Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xibukwana Xa Nhlengeletano Ya Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
MAY 5-11
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI SWIVURISO 12
Ku Tirha Hi Matimba Swa Vuyerisa
Mfanelo Leyi Tsakisaka Xikwembu Leyi Nga Ya Risima Ku Tlula Tidayimani
Malandza man’wana ya Yehovha swi nga ha ma tikela ku kuma mali leyi eneleke leswaku ma kota ku tihanyisa. Kambe ku ri na ku ringeta ku kuma ndlela yo olova kambe leyi nga ni vukungundzwana, ma tirha hi matimba leswaku ma tikhathalela. Loko ma endla tano ma kombisa leswaku timfanelo ta Xikwembu letinene, ku katsa ni ku tshembeka, i ta nkoka ngopfu eka wona ku tlula rifuwo.—Swivuriso 12:24; Vaefesa 4:28.
Ndlela Yo Tsakela Ku Tirha Hi Matimba
Xivutiso lexi xo hetelela i xa nkoka ku anakanyisisa hi xona, hikuva ntirho wa enerisa loko hi tiva ndlela leyi wu va pfunaka ha yona vanhu van’wana. Yesu u te: “Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.” (Mintirho 20:35) Ku ni van’wana lava pfunekaka hi ku kongoma eka ntirho wa hina wa matimba handle ka vaxavi ni lava va hi tholaka. Vona va katsa swirho swa mindyangu ya hina ni lava pfumalaka.
Swirho swa mindyangu ya hina. Loko nhloko ya ndyangu yi tirha hi matimba leswaku yi enerisa swilaveko swa swirho swa ndyangu wa yona, yi swi pfuna hi tindlela timbirhi. Yo sungula, ya tiyiseka leswaku swi kuma swilo leswi lavekaka evuton’wini hi tlhelo ra nyama ku nga swakudya, swiambalo ni ndhawu yo tshama. Hi ku endla tano yi hetisisa vutihlamuleri lebyi yi nyikiweke hi Xikwembu leswaku yi ‘wundla lava nga va ka yona.’ (1 Timotiya 5:8) Ya vumbirhi, muwundli loyi a tirhaka hi ku tiyimisela u dyondzisa hi swiendlo nkoka wa ku tirha hi matimba. Shane loyi ku vulavuriweke ha yena eka nhlokomhaka leyi hundzeke u ri: “Tata wa mina i xikombiso lexinene xa munhu loyi a nga ni langutelo lerinene hi ku tirha hi matimba. I wanuna la tshembekeke la tirheke hi matimba vutomi bya yena hinkwabyo, ngopfungopfu eka ntirho wa ku vatla. Eka yena, ndzi dyondze nkoka wa ku tirha hi mavoko, ndzi endla swilo leswi nga ta pfuna vanhu van’wana.”
Lava pfumalaka. Muapostola Pawulo u khutaze Vakreste leswaku va “tirha hi matimba . . . leswaku [va] kuma xo xi avela loyi a pfumalaka.” (Vaefesa 4:28) Hakunene, loko hi tirha hi matimba leswaku hi ta tikhathalela ni ku khathalela mindyangu ya hina, hi nga ha tlhela hi swi kota ku pfuna lava pfumalaka. (Swivuriso 3:27) Hikokwalaho ku tirha hi matimba swi nga endla leswaku hi kuma ntsako lowu tisiwaka hi ku nyika.
Endla Ndzavisiso
ijwyp xihloko xa vu 95 ¶10-11
Xana Ndza Swi Kota Ku Tiyisela?
● Tiva ntikelo wa swiphiqo swa wena. Dyondza ku hambanisa exikarhi ka swiphiqo leswikulu ni leswitsongo. Bibele yi ri: “Xiphukuphuku xi kombisa ku nyangatseka ka xona hi ku hatlisa, kambe lowo tlhariha u honisa ku rhukaniwa.” (Swivuriso 12:16) A hi swiphiqo hinkwaswo leswi faneleke swi ku heta matimba.
“Exikolweni, vana va xikolo va karhateka hi swilo leswi nga riki swa nkoka hi ndlela leyi hundzeletiweke. Loko va twa leswi vanghana va vona va swi vulaka eka social media—va ya va karhateka swinene, sweswo swi endla leswaku va nga koti ku langutana ni swiphiqo swa vona hi ndlela leyinene.”—Joanne.
MAY 12-18
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI
U Nga Kanganyisiwi Hi “Rivoni Ra Lavo Homboloka”
it-2 E 196 ¶2-3
Rivoni
Tindlela Tin’wana To Tirhisa Rito Leri. Leswi munhu a swi tirhisaka leswaku swi voningela ndlela yakwe swi fanisiwa ni rivoni. Swivuriso yi kombisa ku hambana exikarhi ka rivoni ra lowo lulama ni lowo homboloka, yi ri: “Rivoni ra lavo lulama ri voninga ngopfu, kambe rivoni ra lavo homboloka ri ta timiwa.” (Swiv 13:9) Rivoni ra lavo lulama ri ya emahlweni ri voninga swinene, hambiloko rivoni ra lavo homboloka ri vonaka ri khanya swinene ni tindlela ta vona ti humelela, Xikwembu xi ta endla leswaku va va munyameni, laha nenge wa vona wu nga ta khudlunyeka. Vuyelo byo tano byi ta endlekela munhu loyi a rhukanaka tata wakwe ni mana wakwe.—Swiv 20:20.
Loko ‘Rivoni ra munhu ri timiwa’ swi nga tlhela swi vula leswaku a nga na vumundzuku. Xivuriso xin’wana xi ri: “Hikuva lavo biha a va na byona vumundzuku; rivoni ra lavo homboloka ri ta timiwa.”—Swiv 24:20.
Tirhela Xikwembu Lexi Nyikaka Ntshunxeko
3 Loko Sathana a kote ku kanganyisa vatswari va hina lava hetisekeke swin’we ni tintsumi to tala leswaku ti xandzukela vuhosi bya Xikwembu, na hina a nga swi kota ku hi kanganyisa. Wa ha tirhisa rhengu leri fanaka. U ringeta ku hi kanganyisa leswaku hi ehleketa leswaku milawu ya Xikwembu ya tika naswona yi hi tsona ntsako. (1 Yoh. 5:3) Langutelo ro tano ri nga va ni nkucetelo lowukulu eka hina loko hi va ni vanghana lava ehleketaka tano. Makwerhu un’wana wa xisati loyi a nga ni malembe ya 24 loyi a tshameke a endla vumbhisa, u te: “Vanghana vo biha va nga ku kucetela ku endla swilo leswi nga riki swinene, ngopfungopfu loko u chava ku vula vonelo ra wena leri hambaneke ni ra vona.” Kumbexana na wena u tshame u kuceteriwa hi vanghana va wena.
