1, 2. I yini leswi valanguteri va miganga va swi xiyeke emavandlheni yo tala?

MULANGUTERI wa muganga a a ri kusuhi ni ku gimeta nhlangano lowu a a ri na wona ni vakulu. U langute vamakwerhu volavo lava a va tirha hi matimba kutani a twa a va rhandza swinene naswona van’wana va vona a va ringana ni tata wakwe. Kambe, a ku ri ni mhaka yin’wana leyi a yi nga n’wi dyisi byi rhelela. U va vutisile a ku, “Vamakwerhu, xana mi endle yini leswaku mi letela van’wana leswaku va ta byarha vutihlamuleri lebyi engetelekeke evandlheni?” Vamakwerhu lava a va swi tiva leswaku mulanguteri loyi wa muganga eka riendzo ra yena leri hundzeke u va khutaze ku letela vamakwerhu van’wana va xinuna. Nkulu un’wana u pfumerile a ku, “A hi endlanga nchumu.” Vakulu lavan’wana hinkwavo va pfumelelane na yena.

² Loko u ri nkulu, kumbexana na wena a wu ta hlamula hi ndlela leyi fanaka. Valanguteri va miganga va swi xiyile leswaku vakulu vo tala va fanele va heta nkarhi wo tala va letela vamakwerhu va xinuna lava ha riki vantshwa ni lava kuleke leswaku va ta pfuneta eku khathaleleni ka vandlha. Hambiswiritano, leswi swi nga ha tika swinene. Ha yini?

3. (a) Bibele yi swi kombisa njhani leswaku i swa nkoka ku letela van’wana, naswona ha yini hinkwerhu hi fanele hi ku tekela enhlokweni ku leteriwa koloko? (Vona nhlamuselo ya le hansi.) (b) Ha yini vakulu van’wana swi nga ha va tikelaka ku letela van’wana?

³ Tanihi nkulu, wa swi tiva leswaku i swa nkoka leswaku u tinyika nkarhi wo letela vamakwerhu va xinuna.a (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Wa swi tiva leswaku ku laveka vamakwerhu va xinuna lava engetelekeke leswaku va ta hlayisa vandlha ri ri leri tiyeke sweswi va tlhela va seketela mavandlha lamantshwa enkarhini lowu taka. (Hlaya Esaya 60:22.) Bibele yi vula leswaku mi fanele mi “dyondzisa van’wana.” (Hlaya 2 Timotiya 2:2.) Nilokoswiritano, swi nga ha tika ku tinyika nkarhi wo endla tano. U fanele u khathalela swilaveko swa ndyangu wa wena u tlhela u tirha ntirho wo tihanyisa. U fanele u tlhela u khathalela swilaveko swa vandlha ni timhaka tin’wana ta xihatla. Tanihi leswi ku nga ni ntirho wo tala, a hi buleni hi leswaku ha yini swi ri swa nkoka leswaku u tinyika nkarhi wo letela van’wana.

I SWA XIHATLA KU LETELA VAN’WANA

4. Ha yini minkarhi yin’wana vakulu va hlwela ku letela vamakwerhu va xinuna?

⁴ Ha yini swi nga ha tikaka ku tinyika nkarhi wo letela vamakwerhu va xinuna evandlheni? Van’wana va nga ha ku: ‘Timhaka tin’wana ta le vandlheni i ta xihatla swinene naswona ti fanele ti hatla ti khathaleriwa. Loko ndzi nga hatli ndzi letela van’wana, vandlha a ri nge khumbeki.’ Xana i ntiyiso wolowo? Timhaka tin’wana ti nga ha lava leswaku u hatla u ti khathalela. Hambiswiritano, loko u hlwela ku letela vamakwerhu va xinuna, u nga ha onha vandlha.

5, 6. Hi nga dyondza yini eka xikombiso xa muchayeri ni ndlela leyi a yi khathalelaka ha yona movha ya yena? Leswi hi nga swi fanisa njhani ni ku letela van’wana evandlheni?

⁵ Anakanya hi xikombiso lexi. Leswaku movha yi tshama yi ri exiyin’weni lexinene, muchayeri wa yona wa swi tiva leswaku u fanele a cinca oyili ya yona nkarhi ni nkarhi. Nilokoswiritano, a nga ha vona onge i swa nkoka swinene leswaku a chela petirolo hikuva loko movha yi nga ri na petirolo a yi nge fambi. A nga ha tlhela a anakanya leswaku loko a khomeke swinene, a nga ha yi cinca oyili hi ku famba ka nkarhi. Phela, movha yi nga ha ya emahlweni yi famba ku ringana nkarhi wo karhi. Kambe sweswo swi nga va ni khombo. Loko muchayeri wa movha yoleyo a nga cinci oyili loko yi fanele yi cinciwa, movha yi ta onhaka hi ku famba ka nkarhi. Eku heteleleni, u ta fanela ku tirhisa nkarhi ni mali yo tala leswaku a lunghisa movha yoleyo. Hi dyondza yini eka xikombiso lexi?

