Ku Velekiwa Ra Vumbirhi—Xana I Ndlela Leyi Yisaka Eku Ponisiweni?

A WU ta xi hlamula njhani xivutiso lexi nge, “Xana u velekiwile ra vumbirhi?” Vanhu va timiliyoni lava nghenaka kereke emisaveni hinkwayo va nga hlamula xivutiso lexi hi ku tiyiseka va ku, “Ina!” Va pfumela leswaku ku velekiwa ra vumbirhi i mfungho wa Vakreste hinkwavo va ntiyiso naswona hi yona ntsena ndlela leyi yisaka eku ponisiweni. Va pfumelelana ni marito lama vuriweke hi vafundhisi vo fana na Robert C. Sproul, loyi a tsaleke a ku: “Loko munhu a nga velekiwanga ra vumbirhi, . . . a hi Mukreste.”

Xana na wena u pfumela leswaku ku velekiwa ra vumbirhi i xitiyisekiso xa leswaku u ta ponisiwa? Loko swi ri tano, a swi kanakanisi leswaku u lava ku pfuna maxaka ni vanghana va wena leswaku va sungula ku famba endleleni yoleyo. Hambiswiritano, leswaku va endla tano va fanele va twisisa ndlela leyi munhu loyi a velekiweke ra vumbirhi a hambaneke ha yona ni munhu loyi a nga velekiwangiki ra vumbirhi. Xana u nga va hlamusela njhani leswaku swi vula yini ku velekiwa ra vumbirhi?

Vanhu vo tala va pfumela leswaku xiga lexi nge “ku velekiwa ra vumbirhi” xi vula munhu loyi a endleke xitshembiso xa leswaku u ta tirhela Xikwembu na Kreste kutani hikwalaho ka sweswo, a hundzuka a sungula ku va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu.

Xana swi nga ku hlamarisa ku tiva leswaku Bibele a yi pfumelelani na yona nhlamuselo yoleyo? Xana u nga swi tsakela ku tiva leswi Rito ra Xikwembu ri swi dyondzisaka hakunene malunghana ni ku velekiwa ra vumbirhi? A swi kanakanisi leswaku swi ta ku vuyerisa swinene ku yi kambisisa hi vukheta mhaka leyi. Ha yini? Hikuva ku va ni vutivi lebyi kongomeke malunghana ni leswi ku velekiwa ra vumbirhi swi vulaka swona swi ta khumba vutomi bya wena swin’we ni swilo leswi u swi languteleke enkarhini lowu taka.

I Yini Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka?

Ndhawu yi ri yin’we ntsena eBibeleni hinkwayo laha xiga lexi nge “ku velekiwa ra vumbirhi” xi kumekaka kona hi le ka Yohane 3:1-12, leyi hlamuselaka bulo ro tsakisa ra Yesu ni mufundhisi un’wana wa le Yerusalema. U ta kuma rungula rolero ra le Bibeleni leri tshahiweke hi ku helela eka bokisi leri fambisanaka ni xihloko lexi. Hi ku khutaza leswaku u ri hlaya hi vukheta.

Eka rungula rolero, Yesu u kandziyisa tinhla to hlayanyana malunghana ni ‘ku velekiwa hi vuntshwa.’a Kahle-kahle, leswi Yesu a vulavuleke ha swona swi hi pfuna ku hlamula swivutiso leswi swa ntlhanu swa nkoka:

◼ Ku velekiwa hi vuntshwa i swa nkoka hi ndlela yihi?

◼ Xana hina vini hi nga tihlawulela leswaku hi velekiwa hi vuntshwa?

◼ Hi xihi xikongomelo xa ku velekiwa hi vuntshwa?

◼ Munhu u velekiwa ra vumbirhi hi ndlela yihi?

◼ Hi byihi vuxaka lebyi tisiwaka hi ku velekiwa ra vumbirhi?

A hi kambisiseni swivutiso leswi ha xin’we xin’we.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

“N’wina Mi Fanele Ku Velekiwa Ra Vumbirhi”