“Un’wana Ni Un’wana Wo Tlhariha U Ta Endla Swilo Hi Ku Tiva”
Munhu wo tlhariha u endla swilo hi ku tiva hambiloko a nga ri na swilo swo tala. Swivuriso 13:23 yi ri: “Nsimu leyi rimiweke ya vanhu lava pfumalaka yi humesa swakudya swo tala ngopfu, kambe u kona la kukuriwaka hikwalaho ko pfumaleka ka vuavanyisi.” Swilo switsongo swi endliwa swo tala loko munhu a tirha hi matimba a tlhela a katekisiwa hi Xikwembu. Hambiswiritano, loko ku nga ri na vululami swiboho leswi nga riki swinene swi nga herisa rifuwo.
Endla Ndzavisiso
it-2 E 276 ¶2
Rirhandzu
Rirhandzu ri nga kombisiwa hi ndlela leyi hoxeke. Hikwalaho ka sweswo, swi le rivaleni leswaku munhu a nga kota ku va ni rirhandzu ra ntiyiso ntsena loko a lava a tlhela a landzela moya wa Xikwembu swin’we ni vutivi lebyi humaka eRitweni ra Xona. Hi xikombiso, mutswari u rhandza n’wana wakwe. Kambe rirhandzu rero ri nga va leri onhakaka kumbe leri hoxeke loko ro hundzeletiwa ni ku tlhela a nyika n’wana nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a wu lavaka. Mutswari yoloye a nga tsandzeka ku endla vutihlamuleri byakwe byo tshinya n’wana. (Swiv 22:15) Rirhandzu ro tano ri nga huma endyangwini lowu ti kukumuxaka naswona wu ti laveka swa wona ntsena. Bibele yi vula leswaku munhu loyi a endlaka tano a nga kombisi rirhandzu kambe u kombisa rivengo hikuva a nga endli leswi nga ta ponisa n’wana wa yena.—Swiv 13:24; 23:13, 14.
MAY 19-25
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENISWIVURISO 14
Ehleketisisa Hileswi U Nga Swi Endlaka Loko Ku Ri Ni Mhangu
Tlangela Nyiko Ya Xikwembu Ya Vutomi
10 Mikarhi yin’wana a hi swi koti ku sivela swiyimo leswi nga ni khombo. Leswi hi swi vona loko ku ri ni timhangu ta ntumbuluko, mintungu ni mikitsikitsi ya madzolonga. Hambiswiritano, loko swilo leswi swi humelela, hi nga papalata khombo ni ku pona hi ku yingisa milawu ya ku nga fambafambi hi mikarhi yo karhi, swileriso swa ku baleka ni swipimelo swa vuhlayiseki loko ku ri ni xiyimo xa xihatla. (Rhom. 13:1, 5-7) Timhangu tin’wana hi nga ti lunghekela, kutani hi endla kahle ku yingisa swiletelo leswi mfumo wu hi nyikaka swona leswaku hi kota ku lunghekela mhangu. Hi xikombiso, hi nga ha vona swi vuyerisa ku hlayisa mati, swakudya leswi nga boliki hi ku hatlisa ni nkwama wa mirhi ya ndzindzakhombo.
11 Hi fanele hi endla yini loko ku va ni vuvabyi lebyi tlulelaka endhawini leyi hi tshamaka eka yona? Hi fanele hi yingisa swipimelo swa vuhlayiseki swo fana ni ku hlamba mavoko, ku nga tshinelelani ni van’wana, ku ambala ti-mask ni ku nga tihlanganisi ni van’wana. Loko hi yingisa etimhakeni leti, hi kombisa ndlela leyi hi khensaka Xikwembu swinene hikwalaho ka nyiko ya vutomi.
12 Hi nkarhi wa timhangu, hi nga ha twa rungula leri hoxeke eka vanghana, vaakelani ni le ka mahungu. Ematshan’weni yo tshemba “rito rin’wana ni rin’wana” leri hi ri twaka, hi endla kahle loko hi yingisa rungula leri tshembekaka ngopfu leri humaka eka mfumo ni le ka swa vutshunguri. (Hlaya Swivuriso 14:15.) Huvo leyi Fumaka ni marhavi va endla matshalatshala leswaku va kuma rungula leri nga ntiyiso va nga si nyikela nkongomiso mayelana ni tinhlengeletano ta vandlha ni ntirho wo chumayela. (Hev. 13:17) Loko hi landzela nkongomiso ha sirheleleka hina ni van’wana. Hi nga ha tlhela hi endla leswaku vandlha ri va ni ndhuma leyinene endhawini ya ka hina.—1 Pet. 2:12.
Vana Ni Xivindzi Ku Fana Na Sadoki
11 Loko hi fanele hi pfuna vamakwerhu hi mikarhi ya khombo, hi nga swi kombisa njhani leswaku hi ni xivindzi ku fana na Sadoki? (1) Landzela nkongomiso. Eka swiyimo swo tano, i swa nkoka leswaku hi tshama hi ri nyandza yin’we. Yingisa nkongomiso lowu humaka erhavini ra n’wina. (Hev. 13:17) Nkarhi ni nkarhi vakulu va fanele va kambela swiletelo leswi humaka eka mfumo ku katsa ni leswi humaka eka nhlangano swa mayelana ni leswi faneleke ku endliwa loko ku ri ni mhangu. (1 Kor. 14:33, 40) (2) Vana ni xivindzi u tlhela u va ni vuxiyaxiya. (Swiv. 22:3) Endla swilo hi vutlhari. U nga endli swilo leswi nga ta ku veka ekhombyeni. (3) Titshege hi Yehovha. Tsundzuka leswaku Yehovha u lava wena ni vamakwenu mi sirheleleka. U ta ku pfuna u khoma vamakwenu xikatla.