⁶ Vakulu va fanele va khathalela timhaka ta nkoka hi ku hatlisa. Loko va nga endli tano, vamakwerhu va le vandlheni va ta xaniseka. Ku fana ni muchayeri loyi a faneleke a chela petirolo nkarhi ni nkarhi emovheni, vakulu va fanele va “tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene.” (Vafilipiya 1:10) Kambe vakulu van’wana va nga ha khomeka swinene hi swilo swa nkoka lerova va nga vi na nkarhi wa ku letela van’wana. Sweswo swi nga ha fana ni ku tshika ku chela oyili emovheni. Loko vakulu va hlwela ku letela vamakwerhu va xinuna, hi ku famba ka nkarhi vandlha a ri nge vi ni vamakwerhu va xinuna lava ringaneke lava leteriweke leswaku va endla swilo hinkwaswo leswi faneleke swi endliwa.

7. Hi fanele hi va teka njhani vakulu lava tinyikaka nkarhi wa ku letela van’wana?

⁷ Hikwalaho u nga anakanyi leswaku ku letela van’wana a hi swa nkoka. Vakulu lava khathalaka hi vumundzuku bya vandlha naswona va tinyikaka nkarhi wa ku letela van’wana, i malandza yo tlhariha naswona i va risima eka vamakwavo va xinuna ni va xisati. (Hlaya 1 Petro 4:10.) Vandlha ri vuyeriwa njhani?

NDLELA YO WU TIRHISA KAHLE NKARHI

8. (a) Ha yini vakulu va fanele va letela van’wana? (b) Vakulu lava tirhaka laha ku nga ni xilaveko lexikulu va ni vutihlamuleri byihi bya xihatla? (Vona bokisi leri nge, “Ntirho Lowu Faneleke Wu Endliwa Hi Xihatla.”)

⁸ Ni vakulu lava nga ni ntokoto swinene va fanele va titsongahata va tlhela va swi twisisa leswaku loko va ri karhi va dyuhala, a va nge he swi koti ku endla swilo leswi va kotaka ku swi endla sweswi. (Mikiya 6:8) Nakambe, vakulu va fanele va swi tiva leswaku “nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki” swi nga ha endla leswaku swi va tikela ku hetisisa vutihlamuleri bya vona. (Eklesiasta 9:11, 12; Yakobo 4:13, 14) Leswi vakulu va rhandzaka vanhu va Yehovha va tlhela va khathala hi vona, va tikarhatela ku dyondzisa vamakwerhu va xinuna lava ha riki vantshwa leswi vona va swi dyondzeke emalembeni lama hundzeke.—Hlaya Pisalema 71:17, 18.

9. I xiendlakalo xihi lexi nga kwala nyongeni lexi endlaka leswaku swi va swa nkoka leswaku vakulu va letela van’wana?

⁹ Vakulu lava letelaka van’wana na vona i va risima hikuva matshalatshala ya vona ma ta tiyisa vandlha. Ndzetelo wolowo wu endla leswaku vamakwerhu lava engetelekeke va lunghekela ku pfuna vandlha leswaku ri tshama ri ri ni vun’we naswona ri tshembeka eka Xikwembu. Leswi i swa nkoka sweswi emasikwini ya makumu, naswona swi ta va swa nkoka hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu lowu nga kwala nyongeni. (Ezekiyele 38:10-12; Mikiya 5:5, 6) Hikwalaho, vakulu lava rhandzekaka, tinyikeni nkarhi wo letela van’wana ku sukela namuntlha.

10. Nkulu a nga ha boheka ku endla yini leswaku a kuma nkarhi wo letela van’wana?

¹⁰ Ha swi twisisa leswaku mi khomeke ngopfu hikuva mi endla timhaka ta nkoka ta vandlha. Hikwalaho, mi nga ha teka wun’wana wa nkarhi lowu mi wu hetaka mi ri karhi mi hetisisa vutihlamuleri byolebyo mi wu tirhisela ku letela van’wana. (Eklesiasta 3:1) Loko mi endla tano mi ta va mi wu tirhisa kahle nkarhi wa n’wina naswona sweswo swi ta vuyerisa vandlha enkarhini lowu taka.

ENDLA XIYIMO XI VA LEXINENE

11. (a) I yini lexi tsakisaka malunghana ni swiringanyeto swo letela van’wana leswi vuriweke hi vakulu va le matikweni yo hambanahambana? (b) Hi ku ya hi Swivuriso 15:22, ha yini swi ri swa nkoka ku bula hi swiringanyeto swa vakulu van’wana?

¹¹ Vakulu van’wana lava swi kotaka ku letela vamakwerhu va xinuna leswaku va endla leswi engetelekeke evandlheni, va ha ku vutisiwa leswaku va swi endlisa ku yini sweswo.b (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Vakulu volavo hinkwavo va nyikele swiringanyeto leswi fanaka hambileswi swiyimo swa vona swi hambaneke ngopfu. Leswi swi kombisa yini? Swi kombisa leswaku ndzetelo lowu sekeriweke eBibeleni wa pfuna eka lava leteriwaka “kun’wana ni kun’wana evandlheni rihi ni rihi.” (1 Vakorinto 4:17) Hikwalaho exihlokweni lexi ni lexi landzelaka hi ta bula hi swiringanyeto swin’wana leswi vuriweke hi vakulu lava. (Swivuriso 15:22) Lava letelaka van’wana hi ta va vitana vadyondzisi kasi lava leteriwaka hi ta va vitana vadyondzi.

