Xivandla Lexi Faneleke Xa Vugandzeri Bya Yehovha eVuton’wini Bya Hina
“Nḍi ta ku v̌onga hi masiku hikwawo, nḍi ḍunisa v̌ito ra wena hi mikari le’yi nga heriki.”—PISALEMA 145:2.
1. Malunghana ni vugandzeri, i yini lexi Yehovha a lavaka xona?
“HI MINA Yehova, Šikwembu ša wena, ša rilaveta.” (Eksoda 20:5) Muxe u twe marito wolawo ma vuriwa hi Yehovha, naswona endzhaku ka nkarhi u tlhele a ma vula loko a vulavula ni tiko ra Israyele. (Deteronoma 5:9) A ku ri hava ku kanakana emianakanyweni ya Muxe leswaku Yehovha Xikwembu a lava leswaku malandza ya Yena ma N’wi gandzela hi laha ku hlawulekeke.
2, 3. (a) I yini lexi kombiseke Vaisrayele leswaku leswi endlekeke ekusuhi ni Ntshava ya Sinayi a swi nga tolovelekanga? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa hi vugandzeri bya Vaisrayele ni bya malandza ya Xikwembu namuntlha?
2 Loko va dzime mixaxa ekusuhi ni Ntshava ya Sinayi, Vaisrayele ni “la’v̌o tala v̌a matiko” lava sukeke na vona aEgipta va vone nchumu wo hlamarisa. (Eksoda 12:38) A wu nga fanekiseli vugandzeri bya swikwembu swa Egipta, leswi enkarhini lowu a swi hetiwe mongo hi makhombo ya khume. Loko Yehovha a kombisa vukona byakwe eka Muxe, ku humelele xivono lexi chavisaka: ku dzindza ka tilo, rihati ni mpfumawulo wa nanga lowu pfalaka ni tindleve lowu rhurhumeriseke mixaxa hinkwayo. Endzhaku ka sweswo ku ve ni ndzilo ni musi loko ntshava hinkwayo yi ri karhi yi tsekatseka. (Eksoda 19:16-20; Vaheveru 12:18-21) Loko ku ri ni Muisrayele wo karhi loyi a a lava vumbhoni lebyi engetelekeke bya leswaku leswi a swi endleke a swi nga tolovelekanga, a ta byi vona hi ku hatlisa. Ku nga ri khale Muxe u rhelele entshaveni endzhaku ko amukela kopi ya vumbirhi ya milawu ya Xikwembu. Hi ku ya hi rungula leri huhuteriweke, “nhlonge ya mombo wa [Muxe a yi] hatima, kutani [vanhu] v̌a tšhav̌a ku ṅwi ṭhinelela.” Kunene i ntokoto lowu nga rivalekiki, wa matimba yo tlula ya munhu!—Eksoda 34:30.
3 Eka tiko rero ra Xikwembu hi xiviri, a ku ri hava ku kanakana hi xivandla lexi vugandzeri bya Yehovha a byi ri na xona. A a ri Mukutsuri wa vona. Vutomi bya vona a byi ri ehansi ka yena. Na swona a ri Munyiki-nawu wa vona. Kambe xana va veke vugandzeri bya Yehovha emahlweni? Naswona ku vuriwa yini hi malandza ya Xikwembu ya manguva lawa? Xana vugandzeri bya Yehovha byi ni xivandla xihi evuton’wini bya vona?—Varhoma 15:4.
Ndlela Leyi Vaisrayele A Va Gandzela Yehovha Ha Yona
4. Xana mixaxa ya Vaisrayele a yi yime njhani eku fambeni ka vona ka le mananga, naswona a ku ri na yini exikarhi ka mixaxa?
4 Loko a wu ta va u kote ku vona kahle Vaisrayele u ri ehenhla loko va ri emixaxeni emananga, xana a wu ta va u vone yini? A wu ta va u vone xaxamelo wa matende yo tala lawa eka wona ku tshamaka vanhu va kwalomu ka timiliyoni tinharhu kumbe ku tlula, lama avanyisiweke hi mintlawa ya tinxaka ha tinharhu, ma ya en’walungwini, edzongeni, evuxeni ni le vupela-dyambu. Loko u langutisisa u ri ekusuhi a wu ta vona swikatsa swin’wana leswi nga ekusuhi swinene ni le xikarhi ka kampa. Swikatsa leswi leswitsongo swa mune swa matende lawa, a ku tshama mindyangu ya rixaka ra Levhi. Exikarhi ka mixaxa, ndhawu leyi avanyisiwaka hi nguvu, a yi ri xivumbeko lexi hlawulekeke. A ku ri ‘tende ra nhlengeletano,’ kumbe tabernakele, leyi Vaisrayele “la’v̌o tlhariha” va yi akeke hi ku ya hi kungu ra Yehovha.—Tinhlayo 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Eksoda 35:10.