Endla Ndzavisiso
it-2 E 1094
Vuswikoti Byo eHleketa
Munhu loyi a nga ni vuswikoti byo ehleketa a nga vengiwa. Leswi swi nga fana nileswi Swivuriso 14:17 yi swi vulaka loko yi ku: “Munhu loyi a anakanyisisaka wa vengiwa.” Vanhu lava nga riki na byona vuswikoti byo ehleketa va venga vanhu lava kotaka ku tirhisa vuswikoti lebyi. Naswona nsinya wa nawu na wona wu vula leswaku lava nga ni vuswikoti byo anakanyisisa hi ku endla ku rhandza ka Xikwembu na vona va vengiwa. Hilaha Yesu Kreste a vuleke hakona: “Leswi mi nga riki xiphemu xa misava, kambe ndzi mi hlawuleke emisaveni, hikwalaho ka sweswo, misava ya mi venga.” (Yh 15:19) Rito “anakanyisisaka” leri nga eka Swivuriso 14:17 ri nga vula ku ehleketisisa ko hambanahambana. Hikwalaho, marito lawa ma nga tlhela ma vula leswaku munhu loyi a kunguhataka swilo swo biha wa vengiwa naswona vuhundzuluxeri byin’wana byi ri: “Munhu loyi a kunguhataka swilo swo homboloka wa vengiwa.”—JP, Ro.
MAY 26–JUNE 1
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENISWIVURISO 15
Pfuna Van’wana Leswaku Va Tsaka
Hi Ta Famba Hi Vutshembeki Bya Hina!
16Yobo a a ri ni malwandla. (Yobo 31:31, 32) Hambileswi hi nga ha vaka hi nga ri na mali yo tala, hi nga “landzela ndlela ya malwandla.” (Rhom. 12:13) Hi nga avelana ni van’wana swakudya swo olova, hi ri karhi hi tsundzuka leswaku “matsavu ma antswa laha ku nga ni rirhandzu ematshan’weni ya nkunzi leyi wundleriweke exidyelweni kambe ku ri ni rivengo.” (Swiv. 15:17) Ku dya swakudya swo olova ni munhu loyi na yena a tshamaka a tshembekile, laha ku nga ni moya wa rirhandzu ku nga va nchumu lowu tsakisaka ni lowu akaka.
Khutazanani “Hilaha Ku Engetelekeke Ngopfu”
16 Hi ta va hi endla xihoxo loko hi tibyela leswaku a hi nge swi koti ku khutaza van’wana hikuva a hi na vuswikoti byo vulavula. A swi kali swi lava vuswikoti leswaku hi kota ku khutaza van’wana, kumbexana u nga ha n’wayitela loko u xeweta un’wana. Loko loyi u n’wi xewetaka a nga n’wayiteli, swi nga ha vula leswaku u ni swiphiqo naswona u lava munhu wo vulavula na yena, kutani loko wo n’wi yingisela ntsena swi nga ha n’wi chavelela.—Yak. 1:19.
17 Makwerhu la ha riki muntshwa la vuriwaka Henri, u hetiwe matimba hi swirho swa ndyangu leswi tshikeke ku tirhela Yehovha, ku katsa na tata wakwe loyi a ri nkulu la xiximiwa swinene. Henri u khutaziwe hi mulanguteri wa muganga loyi a yeke na yena ekhefini va ya nwa kofi kutani a n’wi nyika nkarhi wo phofula leswi nga embilwini. Henri u xiye leswaku ndlela yin’we ntsena yo pfuna ndyangu wakwe leswaku wu tlhelela eka Yehovha, i ku tshama a tshembekile. U chavelelekile loko a hlaya Pisalema 46; Sofaniya 3:17 na Marka 10:29, 30.
18 Xikombiso xa Marthe na Henri xi kombisa leswaku hi nga swi kota ku khutaza vamakwerhu lava lavaka ku chaveleriwa. Hosi Solomoni u tsale a ku: “Rito leri fikeke hi nkarhi wa kona i rinene ngopfu! Ku vangama ka mahlo ku tsakisa mbilu; xiviko lexinene xi nonisa marhambu.” (Swiv. 15:23, 30) Ku engetela kwalaho, ku hlaya Xihondzo xo Rindza kumbe ku hlaya eka website ya hina swi nga chavelela munhu la tshikilelekeke. Pawulo u kombise leswaku ku yimbelela swin’we tinsimu ta Mfumo swi nga hi khutaza. U tsale a ku: “Hambetani mi dyondzisana ni ku tsundzuxana hi tipisalema, marito yo dzunisa eka Xikwembu, tinsimu ta moya hi nsovo, mi yimbelelela Yehovha etimbilwini ta n’wina.”—Kol. 3:16; Mint. 16:25.
Endla Ndzavisiso
ijwbq xihloko xa vu 39 ¶3
Xana Mukreste A Nga Byi Amukela Vutshunguri?
Xana ndzi fanele ndzi ya lava mavonelo ya madokodela man’wana ndzi nga si teka xiboho? Ku kuma “vatsundzuxi vo tala,” i swa nkoka ngopfu loko xiyimo xa wena xi tikile.—Swivuriso 15:22.
JUNE 2-8
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENISWIVURISO 16
Swivutiso Swinharhu Leswi Nga Pfunaka Munhu A Endla Swiboho Leswinene
Endla Swiboho Swa Vutlhari Wa Ha Ri Muntshwa
11 Hi nga va ni ntsako lowukulu loko hi tirhela Yehovha. (Swiv. 16:20) Swi tikomba onge Baruku matsalana wa Yeremiya a a yi rivele mhaka yoleyo. A ku ri ni nkarhi lowu a a nga ha swi tsakeli ku tirhela Yehovha. Yehovha u n’wi byele leswi: “U tshamela ku lava swilo leswikulu. U nga tshameli ku swi lava. Hikuva ndzi tisa khombo ehenhla ka nyama hinkwayo, . . . naswona ndzi ta ku nyika moya-xiviri wa wena kukota leswi phangiweke etindhawini hinkwato leti u nga ta ya eka tona.” (Yer. 45:3, 5) U swi vonisa ku yini? I yini lexi a xi ta endla leswaku Baruku a tsaka—xana a ku ta va ku lava swilo leswikulu kumbe ku pona tanihi nandza wo tshembeka wa Xikwembu loko muti wa Yerusalema wu lovisiwa?—Yak. 1:12.