12. Mudyondzisi u fanele a endla leswaku swiyimo swi va njhani, naswona ha yini?

¹² Xo sungula, mudyondzisi u fanele a endla leswaku swiyimo swi va leswinene. Ha yini leswi swi ri swa nkoka? Tanihi leswi murimi a faneleke a lunghiselela misava loko a nga si byala mbewu, mudyondzisi u fanele a lunghiselela mbilu ya mudyondzi loko a nga si n’wi dyondzisa vuswikoti lebyintshwa. Hikwalaho mudyondzisi a nga swi endla njhani swiyimo leswaku swi va swinene leswaku a ta letela mudyondzi? A nga landzela xikombiso xa mudyondzisi la nga ni vutshila wa le nkarhini lowu hundzeke, ku nga muprofeta Samuwele.

13-15. (a) Yehovha u byele Samuwele leswaku a endla yini? (b) Samuwele u endle leswaku Sawulo a lunghekela xiavelo xakwe lexintshwa hi ndlela yihi? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (c) Ha yini mhaka leyi ya le Bibeleni leyi vulavulaka hi Samuwele yi ri ya nkoka eka vakulu namuntlha?

¹³ Siku rin’wana, malembe yo tlula 3 000 lama hundzeke, Yehovha u byele muprofeta Samuwele la dyuhaleke a ku: “Mundzuku hi nkarhi lowu, ndzi ta rhumela munhu eka wena a huma etikweni ra Benjamini, u fanele u n’wi tota a va murhangeri wa vanhu va mina, ku nga Israyele.” (1 Samuwele 9:15, 16) Samuwele u swi twisisile leswaku a a nga ha ta va murhangeri wa tiko ra Israyele ni leswaku Yehovha a a lava leswaku a tota murhangeri lontshwa. Hikwalaho leswaku Samuwele a endla wanuna yoloye a lunghekela xiavelo lexintshwa, a a swi tiva leswaku u ta swi endlisa ku yini sweswo naswona u endle kungu ro karhi.

¹⁴ Hi siku leri landzelaka, Samuwele u hlangane na Sawulo, naswona Yehovha u byele muprofeta yoloye a ku: “Hi loyi munhu loyi ndzi ku byeleke ha yena.” Hi nkarhi wolowo, Samuwele u endle leswi a a kunguhate ku swi endla. U endle leswaku swiyimo swi va swinene leswaku a ta kota ku vulavula na Sawulo. Samuwele u rhambe Sawulo ni nandza wa yena eswakudyeni kutani a va nyika ndhawu leyi nga emahlweni a tlhela a va nyika swiphemu leswinene ngopfu swa nyama. Samuwele u te: “Dyana, hikuva swi hlayiseriwe wena leswaku u ta swi dya ni lava va rhambiweke hi nkarhi lowu vekiweke.” Endzhaku ka loko va dyile, Samuwele u rhambe Sawulo ekaya ka yena. Loko va ri endleleni yo ya kona, vavanuna lavambirhi va ve ni bulo leri tsakisaka. Loko va fika ekaya ka Samuwele, va ye elwangwini ra yindlu kutani Samuwele “a ya emahlweni a vulavula na Sawulo a ri elwangwini ra yindlu” ku kondza va ya eku etleleni. Hi siku leri landzelaka, Samuwele u tote Sawulo, a n’wi tswontswa kutani a n’wi nyika swileriso leswi engetelekeke. Endzhaku ka sweswo, Sawulo u fambile a lunghekele leswi a swi ta endleka.—1 Samuwele 9:17-27; 10:1.

¹⁵ Samuwele u tote Sawulo leswaku a rhangela tiko. I ntiyiso leswaku leswi swi hambane swinene ni ku letela makwerhu wa xinuna leswaku a ta va nkulu kumbe nandza wa vutirheli evandlheni. Nilokoswiritano, vakulu va nga dyondza tidyondzo to tala ta nkoka eka ndlela leyi Samuwele a lunghiseleleke mbilu ya Sawulo ha yona. A hi kambisiseni timbirhi ta tona.

VADYONDZISI LAVA TIYIMISELEKE TLHELO VANGHANA LAVANENE

16. (a) Samuwele u titwe njhani loko Vaisrayele va kombela ku va ni hosi? (b) Samuwele u endlise ku yini loko Yehovha a n’wi byele leswaku a ya tota Sawulo?

¹⁶ Tiyimisele naswona u nga kanakani. Loko Samuwele a swi twa ro sungula leswaku Vaisrayele a va lava hosi leyi nga munhu wa nyama, u hele matimba naswona a a titwa a fularheriwile. (1 Samuwele 8:4-8) Yehovha u n’wi byele kanharhu leswaku a yingisa vanhu volavo, hikuva Samuwele a a nga swi lavi ku va vekela hosi. (1 Samuwele 8:7, 9, 22) Hambileswi Samuwele a a titwa hi ndlela yoleyo, a nga vanga ni mavondzo kumbe a hlundzukela wanuna loyi a a ta n’wi siva tanihi murhangeri. Loko Yehovha a n’wi byele leswaku a ya tota Sawulo, Samuwele a nga kanakananga. U yingise hi mbilu hinkwayo, ku nga ri hikwalaho ka leswi a a boheka ku yingisa, kambe hikwalaho ka leswi a a rhandza Yehovha.