“Kutani a ku ri ni wanuna un’wana eka Vafarisi, vito rakwe a a ri Nikodema, mufumi wa Vayuda. A ta eka yena nivusiku a ku eka yena: ‘Rabi, ha swi tiva leswaku leswi wena u nga mudyondzisi u huma eka Xikwembu; hikuva a nga kona loyi a nga endlaka masingita lawa u ma endlaka loko Xikwembu xi nga ri na yena.’ Yesu a n’wi hlamula a ku: ‘Hakunene ndzi tiyisile ndzi ri eka wena, Loko munhu a nga velekiwanga ra vumbirhi, a nge wu voni mfumo wa Xikwembu.’ Nikodema a ku eka yena: ‘Xana munhu a nga velekiwa njhani loko a kurile? A nge tlheli a nghena embelekweni wa mana wakwe kutani a velekiwa, a swi tano ke?’ Yesu a hlamula a ku: ‘Hakunene ndzi tiyisile ndzi ri eka wena, Loko munhu a nga velekiwanga hi mati ni moya, a nge ngheni emfun’weni wa Xikwembu. Lexi velekiweke hi nyama i nyama, naswona lexi velekiweke hi moya i moya. U nga hlamali leswi ndzi ku byeleke leswaku, n’wina mi fanele ku velekiwa ra vumbirhi. Mheho yi hungela laha yi lavaka kona, kutani u twa mpfumawulo wa yona, kambe a wu ku tivi lomu yi humaka kona ni lomu yi yaka kona. Swi tano ni hi un’wana ni un’wana loyi a velekiweke hi moya.’ Nikodema a n’wi hlamula a ku: ‘Xana swilo leswi swi nga endlekisa ku yini?’ Yesu a n’wi hlamula a ku: ‘U mudyondzisi wa Israyele kambe swilo leswi a wu swi tivi? Hakunene ndzi tiyisile ndzi ri eka wena, Leswi hi swi tivaka ha swi vula ni leswi hi swi voneke hi nyikela vumbhoni ha swona, kambe n’wina a mi byi amukeli vumbhoni lebyi hi byi nyikelaka. Leswi ndzi mi byeleke swilo swa misava kambe mi nga swi kholwi, xana mi ta khorwisa ku yini loko ndzi mi byela swilo swa le tilweni?’”—Yohane 3:1-12.

Ku Velekiwa Hi Vuntshwa—I Swa Nkoka Hi Ndlela Yihi?

EKA bulo leri Yesu a veke na rona na Nikodema u kandziyise leswaku ku velekiwa ra vumbirhi kumbe ku velekiwa hi vuntshwa i swa nkoka. U swi kandziyise njhani sweswo?

Xiya ndlela leyi Yesu a wu kandziyiseke ha yona nkoka wa ku velekiwa hi vuntshwa eka bulo rolero. U te: “Loko munhu a nga velekiwanga ra vumbirhi, a nge wu voni mfumo wa Xikwembu.” (Yohane 3:3) Rito leri nge “loko” ni leri nge “a nge” ma kandziyisa leswaku ku velekiwa hi vuntshwa swa boha. Hi xikombiso: Loko munhu a ku, “Loko dyambu ri nga tlhavi, a ku nge vi na ku vonakala,” u vula leswaku ku tlhava ka dyambu i ka nkoka swinene leswaku ku va ni ku vonakala. Hilaha ku fanaka, Yesu u vule leswaku swa boha ku va munhu a velekiwa ra vumbirhi leswaku a kota ku vona Mfumo wa Xikwembu.

Eku heteleleni, Yesu u vule marito man’wana onge hiloko a lava ku endla leswaku va nga ha vi na ku kanakana loku nga khale va ri na kona malunghana ni mhaka leyi. U te: “N’wina mi fanele ku velekiwa ra vumbirhi.” (Yohane 3:7) Kutani, hi ku ya hi Yesu swa boha ku va munhu a velekiwa ra vumbirhi leswaku a “[nghena] emfun’weni wa Xikwembu.”—Yohane 3:5.

Leswi ku velekiwa hi vuntshwa a swi ri swa nkoka swinene eka Yesu, Vakreste va fanele va tiyiseka leswaku va yi twisisa kahle mhaka leyi. Hi xikombiso, xana u ehleketa leswaku Mukreste a nga tihlawulela ku velekiwa ra vumbirhi?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 5]

“Loko dyambu ri nga tlhavi, a ku nge vi na ku vonakala”

Ku Velekiwa Hi Vuntshwa—Xana I Xiboho Lexi Munhu A Tiendlelaka Xona?

I MANI loyi a endlaka leswaku vanhu va velekiwa hi vuntshwa? Loko vafundhisi van’wana va khutaza vayingiseri va vona leswaku va va Vakreste lava velekiweke ra vumbirhi, va tshaha marito ya Yesu lama nge: “N’wina mi fanele ku velekiwa ra vumbirhi.” (Yohane 3:7) Vafundhisi volavo va tirhisa marito wolawo tanihi xileriso, hi marito man’wana va ri, “Velekiwani ra vumbirhi!” Xisweswo va chumayela leswaku swi titshege hi mupfumeri un’wana ni un’wana ku yingisa marito ya Yesu kutani a teka magoza lama faneleke leswaku a velekiwa hi vuntshwa. Kutani hi ku ya hi vona, ku va munhu a velekiwa hi vuntshwa i mhaka leyi munhu a faneleke a tihlawulela yona. Kambe, xana mhaka yoleyo ya fambisana ni leyi Yesu a yi byeleke Nikodema?