5. Xana tabernakele a yi hetisisa xikongomelo xihi eIsrayele?
5 Eka yin’wana ni yin’wana ya tindhawu ta 40 ta mixaxa endleleni ya vona ya le mananga, Vaisrayele va ake tabernakele, naswona yi ve nchumu lowukulu eka mixaxa leyi a va yi dzima. (Tinhlayo, ndzima 33) Hi laha ku faneleke, Bibele yi hlamusela Yehovha tanihi la tshamaka ni vanhu vakwe exikarhi ka mixaxa ya vona. Ku dzuneka ka yena ku tate tabernakele. (Eksoda 29:43-46; 40:34; Tinhlayo 5:3; 11:20; 16:3) Buku leyi nge Our Living Bible yi hlamusela yi ku: “Muako lowu lowu ringaneleke a wu ri wa nkoka swinene, hikuva wu ve xivandla xa vukhongeri xa tinxaka. Xisweswo wu va hlayise va ri ni vun’we emalembeni yo leha ya ku tsendzeleka emananga naswona wu va pfune leswaku va kota ku endla swilo va hlanganile.” Ku tlula sweswo, tabernakele a yi ri xitsundzuxo xa nkarhi na nkarhi xa leswaku vugandzeri bya Vaisrayele bya Muvumbi wa vona a byi ri bya nkoka evuton’wini bya vona.
6, 7. Hi wihi muako wo gandzela eka wona lowu siveke tabernakele, naswona wu tirhisiwe njhani hi tiko ra Israyele?
6 Endzhaku ka loko Vaisrayele va fikile eTikweni leri Tshembisiweke, tabernakele yi hambete yi ri wona nchumu wa nkoka evugandzerini bya Vaisrayele. (Yoxuwa 18:1; 1 Samuwele 1:3) Hi ku famba ka nkarhi, Hosi Davhida u kunguhate ku aka muako lowu tiyeke. Muako lowu wu ve tempele, leyi endzhaku yi akiweke hi n’wana wakwe Solomoni. (2 Samuwele 7:1-10) Eku khanguriweni ka yona ku xike papa leri a ri kombisa leswaku Yehovha u tsakela muako wolowo. Solomoni u khongele a ku: “Kunene nḍi ku [akele] Yindlu, e v̌uṭhamo le’byi u nga ta ṭhama e ka byona hi laha ku nga heriki.” (1 Tihosi 8:12, 13; 2 Tikronika 6:2) Tempele leyi a ya ha ku akiwa yi ve ntsindza wa vugandzeri bya tiko.
7 Kanharhu hi lembe, vavanuna hinkwavo va Israyele a va tlhandlukela eYerusalema va ya eminkhubyeni ya ntsako etempeleni, hi ku tlangela mikateko ya Xikwembu. Hi laha ku faneleke, ku hlengeletana loku ku thyiwe “mikhuv̌o ya Yehova,” leyi kandziyisaka vugandzeri bya Xikwembu. (Levhitika 23:2, 3) Vavasati lava tinyiketeleke a va ya swin’we ni swirho swin’wana swa ndyangu.—1 Samuwele 1:3-7; Luka 2:41-44.