17. Vakulu va n’wi tekelela njhani Samuwele namuntlha, naswona i yini leswi vakulu volavo va tsakelaka ku swi vona?

¹⁷ Namuntlha ku ni vakulu vo tala lava nga ni ntokoto lava tekeleleke Samuwele naswona va leteleke van’wana hi ndlela ya rirhandzu. (1 Petro 5:2) Vakulu lava, lava nga ni musa va tiyimiserile ku dyondzisa van’wana naswona a va chavi ku nyika vadyondzi malunghelo man’wana lawa va nga na wona evandlheni. Ku ri na sweswo, va teka vamakwerhu volavo va ri ‘vatirhi-kulobye’ va risima lava nga ta va pfuna ku khathalela swilaveko swa vandlha. (2 Vakorinto 1:24; Vaheveru 13:16) Naswona vakulu lava, lava nga riki na vutianakanyi va tsakela ku vona vadyondzi va tirhisa vuswikoti bya vona leswaku va pfuna vanhu va Yehovha.—Mintirho 20:35.

18, 19. Nkulu a nga endla yini leswaku mbilu ya mudyondzi yi lunghekela ku leteriwa, naswona ha yini sweswo swi ri swa nkoka?

¹⁸ Vana munghana ku nga ri mudyondzisi ntsena. Loko Samuwele a hlangana na Sawulo a a ta va a nambe a n’wi tota leswaku a va hosi. Hosi leyintshwa a yi ta va yi totiwile, kambe a yi ta va yi nga swi lunghekelanga ku rhangela vanhu va Xikwembu. Ku ri na sweswo, Samuwele u tinyike nkarhi wo endla mbilu ya Sawulo yi lunghekela xiavelo xa yena lexintshwa. Loko a nga si tota Sawulo, va dye swin’we, va tifambela swin’we va ri karhi va dya bulo leri tsakisaka, va bula nkarhi wo leha va tlhela va wisa. Samuwele a a yimele nkarhi lowu faneleke wo tota hosi leyintshwa.

¹⁹ Swi tano ninamuntlha. Loko nkulu a nga si sungula ku letela makwerhu wa xinuna, u fanele a tikarhatela ku va munghana wa munhu loyi a nga ta n’wi letela. Leswi nkulu a nga ta swi endla leswaku a endla mudyondzi a titwa a ntshunxekile swi ta va swi hambanile hi ku ya hi swiyimo ni ndhavuko wa vona. Nilokoswiritano, ku nga khathariseki leswaku u tshama kwihi, loko u tinyika nkarhi wo va ni mudyondzi hambiloko u khomekile, mudyondzi u ta swi xiya leswaku u n’wi teka a ri wa nkoka. (Hlaya Varhoma 12:10.) A swi kanakanisi leswaku vadyondzi va ta wu tlangela swinene nkhathalelo wa rirhandzu ni musa lowu u va kombisaka wona.

20, 21. (a) Mudyondzisi la nga ni vuswikoti u vonaka njhani? (b) Hi ta bula hi yini exihlokweni lexi landzelaka?

²⁰ I ntiyiso leswaku mudyondzisi la nga ni vuswikoti u rhandza ku letela van’wana. Kambe mudyondzisi la nga ni vuswikoti u fanele a tlhela a rhandza munhu loyi a n’wi letelaka. (Ringanisa na Yohane 5:20.) Ha yini leswi swi ri swa nkoka? Hikuva loko mudyondzi a swi vona leswaku wa khathala hi yena hakunene, u ta tiyimisela ku dyondza eka wena. Hikwalaho, vakulu tikarhateleni ku dyondzisa ni ku va vanghana lavanene.—Swivuriso 17:17; Yohane 15:15.

²¹ Endzhaku ka loko nkulu a lunghiselele mbilu ya mudyondzi a nga sungula ku n’wi letela. Xana nkulu a nga tirhisa maendlelo wahi? Mhaka yoleyo ku ta buriwa ha yona exihlokweni lexi landzelaka.

1. (a) I yini leswi malandza ya Xikwembu ma swi tivaka malunghana ni ku letela, naswona leswi swi tirha njhani namuntlha? (b) Hi ta bula hi yini exihlokweni lexi?

