Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
JULY 6-12
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 6-7
“Sweswi U Ta Vona Leswi Ndzi Nga Ta Swi Endla Eka Faro”
(Eksoda 6:1) Kutani Yehovha a byela Muxe a ku: “Sweswi u ta vona leswi ndzi nga ta swi endla eka Faro, hikuva u ta va tshika va famba hi voko leri nga ni matimba, naswona u ta va hlongola etikweni rakwe hi voko leri nga ni matimba.”
(Eksoda 6:6, 7) “Hikokwalaho byela vana va Israyele u ku, ‘Hi mina Yehovha, kunene ndzi ta mi humesa eku tshikileriweni hi mintirho yo nonon’hwa ya Vaegipta, ndzi mi kutsula evuhlongeni bya vona, hakunene ndzi ta mi kutsula hi voko leri tshambulutiweke ni hi vuavanyisi lebyikulu. 7 Kunene ndzi ta mi teka mi va vanhu va mina, hakunene ndzi ta tikombisa ndzi ri Xikwembu eka n’wina; na n’wina kunene mi ta tiva leswaku hi mina Yehovha Xikwembu xa n’wina loyi a mi humesaka ehansi ka mintirho yo nonon’hwa ya Egipta.
it-2-E 436 ¶3
Muxe
Vaisrayele na vona va ve ni timbilu timbirhi. Eku sunguleni va amukele Muxe leswaku a va muyimeri wa vona kambe endzhaku ka loko Faro a sungule ku va nyika mitirho yo tika va gungulele Muxe lerova a ya eka Yehovha a hele matimba. (Eks 4:29-31; 5:19-23) Xikwembu xa Matimba hinkwawo xi nyike Muxe matimba hi ku n’wi byela leswaku xi ta endla leswi xi swi tshembiseke Abrahama, Isaka na Yakobe, ku nga ku endla leswaku vanhu va tiva leswi vito ra xona ri vulaka swona hi ku tshunxa Vaisrayele ni ku va endla va va tiko lerikulu etikweni leri xi va tshembiseke rona. (Eks 6:1-8) Nilokoswiritano, Vaisrayele a va n’wi yingisanga Muxe. Kambe endzhaku ka khombo ra vukaye va sungule ku n’wi namarhela va tirhisana na yena naswona endzhaku ka khombo ra vukhume u va kongomisile leswaku va hume eEgipta hi ndlela leyi hlelekeke “va lunghekele nyimpi.”—Eks 13:18.
(Eksoda 7:4, 5) Kambe Faro a nge mi yingisi; kutani ndzi ta veka voko ra mina ehenhla ka Egipta, ndzi humesa mavuthu ya mina, vanhu va mina, ku nga vana va Israyele etikweni ra Egipta hi vuavanyisi lebyikulu. 5 Kunene Vaegipta va ta tiva leswaku hi mina Yehovha loko ndzi tshambuluta voko ra mina ndzi lwa na Egipta, hakunene ndzi ta humesa vana va Israyele exikarhi ka vona.”
it-2-E 436 ¶1-2
Muxe
Va ri emahlweni ka Faro. Sweswi Muxe na Aroni hi vona lava a va ta tlanga xiphemu lexikulu ‘enyimpini leyi ya swikwembu.’ Emahlweni ka vaprista lava a va endla masalamusi lava tindhuna ta vona a ku ri Yani na Yambri (2Tm 3:8), Faro u ringe Yehovha matimba hi ku tirhisa swikwembu hinkwaswo swa le Egipta. Singita ro sungula leri Aroni a ri endleke emahlweni ka Faro hi ku landzela nkongomiso lowu humaka eka Muxe ri swi veke erivaleni leswaku Yehovha u tlakukile eka swikwembu swa le Egipta hambileswi Faro a yeke emahlweni a tiomisa nhloko. (Eks 7:8-13) Hi ku famba ka nkarhi, endzhaku ka khombo ra vunharhu ni vaprista va boheke ku pfumela leswaku “I ritiho ra Xikwembu!” Khombo rero ra ku huma marumba a ri tike ngopfu lerova a va swi kotanga ni ku humelela emahlweni ka Faro leswaku va kanetana na Muxe.—Eks 8:16-19; 9:10-12.
Makhombo lawa ma endle leswaku van’wana va rhandza Yehovha van’wana va tiomisa tinhloko. Muxe na Aroni hi vona va tiviseke makhombo lama ya khume. Makhombo lama ma humelele hilaha Muxe a tiviseke ha kona, sweswo a swi kombisa leswaku Muxe a a ri muyimeri wa Yehovha. Vito ra Yehovha ri twarisiwile eEgipta naswona ku tlhele ku vulavuriwa ngopfu ha rona, sweswo swi endle leswaku Vaisrayele ni Vaegipta van’wana va olovisa timbilu ta vona van’wana va tiomisa tinhloko ku fana na Faro ni vatsundzuxi vakwe swin’we ni vaseketeri vakwe. (Eks 9:16; 11:10; 12:29-39) Ematshan’wini yo ehleketa leswaku va hlundzukise swikwembu swa vona, Vaegipta a va swi tiva leswaku i Yehovha loyi a a avanyisa swikwembu swa vona. Hi nkarhi wa khombo ra vukaye, Muxe “a a ri nkulu ngopfu etikweni ra Egipta, ematihlweni ya malandza ya Faro ni le matihlweni ya vanhu.”—Eks 11:3.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 6:3) A ndzi hamba ndzi humelela eka Abrahama, Isaka na Yakobe ndzi ri Xikwembu xa Matimba Hinkwawo, kambe malunghana ni vito ra mina, Yehovha, a ndzi ti tivisanga ha rona eka vona.
it-1-E 78 ¶3-4
Xikwembu Xa Matimba Hinkwawo
Yehovha u tirhise xithopo lexi nge “Xikwembu xa Matimba Hinkwawo” (ʼEl Shad·daiʹ) loko a tshembisa Abrahama leswaku u ta veleka Isaka, leswaku Abrahama a tshemba sweswo, a swi lava a va ni ripfumelo ra leswaku Xikwembu xi na wona matimba yo endla sweswo. Xithopo lexi xi tlhele xi tirhisiwa loko Xikwembu xi hlamuseriwa tanihi lexi a xi ta katekisa Isaka na Yakobe, xi va endla vandyandzhaka va ntwanano lowu xi wu endleke na Abrahama.—Gn 17:1; 28:3; 35:11; 48:3.
