya nkombo yi fika yi vulavula na mina, yi ku: “Tana, ndzi ta ku komba ku avanyisiwa ka nghwavava leyikulu leyi tshameke ematini yo tala, 2 leyi tihosi ta misava ti endleke vumbhisa na yona, kasi lava tshamaka emisaveni va dakwisiwe hi vhinyo ya vumbhisa bya yona.” 3 Kavaloko yi ndzi teka hi matimba ya moya yi ndzi yisa emananga. Kutani ndzi vona wansati a khandziye xivandzana xa muvala wa ribungu lexi teleke mavito lama sandzaka, lexi a xi ri ni tinhloko ta nkombo ni timhondzo ta khume. 4 Naswona wansati a a ambale nguvu ya xivunguvungu ni ya ribungu, a a tisasekise hi nsuku ni maribye ya risima ni tiperela, evokweni rakwe a a tamele xinwelo xa nsuku lexi teleke swilo leswi nyenyetsaka ni swilo leswi nga basangiki swa vumbhisa byakwe. 5 Kutani emombyeni wakwe a a tsariwe vito ra xihundla, leri nge: “Babilona Lonkulu, mana wa tinghwavava ni wa swilo leswi nyenyetsaka swa misava.” 6 Kavaloko ndzi vona leswaku wansati u dakwe hi ngati ya vakwetsimi ni hi ngati ya timbhoni ta Yesu. Kuteloko ndzi n’wi vona ndzi hlamala hi ku hlamala lokukulu. 7 Hiloko ntsumi yi ku eka mina: “Ha yini u hlamala? Ndzi ta ku byela xihundla xa wansati ni xa xivandzana lexi n’wi rhwaleke, lexi nga ni tinhloko ta nkombo ni timhondzo ta khume: 8 Xivandzana lexi u xi voneke, a xi ri kona, kambe a xa ha ri kona, naswona xi ta tlhandluka xi huma ekheleni ro enta ku nga ri khale, kutani xi ta ya eku lovisiweni. Kutani lava tshamaka emisaveni, kambe mavito ya vona ma nga tsariwangiki eka buku-nsongwa ya vutomi hi mpfhuka misava yi va kona, loko va vona leswaku xivandzana lexi a xi ri kona, kambe a xa ha ri kona, kasi xi ta tlhela xi va kona, va ta hlamala swinene. 9 “Laha hi lomu ku twisisa loku nga ni vutlhari ku tirhaka kona: Tinhloko ta nkombo ti vula tintshava ta nkombo, leti wansati a tshamaka ehenhla ka tona. 10 Naswona ku ni tihosi ta nkombo: ta ntlhanu ti wile, yin’wana yi kona, leyin’wanyana a yi si fika, kambe loko yi fika yi ta fanela ku tshama nkarhinyana wo koma. 11 Kutani xivandzana lexi a xi ri kona, kambe xi nga ha riki kona, na xona i hosi ya vunhungu, kambe xi huma eka leta nkombo, naswona xi ya eku lovisiweni.
DECEMBER 30–JANUARY 5
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | NHLAVUTELO 20-22
“Waswivo, Ndzi Endla Swilo Hinkwaswo Swi Va Leswintshwa”
(Nhlavutelo 21:1) Kavaloko ndzi vona tilo lerintshwa ni misava leyintshwa; hikuva tilo ro sungula ni misava yo sungula a swi hundzile, ni lwandle ri nga ha ri kona.
Tilo Lerintshwa Ni Misava Leyintshwa
2 Loko ka ha sale madzana ya malembe leswaku ku fika siku ra Yohane, Yehovha u tshame a byela Esaya a ku: “Hikuva ndzi tumbuluxa matilo lamantshwa ni misava leyintshwa; swilo swo sungula a swi nge tsundzukiwi, hambi embilwini a swi nge ti.” (Esaya 65:17; 66:22) Vuprofeta lebyi byi hetiseke ro sungula loko Vayuda vo tshembeka va tlhelela eYerusalema hi 537 B.C.E. endzhaku ka loko va hete malembe ya 70 va ri evuhlongeni eBabilona. Hi nkarhi wolowo wa ku pfuxetiwa, hi vona lava a va ri rixaka ra vanhu lava baseke, ku nga “misava leyintshwa,” lava lawuriwaka hi hulumendhe leyintshwa, ku nga “matilo lamantshwa.” Hambiswiritano, muapostola Petro u vulavule hi ku hetiseka kun’wana ka vuprofeta lebyi, a ku: “Kambe ku ni matilo lamantshwa ni misava leyintshwa leswi hi swi rindzeleke hi ku ya hi xitshembiso xa yena, naswona ku ta va ni ku lulama eka swona.” (2 Petro 3:13) Yohane sweswi u kombisa leswaku xitshembiso lexi xi hetiseka esikwini ra Hosi. “Tilo ro sungula ni misava yo sungula,” ku nga mafambiselo ya swilo ya Sathana lama hleriweke, swin’we ni tihulumendhe ta wona leti kuceteriwaka hi Sathana ni madimona ya yena, swi ta hundza. “Lwandle” leri kariheke ra lavo homboloka, ku nga vanhu lava xandzukeke, a ri nge he vi kona. Ri ta siviwa hi “tilo lerintshwa ni misava leyintshwa”—ku nga vanhu lava nga ta hanya emisaveni leyintshwa va lawuriwa hi hulumendhe leyintshwa, Mfumo wa Xikwembu.—Ringanisa na Nhlavutelo 20:11.
