Ndzima 34

Ha Yini Ndzi Fanele Ndzi Hanya Hi Milawu Ya Bibele?

A hi nge u le holweni yo dyela eka yona exikolweni hi nkarhi wo wisa ni vanhwanyana-kuloni vambirhi kutani ku nghena mufana la ha ku fikaka laha xikolweni.

Kutani un’wana wa vona a ku eka wena: “Wa tiva Brett wa fa hi wena. Vona ndlela leyi a ku langutaka ha yona! Phela, mahlo yakwe a ma suki eka wena!”

Nhwanyana lo un’wana a ku: “Futhi a nga na ntombhi!”

Ana a wu swi tiva leswaku va ta vula sweswo. Phela, Brett wa ha ku ku rhamba leswaku u ta exinkhubyanini le kaya ka vona. Kambe u arile hambileswi a wu tivutisa leswaku a swi ta va njhani.

Hiloko un’wana wa vona a ku: “Khombo ra kona mina se ndzi ni jaha. Loko a ndzi nga ri na rona a ndzi nga ta kanakana ku jola na Brett!”

Hiloko a ku langutisa a hlamarile kutani u namba u swi tiva leswaku u lava ku yini.

Kutani a ku: “Ha yini u nga ri na jaha?”

A wu swi tiva leswaku u ta ku vutisa xivutiso xexo. Mhaka ya xiheri hileswaku wa swi lava ku va ni jaha. Kambe u byeriwe leswaku swa antswa u rindza kukondza u kula ku ri kona u nga tekiwaka. Loko a swi nga ri tano . . .

Hiloko un’wana wa vona a ku: “A wu na jaha hikwalaho ka vukhongeri bya wena, a swi tano ke?”

Kutani embilwini ya wena u ku: ‘U be kona onge u tiva leswi ndzi swi ehleketaka?’

Un’wana wa vona u ri: “Bibele leyi ya wena se yi ta ku peta nhloko. Ha yini u nga tiphini hi vutomi wa ha tsakama?”

XANA u tshama u hlekiwa hileswi u ringetaka ku hanya hi milawu ya Bibele? Loko swi ri tano, kumbexana u tshama u tivutisa loko ku ri ni leswi u swi kayelaka. Muntshwa la vuriwaka Deborah u tshama a titwa hi ndlela yoleyo. U ri: “Milawu ya Bibele a yi vonaka onge yi ndzi sivela ntsako. A ndzi lava ku tiphina ku fana ni vanghana va mina.”

Ntiyiso Wa Mhaka

A hi swinene ku va makholwa-hi-ku-vona. Entiyisweni i vutlhari naswona swi pfumelelana na Bibele ku dyondza eka swihoxo swa van’wana, hilaha mupisalema Asafa a endleke hakona. Ku ve ni nkarhi lowu a a vona onge ku hanya hi milawu ya Xikwembu swi n’wi tsona ntsako. Kambe swi n’wi pfunile ku kambisisa mahanyelo ya vanhu lava a va nga hanyi hi milawu ya Xikwembu. Hi ku famba ka nkarhi u swi vonile leswaku a va ri “endhawini leyi rhetaka.”—Pisalema 73:18.

Loko wa ha anakanya hi mhaka leyi, xiya leswi vuriwaka hi vantshwa lava nga tshama va tshika ku hanya hi milawu ya Bibele kutani va hlanganyela etimhakeni ta masangu va nga si teka kumbe ku tekiwa.

● Xana a wu kuceteriwa hi yini?

Deborah: “Loko ndza ha ri exikolweni a ndzi vona un’wana ni un’wana a ri ni jaha kumbe ntombhi, naswona a va tikomba va tsakile. Loko ndzi ri eku hungaseni na vona ivi ndzi vona va ntswontswana ni ku vukarhana, a ndzi navela naswona ndzi titwa ndzi ri ni xivundza. A ndzi tshamela ku anakanya hi jaha ro karhi leri a ndzi ri rhandza. Sweswo swi endle leswaku ndzi navela ku va na rona leswaku ndzi ta enerisa ku navela ka mina.”