Hi ku pfumelelana ni leswi, Yehovha u hetelele a vule leswi eka Muxe: “A ndzi hamba ndzi humelela eka Abrahama, Isaka na Yakobe ndzi ri Xikwembu xa Matimba Hinkwawo, kambe malunghana ni vito ra mina, Yehovha, a ndzi ti tivisanga ha rona eka vona.” (Eks 6:3) Kambe leswi a swi vuli swona leswaku vavanuna lava a va nga ri tivi vito ra Yehovha, hikuva a va ri tirhisa hi xitalo naswona vanhu van’wana lava hanyeke vona va nga si va kona, a va ri tirhisa ngopfu. (Gn 4:1, 26; 14:22; 27:27; 28:16) Kahlekahle buku ya Genesa leyi vulavulaka hi vutomi bya vavanuna lava, yi tirhise rito leri nge “Wa Matimba Hinkwawo” ka tsevu, kasi vito leri nge Yehovha yi ri tirhise ka 172 eka Matsalwa yo sungula ya Xiheveru. Hambileswi vapatriyaka a va swi tiva naswona va swi voneke hi mahlo ya vona leswaku Xikwembu xi faneriwa hi xithopo lexi nge “Xikwembu Xa Matimba Hinkwawo” a va nga si tshama va yi twisisa hi vuenti nhlamuselo ya vito leri nge Yehovha ni leswi ri katsaka swona. Malunghana ni mhaka leyi, The Illustrated Bible Dictionary (Vol. 1, tl. 572) yi ri: “Eku sunguleni, ku paluxiwa ka vito leri eka Vapatriyaka a ku fambisana ngopfu ni switshembiso leswi a swa ha ri ekule ni ku endleka, a ri va tiyisekisa leswaku Yahweh i Xikwembu (ʼel) lexi nga ni vuswikoti byo endla leswaku switshembiso sweswo swi humelela. Ndlela leyi xi tipaluxeke ha yona exihlahleni xa mitwa a yi hlamarisa swinene naswona a yi tiyisa nhlana, kwalaho vito leri nge Yahwe a ri kombisa matimba ya xona ni leswaku xi na vona ni leswaku xi ta ya emahlweni xi va na vona.”
(Eksoda 7:1) Hikwalaho Yehovha a byela Muxe a ku: “Vona, ndzi ku endle Xikwembu eka Faro, kutani Aroni makwenu u ta va muprofeta wa wena.
it-2-E 435 ¶5
Muxe
Xikwembu a xi tshikanga ku tirhisa Muxe hambileswi a a tivona a nga faneleki. Kambe Muxe a a nga titshembi u vule leswaku a nga swi koti ku vulavula kahle. Muxe se u cincile, a ka ha ri yena loyi a hi tiva yena, loyi a tihlawule hi yexe leswaku a va mulweri wa Vaisrayele eka malembe ya 40 lama hundzeke. U ye emahlweni a tlhutlhisana khuvi na Yehovha, a hetelela hi ku kombela leswaku a nga tirhisi yena. Hambileswi sweswo swi hlundzukiseke Xikwembu, a xi n’wi fularhelanga Muxe kambe xi rhume buti wakwe Aroni leswaku a va muvulavuleri wa yena. Leswi Muxe a a ri muyimeri wa Xikwembu, a a swi fana ni loko a ri “Xikwembu” eka Aroni, hikuva a a ri muvulavuleri wa yena. Eka nhlengeletano leyi va veke na yona ni vakulukumba va Israyele ni loko va tihlanganisa na Faro, swi tikomba onge Xikwembu xi nyike Muxe swileriso ni milawu kutani Muxe a swi byela Aroni leswaku Aroni a a swi byela Faro. (mutlhandlami wa Faro loyi Muxe a n’wi balekeke malembe ya 40 lama hundzeke). (Eks 2:23; 4:10-17) Hi ku famba ka nkarhi Yehovha u vule leswaku Aroni i “muprofeta” wa Muxe, hikuva Muxe a a ri muprofeta wa Xikwembu hikwalaho a a kongomisiwa hi xona, kasi Aroni a kongomisiwa hi Muxe. Muxe u tlhele a byeriwa leswaku u endliwe “Xikwembu eka Faro,” leswi vulaka leswaku Xikwembu xi n’wi nyike matimba ni vulawuri eka Faro hikwalaho a a nga fanelanga a chava hosi ya le Egipta.—Eks 7:1, 2.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 6:1-15) Kutani Yehovha a byela Muxe a ku: “Sweswi u ta vona leswi ndzi nga ta swi endla eka Faro, hikuva u ta va tshika va famba hi voko leri nga ni matimba, naswona u ta va hlongola etikweni rakwe hi voko leri nga ni matimba.” 2 Xikwembu xi ya emahlweni xi vulavula na Muxe xi ku eka yena: “Hi mina Yehovha. 3 A ndzi hamba ndzi humelela eka Abrahama, Isaka na Yakobe ndzi ri Xikwembu xa Matimba Hinkwawo, kambe malunghana ni vito ra mina, Yehovha, a ndzi ti tivisanga ha rona eka vona. 4 Kutani ndzi simeke ni ntwanano wa mina na vona leswaku ndzi va nyika tiko ra Kanana, tiko ra vuluveri bya vona leri va luveleke eka rona. 5 Mina, ndzi ku twile ku konya ka vana va Israyele, lava Vaegipta va va endleke mahlonga, naswona ndza wu tsundzuka ntwanano wa mina. 6 Hikokwalaho byela vana va Israyele u ku, ‘Hi mina Yehovha, kunene ndzi ta mi humesa eku tshikileriweni hi mintirho yo nonon’hwa ya Vaegipta, ndzi mi kutsula evuhlongeni bya vona, hakunene ndzi ta mi kutsula hi voko leri tshambulutiweke ni hi vuavanyisi lebyikulu. 7 Kunene ndzi ta mi teka mi va vanhu va mina, hakunene ndzi ta tikombisa ndzi ri Xikwembu eka n’wina; na n’wina kunene mi ta tiva leswaku hi mina Yehovha Xikwembu xa n’wina loyi a mi humesaka ehansi ka mintirho yo nonon’hwa ya Egipta. 8 Kunene ndzi ta mi yisa etikweni leri ndzi yimiseke voko ra mina ndzi hlambanyela ku ri nyika Abrahama, Isaka na Yakobe; hakunene ndzi ta mi nyika rona ri va ra n’wina. Hi mina Yehovha.’” 9 Endzhaku Muxe a vulavula ni vana va Israyele hi mhaka leyi, kambe a va n’wi yingisanga Muxe hikwalaho ka ku hela matimba ni hikwalaho ka vuhlonga lebyi nonon’hwaka. 10 Hiloko Yehovha a vulavula na Muxe a ku: 11 “Nghena, byela Faro hosi ya Egipta leswaku u fanele a tshika vana va Israyele va huma etikweni rakwe.” 12 Kambe Muxe a vulavula emahlweni ka Yehovha, a ku: “Waswivo! Vana va Israyele a va ndzi yingisanga; xana Faro u ta ndzi yingisisa ku yini, tanihi leswi milomu ya mina yi nga yimbangiki?” 13 Kambe Yehovha a ya emahlweni a vulavula na Muxe na Aroni, a tirhisa vona ku humesa xileriso eka vana va Israyele ni le ka Faro, hosi ya Egipta, leswaku a ta humesa vana va Israyele etikweni ra Egipta. 14 Lava i varhangeri va yindlu ya vatata wa vona: Vana va Ruveni, mativula ya Israyele, a ku ri Hanoko na Palu, Hezroni na Karimi. Leyi i mindyangu ya Ruveni. 15 Vana va Simiyoni a ku ri Yemuwele na Yamini na Ohadi na Yakini na Sohari na Xawulo, vana va wansati wa Mukanana. Leyi i mindyangu ya Simiyoni.