Loko hi ma hlaya hi vukheta marito ya Yesu ma kombisa leswaku a nga dyondzisanga leswaku munhu u fanele a tihlawulela hi yexe ku velekiwa hi vuntshwa. Ha yini hi vula tano? Xiga xa Xigriki lexi hundzuluxeriweke xi va “ku velekiwa ra vumbirhi” xi nga tlhela xi hundzuluxeriwa xi va “u fanele u velekiwa u huma hi le henhla.”a Xisweswo, hi ku ya hi mahundzuluxelelo man’wana, ku velekiwa ra vumbirhi ku “huma hi le henhla” swi vula leswaku ku “huma etilweni” kumbe ku “xika hi le ka [Tatana].” (Yohane 19:11; Yakobo 1:17) I Xikwembu lexi endlaka leswaku munhu a velekiwa hi vuntshwa.—1 Yohane 3:9.

Loko hi tsundzuka leswaku xiga xexo xa ririmi ro sungula xi nga ha vula ku velekiwa u “huma ehenhla,” sweswo swi ta hi olovela ku twisisa leswaku ha yini munhu a nga swi koti ku tihlawulela yena n’wini ku velekiwa hi vuntshwa. Anakanya hi ku velekiwa ka wena ka ntumbuluko. Xana u lo tihlawulela leswaku u velekiwa? A swi tano! Tata wa wena hi yena loyi a endleke leswaku u velekiwa. Hilaha ku fanaka, i Xikwembu, Tata wa hina wa le tilweni, lexi endlaka leswaku hi velekiwa hi vuntshwa. (Yohane 1:13) Xisweswo, swa fanela leswi muapostola Petro a vuleke marito lama nge: “A ku dzunisiwe Xikwembu tlhelo Tata wa Hosi ya hina Yesu Kreste, leswi hikwalaho ka tintswalo ta xona letikulu xi hi velekeke hi vuntshwa.”—1 Petro 1:3.

Xana I Xileriso?

Kambe van’wana va nga ha vutisa va ku, ‘Loko ku ri ntiyiso leswaku ku hava munhu loyi a nga tihlawulelaka ku va a velekiwa ra vumbirhi, ha yini Yesu a lerise a ku: “N’wina mi fanele ku velekiwa ra vumbirhi”?’ Xivutiso lexi xa twala. Phela loko marito wolawo ya Yesu ma ri xileriso hakunene, a a ta va a hi lerisa ku endla nchumu lowu swi nga kotekiki ku wu endla. Sweswo a swi twali. Kutani, ma fanele ma twisisiwa njhani marito lama nge, mi fanele “ku velekiwa ra vumbirhi”?

Ku kambisisa xiga xexo eka ririmi ra xona ro sungula swi kombisa leswaku a xi vuriwanga hi ndlela ya xileriso. Hi marito man’wana, loko Yesu a vule leswaku mi fanele “ku velekiwa ra vumbirhi,” a a vula ntiyiso wa mhaka ku nga ri xileriso. U te: “Swa fanela leswaku mi velekiwa mi huma etilweni.”—Yohane 3:7, Modern Young’s Literal Translation.

Leswaku hi fananisa mhaka leyi ya xileriso, anakanyisisa hi xifaniso lexi. Ehleketa hi doroba leri nga ni swikolo swo hlayanyana. Xin’wana xa swona xi endleriwe swichudeni swa rixaka ro karhi leswi tshamaka ekule ni doroba rero. Siku rin’wana, jaha leri nga riki ra rixaka rolero ri byele nhloko ya xikolo xexo ri ku, “Ndzi lava ku tsarisa exikolweni xa wena.” Nhloko ya xikolo yi te eka rona, “Leswaku u tsarisa exikolweni lexi, u fanele u ri wa rixaka ro karhi.” Entiyisweni marito lama vuriweke hi nhloko ya xikolo a hi xileriso. A yi nga lerisi xichudeni xexo yi ku, “U fanele u va wa rixaka ro karhi!” Nhloko ya xikolo yi vule ntsena leswi lavekaka leswaku munhu a kota ku tsarisa exikolweni xexo. Hilaha ku fanaka, loko Yesu a te: “N’wina mi fanele ku velekiwa ra vumbirhi,” a a vula ntsena leswi lavekaka leswaku munhu a “[nghena] emfun’weni wa Xikwembu.”

Yinhla yoleyo yo hetelela—Mfumo wa Xikwembu—yi fambisana ni mhaka yin’wana ya ku velekiwa hi vuntshwa. Mhaka ya kona yi malunghana ni xivutiso lexi nge, Hi xihi xikongomelo xa ku velekiwa hi vuntshwa? Ku tiva nhlamulo ya xivutiso xexo swi ta hi pfuna ku swi twisisa kahle leswi ku velekiwa ra vumbirhi swi vulaka swona.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Hi kwihi ku fana loku nga kona exikarhi ka ku velekiwa hi vuntshwa ni ku velekiwa ka ntumbuluko?

Ku Velekiwa Hi Vuntshwa—Hi Xihi Xikongomelo Xa Kona?