12 Makwerhu un’wana wa xinuna la kumeke ntsako hikwalaho ko pfuna van’wana i Ramiro. U ri: “Ndzi huma endyangwini lowu nga swisiwana lowu tshamaka eximutanini xin’wana eTintshaveni ta Andes. Hikwalaho loko buti wa mina a vule leswaku u ta ndzi hakelela ku ya eyunivhesiti, a ku ri lunghelo lerikulu. Kambe a ndza ha ku khuvuriwa tanihi Mbhoni ya Yehovha naswona a ndzi kume xirhambo—phayona rin’wana a ri ndzi rhambe ku ya chumayela na rona exidorobanini xin’wana lexitsongo. Ndzi fambe na rona, ndzi fika ndzi dyondza ku tsemeta misisi kutani ndzi pfula ndhawu yo tsemeta vanhu misisi eka yona leswaku ndzi ta kota ku tihanyisa. Loko hi ri karhi hi dyondzisa vanhu Matsalwa, vo tala va kombise ku tlangela lokukulu. Endzhakunyana, ndzi sungule ku hlanganyela ni vandlha leri a ra ha ku vumbiwa leri a ri tirhisa ririmi ra kwalaho. Se ndzi ni malembe ya khume ndzi ri phayona ra nkarhi hinkwawo. A ku na ntirho wun’wana lowu nga ndzi nyikaka ntsako lowu ndzi wu kumaka loko ndzi ri karhi ndzi pfuna vanhu ku dyondza mahungu lamanene hi ririmi ra vona.”
Xana U Hundzukile?
HINKWERHU ka hina hi kuceteriwa swinene hi ndlela leyi hi kurisiweke ha yona ni ndhawu leyi hi kuleleke eka yona. Hi ambala hi ndlela yo karhi; hi rhandza swakudya swo karhi; hi tikhoma hi ndlela yo karhi. Ha yini? Hikwalaho ka nkucetelo wa vanhu lava hi hanyaka na vona ni swiyimo leswi hi hanyaka eka swona.
2 Hambiswiritano, ku ni swilo swin’wana leswi nga swa nkoka swinene ku tlula swakudya leswi hi swi hlawulaka ni ndlela leyi hi ambalaka ha yona. Hi xikombiso, loko hi ri karhi hi kula hi dyondzisiwa leswaku swilo swin’wana swi lulamile naswona swa amukeleka hi tlhela hi dyondzisiwa ku fularhela swilo swin’wana tanihi leswi hoxeke swi tlhela swi nga amukeleki. Kambe vanhu vo hambana-hambana va ni mavonelo lama hambaneke hi swilo leswi lulameke ni leswi hoxeke. Swiboho leswi hi swi endlaka swi nga kombisa nkucetelo wa mapfalo ya hina. Bibele ya pfumela leswaku hakanyingi “vanhu va matiko lava nga riki na nawu, va swi endla hi ntumbuluko swilo swa nawu.” (Rhom. 2:14) Kambe xana leswi swi vula leswaku loko ku nga ri na nawu lowu kongomeke lowu humaka eka Xikwembu, hi nga landzela tindlela ni milawu leyi hi kurisiweke ha yona ni leyi tolovelekeke endhawini ya ka hina?
3 Ku ni swivangelo swimbirhi swa nkoka leswi endlaka Vakreste va nga swi endli sweswo. Xo sungula, Bibele ya hi tsundzuxa: “Ku ni ndlela leyi lulameke emahlweni ka munhu, kambe endzhaku ka sweswo makumu ya yona i tindlela ta rifu.” (Swiv. 16:25) Leswi hi nga hetisekangiki, a hi swi koti ku kongomisa mikondzo ya hina hi ku hetiseka. (Swiv. 28:26; Yer. 10:23) Xa vumbirhi, Bibele yi vula leswaku mboyamelo ni milawu ya misava leyi swi kuceteriwa ni ku lawuriwa hi Sathana, “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo.” (2 Kor. 4:4; 1 Yoh. 5:19) Hikwalaho, loko hi lava ku katekisiwa hi Yehovha ni ku amukeleka eka yena, hi fanele hi yingisa xitsundzuxo lexi kumekaka eka Varhoma 12:2.—Yi hlaye.
Endla Ndzavisiso
it-1 E 629
Ndzayo
Vuyelo Bya Ku Yingisa Ni Ku Nga Yingisi. Vanhu vo homboloka ni swiphukuphuku, kumbe lava nga tikhomiki kahle va kombisa ku venga ndzayo leyi humaka eka Yehovha hi ku nga yi amukeli hi ku helela. (Ps 50:16, 17; Swiv 1:7) Ku bakanya ndzayo yoleyo i vuphukuphuku naswona sweswo swi nga va ni vuyelo byo vava. Hilaha swivuriso yi vulaka hakona yi ku: “Swiphukuphuku swi tshinyiwa hi vuphukuphuku bya swona.” (Swiv 16:22) Ku nga yingisi nawu swi nga endla leswaku va hlupheka, va khomiwa hi tingana, va vabya ni ku tlhela va ti hungutela masiku ya ku hanya. Xikombiso xa Vaisrayele xi swi kombisa kahle leswaku ku nga va ni vuyelo byo biha ku fikela kwihi. A va yi tekelanga enhlokweni ndzayo leyi a va nyikiwe yona hi ku tirhisa vaprofeta. A va yi yingisanga ndzayo leyi humaka eka Yehovha leyi a yi ta va sirhelela ni ku va tisela mikateko. Eku heteleleni, va langutane ni nxupulo lowu vavaka swinene lowu a va lemukisiwe hi wona wo hluriwa ni ku yisiwa evuhlongeni.—Yr 2:30; 5:3; 7:28; 17:23; 32:33; Hs 7:12-16; 10:10; Sf 3:2.
JUNE 9-15
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENISWIVURISO 17
Tiphine Hi Ku Rhula Evukatini Bya Wena
Ndlela Yo Tshika Xikhomela
Tikambisise hi ku tshembeka. Bibele ya pfumela leswaku vanhu van’wana va ‘tala ku hlundzuka’ ni ku ‘voyamela evukarhini.’ (Swivuriso 29:22) Xana na wena u tano? Tivutise: ‘Xana ndzi rhandza timholovo? Xana ndzi hatla ndzi hlundzuka? Xana ndzi endla mhaka leyi nga vuriki nchumu yi va mhaka leyikulu?’ Bibele yi vula leswaku “loyi a tshamelaka ku vulavula hi mhaka, u hambanisa lava tolovelaneke.” (Swivuriso 17:9; Eklesiasta 7:9) Sweswo swi nga ha endleka ni le vukatini. Loko u ri ni xikhomela, tivutise, ‘Xana ndzi fanele ndzi n’wi lehisela mbilu munghana wa mina wa vukati?’—Nawu wa Bibele: 1 Petro 4:8.