JULY 13-19
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 8-9
“Faro U Endle Ku Rhandza Ka Xikwembu A Nga Tiyimiselanga”
(Eksoda 8:15) Loko Faro a vona leswaku u pfuniwile, a nonon’hwisa mbilu yakwe; a nga va yingisanga, hilaha Yehovha a vuleke hakona.
it-2-E 1040-1041
Ku Sihalala
Loko a ri karhi a tirhisana na vanhu, Yehovha Xikwembu u lehisa mbilu a pfumelela matiko kumbe vanhu hambiloko va faneriwa hi rifu leswaku va ya emahlweni va hanya. (Gn 15:16; 2Pe 3:9) Hambileswi van’wana va khenseke ku lehisa mbilu ka Xikwembu hi ku hundzuka leswaku xi va komba tintswalo (Yx 2:8-14; 6:22, 23; 9:3-15), van’wana va ye emahlweni va tisihalarisa va lwisana na Yehovha ni vanhu vakwe. (Dt 2:30-33; Yx 11:19, 20) Leswi Yehovha a nga va siveriki vanhu leswaku va tiomisa nhloko, u hlamuseriwa tanihi loyi a va tshikaka va ‘sihalala’ kumbe loyi a ‘nonon’hwisaka timbilu ta vona.’ Loko a hetelela a teke xiboho xo tirihiselela eka vanhu vo sihalala, u va a kombisa matimba yakwe lamakulu naswona sweswo swi endla leswaku vito rakwe ri twarisiwa.—Ringanisa Eks 4:21; Yh 12:40; Rhm 9:14-18.
(Eksoda 8:18, 19) Vaprista lava endlaka masalamusi va ringeta ku endla leswi fanaka hi vutshila bya vona bya le xihundleni, leswaku va vanga tinyonyori, kambe a va tsandzeka. Kutani tinyonyori ti va eka vanhu ni swiharhi. 19 Hikwalaho vaprista lava endlaka masalamusi va byela Faro va ku: “I ritiho ra Xikwembu!” Kambe mbilu ya Faro yi hambeta yi sihalala, a nga va yingisanga, hilaha Yehovha a vuleke hakona.
(Eksoda 9:15-17) Hikuva hi nkarhi lowu a ndzi ta va ndzi tshambulute voko leswaku ndzi ta ku ba hi ntungu, wena ni vanhu va wena leswaku mi herisiwa emisaveni. 16 Kambe entiyisweni, ndzi ku hlayise u hanya hikwalaho ka xivangelo lexi, hikwalaho ka ku lava ku ku komba matimba ya mina leswaku vito ra mina ri twarisiwa emisaveni hinkwayo. 17 Xana wa ha titlakusa eka vanhu va mina hi ku ala ku va tshika va famba?
it-2-E 1181 ¶3-5
Vuhomboloki
Ku engetela kwalaho, Yehovha Xikwembu wa swi kota ku lawula swiyimo lerova vanhu vo homboloka va tikuma va endle ku rhandza kakwe va nga swi xiyi. Hambileswi va lwisanaka ni Xikwembu, a nga swi kota ku va lawula hi ndlela yo karhi leswaku a sirhelela malandza yakwe lama n’wi tirhelaka hi ku tshembeka, a nga tlhela a tisa vululami hi ku tirhisa swiendlo swa vanhu volavo. (Rhm 3:3-5, 23-26; 8:35-39; Ps 76:10) Leswi swi kombisiwe eka Swivuriso 16:4: “U endle hinkwaswo, a swi endlela xikongomelo xakwe, ina, hambi ku ri munhu wo homboloka u n’wi endlele siku ro biha.”
Xikombiso xin’wana xa mhaka leyi i xa Faro loyi Yehovha a nga n’wi tirhisa ku humesa Vaisrayele evuhlongeni hi ku landza xileriso lexi a xi nyikiwe Muxe na Aroni. Xikwembu a hi xona xi endleke leswaku mufumi loyi wa le Egipta a va munhu wo homboloka kambe xi n’wi tshike a ya emahlweni a hanya xi tlhela xi endla leswaku Faro a tikombisa leswaku u hombolokile naswona u faneriwa hi ku fa. Yehovha u kombise xivangelo xo va a endle leswi eka Eksoda 9:16: “Kambe entiyisweni, ndzi ku hlayise u hanya hikwalaho ka xivangelo lexi, hikwalaho ka ku lava ku ku komba matimba ya mina leswaku vito ra mina ri twarisiwa emisaveni hinkwayo.”
Makhombo ya khume lama weleke Vaegipta ku katsa ni ku lovisiwa ka Faro ni mavuthu ya yena eLwandle ro Tshwuka a ma kombisa matimba lamakulu lama Yehovha a nga na wona. (Eks 7:14–12:30; Ps 78:43-51; 136:15) Vanhu va ye emahlweni va vulavula ha swona nkarhi wo leha naswona vito ra Xikwembu ri twarisiwile emisaveni hinkwayo. (Yx 2:10, 11; 1Sa 4:8) Loko Yehovha a lo dlaya Faro hi nkarhi wolowo, a a ta va a nga wu kumanga nkarhi wo kombisa matimba yakwe lama N’wi vangamiseke hi ku va A kutsula vanhu vakwe.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 8:21) Kambe loko u nga tshiki vanhu va mina va famba, ndzi rhumela mabawa, eka wena ni malandza ya wena ni vanhu va wena ni le tindlwini ta wena; kutani tindlu ta Egipta ti ta tala hi mabawa, ni misava leyi ti nga ehenhla ka yona.
it-1-E 878
Mabawa
A ku na vumbhoni lebyi tiyeke mayela ni muxaka wa switsotswana leswi nga ni vito ra Xiheveru leri nga eMatsalweni lama vulavulaka hi khombo ra vumune leri weleke Vaegipta, leri Vaisrayele lava a va ri eGoxeni va poneke eka rona. (Eks 8:21, 22, 24, 29, 31; Ps 78:45; 105:31) Rito ʽA·rovʹ ri hundzuluxeriwe hi tindlela to hambanahambana ri va “mabawa” (JB, NW, Ro), “xifufununu” (Yg), “nyoxi” (AS, KJ, RS), “tinyonyori” (AT), ni “mabawa ya timbyana” (LXX).
Rito ra Xinghezi leri nge “gadfly”[mabawa] ri tirisiwa eka switsotswana swo hambanahambana swa ti-horseflies na botflies. Horsefly ya xisati yi luma vanhu ni swiharhi ivi yi ntsontswa ngati. Switsotswana swa tibotflies swi hanya ku fana ni swigalana, swiluma vanhu ni swiharhi, muxaka lowu wa swigalana wu kumeka etindhawini leti hisaka. Hikwalaho khombo leri ra mabawa ri fanele ri va xanise swinene Vaegipta ni swiharhi swa vona hambi ku ri ku va dlaya.
(Eksoda 8:25-27) Eku heteleleni Faro a vitana Muxe na Aroni a va byela a ku: “Fambani mi ya endlela Xikwembu xa n’wina xitlhavelo etikweni.” 26 Kambe Muxe a ku: “A swi amukeleki ku endla tano, hikuva hi ta va hi endlela Yehovha Xikwembu xa hina xitlhavelo lexi nyenyetsaka eka Vaegipta. A hi nge, hi endla xitlhavelo lexi nyenyetsaka emahlweni ka mahlo ya Vaegipta; xana a va nge hi khandli hi maribye? 27 Hi ta teka riendzo ra masiku manharhu hi ya emananga, hakunene hi ta endlela Yehovha Xikwembu xa hina xitlhavelo, hilaha a hi byeleke hakona.”