8. Xana Pisalema 84:1-12 yi wu seketela njhani nkoka wa vugandzeri bya Yehovha?
8 Vapisalema lava huhuteriweke va pfumele hi matimba ndlela leyi vugandzeri a byi ri bya nkoka swinene ha yona evuton’wini bya vona. Vana va Kora va yimbelele va ku: “A hi ku nanḍiha ku ṭhama e ndlwini ya wena, Yehova wa tinyimpi!” I ntiyiso leswaku a va nga dzunisi muako ntsena. Ematshan’weni ya sweswo, va tlakuse marito ya vona va dzunisa Yehovha Xikwembu, va huwelela va ku: “Mbilu ni nyama ya mina ŝi huwelela e ka Šikwembu le’ši hanyaka.” Ntirho wa Valevhi wu va tisele ntsako lowukulu. Va huwelerile va ku: “Ku katekile la’v̌a akeke ndlwini ya wena! V̌a ku ḍunisa hi mikari.” Entiyisweni, Vaisrayele hinkwavo va yimbelerile va ku: “Ku katekile lav̌a u nga matimba ya v̌ona! Timbilwini ta v̌ona v̌a kuma tindlela le’ti pfulekeke. . . . Loko v̌a famba, v̌a engeteriwa matimba, v̌a konḍa v̌a ya humelela e mahlweni ka Šikwembu le Sion.” Hambi leswi riendzo ra Muisrayele ra ku ya eYerusalema a ri lehile ri vuya ri karhalisa, a a tlhela a kuma matimba loko a fika emutini lowu. Mbilu yakwe a yi khapa ntsako loko a nkhensa lunghelo rakwe ra ku gandzela Yehovha: “Hikuv̌a e ku ṭhama siku riṅwe e ndlwini ya wena, ŝi tlula khume ra madzana e kuṅwana. Nḍi ranḍa e ku ṭhama e rikupakupeni ra yindlu ya Šikwembu ša nga, ku tlula ku ṭhama e miṭongeni ya la’v̌o biha. . . . Oho Yehova wa tinyimpi, ku katekile l’a ku ṭhembaka!” Marito yo tano ma paluxa ndlela leyi Vaisrayele volavo a va byi veka emahlweni ha yona vugandzeri bya Yehovha.—Pisalema 84:1-12.
9. Xana Vaisrayele va humeleriwe hi yini loko va tsandzeke ku veka vugandzeri bya Yehovha emahlweni?
9 Lexi khomisaka gome hi leswaku Vaisrayele va tsandzekile ku veka vugandzeri bya ntiyiso emahlweni. Va pfumelele ku gandzela swikwembu swa mavunwa ku tsanisa ku hiseka ka vona eka Yehovha. Hikwalaho, Yehovha u va nyikete eka valala va vona, a va tshika va yisiwa evuhlongeni eBabilona. Loko va vuyisiwa etikweni ra rikwavo endzhaku ka malembe ya 70, Yehovha u nyike Israyele swileriso swa matimba swa vaprofeta vo tshembeka Hagayi, Zakariya na Malakiya. Muprista Ezra ni Mufumi Nehemiya va khutaze vanhu va Xikwembu leswaku va pfuxeta tempele ni ku tlhela va sungula vugandzeri bya ntiyiso kona. Kambe loko malembe-xidzana ma ri karhi ma hundza, vugandzeri bya ntiyiso byi tlhele byi tsana etikweni.
Ku Hisekela Vugandzeri Bya Ntiyiso Ka Lembe-xidzana Ro Sungula
10, 11. Xana vugandzeri bya Yehovha a byi ri ni xivandla xihi evuton’wini bya lavo tshembeka loko Yesu a ri emisaveni?
10 Kutani, hi nkarhi lowu vekiweke hi Yehovha, Mesiya u humelerile. Vanhu vo tshembeka a va titshege hi Yehovha leswaku va ponisiwa. (Luka 2:25; 3:15) Mhaka ya Evhangeli ya Luka hi ku kongoma yi hlamusela Ana wa malembe ya 84 hi vukhale tanihi noni, loyi “a nga suki e Tempeleni, kambe a tirhela Hosi hi ku titsona swakudya ni ku khongela vusiku ni nhlekanhi.”—Luka 2:37.
11 Yesu u te: “Swakudya swa mina i ku endla ku rhandza ka Loyi a ndzi rhumeke, ni ku heta ntirho wa yena swinene.” (Yohane 4:34) Tsundzuka ndlela leyi Yesu a titweke ha yona loko a vona lava a va xavisa etempeleni. U wisetele matafula ya vona swin’we ni switshamo swa lava xavisaka matuva. Marka u ri: “[Yesu] a nga pfumelelanga munhu ku tsemakanya xivava xa Tempele, a rhwele xa nchumu. Kutani a va dyondzisa, a ku: ‘Xana a ku tsariwanga leswaku: “Yindlu ya mina yi ta vuriwa yindlu ya xikhongelo eka matiko hinkwawo” xana? Kasi n’wina mi yi endlile “bako ra makhamba”.’” (Marka 11:15-17) Ina, Yesu a nga pfumelelanga ni un’we leswaku a tsemakanya etempeleni loko a rhwele swilo a swi yisa eka tlhelo lerin’wana ra muti. Swiendlo swa Yesu swi tiyise xitsundzuxo lexi a xi nyikeke eku sunguleni: “Rhangani mi tilavela Mfumo wa [Xikwembu] ni ku lulama ka [xona].” (Matewu 6:33) Yesu u hi vekele xikombiso lexinene xo tinyiketela eka Yehovha hi laha ku hlawulekeke. Hakunene a a endla leswi a chumayela swona.—1 Petro 2:21.