VANHU vo tala va pfumela leswaku munhu u fanele a velekiwa ra vumbirhi leswaku a ponisiwa. Kambe xiya leswi Yesu hi byakwe a swi vuleke malunghana ni xikongomelo xa ku velekiwa hi vuntshwa. U te: “Loko munhu a nga velekiwanga ra vumbirhi, a nge wu voni mfumo wa Xikwembu.” (Yohane 3:3) Xisweswo, munhu u fanele a velekiwa ra vumbirhi leswaku a kota ku nghena eMfun’weni wa Xikwembu, ku nga ri leswaku a ponisiwa. Van’wana va nga ha ku, ‘Kambe, xana swiga leswimbirhi—ku nghena eMfun’weni ni ku ponisiwa—a swi vulavuli hi hakelo leyi fanaka?’ A swi tano. Leswaku hi twisisa ku hambana ka swona, a hi rhangeni hi kambisisa nhlamuselo ya xiga lexi nge “mfumo wa Xikwembu.”

Mfumo i hulumendhe. Kutani xiga lexi nge “mfumo wa Xikwembu” xi vula “hulumendhe ya Xikwembu.” Bibele yi dyondzisa leswaku Yesu Kreste, “n’wana wa munhu,” i Hosi ya Mfumo wa Xikwembu naswona Kreste u ni vafumi-kulobye. (Daniyele 7:1, 13, 14; Matewu 26:63, 64) Ku engetela kwalaho, xivono lexi voniweke hi muapostola Yohane xi paluxa leswaku vafumi-kulobye va Kreste i vanhu lava hlawuriweke laha misaveni, “lava humaka eka tinyimba hinkwato ni tindzimi hinkwato ni vanhu hinkwavo ni matiko hinkwawo” naswona va ta fuma tanihi ‘tihosi ehenhla ka misava.’ (Nhlavutelo 5:9, 10; 20:6) Rito ra Xikwembu ri tlhela ri paluxa leswaku lava nga ta fuma tanihi tihosi va vumba “ntlhambinyana” wa vanhu va 144 000 “lava xaviweke emisaveni.”—Luka 12:32; Nhlavutelo 14:1, 3.

Xana Mfumo wa Xikwembu wu simekiwe kwihi? “Mfumo wa Xikwembu” wu tlhela wu vitaniwa “mfumo wa matilo,” leswi kombisaka leswaku Yesu ni tihosi-kulobye va ta fuma va ri etilweni. (Luka 8:10; Matewu 13:11) Kutani Mfumo wa Xikwembu i hulumendhe ya le tilweni leyi vumbiwaka hi Yesu Kreste swin’we ni ntlawa wa vafumi-kulobye lava hlawuriweke exikarhi ka vanhu.

Kutani, Yesu a a vula yini loko a hlamusela leswaku munhu u fanele a velekiwa ra vumbirhi leswaku a kota ku ‘nghena emfun’weni wa Xikwembu’? A a vula leswaku munhu u fanele a velekiwa ra vumbirhi leswaku a fuma swin’we na Kreste etilweni. Hikwalaho, xikongomelo xa ku velekiwa hi vuntshwa i ku hlomisela ntlawa lowutsongo wa vanhu leswaku wu ya fuma etilweni.

Ku fikela sweswi, se hi dyondze leswaku ku velekiwa hi vuntshwa i swa nkoka swinene, i Xikwembu lexi endlaka leswaku munhu a velekiwa hi vuntshwa naswona xi hlomisela ntlawa wa vanhu leswaku va ya fuma etilweni. Kambe, kahle-kahle ku velekiwa hi vuntshwa ku endleka hi ndlela yihi?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 7]

Xikongomelo xa ku velekiwa hi vuntshwa i ku hlomisela ntlawa lowutsongo wa vanhu leswaku wu ya fuma etilweni

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Yesu Kreste swin’we ni ntlawa wa vafumi-kulobye lava hlawuriweke exikarhi ka vanhu va vumba Mfumo wa Xikwembu

Ku Velekiwa Hi Vuntshwa—Xana Ku Endlekisa Ku Yini?

LOKO Yesu a vulavula na Nikodema a nga vulavulanga ntsena hi ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ni leswi munhu a faneleke a swi endla leswaku a velekiwa ra vumbirhi, kambe u tlhele a vulavula hi leswi ku velekiwa ra vumbirhi swi vulaka swona. Yesu u te: “Loko munhu a nga velekiwanga hi mati ni moya, a nge ngheni emfun’weni wa Xikwembu.” (Yohane 3:5) Xisweswo, munhu u velekiwa ra vumbirhi hi mati ni moya. Kambe xiga lexi nge “mati ni moya” xi vula yini?

Xana “Mati Ni Moya” I Yini?