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Eksoda
8:26, 27—Hikwalaho ka yini Muxe a vule leswaku magandzelo ya Vaisrayele a ma ta va lama “nyenyetsaka eka Vaegipta”? Le Egipta a ku gandzeriwa swiharhi swo hambana-hambana. Hikwalaho ku boxiwa ka magandzelo a ku endla leswaku ku phikelela ka Muxe ka leswaku Vaisrayele va pfumeleriwa ku famba va ya endlela Yehovha magandzelo ku va ni matimba swinene.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 8:1-19) Kutani Yehovha a byela Muxe a ku: “Yana eka Faro, u ku eka yena, ‘Yehovha u te: “Tshika vanhu va mina va famba leswaku va ta ndzi tirhela. 2 Loko u hambeta u ala ku va tshika va famba, ndzi ta ba ndhawu ya wena hinkwayo hi khombo ra machela. 3 Kutani Nambu wa Nayili wu ta tala hi machela, kunene ma ta huma ma nghena endlwini ya wena ni le kamareni ra wena ra le ndzeni ro etlela eka rona ni le sangwini ra wena ni le tindlwini ta malandza ya wena ni le vanhwini va wena ni le switikweni swa wena ni le swibyeni swa wena swo pfuvela eka swona. 4 Machela ma ta ta eka wena ni le ka varikwenu ni le ka malandza ya wena hinkwawo.”’” 5 Endzhaku Yehovha a byela Muxe a ku: “Byela Aroni u ku, ‘Tshambulutela voko leri nga khoma nhonga ehenhla ka milambu, misele ya Nayili ni swidziva swa tinhlanga u endla leswaku machela ma ta ehenhla ka tiko ra Egipta.’” 6 Hiloko Aroni a tshambulutela voko ehenhla ka mati ya Egipta, kutani machela ma sungula ku huma ma funengeta tiko ra Egipta. 7 Hambiswiritano, vaprista lava endlaka masalamusi va endla leswi fanaka hi vutshila bya vona bya le xihundleni kutani va endla leswaku machela ma huma ehenhla ka tiko ra Egipta. 8 Hi ku famba ka nkarhi Faro a vitana Muxe na Aroni a ku eka vona: “Kombelani Yehovha leswaku a susa machela eka mina ni vanhu va mina, hikuva ndzi tiyimiserile ku tshika vanhu va famba leswaku va ya endlela Yehovha xitlhavelo.” 9 Hiloko Muxe a byela Faro a ku: “Teka ku vangama loku nga eka mina, u ndzi byela leswaku ndzi ku kombelela rini, wena ni malandza ya wena ni vanhu va wena, leswaku machela ma susiwa eka wena ni le tindlwini ta wena. Ma ta sala ntsena eNambyeni wa Nayili.” 10 Hiloko a ku: “Mundzuku.” Kutani yena a ku: “Swi ta endleka hilaha u vuleke hakona, u ta tiva leswaku a ku na munhu un’wana la fanaka na Yehovha Xikwembu xa hina, 11 hikuva kunene machela ma ta suka eka wena ni le tindlwini ta wena ni le ka malandza ya wena ni le ka vanhu va wena. Ma ta sala ntsena eNambyeni wa Nayili.” 12 Hikwalaho Muxe na Aroni va huma eka Faro, kutani Muxe a huwelela eka Yehovha hikwalaho ka machela lawa a a ma tise eka Faro. 13 Hiloko Yehovha a endla hi ku pfumelelana ni rito ra Muxe, machela ma sungula ku fa etindlwini, eswivaveni ni le nhoveni. 14 Kutani va ma hlengeleta hi tinhulu-nhulu, tiko ri sungula ku nun’hwa. 15 Loko Faro a vona leswaku u pfuniwile, a nonon’hwisa mbilu yakwe; a nga va yingisanga, hilaha Yehovha a vuleke hakona. 16 Kutani Yehovha a byela Muxe a ku: “Byela Aroni u ku, ‘Tshambuluta nhonga ya wena u ba ntshuri wa misava, wu ta va tinyonyori etikweni hinkwaro ra Egipta.’” 17 Hiloko va endla sweswo. Hikwalaho Aroni a tshambuluta voko leri khomeke nhonga a ba ntshuri wa misava, kutani ku va ni tinyonyori eka vanhu ni le ka swiharhi. Ntshuri hinkwawo wa misava wu hundzuka tinyonyori etikweni hinkwaro ra Egipta. 18 Vaprista lava endlaka masalamusi va ringeta ku endla leswi fanaka hi vutshila bya vona bya le xihundleni, leswaku va vanga tinyonyori, kambe a va tsandzeka. Kutani tinyonyori ti va eka vanhu ni swiharhi. 19 Hikwalaho vaprista lava endlaka masalamusi va byela Faro va ku: “I ritiho ra Xikwembu!” Kambe mbilu ya Faro yi hambeta yi sihalala, a nga va yingisanga, hilaha Yehovha a vuleke hakona.
JULY 20-26
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 10-11
“Muxe Na Aroni Va Kombise Xivindzi”
(Eksoda 10:3-6) Hikwalaho Muxe na Aroni va nghena eka Faro va n’wi byela va ku: “Yehovha Xikwembu xa Vaheveru u te, ‘Xana u ta ala ku titsongahata eka mina ku fikela rini? Tshika vanhu va mina va famba leswaku va ta ndzi tirhela. 4 Hikuva loko u ya emahlweni u ala ku tshika vanhu va mina va famba, mundzuku ndzi ku tisela tinjiya endzeni ka mindzilakana ya wena. 5 Entiyisweni ti ta funengeta vuandlalo lebyi vonakaka bya misava, misava a yi nge vonaki; ti ta dya hinkwaswo leswi nga sala leswi xihangu xi mi siyeleke swona, kunene ti ta dya murhi wun’wana ni wun’wana wa n’wina lowu hlukaka enhoveni. 6 Kutani tindlu ta n’wina ni tindlu ta malandza ya n’wina hinkwawo ni tindlu ta Egipta hinkwaro, ti ta tala hi ndlela leyi hambi va ri vatata wa n’wina ni vatata va vatata va n’wina va nga si tshamaka va yi vona hi mpfhuka va va kona ehenhla ka misava ku fikela esikwini leri.’” Hiloko a hundzuluka a suka eka Faro.
Tekelela Yesu Hi Ku Chumayela Hi Vurhena
Nakambe ehleketa hi vurhena lebyi Muxe a veke na byona loko a vulavula na Faro, mufumi loyi a a tekiwa a ri muyimeri wa swikwembu naswona a a tekiwa a ri xikwembu hi byakwe, n’wana wa xikwembu xa dyambu lexi vuriwaka Ra. Swi nga ha endleka leswaku yena ku fana ni vafumi lavan’wana va le Egipta a a gandzela xifaniso xa yena. Xileriso xa Faro a xi nga tluriwi. Leswi Faro a a ri mufumi, a a tikukumuxa a tlhela a oma nhloko, a a nga lavi ku byeriwa hi van’wana leswaku a endla yini. Muxe loyi a a ri murisi la titsongahataka, u ye eka wanuna yoloye hi ku phindha-phindha, hambileswi Faro a a nga n’wi rhambanga naswona a a nga swi lavi leswaku a n’wi endzela. I yini leswi Muxe a vuleke leswaku a swi ta humelela etikweni ra Egipta? I makhombo lama chavisaka. Xana Muxe a a lava yini eka Faro? A a lava leswaku Faro a tshika mahlonga ya yena ya timiliyoni ma famba! A swi kanakanisi leswaku Muxe a a fanele a va ni vurhena!—Tinhl. 12:3; Hev. 11:27.