12. Xana vadyondzisiwa va Yesu va swi kombise njhani leswaku a va veka vugandzeri bya Yehovha emahlweni?
12 Yesu u tlhele a boxela vadyondzisiwa vakwe ntila lowu a va ta wu landzela, hi ndlela leyi a hetisiseke ntirho wakwe wo ntshunxa Vayuda lava tshikileriweke, lava tshembekeke, eka mindzhwalo ya swiendlo swa vukhongeri bya mavunwa. (Luka 4:18) Hi ku landza xileriso xa Yesu xo endla vadyondzisiwa ni ku va khuvula, Vakreste vo sungula va twarise ku rhandza ka Yehovha hi xivindzi malunghana ni Hosi ya vona leyi pfuxiweke. Yehovha u tsakisiwe hi ndlela leyi va byi rhangiseke ha yona vugandzeri bya Yena. Xisweswo, hi hlori, ntsumi ya Xikwembu yi ntshunxe muapostola Petro na Yohane ekhotsweni kutani yi va byela yi ku: “Fambani, mi ya yima eTempeleni, mi tivisa vanhu timhaka hinkwato ta vutomi lebyintshwa lebyi.” Kava loko va yi yingisa, hikuva a va tiyisiwile. Siku na siku, etempeleni ya le Yerusalema ni hi yindlu na yindlu “a va nga rhuteli ku dyondzisa ni ku twarisa Evhangeli . . . va ku: ‘Mesiya, hi yena Yesu.’”—Mintirho 1:8; 4:29, 30; 5:20, 42; Matewu 28:19, 20.
13, 14. (a) Ku sukela eminkarhini yo sungula ya Vukreste, xana Sathana u ringete ku endla yini eka malandza ya Xikwembu? (b) Xana malandza ya Xikwembu yo tshembeka ma hambete ma endla yini?
13 Loko nkaneto wa ku chumayela ka vona wu kula, Xikwembu xi lerise malandza ya xona yo tshembeka leswaku ma tsala xitsundzuxo lexi fikeke hi nkarhi. Endzhakunyana ka 60 C.E., Petro u tsarile a ku: “Rhulani ku karhateka hinkwako ka n’wina eka [Yehovha], hikuva [u] tikarhatela n’wina. Tikhomeni mi hiteka. Nala wa n’wina a nga Diyavulosi, wa rhendzeleka-rhendzeleka ku fana ni nghala leyi bongaka, yi lava loyi yi nga n’wi dyaka. N’wi aleleni, mi tiya eku pfumeleni ka n’wina, hi ku tiva leswaku vamakwenu emisaveni hinkwayo va hlangana ni maxangu yo fana ni lawa [mi] nga na wona.” A swi kanakanisi leswaku Vakreste vo sungula va tiyisiwe nhlana hi marito wolawo. A va swi tiva leswaku endzhaku ka loko va xanisekile nkarhinyana, Xikwembu a xi hetisisa ku leteriwa ka vona. (1 Petro 5:7-10) Emasikwini wolawo ya makumu ya mafambiselo ya swilo ya Xiyuda, Vakreste va ntiyiso va tlakuse vugandzeri bya rirhandzu bya Yehovha hi matimba.—Vakolosa 1:23.
14 Hi laha muapostola Pawulo a vhumbheke ha kona, ku pfuke vugwinehi, ku nga ku fularhela vugandzeri bya ntiyiso. (Mintirho 20:29, 30; 2 Vatesalonika 2:3) Vumbhoni bya malembe-khume yo hetelela ya lembe-xidzana ro sungula a ma tele hi vumbhoni bya leswi. (1 Yohane 2:18, 19) Sathana u kote ku byala Vakreste va nomu exikarhi ka va ntiyiso, a swi endla swi nonon’hwa ku hambanisa “mfava” lowu eka Vakreste vo fana ni mavele. Hambi swi ri tano, eka malembe-xidzana lama hundzeke, vanhu van’wana va veke vugandzeri bya Xikwembu emahlweni, hambi loko leswi swi peta vutomi bya vona ekhombyeni. Kambe loko ku fika ‘minkarhi leyi vekiweke ya matiko’ hi kona laha Xikwembu xi hlengeleteke malandza ya xona leswaku ma tlakusa vugandzeri bya ntiyiso.—Matewu 13:24-30, 36-43; Luka 21:24.