(Nhlavutelo 21:3, 4) Kutani ndzi twa rito lerikulu ri huma exiluvelweni ri ku: “Waswivo! Ntsonga wa Xikwembu wu le vanhwini, xi ta tshama na vona, naswona vona va ta va vanhu va xona. Xikwembu hi xiviri xi ta va na vona. 4 Kutani xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.”
“Waswivo, Ndzi Endla Swilo Hinkwaswo Swi Va Leswintshwa”
“[Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona.” (Nhlavutelo 21:4) I mihloti ya njhani leyi xi nga ta yi sula? A hi mihloti ya ntsako kumbe leyi sirhelelaka mahlo ya hina. Xitshembiso xa Xikwembu xi kombetela eka mihloti leyi vangiweke hi ku xaniseka ni maxangu. Xikwembu a xi nge yi omisi kunene mihloti yo tano; xi ta yi sula hi ku helela hikuva xi susa hinkwaswo leswi vangaka mihloti—ku nga ku xaniseka ni maxangu.
“Rifu a ri nge he vi kona.” (Nhlavutelo 21:4) I yini lexi vangeke mihloti yo tala leyi nga lavekiki loko ku nga ri nala, ku nga rifu? Yehovha u ta ntshunxa vanhu lava yingisaka eka vuhlonga bya rifu. Njhani? Hi ku susa lexi vangaka rifu: xidyoho lexi hi xi kumeke eka Adamu. (Varhoma 5:12) Yehovha u ta endla leswaku vanhu lava yingisaka va va lava hetisekeke hi ku tirhisa gandzelo ra nkutsulo ra Yesu. Kutani nala wo hetelela, ku nga rifu, u ta “herisiwa.” (1 Vakorinto 15:26) Vanhu vo tshembeka va ta swi kota ku hanya hilaha ku nga heriki va ri ni rihanyo leri hetisekeke tanihi leswi a ku ri xikongomelo xa Xikwembu.
‘Hambi ku ri xitlhavi a xi nge he vi kona.’ (Nhlavutelo 21:4) I xitlhavi xa njhani lexi nga ta va xi nga ha ri kona? Xitlhavi xa le miehleketweni, emintlhavekweni ni le nyameni lexi veke kona hikwalaho ka vuyelo bya xidyoho ni ku nga hetiseki loku vangeke vutomi bya vanhu va timiliyoni ta ntsandza-vahlayi byi nga tsakisi a xi nge he vi kona.
(Nhlavutelo 21:5) Kutani Loyi a tshameke exiluvelweni a ku: “Waswivo, ndzi endla swilo hinkwaswo swi va leswintshwa.” A tlhela a ku: “Tsala, hikuva marito lawa ma tshembekile, i ya ntiyiso.”
14 Hi fanele hi swi tekela enhlokweni leswi Yehovha a hi byelaka swona eRitweni rakwe. Leswi a swi vulaka hi yena n’wini swi tano, naswona marito yakwe ma ta hetiseka. Hi ni xivangelo lexi twalaka xa ku tshemba Xikwembu. Hi fanele hi kholwa loko Yehovha a vula leswaku u ta tisa “ndzihiselo eka lava va nga xi tiviki Xikwembu ni lava va nga ma yingisiki mahungu lamanene malunghana ni Hosi ya hina Yesu.” (2 Vatesalonika 1:8) Nakambe hi nga tiyiseka hi marito ya Yehovha ya leswaku u rhandza lava namarhelaka leswo lulama, ni loko a vula leswaku lava va kombisaka ripfumelo u ta va nyika vutomi lebyi nga heriki, ni loko a vula leswaku u ta herisa maxangu, ku kolola hambi ku ri rifu. Yehovha u kandziyise ku tshembeka ka xitshembiso lexi xo hetelela hi ku lerisa muapostola Yohane a ku: “Tsala, hikuva marito lawa ma tshembekile, i ya ntiyiso.”—Nhlavutelo 21:4, 5; Swivuriso 15:9; Yohane 3:36.