Ku Tlhantlha Swiphiqo
1. Tivekeleni nkarhi wo vulavula hi xiphiqo xa kona. “Xin’wana ni xin’wana xi ni nkarhi wa xona lowu vekiweke, . . . nkarhi wa ku miyela ni nkarhi wa ku vulavula.” (Eklesiasta 3:1, 7) Hilaha swi kombisiweke hakona eka mholovo leyi tshahiweke eku sunguleni ka xihloko lexi, swiphiqo swin’wana swi nga ha endla leswaku vatekani va hlundzuka swinene. Loko sweswo swi humelela, mi fanele mi tikhoma kutani mi tshika ku vulavula hi xiphiqo xexo hi nkarhi wolowo, mi “miyela” mi nga si hlundzuka ngopfu. Mi nga londzovota vukati bya n’wina leswaku byi nga hohloki loko mi yingisa ndzayo ya Bibele leyi nge: “Ku sungula ka mholovo ku fana niloko munhu a pfulela mati; hikwalaho loko mholovo yi nga si pfuka, suka.”—Swivuriso 17:14.
Hambiswiritano, wu kona ni “nkarhi wa ku vulavula.” Swiphiqo swi fana ni mfava, swi kula hi xihatla loko swi tshikiwa swi nga tlhantlhiwi. Kutani mi nga honisi xiphiqo mi anakanya leswaku xi ta hundza. Loko u kombela nkataku leswaku mi tshika ku vulavula hi xiphiqo xa kona, n’wi xixime hi ku hlawula nkarhi wo karhi lowu mi nga ta vulavula ha xona enkarhini lowu taka. Ku endla tano swi ta mi pfuna leswaku mi tirhisa ndzayo ya Bibele leyi nge: “Dyambu ri nga peli ma ha ri eka xiyimo xa ku kariha.” (Vaefesa 4:26) Kambe u fanele u endla hilaha u tshembiseke hakona.
Endla Ndzavisiso
it-1 E 790 ¶2
Tihlo
Hi nga kota ku vona ndlela leyi munhu a titwaka hayona loko hi n’wi languta ematihlweni. Ma nga kombisa ntwelavusiwana kumbe ma nga wu kombisi (Dt 19:13); u nga ‘tsopeta’ tihlo rin’we kumbe ma ri ‘mambirhi’ hi xikongomelo xo endla swilo swo biha. (Ps 35:19; Swiv 6:13; 16:30) Munhu loyi a nga naveriki ku pfuna van’wana a nga vuriwa loyi a pfaleke matihlo kumbe ku ma tumbeta. (Mt 13:15; Swiv 28:27) Ku vuriwa leswi hi matihlo ya swihunguki “ma tsendzeleka ku ya fika emakumu ka misava,” ma halahala hinkwako ku nga ri na nchumu lexi ma xi langutaka naswona miehleketo ya xona yi tsendzeleka hinkwako ematshan’weni yo va yi dzika eka leswi a yi fanele yi ehleketa hi swona. (Swiv 17:24) Hambi ku ri rihanyo ra munhu, matimba ni ntsako wakwe hi nga swi vona eka ndlela leyi a langutekaka hayona ematihlweni. (1Sa 14:27-29; Dt 34:7; Yb 17:7; Ps 6:7; 88:9) Hosi Yehoxafati u byele Yehovha a ku: “Hina hi tshembe wena”—2Tk 20:12.
JUNE 16-22
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENISWIVURISO 18
Vulavula Hi Ndlela Leyi Phyuphyisaka Eka Lava Langutaneke Ni Swiphiqo Swa Rihanyo
Vutlhari Bya Ntiyiso Bya Huwelela
17 Ehleketisisa u nga si vulavula. Loko hi nga ri na vuxiyaxiya, hi nga ha vavisa van’wana hi leswi hi swi vulaka. Bibele yi ri: “Marito lama vuriwaka handle ko anakanyisisa ma tlhava ku fana ni banga, kambe ririmi ra lavo tlhariha ra horisa.” (Swiv. 12:18) Hi ta tshama hi ri ni vuxaka lebyinene ni van’wana loko hi papalata ku hleva van’wana hikwalaho ka swihoxo swa vona. (Swiv. 20:19) Leswaku hi nga vavisi van’wana hi marito ya hina kambe hi va aka, hi fanele hi hlaya Rito ra Xikwembu nkarhi na nkarhi. (Luka 6:45) Loko hi anakanyisisa hi leswi Bibele yi swi vulaka, marito ya hina ma ta fana ni “xihlovo xa vutlhari” lexi phyuphyisaka van’wana.—Swiv. 18:4.
mrt xihloko xa vu 19 bokisi
Ndlela Yo Langutana Ni Ku Cinca Ka Rihanyo Hi Xitshuketa
Vana muyingiseri lonene. Ndlela yin’wana leyinene ya ku pfuna munghana wa wena i ku n’wi yingisela loko a lava ku vulavula. U nga titwi u boheka ku hlamula eka swin’wana ni swin’wana leswi a swi vulaka. Mikarhi yo tala swo lava ntsena ku n’wi yingisela. N’wi endle a titwa a ntshunxekile naswona papalata ku n’wi avanyisa. Papalata ku vona onge u twisisa ndlela leyi munghana wa wena a titwaka hayona, ngopfungopfu loko a nga tikombi leswaku wa vabya.—Swivuriso 11:2.
Vulavula swilo leswi khutazaka. Swi nga endleka u nga swi tivi leswaku u ta ku yini kambe ku vula swo karhi swi nga n’wi chavelela ku tlula ku miyela. Loko u ri hava marito yo ma vula ringeta ku vula swilo switsongo leswi nga n’wi khumbaka mbilu swo fana ni ku: “A ndzi swi tivi leswaku ndzi ta ku yini kambe ndzi lava u swi tiva leswaku ndza khathala ha wena.” Papalata ku vula marito yo fana ni lawa “Xiyimo xi nga ha nyanya” kumbe “Mara swa antswa a wu na . . . ”
U nga kombisa ku khathala hi munghana wa wena hi ku dyondza hi mavabyi yakwe. U ta tlangela matshalatshala lawa u ma endlaka yo twisisa xiyimo lexi a langutaneke na xona naswona loko u nga se vula swo karhi u ta rhanga u ehleketa. (Swivuriso 18:13) Hambiswiritano, va na ni vukheta leswaku u nga nyikeli switsundzuxo u nga komberiwanga.