Leswi Nikodema a a ri mukambisisi wa vukhongeri bya Xiyuda, a swi kanakanisi leswaku a a yi toloverile ndlela leyi Matsalwa ya Xiheveru ma xi tirhisaka ha yona xiga lexi nge “moya wa Xikwembu”—ku nga matimba lama tirhaka ya Xikwembu lama susumetelaka vanhu leswaku va endla mintirho yo hlawuleka. (Genesa 41:38; Eksoda 31:3; 1 Samuwele 10:6) Kutani loko Yesu a tirhise rito “moya,” Nikodema u fanele a swi twisisile leswaku ku vulavuriwa hi moya lowo kwetsima, ku nga matimba lama tirhaka ya Xikwembu.

Ku vuriwa yini hi mati lawa Yesu a vulavuleke ha wona? Kambisisa swiendlakalo leswi ku tsariweke ha swona emahlweninyana ni le ndzhaku ka bulo leri Yesu a veke na rona na Nikodema. Swiendlakalo swoleswo swi kombisa leswaku Yohane lowo Khuvula ni vadyondzisiwa va Yesu a va khuvula vanhu hi mati. (Yohane 1:19, 31; 3:22; 4:1-3) Mukhuva lowu wu sungule ku toloveleka swinene eYerusalema. Hikokwalaho, loko Yesu a vulavule hi mati, Nikodema a nga ha va a swi twisisile leswaku Yesu a a nga vulavuli hi mati hi ku angarhela, kambe a a vulavula hi ku khuvuriwa hi mati.a

Ku Khuvuriwa “Hi Moya Lowo Kwetsima”

Loko ku “velekiwa hi mati” swi fambisana ni ku khuvuriwa hi mati, xana swi vula yini ‘ku velekiwa hi moya’? Emahlweni ko va Nikodema a vulavula na Yesu, Yohane lowo Khuvula u tshame a vula leswaku vanhu a va nga ta khuvuriwa hi mati ntsena kambe ni hi moya. U te: “Mina ndzi mi khuvula hi mati, kambe yena [Yesu] u ta mi khuvula hi moya lowo kwetsima.” (Marka 1:7, 8) Marka, mutsari wa buku yin’wana ya Tievhangeli, u hlamusela ndlela leyi nkhuvulo wo tano wo sungula wu endlekeke ha yona. U tsale a ku: “Siku rin’wana Yesu a ta a huma eNazareta wa Galeliya kutani a khuvuriwa eYordani hi Yohane. Hi ku hatlisa loko a huma ematini u vone matilo ma avana, kutani moya wu xikela ehenhla ka yena ku fana ni tuva.” (Marka 1:9, 10) Yesu u khuvuriwe hi ku nyuperisiwa enambyeni wa Yordani. U khuvuriwe hi moya lowo kwetsima hi nkarhi lowu a amukeleke moya lowu humaka etilweni.

Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka manharhu Yesu a khuvuriwile, u tiyisekise vadyondzisiwa vakwe a ku: “N’wina mi ta khuvuriwa hi moya lowo kwetsima emasikwini ma nga ri mangani ku sukela sweswi.” (Mintirho 1:5) Xana sweswo swi endleke rini?

Hi siku ra Pentekosta hi lembe ra 33 C.E., vadyondzisiwa va Yesu va kwalomu ka 120 va hlengeletanile endlwini yin’wana eYerusalema. “Hi xitshuketa ku humelela huwa yi huma etilweni yi kotisa rimoyana leri hungaka hi rivilo ra matimba, yi tata yindlu hinkwayo leyi a va tshame eka yona. Hiloko ku vonaka tindzimi leti fanaka ni ndzilo eka vona . . . , kutani hinkwavo va tala moya lowo kwetsima.” (Mintirho 2:1-4) Hi siku rero, vanhu van’wana eYerusalema va khutaziwe ku va va khuvuriwa hi mati. Muapostola Petro u byele ntshungu a ku: “Hundzukani, un’wana ni un’wana wa n’wina a khuvuriwa hi vito ra Yesu Kreste leswaku mi rivaleriwa swidyoho swa n’wina, kutani mi ta kuma nyiko ya mahala ya moya lowo kwetsima.” Xana ntshungu wolowo wu endle yini? “Lava amukeleke rito rakwe hi mbilu hinkwayo va khuvuriwile, naswona hi siku rero ku engeteriwe mimoya-xiviri ya kwalomu ka 3 000.”—Mintirho 2:38, 41.

Mixaka Yimbirhi Ya Nkhuvulo

I yini leswi minkhuvulo leyi yi swi paluxaka malunghana ni ku velekiwa hi vuntshwa? Yi kombisa leswaku ku velekiwa hi vuntshwa ku endleka hi mixaka yimbirhi ya nkhuvulo. Xiya leswaku Yesu u rhange a khuvuriwa hi mati. Hiloko a amukela moya lowo kwetsima. Hilaha ku fanaka, vadyondzisiwa vo sungula va rhange va khuvuriwa hi mati (van’wana va khuvuriwe hi Yohane lowo Khuvula), kutani va amukela moya lowo kwetsima. (Yohane 1:26-36) Hilaha ku fanaka, vadyondzisiwa lavantshwa va 3 000 va rhange va khuvuriwa hi mati kutani va amukela moya lowo kwetsima.