(Eksoda 10:24-26) Endzhaku ka sweswo, Faro a vitana Muxe a ku: “Fambani mi ya tirhela Yehovha. Ntsena ku ta sala tinyimpfu ta n’wina ni tihomu ta n’wina. Vana va n’wina na vona va nga famba na n’wina.” 25 Kambe Muxe a ku: “Wena u ta tlhela u hi nyika emavokweni switlhavelo ni magandzelo yo hisiwa, hikuva hi fanele ku swi endlela Yehovha Xikwembu xa hina. 26 Swifuwo swa hina naswona swi ta famba na hina. A ku na sondzo leri nga ta sala, hikuva hi ta teka swin’wana swa swona hi gandzela Yehovha Xikwembu xa hina naswona a hi tivi leswi hi nga ta swi humesa swi va gandzelo ra Yehovha kukondza hi fika kona.”
(Eksoda 10:28) Hikwalaho Faro a ku eka yena: “Suka emahlweni ka mina! Tivonele! U nga ringeti ku tlhela u vona xikandza xa mina, hikuva siku u nga ta vona xikandza xa mina, u ta fa.”
(Eksoda 11:4-8) Muxe a ya emahlweni a ku: “Yehovha u te, ‘Exikarhi ka vusiku ndza huma ndzi ya exikarhi ka Egipta, 5 kutani mativula hinkwawo etikweni ra Egipta ma fanele ma fa, ku sukela eka mativula ya Faro la tshameke exiluvelweni xakwe ku ya eka mativula ya nandza wa xisati la nga eribyeni ro sila ni mativula hinkwawo ya swiharhi. 6 Kunene ku ta va ni xirilo lexikulu etikweni hinkwaro ra Egipta, lexi xi nga si tshamaka xi va kona xo fana na xona, naswona a xi nge pfuki xi ve kona nakambe xo fana na xona. 7 Kambe a ku na mbyana leyi nga ta vukula yi karihela hambi a ri mani wa vana va Israyele, ku sukela eka munhu ku ya eka xiharhi; mi ta swi tiva leswaku Yehovha a nga ku endla ku hambana exikarhi ka Vaegipta ni vana va Israyele.’ 8 Kunene malandza lawa ya wena hinkwawo ma ta ta eka mina ma tiwisela emahlweni ka mina, ma ku, ‘Famba, wena ni vanhu hinkwavo lava landzelaka mikondzo ya wena.’ Endzhaku ka sweswo ndzi ta huma.” Hiloko a huma eka Faro a hlundzuke ngopfu.
it-2-E 436 ¶4
Muxe
Muxe a a fanele a va ni xivindzi leswaku a ya vulavula na Faro. Muxe na Aroni va kote ku endla ntirho lowu Yehovha a a va nyike wona hi ku pfuniwa hi moya wo kwetsima. Hi mahlo ya mianakanyo vona xigodlo xa Faro, hosi ya mfumo wa misava wa nkarhi wolowo. Vona Faro hosi leyi a yi ti teka yi tlakukile ku tlula tihosi hinkwato naswona yi tikukumuxaka leyi a a yi tekiwa yi ri xikwembu, yi rhendzeriwe hi vatsundzuxi vo tala, mavuthu ya masocha, varindzi ni mahlonga. Ku engetela eka volavo a ku ri ni varhangeri va vukhongeri, vaprista lava a va endla masalamusi lava a va rhanga emahlweni exikarhi ka vakaneti va Muxe. Vanhu lava hinkwavo a va yima na Faro hosi leyi a yi ri ni matimba. Vuthu leri hinkwaro a ri seketela Faro ni swikwembu swa Egipta. Muxe na Aroni va ye ko tala eka Faro kambe u ye emahlweni a sihalarisa mbilu yakwe, hikuva a a tiyimisele ku endla leswaku Vaheveru va ya emahlweni va va mahlonga yakwe va tlhela va fumiwa hi yena. Kahlekahle endzhaku ko tivisa khombo ra vunhungu, Muxe na Aroni va hlongoriwile emahlweni ka Faro naswona endzhaku ka khombo ra vukaye va lerisiwe leswaku va nga ringeti ku tlhela va ya eka Faro, hikuva a va ta fa.—Eks 10:11, 28.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 10:1, 2) Kutani Yehovha a byela Muxe a ku: “Yana eka Faro, hikuva mina—ndzi nonon’hwise mbilu yakwe ni timbilu ta malandza yakwe, leswaku ndzi ta veka swikombiso leswi swa mina emahlweni ka yena, 2 ni leswaku u ta vula etindleveni ta vana va wena ni vana va vana va wena ndlela leyi ndzi twiseke Egipta ku vava ha yona ni swikombiso swa mina leswi ndzi swi endleke exikarhi ka vona; kunene mi ta tiva leswaku hi mina Yehovha.”
Timbhoni Leti Lwisanaka Ni Swikwembu Swa Mavunwa
Loko Vaisrayele va ha ri eEgipta, Yehovha u rhume Muxe eka Faro kutani a ku: “Yana eka Faro, hikuva mina—ndzi nonon’hwise mbilu yakwe ni timbilu ta malandza yakwe, leswaku ndzi ta veka swikombiso leswi swa mina emahlweni ka yena, ni leswaku u ta vula etindleveni ta vana va wena ni vana va vana va wena ndlela leyi ndzi twiseke Egipta ku vava ha yona ni swikombiso swa mina leswi ndzi swi endleke exikarhi ka vona; kunene mi ta tiva leswaku hi mina Yehovha.” (Eksoda 10:1, 2) Vaisrayele lava yingisaka a va ta byela vana va vona hi swiendlo swa matimba swa Yehovha. Kasi vana va vona, a va ta swi byela vana va vona, swi fambisa sweswo, a swi ta endliwa ku suka eka rixaka rin’wana ku ya eka rin’wana. Xisweswo, swiendlo swa matimba swa Yehovha a swi ta tsundzukiwa. Hi laha ku fanaka namuntlha, vatswari va ni vutihlamuleri bya ku nyikela vumbhoni eka vana va vona.—Deteronoma 6:4-7; Swivuriso 22:6.