VANHU va Xikwembu minkarhi hinkwayo va swi tiva leswaku ku letela swa vuyerisa. Hi xikombiso, Abrama u hlengelete “vanhu vakwe lava leteriweke,” lava koteke ku lwa va ponisa Lota. (Genesa 14:14-16) Vayimbeleri va le nkarhini wa Hosi Davhida ‘va leteriwe’ ku yimbelela tinsimu to dzunisa Yehovha. (1 Tikronika 25:7) Namuntlha, hi fanele hi lwisana na Sathana ni misava yakwe. (Vaefesa 6:11-13) Nakambe, hi tirha hi matimba leswaku hi dzunisa Yehovha hi ku byela van’wana hi vito rakwe. (Vaheveru 13:15, 16) Ku fana ni malandza ya Xikwembu ya khale, leswaku hi vuyeriwa, hi fanele hi leteriwa. Yehovha u nyike vakulu vutihlamuleri byo letela van’wana evandlheni. (2 Timotiya 2:2) Hi tihi tindlela leti vakulu van’wana va ti tirhiseke ku letela vamakwerhu va xinuna ku khathalela vanhu va Yehovha?

KURISA NDLELA LEYI MUDYONDZI A RHANDZAKA YEHOVHA HA YONA

2. Loko nkulu a nga si dyondzisa makwerhu swilo leswintshwa, i yini leswi a nga ha swi endlaka naswona ha yini?

² Nkulu a nga fanisiwa ni murimi. Emahlweni ko va murimi a byala mbewu, swi nga ha lava a chela manyoro emisaveni leswaku swimilana swi ta kula swi tlhela swi hanya kahle. Hilaha ku fanaka, loko nkulu a nga si dyondzisa mudyondzi vuswikoti lebyintshwa, a nga ha n’wi komba milawu yin’wana ya le Bibeleni leyi kongomisaka leyi nga ta n’wi pfuna ku lunghekela ku tirhisa leswi a swi dyondzaka.—1 Timotiya 4:6.

3. (a) Nkulu a nga ma tirhisa njhani marito ya Yesu lama nga eka Marka 12:29, 30 loko a bula ni mudyondzi? (b) Xikhongelo xa nkulu xi nga ha n’wi khumba njhani mudyondzi?

³ I swa nkoka ku twisisa ndlela leyi ntiyiso wu yi khumbaka ha yona mianakanyo ni mintlhaveko ya mudyondzi. Leswaku u kota ku endla tano, u nga ha n’wi vutisa ndlela leyi ku tinyiketela kakwe eka Yehovha ku swi khumbeke ha yona swiboho leswi a swi endleke evuton’wini. Xivutiso xolexo xi nga endla leswaku mi bula hi ndlela leyi hi nga tirhelaka Yehovha ha yona hi timbilu ta hina hinkwato. (Hlaya Marka 12:29, 30.) U nga ha khongela ni makwerhu yoloye u kombela Yehovha leswaku a n’wi nyika moya lowo kwetsima lowu a wu lavaka loko a leteriwa. Loko makwerhu yoloye a ku twa u n’wi khongelela, swi nga ha n’wi khutaza ku endla leswi engetelekeke!

4. (a) Nyika swikombiso swa timhaka ta le Bibeleni leti nga pfunaka mudyondzi leswaku a endla nhluvuko. (b) Hi yihi pakani leyi vakulu va faneleke va va na yona loko va letela van’wana?

⁴ Loko u sungula ku letela mudyondzi, i swinene ku bula hi timhaka ta le Bibeleni leti n’wi pfunaka ku vona nkoka wa ku va la pfunaka, la tshembekaka ni la titsongahataka. (1 Tihosi 19:19-21; Nehemiya 7:2; 13:13; Mintirho 18:24-26) Timfanelo leti i ta nkoka eka mudyondzi tanihi leswi manyoro ma nga ya nkoka eka misava. Ti ta pfuna mudyondzi leswaku a kula, a endla nhluvuko hi ku hatlisa. Jean-Claude, nkulu wa le Furwa u vula leswaku pakani yakwe loko a letela mudyondzi i ku n’wi pfuna ku endla swiboho swa vutlhari leswi sekeriweke eka milawu leyi kongomisaka ya le Bibeleni. U ri: “Ndzi hlela nkarhi lowu hi nga hlayaka tsalwa swin’we leswaku ndzi pfuna mudyondzi yoloye a ‘pfula mahlo’ a vona ‘swilo leswi hlamarisaka’ leswi kumekaka eRitweni ra Xikwembu.” (Pisalema 119:18) Hi tihi tindlela tin’wana to kurisa ndlela leyi mudyondzi a rhandzaka Yehovha ha yona?

RINGANYETA LESWAKU MUDYONDZI A TIVEKELA TIPAKANI U TLHELA U N’WI BYELA SWIVANGELO SWA KONA

5. (a) I swa nkoka ku fikela kwihi ku bula ni mudyondzi hi ku tivekela tipakani loko a ri karhi a tirhela Yehovha? (b) Ha yini vakulu va fanele va letela vamakwerhu va xinuna lava ha riki vantshwa? (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