Loko hi tsundzuka minkhuvulo leyi endlekeke hi Pentekosta hi lembe ra 33 C.E., xana hi nga langutela leswaku ku velekiwa hi vuntshwa ku endleka hi ndlela yihi namuntlha? Hi ndlela leyi fanaka ni leyi swi endlekeke ha yona eka vaapostola va Yesu ni vadyondzisiwa vo sungula. Xo sungula, munhu wa hundzuka eswidyohweni swakwe, a tshika mahanyelo yakwe yo biha, a nyiketela vutomi byakwe eka Yehovha leswaku a n’wi gandzela ni ku n’wi tirhela, kutani a kombisa ku tinyiketela kakwe erivaleni hi ku khuvuriwa hi mati. Kutani loko Xikwembu xi n’wi hlawula leswaku a va hosi eMfun’weni wa xona, wa totiwa hi moya lowo kwetsima. Xiphemu xo sungula xa mixaka leyimbirhi ya nkhuvulo (ku khuvuriwa hi mati) xi sunguriwa hi munhu hi yexe; xiphemu xa vumbirhi (ku khuvuriwa hi moya) xi endliwa hi Xikwembu. Loko munhu a khuvuriwa hi tindlela leti hatimbirhi, u va a velekiwe hi vuntshwa.

Kambe, ha yini Yesu a tirhise xiga lexi nge ‘ku velekiwa hi mati ni moya’ loko a vulavula na Nikodema? A a lava ku kandziyisa leswaku vutomi bya lava khuvuriwaka hi mati ni moya a byi ta cinca hi ndlela leyi hlamarisaka. Xihloko lexi landzelaka xi ta kambisisa yinhla yoleyo ya ku velekiwa hi vuntshwa.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]

Yohane u va khuvule hi mati Vaisrayele lava hundzukeke

Ku Velekiwa Hi Vuntshwa—Swi Tisa Ku Cinca Kwihi eVanhwini?

HA YINI Yesu a tirhise xiga lexi nge ‘ku velekiwa hi moya’ loko a vulavula hi ku khuvuriwa hi moya lowo kwetsima? (Yohane 3:5) Loko xiga lexi xi tirhisiwa tanihi xiga-ririmi, rito leri nge “velekiwa” ri vula “masungulo.” Hikwalaho, xiga lexi nge “ku velekiwa hi vuntshwa” xi vula “masungulo lamantshwa.” Hikokwalaho, xiga-ririmi lexi nge “veleka” ni lexi nge “velekiwa hi vuntshwa” swi kandziyisa leswaku ku ta va ni masungulo lamantshwa eka vuxaka lebyi vanhu lava khuvuriweke hi moya lowo kwetsima va vaka na byona ni Xikwembu. Ku cinca hi ku helela ka vuxaka byolebyo ku endlekisa ku yini?

Loko muapostola Pawulo a hlamusela ndlela leyi Xikwembu xi va lunghiseleleke ha yona vanhu leswaku va ya fuma etilweni, u tirhise xifaniso xa mhaka leyi endlekaka endyangwini. U tsalele Vakreste va le nkarhini wakwe leswaku Xikwembu a xi ta va mutswari wa vona, xisweswo xi va khoma “kukota vana.” (Vagalatiya 4:5; Vaheveru 12:7) Leswaku u vona ndlela leyi xikombiso xa ku wundliwa hi mutswari un’wana xi hi pfunaka ha yona ku twisisa ku cinca loku vaka kona loko munhu a khuvuriwa hi moya lowo kwetsima, tlhela u kambisisa xifaniso xa jaha leri a ri lava ku ya tsarisa exikolweni xa swichudeni swa rixaka ro karhi.

Ku Cinca Loku Vaka Kona Loko U Wundliwa Hi Mutswari Un’wana

Eka xifaniso xexo, jaha rolero leri a ri nga ri ra rixaka ro karhi, a ri nga swi koti ku tsarisa exikolweni xa swichudeni swa rixaka ro karhi. Kambe siku rin’wana swilo swi cincile. Ri tekiwe ximfumo hi tatana un’wana wa rixaka rolero leswaku a ri wundla. Xana sweswo swi xi cince njhani xiyimo xa jaha leri? Leswi se a ri tshama ni tatana loyi, ri nga ha va ri sungule ku va ni timfanelo leti fanaka ni ta vantshwa lavan’wana lava nga va rixaka rolero ku katsa ni mfanelo yo tsarisa exikolweni xexo. Ku wundliwa ka rona hi tatana loyi swi ri pfulele ndlela.