(Eksoda 11:7) Kambe a ku na mbyana leyi nga ta vukula yi karihela hambi a ri mani wa vana va Israyele, ku sukela eka munhu ku ya eka xiharhi; mi ta swi tiva leswaku Yehovha a nga ku endla ku hambana exikarhi ka Vaegipta ni vana va Israyele.’
it-1-E 783 ¶5
Ku Huma Ka Vona
Yehovha u tirhise matimba ya yena hi ndlela yo hlamarisa leswaku a tlakusa vito rakwe ni ku tshunxa Vaisrayele. Loko se va ponile, va ri eribuweni ra Lwandle ro Tshwuka, Muxe u rhangele vana Vaisrayele a ri karhi a yimbelela risimu, sesi wakwe Meriyamu lowa muprofeta u khome xingomana kutani a rhangela vavasati hinkwavo hi xingomana ni mincino loko vavanuna va ri karhi va fambisana ni vavanuna hi ku yimbelela. (Eks 15:1, 20, 21) Sweswi Vaisrayele se a va hambanisiwile ni valala va vona hi ku helela. Loko va ta va va hume eEgipta Yehovha u va sirhelerile leswaku va nga vavisiwi hi swiharhi kumbe hi vanhu, hambi ku ri mbyana a yi nga ta va vukula kumbe ku va luma. (Eks 11:7) Hambileswi rungula ra ku huma ka Vaisrayele ri nga boxiki leswaku Faro a ri kona loko mavuthu yakwe ma lovisiwa elwandle, Pisalema 136:15 yi kombisa leswaku Yehovha u ‘wise Faro ni vandla rakwe ra nyimpi eLwandle ro Tshwuka.’
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 10:1-15) Kutani Yehovha a byela Muxe a ku: “Yana eka Faro, hikuva mina—ndzi nonon’hwise mbilu yakwe ni timbilu ta malandza yakwe, leswaku ndzi ta veka swikombiso leswi swa mina emahlweni ka yena, 2 ni leswaku u ta vula etindleveni ta vana va wena ni vana va vana va wena ndlela leyi ndzi twiseke Egipta ku vava ha yona ni swikombiso swa mina leswi ndzi swi endleke exikarhi ka vona; kunene mi ta tiva leswaku hi mina Yehovha.” 3 Hikwalaho Muxe na Aroni va nghena eka Faro va n’wi byela va ku: “Yehovha Xikwembu xa Vaheveru u te, ‘Xana u ta ala ku titsongahata eka mina ku fikela rini? Tshika vanhu va mina va famba leswaku va ta ndzi tirhela. 4 Hikuva loko u ya emahlweni u ala ku tshika vanhu va mina va famba, mundzuku ndzi ku tisela tinjiya endzeni ka mindzilakana ya wena. 5 Entiyisweni ti ta funengeta vuandlalo lebyi vonakaka bya misava, misava a yi nge vonaki; ti ta dya hinkwaswo leswi nga sala leswi xihangu xi mi siyeleke swona, kunene ti ta dya murhi wun’wana ni wun’wana wa n’wina lowu hlukaka enhoveni. 6 Kutani tindlu ta n’wina ni tindlu ta malandza ya n’wina hinkwawo ni tindlu ta Egipta hinkwaro, ti ta tala hi ndlela leyi hambi va ri vatata wa n’wina ni vatata va vatata va n’wina va nga si tshamaka va yi vona hi mpfhuka va va kona ehenhla ka misava ku fikela esikwini leri.’” Hiloko a hundzuluka a suka eka Faro. 7 Endzhaku ka sweswo malandza ya Faro ma ku eka yena: “Munhu loyi u ta va ntlhamu eka hina ku fikela rini? Tshika vanhu lava va famba leswaku va ta tirhela Yehovha Xikwembu xa vona. Xana nisweswi a wu si swi vona leswaku Egipta ri lovile?” 8 Hikwalaho Muxe na Aroni va tlheriseriwa eka Faro, kutani a ku eka vona: “Fambani mi ya tirhela Yehovha Xikwembu xa n’wina. Kahle-kahle, i vamani lava fambaka?” 9 Kutani Muxe a ku: “Hi ta famba ni vantshwa va hina ni vanhu lava kuleke va hina. Hi ta famba ni vana va hina va majaha ni va vanhwanyana, ni tinyimpfu ta hina ni tihomu ta hina, hikuva hi ni nkhuvo lowu hi nga ta wu endlela Yehovha.” 10 Hiloko a ku eka vona: “A swi tikombe leswaku Yehovha u na n’wina loko ndzo mi tshika mi famba ni vana va n’wina! Maswivo, hilaha ku hambaneke, n’wina mi ni xikongomelo xo biha. 11 A swi tano! Ndzi kombela mi famba n’wina vanhu lava tiyeke emirini, mi ya tirhela Yehovha hikuva hi swona leswi mi lavaka ku swi kuma.” Hiloko va hlongoriwa emahlweni ka Faro. 12 Kutani Yehovha a byela Muxe a ku: “Tshambulutela voko ehenhla ka tiko ra Egipta leswaku ku va ni tinjiya, leswaku ti humelela ehenhla ka tiko ra Egipta ti dya swimila hinkwaswo swa tiko, hinkwaswo leswi nga siyiwa hi xihangu.” 13 Xikan’we-kan’we Muxe a tshambulutela nhonga yakwe ehenhla ka tiko ra Egipta, naswona Yehovha a hungisa mheho ya le vuxeni etikweni siku rero hinkwaro ni vusiku byebyo hinkwabyo. Mixo wu fika kutani mheho ya le vuxeni yi rhwala tinjiya. 14 Tinjiya ti sungula ku humelela ehenhla ka tiko hinkwaro ra Egipta naswona ti phatsama endhawini hinkwayo ya Egipta. A ti nyenyetsa ngopfu. A ku nga si tshama ku va ni tinjiya leti nga humelela hi ndlela leyi, naswona a ku nge pfuki ku ve ni tin’wana leti nga ta humelela hi ndlela leyi endzhaku ka tona. 15 Hiloko ti funengeta vuandlalo lebyi vonakaka bya tiko hinkwaro, tiko ri phumela; kutani ti hambeta ti dya swimila hinkwaswo swa tiko ni mihandzu hinkwayo ya mirhi leyi siyiweke hi xihangu; a ku salanga nchumu wa rihlaza emirhini kumbe eka swimila swa nhova etikweni hinkwaro ra Egipta.
JULY 27–AUGUST 2
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 12
“Leswi Paseka Yi Vulaka Swona Eka Vakreste”
(Eksoda 12:5-7) Nyimpfu ya n’wina yi fanele ku va yi hanye kahle, yi ri khuna, yi ri ni lembe rin’we hi vukhale. Mi nga ha hlawula eka makhuna lamatsongo kumbe eka timbuti. 6 Mi fanele ku hambeta mi yi hlayisa ku fikela siku ra vu-14 ra n’hweti leyi, kutani nhlengeletano hinkwayo ya ntshungu wa Israyele yi ta yi tlhava exikarhi ka madyambu mambirhi. 7 Va ta teka ngati yin’wana va xuva ha yona emarimbeni mambirhi ya nyangwa ni le xiphen’wini xa le henhla xa nyangwa ya yindlu leyi va nga ta yi dyela eka yona.
“U Fanele U Tsaka Hilaha Ku Heleleke”
Yesu u fe hi Nisani 14, 33 C.E. EIsrayele, Nisani 14 a ku ri siku ro tsakisa swinene ra ku tlangeriwa ka Paseka. Lembe ni lembe hi siku rero, mindyangu a yi dya swakudya leswi katsaka xinyimpfana lexi nga solekiki. Hi ndlela yoleyo a va tsundzuka ntirho lowu ngati ya xinyimpfana yi wu endleke hi nkarhi wa ku ponisiwa ka mativula ya Vaisrayele loko ntsumi ya rifu yi dlaya mativula ya Vaegipta hi Nisani 14, 1513 B.C.E. (Eksoda 12:1-14) Xinyimpfana xa Paseka a xi fanekisela Yesu, loyi muapostola Pawulo a vulavuleke ha yena a ku: “Kreste la nga paseka ya hina u endliwe xitlhavelo.” (1 Vakorinto 5:7) Ku fana ni ngati ya xinyimpfana xa Paseka, ngati ya Yesu leyi halatiweke yi ponisa vo tala.—Yohane 3:16, 36.