⁵ Vutisa mudyondzi leswaku hi tihi tipakani leti a tivekeleke tona loko a ri karhi a tirhela Yehovha. Loko a nga ri na tona, n’wi pfune leswaku a tivekela yin’we leyi a nga ta yi fikelela. N’wi byele hi ku hiseka malunghana ni pakani leyi a wu tivekele yona ni ndlela leyi u tsakeke ha yona loko u yi fikelerile. Swa olova ku endla tano naswona swa tirha. Victor, nkulu la nga phayona wa laha Afrika, u ri: “Loko ndza ha ri ntsongo, nkulu un’wana u ndzi vutise swivutiso swi nga ri swingani malunghana ni tipakani ta mina. Swivutiso sweswo swi ndzi pfune leswaku ndzi sungula ku anakanyisisa hi ntirho wa mina wa nsimu.” Vakulu lava nga ni ntokoto va vula leswaku i swa nkoka ku letela vamakwerhu loko va ha ri vatsongo, kumbexana loko va ri emalembeni ya vuntshwa. U nga ha va nyika ntirho evandlheni hi ku ya hi malembe ya vona. Loko vamakwerhu va leteriwa va ha ri vatsongo, swi nga va pfuna leswaku va dzikisa mianakanyo eka tipakani ta vona loko va ri karhi va kula naswona va ri ni swilo swo tala leswi va kavanyetaka.—Hlaya Pisalema 71:5, 17.a (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

6. Hi yihi ndlela ya nkoka leyi Yesu a yi tirhiseke ku letela van’wana?

⁶ Leswaku u khutaza mudyondzi leswaku a va ni vutihlamuleri, a wu fanelanga u n’wi byela ntsena leswi a faneleke a swi endla. U fanele u tlhela u n’wi hlamusela leswaku ha yini swi ri swa nkoka ku swi endla. Yesu, Mudyondzisi Lonkulu, u byele vaapostola vakwe leswaku va chumayela. Kambe u rhange a va byela leswaku ha yini va fanele va yingisa xileriso xexo. U te: “Ndzi nyikiwe vulawuri hinkwabyo etilweni ni le misaveni. Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa.” (Matewu 28:18, 19) U nga yi tekelela njhani ndlela ya Yesu yo letela?

7, 8. (a) Namuntlha vakulu va nga yi tekelela njhani ndlela ya Yesu yo letela? (b) I swa nkoka ku fikela kwihi ku bumabumela mudyondzi? (c) Hi swihi swiringanyeto leswi nga pfunaka vakulu ku letela van’wana? (Vona bokisi leri nge, “Ndlela Yo Letela Van’wana.”)

⁷ Loko u kombela makwerhu wa xinuna leswaku a endla ntirho wo karhi, n’wi hlamusele hi ku ya hi Bibele leswaku ha yini ntirho wolowo wu ri wa nkoka. Loko u endla tano, u n’wi dyondzisa ku endla swilo hi ku ya hi milawu ya Bibele leyi kongomisaka ku nga ri hikwalaho ka milawu ntsena. Hi xikombiso, loko u kombela makwerhu wa xinuna ku tiyiseka leswaku enyangweni wa Holo ya Mfumo ku tshama ku basile naswona ku hlayisekile, u nga ha n’wi komba Tito 2:10. N’wi hlamusele ndlela leyi ntirho wakwe wu nga endlaka leswaku rungula ra Mfumo ri tsakeriwa swinene ha yona. Nakambe, kombela mudyondzi leswaku a anakanya hi vadyuhari va le vandlheni ni ndlela leyi ku endla ntirho wolowo swi nga va pfunaka ha yona. Bulo ro fana ni leri ri n’wi letela leswaku a anakanya swinene hi vanhu ku tlula milawu. Loko a vona ndlela leyi vamakwerhu va xinuna ni va xisati va vuyeriwaka ha yona hi ntirho wakwe, u ta tsaka hileswi a pfunaka van’wana.

⁸ Nakambe, tiyiseka leswaku wa n’wi bumabumela mudyondzi loko a tirhise swiringanyeto swa wena. Ha yini swi ri swa nkoka ku endla tano? Tanihi leswi mati ma pfunaka ximilana leswaku xi kula xi tlhela xi hanya kahle, loko u bumabumela mudyondzi, swi n’wi pfuna leswaku a endla nhluvuko loko a ri karhi a tirhela Yehovha.—Ringanisa na Matewu 3:17.

XIPHIQO XIN’WANA

9. (a) Ha yini vakulu lava tshamaka ematikweni lama fuweke swi nga ha va tikelaka ku letela van’wana? (b) Ha yini vamakwerhu van’wana lava ha riki vantshwa va nga rhangisi ku tirhela Xikwembu evuton’wini bya vona?

⁹ Vakulu va le matikweni lama fuweke swi nga ha va tikela ku khutaza vamakwerhu va xinuna lava khuvuriweke lava nga emalembeni ya va 20 kumbe va 30 leswaku va va ni vutihlamuleri evandlheni. Vakulu lava nga ni ntokoto va le matikweni ya kwalomu ka 20 va hi hlamusele xivangelo lexi endlaka va tshemba leswaku vamakwerhu van’wana va xinuna lava ha riki vantshwa a va swi lavi ku va ni vutihlamuleri evandlheni. Vo tala va vona va vule leswaku loko vamakwerhu van’wana va xinuna va ha ri vantshwa, vatswari va vona a va va khutazi leswaku va tivekela tipakani to tirhela Yehovha. Naswona loko vamakwerhu van’wana lava ha riki vantshwa va lava ku va ni vutihlamuleri, vatswari va vona va va khutaza leswaku va tivekela tipakani to tanihi ku va ni dyondzo leyi tlakukeke kumbe ku kuma ntirho! Hikwalaho a va si tshama va rhangisa ku tirhela Xikwembu evuton’wini bya vona.—Matewu 10:24.