Endla Ndzavisiso
(Nhlavutelo 20:5) (Vafi lavan’wana hinkwavo a va hanyanga nakambe ku fikela loko ku hele malembe ya 1000.) Loku i ku pfuka ko sungula ka vafi.
it-2-E 249 ¶2
Vutomi
Eka xileriso lexi Adamu a a nyikiwe xona, Xikwembu xi vule leswaku loko Adamu a a yingisile a a nga ta fa. (Gn 2:17) Loko nala wo hetelela ku nga rifu, a heriseriwa makumu, vanhu lava yingiseke a va nge he vi na xidyoho, lexi nga ta endla leswaku va hetelela va file. Va ta hanya hilaha ku nga heriki. (1Ko 15:26) Rifu ri ta herisiwa emakumu ka vulawuri bya Kreste, hi laha buku ya Nhlavutelo yi swi kombisaka ha kona, leswaku byi ta heta nkarhi wo ringana malembe ya 1 000. Malunghana ni lava nga ta va tihosi ni vaprista swin’we na Kreste ku vuriwe leswi, “Kutani va hanya nakambe, va va tihosi na Kreste ku ringana malembe ya 1000.” “Vafi lavan’wana hinkwavo” lava nga hanyangiki ku “fikela loko ku hele malembe ya 1000” ku fanele ku ri lava nga ta va va hanya eku heleni ka gidi ra malembe, Sathana a nga si ntshunxiwa ekheleni leswaku a ta ringa vanhu ro hetelela. Eku heleni ka gidi ra malembe vanhu va ta va va hetisekile, va ta va va ri eka xiyimo lexi Adamu na Evha a va ri eka xona va nga si dyoha. Va ta va va ri ni vutomi lebyi hetisekeke. Lava nga ta pona hi nkarhi lowu Sathana a nga ta va a ntshunxiwile swa xinkarhana ekheleni ro enta, va ta tiphina hi vutomi hilaha ku nga heriki.—Nhl 20:4-10.
(Nhlavutelo 20:14, 15) Kutani rifu ni Hayidesi swi lahleriwa etiveni ra ndzilo. Tiva leri ra ndzilo ri vula rifu ra vumbirhi. 15 Ku tlula kwalaho, mani na mani la kumekaka a nga tsariwanga ebukwini ya vutomi a a lahleriwa etiveni ra ndzilo.
it-2-E 189-190
Tiva ra ndzilo
Xikombiso lexi xi kumeka ntsena eka Nhlavutelo naswona i nkombiso wo fanekisela. Bibele loko yi hlamusela nkombiso lowu yi ri: “Tiva leri ra ndzilo ri vula rifu ra vumbirhi.”—Nhl 20:14; 21:8.
Leswaku i yini nkombiso wa tiva ra ndzilo swi boxiwe kahle eka Nhlavutelo. Ku vuriwa leswaku rifu ri ta lahleriwa etiveni ra ndzilo. (Nhl 19:20; 20:14) I ntiyiso leswaku a swi nge koteki ku hisa rifu. Kambe Diyavulosi, ku nga xivumbiwa xa moya, xi ta lahleriwa etiveni. Hikwalaho ka leswi a nga moya, ndzilo a wu nge n’wi vavisi.—Nhl 20:10; ringanisa Eks 3:2 na Vaa 13:20.