Lava tindlela to n’wi pfuna. Ematshan’weni yo tibyela leswaku wa swi tiva leswi a lavaka ku pfuniwa hi swona, n’wi vutise. Tsundzuka leswaku munghana wa wena swi nga endleka a nga pfumeli leswaku u lava ku pfuniwa hikwalaho ka leswi a nga laviki ku va ndzhwalo eka wena. Loko sweswo swi endleka, ringeta ku n’wi pfuna hi tindlela tin’wana, ku nga va ku n’wi yela exitolo, ku n’wi basisela ni mintirho yin’wana.—Vagalatiya 6:2.
U nga wi mapa. Loko munghana wa wena a ri karhi a tiyiselela mavabyi yakwe, mikarhi yin’wana swi nga ha endleka a cinca leswi mi hleleke ku swi endla kumbe a titwa a nga lavi ku vulavula na wena. N’wi lehiseli mbilu ni ku n’wi twisisa. Yana emahlweni u n’wi seketela.—Swivuriso 18:24.
Ndlela Yo Pfuna Lava Nga Ni Ntshikilelo Wa Mianakanyo
“Chavelelani lava karhatekeke.”—1 VATESALONIKA 5:14.
Munghana wa wena a nga ha va a ri eku karhatekeni kumbe a ri eku lwisaneni ni miehleketo yo titwa a nga pfuni nchumu. Loko u n’wi tiyisekisa leswaku wa khathala hi yena, swi ta n’wi chavelela ni ku n’wi tiyisa hambiloko u nga swi tivi leswi u nga swi vulaka.
“Munghana wa ntiyiso u kombisa rirhandzu mikarhi hinkwayo.”—SWIVURISO 17:17.
Ringeta ku n’wi pfuna. Ematshan’weni yo endla onge wa swi tiva leswi u nga swi endlaka, n’wi vutise leswaku u nga n’wi pfuna njhani. Loko munghana wa wena swi n’wi tikela ku hlamusela leswi a swi lavaka, ringeta ku ringanyeta swin’wana leswi mi nga swi endlaka swin’we, swo tanihi ku huma swin’we mi ya beriwa hi moya. Kumbe u nga kombela ku n’wi pfuna hi ku n’wi yela exitolo, ku n’wi basisela ekaya kumbe ku n’wi endlela mitirho yin’wana.—Vagalatiya 6:2.
‘Lehisa mbilu.’—1 VATESALONIKA 5:14.
A hi mikarhi hinkwayo munghana wa wena a nga ta lava ku vulavula. N’wi tiyisekise ku u ta tshama u ri kona leswaku u ta n’wi yingisela mikarhi hinkwayo loko a lava ku vulavula. Leswi a nga ni ntshikilelo, a nga ha vula kumbe ku endla swilo leswi nga ku twisaka ku vava. A nga ha cinca swilo leswi a mi kunguhate ku swi endla kumbe mikarhi yin’wana a titwa a nga tsakanga. Lehisa mbilu u tlhela u twisisa xiyimo xakwe loko u ri karhi u n’wi seketela.—Swivuriso 18:24.
Endla Ndzavisiso
it-2 E 271-272
Vuhlolotwana
Emikarhini ya ku tsariwa ka Bibele vanhu a va tirhisa vuhlolotwana loko va lava ku endla xiboho hi mhaka yo karhi. Ndlela leyi a va endla hayona a va hlanganisa swiribyana swa xirhendzevutana ni swiphepherhele swa ntsandza eka “nguvu” kumbe exibyeni kutani va hlunguhla vuhlolotwana. Loyi vuhlolotwana a byi ta komba yena a ku ta va yena loyi a hlawuriweke. A va sungula hi xikhongelo va nga si hoxa vuhlolotwana. Eka xikhongelo xexo a va boxa leswi va lavaka Yehovha a va pfuna eka swona hi ku kongoma kumbe va nga swi boxi va ri ni ntshembo wa leswaku u ta va pfuna. Rito vuhlolotwana leri hi (Xiheveru ku nga., goh·ralʹ) ri tirhisiwe hi ku kongoma ni hi ndlela yo fanekisela ku hlamusela ku “avelana.”—Yx 15:1; Ps 16:5; 125:3; Esa 57:6; Yr 13:25.
Ndlela leyi vuhlolotwana a byi tirhisiwa hayona. Swivuriso 16:33 yi ri: “Vuhlolotwana bya hoxiwa, kambe xiboho xin’wana ni xin’wana xa byona xi huma eka Yehovha.” Eisrayele vuhlolotwana a byi tirhiseriwa ku herisa ku kanetana: “Ku hoxa vuhlolotwana swi herisa timholovo naswona swi lulamisa timhaka exikarhi ka valala lavakulu.” (Swiv 18:18) A byi nga tirhiseriwi swa mitlangu, ku huha kumbe ku gembula. A ku nga bejiwi naswona a wu nga ta lahlekeriwa hi nchumu wa nkoka. A byi nga tirhisiwi hi xikongomelo xo vuyerisa vaprista kumbe vanhu van’wana. Ku hambana ni sweswo, masocha ya Varhoma ma byi tirhise hi xikongomelo xo lava ku ti vuyerisa hilaha swi vuriweke hakona eka Pisalema 22:18, va hoxe vuhlolotwana leswaku va avelana tinguvu ta Yesu.—Mt 27:35.
JUNE 23-29
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENISWIVURISO 19
Va Na Munghana Wa Ntiyiso Eka Vamakwerhu
Leswi Nga Hi Pfunaka Leswaku Hi Ya Hi Rhandzana Swinene
16 Languta leswinene eka vamakwerhu ku nga ri swo biha. Ehleketa hi xikombiso lexi. A hi nge u le xinkhubyanini ni vamakwerhu vo karhi. Mi le ku tiphineni naswona endzhaku ka sweswo mi teka xifaniso mi ri hi ntlawa. Mi tlhela mi teka swifaniso swin’wana swimbirhi leswaku loko xo tshuka xi nga humanga kahle xo sungula mi sala ni leswin’wana. Sweswi mi teke swifaniso swinharhu. Kambe eka xin’we xa swona, u xiya leswaku makwerhu wo karhi a nga humanga kahle. Xana u endla yini hi xifaniso xexo? Wa xi susa hikuva u na swifaniso swimbirhi leswi humeke kahle laha vanhu hinkwavo exifanisweni ku katsa ni makwerhu yoloye va nga le ku n’wayiteleni.