10, 11. (a) Nkulu a nga n’wi pfuna njhani hakatsongotsongo makwerhu wa xinuna leswaku a cinca ndlela leyi a anakanyaka ha yona? (b) Hi wahi matsalwa lawa nkulu a nga ma tirhisaka ku khutaza makwerhu wa xinuna naswona ha yini? (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

¹⁰ Loko makwerhu wa xinuna a tikomba a nga swi tsakeli ku va ni vutihlamuleri evandlheni, swi ta lava u endla matshalatshala lamakulu u tlhela u lehisa mbilu leswaku u cinca ndlela leyi a anakanyaka ha yona, kambe swa koteka. Murimi a nga endla leswaku ximilana xi kula xi ololokile hi ku xi tshega. Hilaha ku fanaka, u nga pfuna makwerhu wa xinuna hakatsongotsongo ku vona leswaku u fanele a va ni langutelo lerinene hi ku va ni vutihlamuleri evandlheni. Kambe u nga n’wi pfuna njhani?

¹¹ Tinyike nkarhi wo va munghana wa makwerhu yoloye. N’wi byele leswaku vandlha ri lava mpfuno wa yena. Kutani, loko nkarhi wu ri karhi wu famba, tshama na yena ehansi u burisana na yena hi matsalwa lama nga n’wi pfunaka ku anakanya hi ku tinyiketela ka yena eka Yehovha. (Eklesiasta 5:4; Esaya 6:8; Matewu 6:24, 33; Luka 9:57-62; 1 Vakorinto 15:58; 2 Vakorinto 5:15; 13:5) Ringeta ku n’wi vutisa swivutiso leswi nga ta n’wi khumba mbilu swo tanihi leswi nge: ‘I yini leswi u swi tshembiseke Yehovha loko u nyiketela vutomi bya wena eka yena? U anakanya leswaku Yehovha u titwe njhani loko u khuvuriwa?’ (Swivuriso 27:11) ‘Sathana yena u titwe njhani?’ (1 Petro 5:8) Matsalwa yo tano ma nga va ni matimba swinene naswona ma nga yi khumba swinene mbilu ya makwerhu yoloye.—Hlaya Vaheveru 4:12.b (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

VADYONDZI TSHAMANI MI TSHEMBEKILE

12, 13. (a) Hi rihi langutelo leri Elixa a ri kombiseke tanihi mudyondzi? (b) Yehovha u n’wi hakele njhani Elixa hikwalaho ka ku tshembeka ka yena?

¹² Vamakwerhu va xinuna lava ha riki vantshwa, vandlha ri lava mpfuno wa n’wina! Hi rihi langutelo leri nga ta mi pfuna leswaku swilo swi mi fambela kahle loko mi ri karhi mi tirhela Yehovha? Leswaku hi kuma nhlamulo, a hi buleni hi swiendlakalo swin’wana leswi humeleleke Elixa, mudyondzi wa le nkarhini lowu hundzeke.

¹³ Kwalomu ka malembe ya 3 000 lama hundzeke, muprofeta Eliya u kombele Elixa leswaku a va mupfuni wa yena. Elixa u nambe a pfumela naswona u endlele muprofeta yoloye ntirho wa xiyimo xa le hansi hi ku tshembeka. (2 Tihosi 3:11) Eliya u letele Elixa malembe ya kwalomu ka tsevu. Kutani, loko ntirho wa Eliya wo profeta eIsrayele wu ri kusuhi ni ku hela, muprofeta yoloye u byele mupfuni wakwe leswaku a tshika ku n’wi tirhela. Kambe Elixa u vule kanharhu a ku: “A ndzi nge ku siyi.” A a tiyimisele ku tshama ni mudyondzisi wakwe hilaha a nga kotaka hakona. Naswona Yehovha u hakele Elixa hikwalaho ka ku tshembeka ka yena hi ku n’wi pfumelela leswaku a vona Eliya loko a tekiwa hi xidzedze.—2 Tihosi 2:1-12.

14. (a) Vadyondzi va nga n’wi tekelela njhani Elixa namuntlha? (b) Ha yini swi ri swa nkoka swinene leswaku mudyondzi a tshembeka?

¹⁴ Tanihi mudyondzi, u nga n’wi tekelela njhani Elixa? Amukela swiavelo hi ku hatlisa, hambi ko va mintirho ya xiyimo xa le hansi. Tsundzuka leswaku mudyondzisi wa wena i munghana wa wena. N’wi byele leswaku wa swi tlangela leswi a ku endlelaka swona u tlhela u n’wi komba leswaku u lava ku ya emahlweni u dyondza eka yena. Xa nkoka swinene, endla xiavelo xa wena hi ku tshembeka. Ha yini? Loko u tshembeka, vakulu va ta tiyiseka leswaku Yehovha u lava u va ni vutihlamuleri lebyi engetelekeke evandlheni.—Pisalema 101:6; hlaya 2 Timotiya 2:2.