Xikombiso lexi xi kombisa swilo leswi humelelaka hi mpimo lowukulu eka lava velekiwaka hi vuntshwa. Xiya ku yelana kun’wana loku nga kona. Jaha leri leri ku vulavuriwaka ha rona eka xifaniso lexi ri ta amukeriwa exikolweni ntsena loko ri fikelela swilaveko leswi laviwaka hi xikolo xexo, ku nga ku va wa rixaka ro karhi. Kambe rona hi roxe a ri nga ta swi kota ku fikelela xilaveko xexo. Hilaha ku fanaka, vanhu van’wana va ta va vafumi eMfun’weni wa Xikwembu kumbe eka hulumendhe ya le tilweni, kambe loko ntsena va fikelela xilaveko xo amukeriwa, ku nga xa “ku velekiwa ra vumbirhi.” Kambe vona hi voxe a va nge swi koti ku fikelela xilaveko xexo hikuva Xikwembu hi xona xi endlaka leswaku va velekiwa hi vuntshwa.

I yini lexi cinceke xiyimo xa jaha leri? I milawu leyi vekiweke malunghana ni ku wundliwa ka n’wana hi mutswari un’wana. I ntiyiso leswaku milawu yoleyo a yi endlanga leswaku jaha leri ri va munhu un’wana. Kambe endzhaku ka loko hinkwaswo leswi a swi laviwa hi nawu swi endliwile, jaha leri ri lo cinca ri va xirho xa ndyangu wun’wana. Entiyisweni ri ve ni masungulo lamantshwa—onge hiloko ri velekiwe hi vuntshwa. Ri amukeriwe tanihi n’wana wa tatana loyi a nga wa rixaka rin’wana, leswi ri nyikeke mfanelo yo tsarisa exikolweni lexiya ni ku va xirho xa ndyangu lowu nga ta ri wundla.

Hilaha ku fanaka, Yehovha u cince xiyimo xa ntlawa wa vanhu lava nga hetisekangiki hi ku sungula endlelo ra le nawini ro va a va wundla tanihi vana vakwe. Muapostola Pawulo loyi a a ri xirho xa ntlawa wolowo u tsalele vapfumeri-kulobye a ku: “Mi amukele moya wa ku vekiwa tanihi vana, moya lowu hi huwelelaka ha wona hi ku: ‘Abba, Tatana!’ Moya hi woxe wu nyikela vumbhoni swin’we ni moya wa hina leswaku hi vana va Xikwembu.” (Varhoma 8:15, 16) Hikwalaho ka milawu ya ku wundliwa hi mutswari un’wana, Vakreste volavo va ve swirho swa ndyangu wa Xikwembu kumbe “vana va Xikwembu.”—1 Yohane 3:1; 2 Vakorinto 6:18.

I ntiyiso leswaku hambileswi vana volavo va tekiweke hi Xikwembu leswaku xi va mutswari wa vona, sweswo a swi xi cincanga xiyimo xa vona hikuva va ha ri vanhu lava nga hetisekangiki. (1 Yohane 1:8) Nilokoswiritano, hilaha Pawulo a hlamuseleke hakona, endzhaku ka loko swilo leswi lavekaka leswaku vana va wundliwa hi mutswari un’wana swi endliwile, va kuma xiyimo lexintshwa. Hi nkarhi lowu fanaka, moya wa Xikwembu wu endla leswaku vana volavo lava wundliwaka hi mutswari un’wana va va ni ntshembo lowu tiyeke wa leswaku va ta tshama na Kreste etilweni. (1 Yohane 3:2) Ntshembo wolowo lowu tiyeke lowu va nyikiweke wona hi moya lowo kwetsima wu endle leswaku va languta vutomi hi ndlela yin’wana. (2 Vakorinto 1:21, 22) Hakunene va va ni masungulo lamantshwa, onge hiloko va velekiwa hi vuntshwa.

Loko Bibele yi vulavula hi vana lava wundliwaka hi Xikwembu yi ri: “Va ta va vaprista va Xikwembu ni va Kreste, naswona va ta va tihosi swin’we na yena ku ringana malembe wolawo ya 1 000.” (Nhlavutelo 20:6) Vana lava wundliwaka hi Xikwembu va ta va tihosi swin’we na Kreste eMfun’weni wa Xikwembu kumbe eka hulumendhe ya le tilweni. Muapostola Petro u byele vapfumeri-kulobye leswaku a va ta kuma ‘ndzhaka leyi nga onhakiki ni leyi nga nyamangiki ni leyi nga vuniki’ leyi va ‘vekeriweke yona ematilweni.’ (1 Petro 1:3, 4) Yoleyo i ndzhaka ya risima hakunene!

Hambiswiritano, mhaka leyi ya vanhu lava nga ta fuma etilweni yi tlakusa xivutiso lexi. Loko lava velekiweke ra vumbirhi va ta fuma tanihi tihosi etilweni, xana i vamani lava va nga ta va fuma? Xivutiso xexo xi ta kambisisiwa eka xihloko lexi landzelaka.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

I yini leswi Pawulo a swi vuleke malunghana ni ku wundliwa hi mutswari un’wana?