(Eksoda 12:12, 13) Kutani ndzi ta hundza etikweni ra Egipta evusikwini lebyi ndzi ba mativula hinkwawo etikweni ra Egipta, ku sukela eka munhu ku ya eka xiharhi; kutani ndzi ta avanyisa swikwembu swa Egipta hinkwaswo. Hi mina Yehovha. 13 Ngati yi ta va xikombiso ehenhla ka tindlu leti mi nga eka tona; ndzi ta vona ngati kutani ndzi hundza ehenhla ka n’wina, loko ndzi ba tiko ra Egipta a mi nge weriwi hi khombo ri mi lovisa.
it-2-E 583 ¶6
Paseka
Swilo swin’wana leswi a swi endliwa hi nkarhi wa Paseka swi hetisisiwe hi Yesu. Xin’wana xa swona hi leswaku ngati leyi a yi totiwa emarimbeni ya tinyangwa ta vona, hi yona yi nga ponisa vana va mativula eka ntsumi leyi a yi rhumiwe ku lovisa. Pawulo u vulavula hi Vakreste lava totiweke tanihi mativula ya vandlha (Hv 12:23), u tlhela a vula leswaku Kreste u va kutsule hi ku tirhisa ngati yakwe. (1Te 1:10; Ef 1:7) A ku na rhambu ni rin’we ra xinyimpfana xa Paseka leri a ri fanele ri tshoviwa. A swi profetiwile leswaku ni rin’we ra marhambu ya Yesu a ri nga ta tshoviwa naswona leswi swi ve tano loko a dlayiwa. (Ps 34:20; Yh 19:36) Hikwalaho Paseka leyi a yi endliwa hi Vayuda khale a yi ri xin’wana xa swilo leswi eNawini a swi ri ndzhuti wa swilo leswi a swi ta ta leswi a swi kombetela eka Yesu Kreste, “Xinyimpfana xa Xikwembu.”—Hv 10:1; Yh 1:29.
(Eksoda 12:24-27) “Mi fanele mi hlayisa xileriso lexi xi va xa n’wina ni vana va n’wina hilaha ku nga riki na makumu. 25 Loko mi fika etikweni leri Yehovha a nga ta mi nyika rona hilaha a vuleke hakona, mi ta endla vutirheli lebyi. 26 Loko vana va n’wina va ku eka n’wina, ‘Vutirheli lebyi byi vula yini eka n’wina?’ 27 kutani mi ta ku, ‘I xitlhavelo xa paseka ya Yehovha, loyi a nga hundza ehenhla ka tindlu ta vana va Israyele aEgipta loko a tisa khombo eka Vaegipta, kambe a kutsula tindlu ta hina.’” Hiloko vanhu va nkhinsama va tiwisela ehansi.
‘Lexi Xi Ta Va Xitsundzuxo Eka N’wina’
Ku suka eka xitukulwana xin’wana ku ya eka xin’wana, vatatana a va ta dyondzisa vana va vona va majaha tidyondzo ta nkoka malunghana na yona. Yin’wana ya tona hileswaku Yehovha wa swi kota ku sirhelela vagandzeri vakwe. Vana va dyondze leswaku Yehovha a hi Xikwembu lexi nga twisisekiki. Kambe i Xikwembu xa xiviri lexi hanyaka lexi khathalaka hi vanhu va xona xi tlhela xi va sirhelela. Sweswo xi swi kombise loko xi sirhelela mativula ya Vaisrayele “loko [xi] tisa khombo eka Vaegipta.” A xi ma dlayanga mativula ya vona.
Vatswari lava nga Vakreste, lembe ni lembe a va byeli vana va vona leswi endlekeke hi Paseka. Hambiswiritano, xana wa va dyondzisa vana va wena dyondzo leyi leyi fanaka—leswaku Xikwembu xi sirhelela vanhu va xona? Xana vana va wena va swi vona leswaku wa swi tshemba hakunene leswaku Yehovha wa ha ri Musirheleri wa xiviri wa vanhu vakwe? (Ps. 27:11; Esa. 12:2) Naswona xana u va dyondzisa hi nkarhi lowu wena ni vana va wena mi nga ni bulo leri tsakisaka ematshan’weni yo va lerisa kunene? Tikarhatele ku katsa dyondzo leyi leswaku u pfuna ndyangu wa wena wu kula hi tlhelo ra moya.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 12:12) Kutani ndzi ta hundza etikweni ra Egipta evusikwini lebyi ndzi ba mativula hinkwawo etikweni ra Egipta, ku sukela eka munhu ku ya eka xiharhi; kutani ndzi ta avanyisa swikwembu swa Egipta hinkwaswo. Hi mina Yehovha.
it-2-E 582 ¶2
Paseka
Makhombo ya khume lama weleke va Egipta, hinkwawo ma avanyise swikwembu swa Egipta, ngopfungopfu le ra vukhume ra ku dlayiwa ka vana va mativula. (Eks 12:12) Nyimpfu (ya xinuna) a yi ri leyi kwetsimaka eka xikwembu xa dyambu lexi vuriwaka Ra, kutani ku totiwa ka ngati ya xinyimpfana xa Paseka emarimbeni ya tinyangwa a ku ri ndzhukano eka Vaegipta. Nkuzi na yona a yi kwetsima naswona ku dlayiwa ka swinkuzana swa mativula a ku ta va ku hluriwa ka xikwembu Osiris. Faro hi byakwe a a xiximiwa hileswi a a tekiwa a ri n’wana wa xikwembu xa dyambu Ra. Ku dlayiwa ka n’wana wa Faro wa mativula a swi ta swi veka erivaleni leswaku xikwembu xa dyambu lexi vuriwaka Ra na Faro a va na matimba.