17 A hi fananiseni swifaniso sweswo ni leswi hi hlawulaka ku tshama hi ri karhi hi swi tsundzuka. Hi ntolovelo hi tiphina hi mikarhi yo tsakisa ni vamakwerhu. Kambe a hi nge eka mikarhi yoleyo, makwerhu u vula kumbe ku endla nchumu lowu nga hi khomiki kahle. Hi endla yini loko hi tsundzuka leswi endlekeke? Hi fanele hi ringeta ku swi susa emiehleketweni ya hina hilaha a hi ta susa xifaniso lexi nga humangiki kahle. (Swiv. 19:11; Efe. 4:32) Hi nga rivalela makwerhu xidyoho xakwe lexi nga nyawuriki hikuva hi ni mikarhi yo tsakisa leyi hi tiphineke swin’we na yena. Yoleyo i mikarhi leyinene leyi hi lavaka ku tshama hi ri karhi hi yi tsundzuka ni ku yi tlangela.
Rirhandzu Ra Wena A Ri Ye eMahlweni Ri Kula
10 Na hina hi lava tindlela to pfuna vamakwerhu. (Hev. 13:16) Twana ntokoto wa Anna loyi hi buleke ha yena eka nhlokomhaka leyi hundzeke. Endzhaku ka loko ku ve ni xidzedze lexikulu, yena ni nuna wakwe va vhakele ndyangu lowu nga Timbhoni naswona va kume leswaku xidzedze xi onhe lwangu ra yindlu ya vona. Hikwalaho ka xidzedze lexi, ndyangu lowu a wu nga ha ri ni swiambalo leswi baseke. Anna u ri: “Hi teke swiambalo swa vona hi ya swi hlantswa ivi hi va tlherisela swona swi ayiniwile ni ku petsiwa. Eka hina a swi nga vuli nchumu kambe swi endle leswaku hi va vanghana lavakulu ku ta fikela ninamuntlha.” Ndlela leyi Anna ni nuna wakwe va va rhandzaka hayona vamakwerhu yi endle leswaku va va pfuna.—1 Yoh. 3:17, 18.
11 Loko hi va ni musa ni ku rhandza vanhu, mikarhi yo tala va swi xiya leswaku hi le ku ringeteni ka ku tekelela ndlela leyi Yehovha a ehleketaka ni ku endla swilo hayona. Va nga ha tlangela ndlela ya musa leyi hi va khomaka hayona hambiloko va nga hi byeli. Khanh loyi se hi buleke ha yena, a nga va rivali lava nga tshama va n’wi pfuna. U ri: “Ndzi va khensa swinene vamakwerhu hinkwavo vaxisati lava a va famba na mina ensin’wini. A va ndzi landza ekaya, va ndzi rhamba eswakudyeni ni ku tlhela va ndzi vuyisa ekaya ndzi hlayisekile. Se ndza swi xiya leswaku ku endla sweswo a ku nga ri matlangwana. A va endla tano hikwalaho ka rirhandzu.” I ntiyiso leswaku a hi vanhu hinkwavo lava nga ta hi khensa loko hi va komba musa. Khanh u vula leswi hi lava nga n’wi pfuna: “Ndzi navela ku va hakela hikwalaho ka musa lowu va ndzi kombiseke wona kambe a ndzi ku tivi lomu va tshamaka kona sweswi. Hambiswiritano, Yehovha wa ku tiva naswona ndzi khongelela leswaku a ndzi hakelela vona.” Khanh u tiyisile. Yehovha u vona hambi ku ri swilo switsongo leswi hi swi endlaka ku kombisa van’wana musa. U swi teka ku ri gandzelo ra risima ni xikweleti lexi a nga ta xi hakela.—Hlaya Swivuriso 19:17.
Yanani Emahlweni Mi Kombisana Rirhandzu
6 Hi nga vula hi nga tipfinyingi leswaku loko munhu namuntlha a kota ku tirha eka khamphani ku ringana malembe yo tala, u tshembekile. Kambe swi nga endleka eka malembe wolawo a nga si tshama a hlangana ni vini va khamphani. Kumbexana a nga yi rhandzi ni milawu ya kona. A nga yi rhandzi ni khamphani yoleyo kambe wa tsaka hileswi a tirhaka. U ta ya emahlweni a tirha kona kukondza a huma mpeceni kumbe a kuma ntirho wun’wana lowu antswaka ku tlula wolowo.
7 Ku hambana loku nga kona exikarhi ka rirhandzu ni ku tshembeka leswi hi buleke ha swona eka ndzimana 6, swi ya hi swivangelo swa munhu. I yini lexi endleke malandza ya Xikwembu ma kombisa rirhandzu emikarhini ya ku tsariwa ka Bibele? Lava kombiseke rirhandzu va endle tano hi ku swi rhandza, ku nga ri hi ku sindzisiwa. Xiya xikombiso xa Davhida. A a n’wi rhandza munghana wakwe Yonathani hambileswi tata wakwe a a lava ku dlaya Davhida. Hambiloko ku hundze malembe Yonathani a file, Davhida a nga tshikanga ku komba Mefiboxete n’wana wa Yonathani rirhandzu.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.
Endla Ndzavisiso
it-1 E 515
Ndzayo Ni Munyiki Wa Yona
Yehovha hi yena xihlovo xa vutlhari ni vutivi hinkwabyo. Yena hi Yexe a nga lavi mutsundzuxi. (Esa 40:13; Rhm 11:34) N’wana wakwe i “Mutsundzuxi Lonene,” u hi nyika switsundzuxo ni nkongomiso hikuva u landzele ndzayo leyi a yi kumeke eka Tata wakwe naswona u ni moya wa Xikwembu. (Esa 9:6; 11:2; Yh 5:19, 30) Leswaku ndzayo yi va leyi vuyerisaka, yi fanele yi huma eka Yehovha. Xitsundzuxo xin’wana ni xin’wana lexi lwisanaka ni La Nge Henhlahenhla a xi pfuni nchumu. Kahlekahle a hi ndzayo nikatsongo.—Swiv 19:21; 21:30.