Leswi tiva ra ndzilo ri yimelaka “rifu ra vumbirhi” naswona Nhlavutelo 20:14 yi vulaka leswaku “rifu ni Hayidesi” swi ta lahleriwa kona, swi le rivaleni leswaku tiva a ri nge yimeli rifu leri vanhu va ri kumeke eka Adamu (Rhm 5:12), naswona a ri fanekiseli Hayidesi (Sirha). Hikwalaho, i nkombiso wa muxaka un’wana wa rifu, leri ku nga riki na ku pfuxiwa eka rona hikuva a ku kona laha ku vuriwaka leswaku “tiva” ri humesa lava nga eka rona, ku fana ni rifu leri humaka eka Adamu ni Hayidesi (Sirha). (Nhl 20:13) Kambe lava va nga tsariwangiki “ebukwini ya vutomi,” ni lava va nga byi xiximiki vuhosi bya Xikwembu va ta lahleriwa etiveni ra ndzilo leswi vulaka ku heriseriwa makumu kumbe rifu ra vumbirhi.—Nhl 20:15.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Nhlavutelo 20:1-15) Kutani ndzi vona ntsumi yi xika hi le tilweni yi ri ni xilotlelo xa khele ro enta ni nketana leyikulu evokweni ra yona. 2 Kavaloko yi khoma dragona, nyoka ya khale, ku nga Diyavulosi na Sathana, yi n’wi boha ku ringana malembe ya 1000. 3 Kutani yi n’wi lahlela ekheleni ro enta, yi ri pfala yi ri tiyisa, leswaku a nga ha tshuki a hambukisa matiko kukondza ku hela malembe ya 1000. Endzhaku ka swilo leswi, u fanele ku ntshunxiwa nkarhinyana. 4 Kavaloko ndzi vona swiluvelo, ku ri ni lava tshamiseke eka swona, kutani va nyikiwa matimba ya ku avanyisa. Ina, ndzi vona mimoya-xiviri ya lava dlayiweke hi xihloka hikwalaho ka vumbhoni lebyi va byi nyikeleke malunghana na Yesu ni hikwalaho ka ku vulavula hi Xikwembu, lava nga gandzelangiki xivandzana kumbe xifaniso xa xona, lava nga amukelangiki mfungho emimombyeni ya vona ni le mavokweni ya vona. Kutani va hanya nakambe, va va tihosi na Kreste ku ringana malembe ya 1000. 5 (Vafi lavan’wana hinkwavo a va hanyanga nakambe ku fikela loko ku hele malembe ya 1000.) Loku i ku pfuka ko sungula ka vafi. 6 Va tsaka naswona va kwetsima hinkwavo lava nga ni xiphemu eku pfukeni ko sungula ka vafi; rifu ra vumbirhi a ri na matimba eka vona, kambe va ta va vaprista va Xikwembu ni va Kreste, naswona va ta va tihosi swin’we na yena ku ringana malembe wolawo ya 1000. 7 Kutani hi ku hatlisa loko ku hele malembe ya 1000, Sathana u ta ntshunxiwa ekhotsweni rakwe, 8 naswona u ta huma a ya hambukisa matiko lama nga etinhleni ta mune ta misava, yena Gogo na Magogo, leswaku a ma hlengeletela nyimpi. Nhlayo ya vona a yi kotisa sava ra lwandle. 9 Kutani va ya endhawini yo anama ya misava, va rhendzela mixaxa ya vakwetsimi ni muti lowu rhandzekaka. Kambe ndzilo wu xika hi le tilweni wu va lovisa. 10 Kavaloko Diyavulosi loyi a a va hambukisa a lahleriwa etiveni ra ndzilo ni xivavula, leri xivandzana ni muprofeta wa mavunwa havambirhi a va ri eka rona; kutani va ta xanisiwa vusiku ni nhlikanhi hi masiku ni masiku. 11 Kavaloko ndzi vona xiluvelo lexikulu xo basa ni loyi a tshameke eka xona. Misava ni tilo swi nyamalala emahlweni ka yena, kutani ndhawu ya swona a ya ha kumekanga. 12 Kavaloko ndzi vona vafi, lavakulu ni lavatsongo, va yime emahlweni ka xiluvelo, kutani ku pfuriwa tibuku-nsongwa. Kambe ku pfuriwa buku-nsongwa yin’wanyana; i buku-nsongwa ya vutomi. Vafi va avanyisiwa hi ku landza swilo leswi tsariweke eka tibuku-nsongwa hi ku ya hi swiendlo swa vona. 13 Kutani lwandle ri humesa vafi lava nga eka rona, rifu ni Hayidesi swi humesa vafi lava nga eka swona, kavaloko munhu ni munhu a avanyisiwa hi ku ya hi swiendlo swa yena. 14 Kutani rifu ni Hayidesi swi lahleriwa etiveni ra ndzilo. Tiva leri ra ndzilo ri vula rifu ra vumbirhi. 15 Ku tlula kwalaho, mani na mani la kumekaka a nga tsariwanga ebukwini ya vutomi a a lahleriwa etiveni ra ndzilo.