XIXIMANI VAKULU LAVA NGA NI NTOKOTO

15, 16. (a) Elixa u swi kombise njhani leswaku u xixima mudyondzisi wakwe? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (b) Ha yini vaprofeta van’wana va tshembe Elixa?

¹⁵ Mhaka ya Elixa yi tlhela yi kombisa leswaku i swa nkoka leswaku vamakwerhu va xinuna namuntlha va xixima vakulu lava nga ni ntokoto. Endzhaku ka loko Eliya na Elixa va endzele ntlawa wa vaprofeta eYeriko, vavanuna volavo vambirhi va fike eNambyeni wa Yordani. Hiloko “Eliya a teka nguvu yakwe ya ximfumo a yi petsa, a ba mati hi yona, hakatsongo-tsongo ma avana.” Vavanuna volavo va tsemakanye Nambu wa Yordani emisaveni leyi omeke naswona a va “famba va ri karhi va vulavula.” Elixa u yingiserisise hinkwaswo leswi mudyondzisi wakwe a swi vuleke a tlhela a ya emahlweni a dyondza eka yena. Elixa a a nga titeki onge hiloko se a tiva swilo hinkwaswo. Endzhaku ka sweswo Eliya u tekiwe hi xidzedze kutani Elixa u tlhelele eNambyeni wa Yordani. Loko a fika kwalaho, u be mati hi nguvu ya ximfumo ya Eliya kutani a ku: “Xana u kwihi Yehovha Xikwembu xa Eliya?” Mati ya nambu wolowo ma tlhele ma avana.—2 Tihosi 2:8-14.

¹⁶ Xana u swi xiyile leswaku hlori ro sungula ra Elixa a ri fana ni hlori ro hetelela ra Eliya? Leswi swi hi dyondzisa yini? Elixa a nga tibyelanga leswaku leswi se a a ri muprofeta, a a fanele a endla swilo hi ndlela leyi hambaneke ni leyi Eliya a a endla swilo ha yona. Ku ri na sweswo, Elixa u kombise leswaku u xixima Eliya hi ku endla swilo hilaha a endleke hakona, leswi pfuneke vaprofeta van’wana leswaku va tshemba Elixa. (2 Tihosi 2:15) Elixa u profete malembe ya 60 naswona Yehovha u n’wi nyike matimba yo endla masingita yo tala ku tlula lama endliweke hi Eliya. Vadyondzi va nga dyondza yini namuntlha emhakeni leyi?

17. (a) Vadyondzi va nga ri tekelela njhani langutelo ra Elixa namuntlha? (b) Yehovha a nga va tirhisa njhani vadyondzi lava tshembekaka, hi ku famba ka nkarhi?

¹⁷ Loko u nyikiwa vutihlamuleri lebyi engetelekeke evandlheni, u nga anakanyi leswaku u fanele u endla swilo hi ndlela leyi hambaneke swinene ni leyi a swi endliwa ha yona. Tsundzuka leswaku lexi endlaka ku cinciwa swo karhi evandlheni hiloko ku ri ni xilaveko kumbe loko ku ri ni nkongomiso lowu humaka enhlengeletanweni ya Yehovha. A wu fanelanga u cinca swilo ku nga ri na xivangelo. Leswi Elixa a yeke emahlweni a endla swilo hilaha Eliya a endleke hakona, u endle leswaku vaprofeta van’wana va n’wi tshemba naswona u kombise leswaku u xixima mudyondzisi wakwe. Hilaha ku fanaka, loko u ya emahlweni u tirhisa tindlela to dyondzisa leti sekeriweke eBibeleni leti tirhisiweke hi vadyondzisi va wena, u kombisa leswaku u xixima vakulu lava nga ni ntokoto naswona vamakwenu va xinuna ni va xisati va ta ku tshemba. (Hlaya 1 Vakorinto 4:17.) Loko u ya u va ni ntokoto, u ta endla ku cinca loku nga ta pfuna vandlha ku landzela nhlengeletano ya Yehovha, leyi minkarhi hinkwayo yi yaka emahlweni. Naswona hi ku famba ka nkarhi Yehovha a nga ha ku pfuna leswaku u endla mintirho leyikulu yo tlula ya vadyondzisi va wena, hilaha a pfuneke Elixa hakona.—Yohane 14:12.

18. Ha yini swi ri swa xihatla ku letela vamakwerhu va xinuna emavandlheni?

¹⁸ Hi tshemba leswaku swiringanyeto leswi nga eka xihloko lexi ni lexi hundzeke swi ta susumetela vakulu vo tala leswaku va tinyika nkarhi wo letela vamakwerhu va xinuna. Nakambe hi khongelela leswaku vamakwerhu va xinuna lava engetelekeke va tiyimisela ku leteriwa ni ku tirhisa leswi va swi dyondzaka leswaku va khathalela vanhu va Yehovha. Sweswo swi ta tiyisa mavandlha emisaveni hinkwayo naswona swi ta pfuna un’wana ni un’wana wa hina leswaku a tshama a tshembekile emikarhini yo tika leyi nga ta ta.