JUNE 30–JULY 6
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENISWIVURISO 20
Leswi Nga Pfunaka Lava Va Lavaka Ku Tekana Leswaku Swi Va Fambela Kahle Loko Va Dyondzana
Leswi Nga Mi Pfunaka Swi Mi Fambela Kahle Loko Mi Ri Karhi Mi Dyondzana
3 Hambileswi nkarhi wa ku dyondzana wu tsakisaka, wolowo i nkarhi wa nkoka swinene eka lava rhandzanaka hikuva hi wona wu va pfunaka ku vona loko va ta tekana. Hi siku leri va tekanaka ha rona, va hlambanya emahlweni ka Yehovha leswaku va ta rhandzana ni ku xiximana ntsena loko havambirhi va ha hanya. Loko hi nga si endla xihlambanyo xo karhi, hi fanele hi xi dyela marhambu ya nhloko. (Hlaya Swivuriso 20:25.) Swi tano ni hi xihlambanyo xa vukati. Loko vanhu va sungula ku dyondzana va kuma nkarhi wo tivana kahle leswaku va kota ku endla xiboho lexinene. Mikarhi yin’wana va nga ha teka xiboho xa ku tekana kumbe xa ku tshikana. Loko va tshikana, sweswo a swi vuli swona leswaku va tsandzekile. Ku ri na sweswo, swi va pfunile ku tiva loko va fanele va tekana kumbe doo!
4 Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku va ni langutelo lerinene hi ku dyondzana? Loko vanhu lava nga nghenelangiki vukati va ri ni langutelo lerinene hi ku dyondzana, a va nge rhandzani ni munhu loyi va nga tiyimiselangiki ku tekana na yena. Hinkwerhu hi fanele hi va ni langutelo lerinene emhakeni leyi, ku nga ri vanhu lava nga nghenelangiki vukati ntsena. Hinkwerhu hi fanele hi tsundzuka xikongomelo xa ku va vanhu va dyondzana. Hi xikombiso, van’wana va ehleketa leswaku loko vanhu va rhandzana, xikolokolo swo boha leswaku va tekana. Xana langutelo leri ri va khumba njhani vamakwerhu lava nga nghenelangiki vukati? Melissa, makwerhu wa xisati la nga tekiwangiki wa le United States u ri: “Loko vanhu va rhandzana, vamakwerhu van’wana va langutele leswaku va tekana. Hikwalaho ka sweswo, van’wana a va tshikani hambiloko swi nga ri eku fambeni. Kasi van’wana va chava hambi ku ri ku sungula timhaka ta marhandzu. Mhaka leyi, yi vangela nkelunkelu.”
U Nga N’wi Kuma Njhani Munhu Loyi U Nga Tekanaka Na Yena?
8 I yini leswi nga ku pfunaka leswaku u rhanga u dyondza munhu loyi u lavaka ku rhandzana na yena? Loko mi ri etinhlengeletanweni ta vandlha kumbe mi ti humesile, u nga ha xiya vumunhu, matikhomelo yakwe ni ndlela leyi a rhandzaka Yehovha hayona. I vamani vanghana vakwe naswona u rhandza ku vulavula hi yini? (Luka 6:45) Xana mi navela ku fikelela swilo leswi fanaka? U nga ha vutisa vakulu va le vandlheni rakwe kumbe Vakreste van’wana lava wupfeke lava n’wi tivaka kahle. (Swiv. 20:18) U nga ha va vutisa leswaku i munhu wa njhani nileswaku u dume hi yini. (Rhu. 2:11) Loko u ri karhi u n’wi veke tihlo, papalata ku n’wi endla a titwa a nga tshunxekanga. Xixima ndlela leyi a titwaka hayona ni ku papalata ku nghenelela timhaka takwe leti nga ku laviki.
Leswi Nga Mi Pfunaka Swi Mi Fambela Kahle Loko Mi Ri Karhi Mi Dyondzana
7 I yini leswi nga ku pfunaka leswaku u n’wi tiva kahle murhandziwa wa wena? Ndlela yin’wana leyinene i ku vulavula mi ntshunxekile, mi nga tumbetelani nchumu, mi vutisana swivutiso ni ku tlhela mi yingiselana. (Swiv. 20:5; Yak. 1:19) Swi nga mi pfuna ku endla swilo leswi nga ta endla leswaku mi kota ku vulavurisana, swo fana ni ku dya swin’we, mi tiolola milenge endhawini leyi mi voniwaka hi vanhu ni ku chumayela swin’we. Nakambe mi nga kota ku tivana ku antswa loko mi tinyika nkarhi wa ku va ni vanghana ni vandyangu. Ku engetela eka leswi, hlela ku endla swilo leswi nga ta ku pfuna u n’wi tiva kahle lowa ka wena leswaku i munhu wa njhani loko a ri ni vanhu vo hambanahambana kumbe eka swiyimo swin’wana. Xiya leswi Aschwin wa le Netherlands a swi endleke. Loko a vulavula hi nkarhi lowu yena na Alicia a va ha dyondzana ha wona u ri: “A hi endla swilo leswi a swi hi pfuna leswaku hi tivana kahle. Mikarhi yo tala a hi endla swilo swo olova, swo fana ni ku lunghiselela swakudya kumbe hi endla mitirho ya le kaya swin’we. Sweswo swi hi pfunile hi kota ku tiva leswi loyi un’wana a swi kotaka ni leswi n’wi tsandzaka.”
8 Swin’wana leswi nga mi pfunaka leswaku mi tivana kahle i ku dyondza swin’we mikandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni. Loko mi tekana, swi ta lava mi va ni vugandzeri bya ndyangu leswaku Xikwembu xi va xiphemu xa nkoka evukatini bya n’wina. (Ekl. 4:12) Hikwalaho i swinene ku tinyika nkarhi wo dyondza swin’we sweswi mi nga si tekana. I ntiyiso leswaku vanhu lava nga eku rhandzaneni a va si va ndyangu naswona makwerhu wa xinuna a nga si va nhloko ya makwerhu wa xisati. Nilokoswiritano, loko nkarhi ni nkarhi mi dyondza swin’we swi ta mi pfuna mi kota ku tiva vuxaka lebyi ha un’we wa n’wina a nga na byona na Xikwembu. Max na Laysa ku nga vatekani va le United States, va kume swin’wana leswi va pfuneke. Max u ri: “Loko ha ha ku sungula ku rhandzana, hi hlaye mikandziyiso leyi vulavulaka hi ku rhandzana, vukati ni vutomi bya ndyangu. Mikandziyiso yoleyo yi hi pfune leswaku hi kota ku vulavula hi swilo swa nkoka leswi a hi nga ta bula hi swona loko a hi nga yi hlayanga.”
Endla Ndzavisiso
it-2 E 196 ¶7
Rivoni
Hi ku ya hi Swivuriso 20:27 yi ri: “ku hefemula ka munhu i rivoni ra Yehovha, leri lavisisaka endzenindzeni ka yena.” Leswi munhu a swi “vulaka” kumbe ku swi phofula hambi hi leswinene kumbe swo biha swi kombisa vumunhu bya yena.—Ringanisa na Mitirho 9:1.