Ku Tlakusiwa Ka Vugandzeri Bya Yehovha Namuntlha
15. Ku sukela hi 1919, xana vuprofeta bya Esaya 2:2-4 na Mikiya 4:1-4 byi hetiseke hi ndlela yihi?
15 Hi 1919, Yehovha u tiyise masalela lama totiweke leswaku ma huma tsima ra misava hinkwayo ro nyikela vumbhoni, leri tlakuseke vugandzeri bya Xikwembu xa ntiyiso. Hi ku andza ka “tinyimpfu tin’wana” to fanekisela ku sukela hi 1935 ku fikela sweswi, ntshungu wa vanhu lava tlhandlukelaka eka “nṭhav̌a ya yindlu ya Yehova” hi ndlela ya moya wu andze swinene. Eka lembe ra ntirho ra 1993, Timbhoni ta Yehovha ta 4 709 889 ti n’wi dzunise hi ku rhamba van’wana leswaku va nghena evugandzerini byakwe lebyi tlakukeke. Kunene leswi swi endla ku hambana lokukulu exikarhi ka xiyimo lexi thyakeke xa moya xa “ŝiṭunga” swa mimpambukwa ya mimfumo ya misava ya vukhongeri bya mavunwa, lexi vonakaka eVujaganini!—Yohane 10:16; Esaya 2:2-4; Mikiya 4:1-4.
16. Xana malandza ya Xikwembu hinkwawo ma fanele ku endla yini malunghana ni leswi vhumbhiweke eka Esaya 2:10-22?
16 Vaseketeri va vukhongeri bya mavunwa va languta tikereke ta vona ni tikereke-nkulu, hambi ku ri vafundhisi va vona tanihi lava “tlakukeke,” va swi nyika mavito ni swithopo swa manyunyu. Kambe xiya leswi Esaya a swi vhumbheke: “Mahlo la’ma honokeke ya lo’wa-ku-fa ma ta tsaṅwisiwa, ku tikukumuša ka tinhenha ku ta ṭongahatiwa, kutani Yehova a ri ŝakwe o ta tlakusiwa siku rero.” Xana leswi swi ta endleka rini? Enhlomulweni lowukulu lowu tshinelaka hi ku hatlisa laha “ŝifaniso hikwaŝo ŝa ŝikwembu ŝi [nga] ta pfumaleka.” Hikwalaho ka leswi nkarhi lowo chavisa wu tshineleke, malandza hinkwawo ya Xikwembu ma fanele ku kambisisa swinene leswaku vugandzeri bya Yehovha byi le ka xivandla xihi evuton’wini bya wona.—Esaya 2:10-22.
17. Xana malandza ya Yehovha namuntlha ma swi kombisa njhani leswaku ma veka vugandzeri bya Yehovha emahlweni?
17 Tanihi vamakwavo va misava hinkwayo, Timbhoni ta Yehovha ti tiviwa swinene hi ku hiseka ka tona eku chumayeleni hi Mfumo. Vugandzeri bya tona a hi vukhongeri byo hetisisa nawu, lebyi endliwaka hi awara yin’we kumbe nkarhinyana wo karhi hi vhiki. E-e, va hanya hi ndlela yoleyo. (Pisalema 145:2) Hakunene, n’wexemu Timbhoni to tlula 620 000 ti hlele swiyimo swa tona leswaku ti hlanganyela evutirhelini bya Vukreste bya nkarhi hinkwawo. Entiyisweni a swi vuli leswaku lavan’wana va honisa vugandzeri bya Yehovha. Va byi kombisa swinene eku vulavuleni ka vona ka siku na siku ni le ku chumayeleni ka vona ka le rivaleni, hambi loko ku hlayisa mindyangu ya vona swi lava leswaku va tirha hi matimba emintirhweni ya ku tihanyisa.
18, 19. Nyika swikombiso swa xikhutazo lexi u nga ha vaka u xi kumile hi ku hlaya timhaka ta vutomi bya Timbhoni tin’wana.