Van’wana Va Ta Fuma Kasi Vo Tala Va Ta Vuyeriwa

KU SUKELA eminkarhini ya vaapostola, Xikwembu a xi ri karhi xi hlawula nhlayo leyi ringaniseriweke ya Vakreste vo tshembeka exikarhi ka vanhu, xi va teka leswaku va va vana va xona. Xiyimo xa vana lava xi cince hi ku helela lerova Rito ra Xikwembu ri vula leswaku i ku velekiwa hi vuntshwa. Xikongomelo xa ku velekiwa hi vuntshwa ka malandza lawa ya Xikwembu lama velekiweke ra vumbirhi i ku ma hlomisela ku va tihosi etilweni. (2 Timotiya 2:12) Leswaku va va tihosi, va pfuxiwa eku feni kutani va ya hanya etilweni. (Varhoma 6:3-5) Etilweni, “va ta va tihosi [va fuma misava]” swin’we na Kreste.—Nhlavutelo 5:10; 11:15.

Hambiswiritano, Rito ra Xikwembu ri tlhela ri vula leswaku ku ni vanhu van’wana lava nga ta ponisiwa handle ka lava va velekiweke ra vumbirhi. Bibele (eka Matsalwa ya Xiheveru swin’we ni le ka Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki), yi vula leswaku Xikwembu xi ta ponisa mintlawa yimbirhi ya vanhu—ntlawa lowutsongo wa tihosi leti tshamaka etilweni ni ntlawa lowukulu wa vanhu lava tshamaka laha misaveni lava nga ta fumiwa hi mfumo wolowo. Hi xikombiso, xiya leswi muapostola Yohane a swi tsaleleke vapfumeri-kulobye lava na vona va velekiweke hi vuntshwa. U vule leswi hi Yesu: “Yena i gandzelo ra ku vuyelelana ra swidyoho swa hina, kambe ku nga ri swa hina ntsena [ntlawa lowutsongo], ni swa misava hinkwayo [ntlawa lowukulu].”—1 Yohane 2:2.

Hilaha ku fanaka, muapostola Pawulo u tsale a ku: “Ku langutela hi mahlongati ka ntumbuluko [ntlawa lowukulu] ku rindzele ku hlavuteriwa ka vana va Xikwembu [ntlawa lowutsongo].” (Varhoma 8:19-21) Xana marito lawa ya muapostola Yohane ni ya Pawulo ma fanele ma twisisiwa njhani? Hi ndlela leyi: Lava va velekiweke ra vumbirhi va ta vumba hulumendhe ya le tilweni. Xana va ta endla yini etilweni? Va ta va tisela mikateko leyi nga heriki vanhu va timiliyoni lava nga ta tshama laha misaveni va fumiwa hi hulumendhe ya Xikwembu. Hi yona mhaka leyi Yesu a dyondziseke vadyondzisiwa vakwe ku khongela va ku: “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.”—Matewu 6:10.

Mhaka leyi leyi vulavulaka hi ku ponisiwa ka mintlawa yimbirhi ya vanhu yi tlhela yi kumeka eka Matsalwa ya Xiheveru. Hi xikombiso, xiya leswi Yehovha a swi byeleke kokwa wa Yesu Abrahama: “Tinxaka hinkwato ta misava [ntlawa lowukulu] ti ta tikatekisa hi mbewu ya wena [ntlawa lowutsongo].” (Genesa 22:18) Hakunene, matiko hinkwawo a ma ta kuma mikateko hi “mbewu” ya Abrahama.

“Mbewu” yoleyo i mani? I Yesu Kreste swin’we ni lava velekiweke hi vuntshwa, vana va Xikwembu lava xi va tekeke leswaku xi va wundla. Muapostola Pawulo u te: “Loko mi ri va ka Kreste, kunene mi mbewu ya Abrahama.” (Vagalatiya 3:16, 29) Naswona hi yihi mikateko leyi nga ta kumiwa hi vanhu va matiko hinkwawo hikwalaho ka “mbewu”? Va ta kuma lunghelo ro va vanhu lava amukelekaka eka Xikwembu ni ku tiphina hi vutomi lebyi nga heriki emisaveni ya paradeyisi. Mupisalema Davhida u profete a ku: “Lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, va ta tshama eka yona hi masiku.”—Pisalema 37:29; Esaya 45:18; Nhlavutelo 21:1-5.

Hakunene, mfumo wa le tilweni wu vekeriwe van’wana, kambe leswi nga ta tisiwa hi mfumo wolowo, ku nga vutomi lebyi nga heriki emisaveni ni mikateko hinkwayo leyi fambisanaka na byona, swi ta nyikiwa vanhu vo tala. Onge wena swin’we ni ndyangu wa wena mi nga va van’wana va lava nga ta kuma mikateko yoleyo leyi nga ta tisiwa hi Mfumo wa Xikwembu.