(Eksoda 12:14-16) “‘Siku leri ri ta va xitsundzuxo eka n’wina naswona mi ta ri tlangela ri va nkhuvo wa Yehovha eka switukulwana swa n’wina hinkwaswo. Mi ta ri tlangela ri va nawu wa hilaha ku nga riki na makumu. 15 Mi ta dya swinkwa leswo-ke-comela masiku ya nkombo. Ina, hi siku ro sungula mi ta susa mbila yo vila etindlwini ta n’wina, hikuva un’wana ni un’wana la dyaka lexi nga ni comela ku sukela hi siku ro sungula ku ya eka ra vunkombo, moya-xiviri wolowo wu fanele wu dlayiwa eIsrayele. 16 Hi siku ro sungula ku ta va ni ntsombano wa n’wina wo kwetsima, ni hi siku ra vunkombo ku va ntsombano wo kwetsima. A ku na ntirho lowu nga ta endliwa emasikwini lawa. Ntsena leswi moya-xiviri wun’wana ni wun’wana wu lavaka ku swi dya, hi swona ntsena mi nga endleriwaka swona.
it-1-E 504 ¶1
Nhlengeletano
Nchumu wo hlawuleka hi ‘mintsombano yo kwetsima’ hi leswaku vanhu a va nga fanelanga va endla mitirho yo tika hi nkarhi wa yona. Hi xikombiso siku ro sungula ni ra vunkombo ra swinkwa leswo-ke-comela a ma ri ‘mintsombano yo kwetsima,’ malunghana na wona Yehovha u te: “A ku na ntirho lowu nga ta endliwa. Ntsena leswi moya-xiviri wun’wana ni wun’wana wu lavaka ku swi dya, hi swona ntsena mi nga endleriwaka swona.” (Eks 12:15, 16) Hambiswiritano, hi nkarhi wa “mintsombano yo kwetsima” vaprista a va endla switlhavelo eka Yehovha (Lv 23:37, 38), emhakeni leyi a va nga tluli nawu wa ku yirisiwa ka mitirho ya siku ni siku. Swiendlakalo leswi a swi nga ri masiku ya leswaku vanhu va tshama va ku gee, kambe a ku ri siku leri a va fanele va tiwundla hi tidyondzo ta Rito ra Xikwembu. Vhiki na vhiki hi nkarhi wa Savata vanhu a va hlengeletana leswaku va gandzela Yehovha ni ku dyondza swileriso swakwe. A va hlayeriwa ni ku hlamuseriwa leswi tsariweke eRitweni ra Xikwembu, hilaha hi ku famba ka nkarhi swi endliweke ha kona emasinagogeni. (Mint 15:21) Hikokwalaho, leswi vanhu a va nga endli mitirho yo tika hi masiku ya Savata kumbe ya ‘mintsombano yo kwetsima’ a va ta kuma nkarhi wo khongela ni wo anakanyisisa hi Muvumbi ni hi swikongomelo swakwe.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 12:1-20) Kutani Yehovha a byela Muxe na Aroni etikweni ra Egipta a ku: 2 “N’hweti leyi yi ta va yo sungula eka tin’hweti ta n’wina. Yi ta va yo sungula eka tin’hweti ta lembe eka n’wina. 3 Vulavulani ni ntshungu hinkwawo wa vana va Israyele mi ku, ‘Hi siku ra vukhume ra n’hweti leyi, un’wana ni un’wana u fanele a teka nyimpfu hi ku ya hi yindlu ya vakokwa wa vona, nyimpfu yin’we hi yindlu. 4 Kambe loko vandyangu va nga swi koti ku heta nyimpfu, yena ni muakelani wakwe wa le kusuhi va ta yi yisa endlwini ya yena hi ku ya hi nhlayo ya mimoya-xiviri; un’wana ni un’wana mi ta n’wi avela nyimpfu, hi ku ya hi mpimo lowu a nga wu dyaka. 5 Nyimpfu ya n’wina yi fanele ku va yi hanye kahle, yi ri khuna, yi ri ni lembe rin’we hi vukhale. Mi nga ha hlawula eka makhuna lamatsongo kumbe eka timbuti. 6 Mi fanele ku hambeta mi yi hlayisa ku fikela siku ra vu-14 ra n’hweti leyi, kutani nhlengeletano hinkwayo ya ntshungu wa Israyele yi ta yi tlhava exikarhi ka madyambu mambirhi. 7 Va ta teka ngati yin’wana va xuva ha yona emarimbeni mambirhi ya nyangwa ni le xiphen’wini xa le henhla xa nyangwa ya yindlu leyi va nga ta yi dyela eka yona. 8 “‘Va ta dya nyama evusikwini lebyi. Va ta yi dya yi oxiwe hi ndzilo, va yi dya hi xinkwa lexo-ke-comela swin’we ni matsavu yo bava. 9 Mi nga yi dyi yi ri yimbisi kumbe yi fuhuriwile kumbe yi swekiwe hi mati, kambe yi oxeni hi ndzilo, nhloko ya yona swin’we ni manqina ya yona ni swa le ndzeni swa yona. 10 Mi nga siyi nchumu wa yona ku fikela nimixo, kambe leswi siyiweke swa yona ku fikela nimixo mi ta swi hisa hi ndzilo. 11 Mi ta yi dya hi ndlela leyi, masenge ya n’wina ma khamiwile, mi vehele maphaxani ya n’wina naswona mi khome tinhonga ta n’wina; mi ta yi dya hi ku hatlisa. I paseka ya Yehovha. 12 Kutani ndzi ta hundza etikweni ra Egipta evusikwini lebyi ndzi ba mativula hinkwawo etikweni ra Egipta, ku sukela eka munhu ku ya eka xiharhi; kutani ndzi ta avanyisa swikwembu swa Egipta hinkwaswo. Hi mina Yehovha. 13 Ngati yi ta va xikombiso ehenhla ka tindlu leti mi nga eka tona; ndzi ta vona ngati kutani ndzi hundza ehenhla ka n’wina, loko ndzi ba tiko ra Egipta a mi nge weriwi hi khombo ri mi lovisa. 14 “‘Siku leri ri ta va xitsundzuxo eka n’wina naswona mi ta ri tlangela ri va nkhuvo wa Yehovha eka switukulwana swa n’wina hinkwaswo. Mi ta ri tlangela ri va nawu wa hilaha ku nga riki na makumu. 15 Mi ta dya swinkwa leswo-ke-comela masiku ya nkombo. Ina, hi siku ro sungula mi ta susa mbila yo vila etindlwini ta n’wina, hikuva un’wana ni un’wana la dyaka lexi nga ni comela ku sukela hi siku ro sungula ku ya eka ra vunkombo, moya-xiviri wolowo wu fanele wu dlayiwa eIsrayele. 16 Hi siku ro sungula ku ta va ni ntsombano wa n’wina wo kwetsima, ni hi siku ra vunkombo ku va ntsombano wo kwetsima. A ku na ntirho lowu nga ta endliwa emasikwini lawa. Ntsena leswi moya-xiviri wun’wana ni wun’wana wu lavaka ku swi dya, hi swona ntsena mi nga endleriwaka swona. 17 “‘Mi ta hlayisa nkhuvo wa swinkwa leswo-ke-comela, hikuva hi siku leri ndzi ta humesa mavuthu ya n’wina etikweni ra Egipta. Kutani mi ta hlayisa siku leri eka switukulwana hinkwaswo swa n’wina wu va nawu wa hilaha ku nga riki na makumu. 18 Hi n’hweti yo sungula, hi siku ra vu-14 ra n’hweti nimadyambu, mi ta dya swinkwa leswo-ke-comela ku ya fika eka madyambu ya siku ra vu-21 ra n’hweti. 19 Ku ringana masiku ya nkombo ku nga tshuki ku kumeka mbila yo vila etindlwini ta n’wina, hikuva un’wana ni un’wana la nantswaka leswi nga ni comela, hambi i muluveri kumbe i munhu la tumbulukeke etikweni rero, moya-xiviri wolowo wu fanele wu dlayiwa entshungwini wa Israyele. 20 Mi nga dyi nchumu lowu nga ni comela. Etindhawini ta n’wina hinkwato leti mi tshamaka eka tona mi ta dya swinkwa leswo-ke-comela.’”