18 Timhaka ta vutomi bya Timbhoni, leti tsariwaka eka Xihondzo xo Rindza ti nyika vutivi malunghana ni tindlela leti vamakwerhu vo hambana-hambana va rhangiseke ha yona vugandzeri bya Yehovha evuton’wini bya vona nkarhi hinkwawo. Makwerhu un’wana wa xisati lontsongo loyi a nyiketeleke vutomi byakwe eka Yehovha a ri ni malembe ya tsevu hi vukhale, u tivekele pakani ya ntirho wa vurhumiwa. N’wina vamakwerhu va xinuna ni va xisati lavantshwa, hi yihi pakani leyi mi nga yi hlawulaka, leyi nga mi pfunaka leswaku mi rhangisa vugandzeri bya Yehovha evuton’wini bya n’wina?—Vona xihloko lexi nge “Ku Landzelela Pakani Leyi Vekiweke Ndzi Ri Na Malembe Ya Tsevu,” eka Xihondzo xo Rindza xa March 1, 1992, matluka 26-30.
19 Makwerhu wa xisati wa noni la dyuhaleke u nyika xikombiso xin’wana lexinene xa ku veka vugandzeri bya Yehovha endhawini ya byona leyi faneleke. U kume xikhutazo lexikulu xa ku tiyisela eka lava a va pfuneke leswaku va dyondza ntiyiso. A va ri “ndyangu” wakwe. (Marka 3:31-35) Loko u tikuma u ri eswiyin’weni leswi fanaka, xana u nga amukela nseketelo ni mpfuno wa lavantshwa evandlheni? (Xiya ndlela leyi Makwerhu wa xisati Winifred Remmie a tiphofuleke ha yona eka xihloko lexi nge “Ndzi Tinyiketerile Hi Nkarhi Wa Ntshovelo,” lexi humesiweke eka Xihondzo xo Rindza xa July 1, 1992, matluka 21-3.) N’wina malandza ya nkarhi hinkwawo, kombisani leswaku vugandzeri bya Yehovha hakunene byi rhanga emahlweni evuton’wini bya n’wina hi ku tirha hi ku titsongahata laha mi averiweke kona, mi landzelela khwatsi nkongomiso wa swa le tilweni. (Xiya xikombiso xa Makwerhu Roy Ryan, hi laha xi runguriweke ha kona exihlokweni lexi nge “Ku Namarhela Swinene Nhlengeletano Ya Xikwembu,” eka Xihondzo xo Rindza xa December 1, 1991, matluka 24-7.) Tsundzuka leswaku loko hi veka vugandzeri bya Yehovha emahlweni, ha kholwa leswaku u ta hi khathalela. A hi karhateki hi swilaveko swa vutomi. Mintokoto ya Makwerhu Olive na Sonia Springate yi kombisa mhaka leyi.—Vona xihloko lexi nge “Hi Rhangise Mfumo,” eka Xihondzo xo Rindza xa February 1, 1994, matluka 20-5.
20. Hi swihi swivutiso swo kongoma leswi hi faneleke hi tivutisa swona sweswi?
20 Kutani, xana hina hi ri swerhu a hi fanelanga hi tivutisa swivutiso leswi swo kongoma? Xana vugandzeri bya Yehovha byi ni xivandla xihi evuton’wini bya mina? Xana ndzi hetisisa ku tinyiketela ka mina ka ku endla ku rhandza ka Xikwembu hi laha ndzi swi kotaka ha kona? Xana hi kwihi lomu ndzi nga antswisaka kona evuton’wini? Ku kambisisa hi vukheta xihloko lexi landzelaka swi ta hi pfuna ku vona ndlela leyi hi tirhisaka swilo swa hina ha yona hi ku pfumelelana ni nchumu wa nkoka evuton’wini lowu hi wu hlawuleke—vugandzeri bya Yehovha Hosi Leyikulu, Tata wa hina wa rirhandzu.—Eklesiasta 12:13; 2 Vakorinto 13:5.
Mpfuxeto
◻ Xana Yehovha u lava yini malunghana ni vugandzeri?
◻ Xana tabernakele a yi tsundzuxa yini?
◻ Eka lembe-xidzana ro sungula C.E., i vamani lava a va ri swikombiso leswi xiyekaka swa ku hisekela vugandzeri bya ntiyiso, naswona njhani?
◻ Ku sukela hi 1919, xana vugandzeri bya Yehovha byi tlakusiwe njhani?