Mike: “A ndzi hlaya tibuku ni ku hlalela tiprogreme leti ndhundhuzelaka timhaka ta masangu. Ku vulavula hi timhaka ta masangu ni vanghana va mina swi endle leswaku ndzi lava ku tiva leswaku swi njhani. Kutani loko ndzi ri ni nhwanyana un’wana, a ndzi anakanya leswaku ndzi nga kota ku tikhoma nileswaku hi nga tiphina hi ku khoma-khomana handle ko hlanganyela etimhakeni ta masangu.”

Andrew: “A ndzi tala ku languta swifaniso leswi pfuxaka ku navela ko biha eka Internet. Ndzi sungule ku kukutlela byala ndzi tlhela ndzi sungula ku ya eswinkhubyanini ni vantshwa lava nga yi xiximiki milawu ya mahanyelo leyi nga le Bibeleni.”

Tracy: “A ndzi swi tiva leswaku swi hoxile ku etlela ni jaha hi nga tekangana, kambe a ndzi nga swi vengi. A ndzi nga tiyimiselanga ku etlela ni jaha ndzi nga si tekiwa, kambe ndzi tsandzekile ku tikhoma. Ripfalo ra mina ri fe swa xinkarhana.”

● Xana ndlela leyi a wu hanya ha yona a yi ku tsakisa?

Deborah: “Eku sunguleni ndzi titwe ndzi tsakile hikuva a ndzi hanya ku fana ni tintangha ta mina. Kambe ntsako wolowo a wu tlhaveriwanga hi dyambu. Ndzi sungule ku titwa ndzi nga basanga naswona ndzi nga pfuni nchumu. Ndzi sungule ku tisola swinene hileswi ndzi lahleke vunhwana bya mina.”

Andrew: “Swi ye swi ndzi olovela ngopfu ku endla swilo swo biha. Kambe hi nkarhi lowu fanaka, a ndzi kingindziwa hi ripfalo naswona a ndzi tivona nandzu.”

Tracy: “Ndzi onhe vuntshwa bya mina hi mahanyelo yo biha. A ndzi anakanya leswaku mina na jaha ra mina hi ta tiphina. Kambe a swi vanga tano. Hi hetelele hi vangelane switlhavi ni ku dyisana mbitsi. A ndzi rila vusiku byin’wana ni byin’wana, ndzi tisola hileswi ndzi nga endlangiki swilo hi ndlela ya Yehovha.”

Mike: “Ndzi sungule ku titwa onge ku ni nchumu wo karhi lowu nga fambiki kahle emirini wa mina. Ndzi ringete ku honisa ndlela leyi swiendlo swa mina a swi khumba van’wana ha yona, kambe a swi nga koteki. Ndza tisola loko ndzi xiya leswaku ku titsakisa ka mina a ku vavisa van’wana.”

● Xana u nga va khutaza njhani vantshwa lava anakanyaka leswaku milawu ya mahanyelo ya le Bibeleni yi va tsona ntsako?

Tracy: “Hanya hi ku landza milawu ya Yehovha naswona u va munghana wa vanhu lava hanyaka hi yona. U ta tsaka loko u endla tano.”

Deborah: “Tsundzuka, leswaku swiendlo swa wena a swi khumbi wena ntsena. Swi khumba ni vanhu van’wana. Kutani loko u honisa xitsundzuxo xa Xikwembu, u ta tivavisa.”

Andrew: “Loko u nga ri na ntokoto, u anakanya leswaku ndlela leyi tintangha ta wena ti hanyaka ha yona ya tsakisa. Ndlela leyi ti endlaka swilo ha yona yi nga ku yenga. Kutani hlawula vanghana va wena hi vutlhari. Tshemba Yehovha kutani u nge tisoli.”

Mike: “Nchumu wun’wana wa nkoka swinene eka tinyiko leti Yehovha a ti nyikaka vanhu i xindzhuti ni vutengi. Loko munhu a lahla tinyiko leti hikwalaho ko tsandzeka ku tikhoma u tisusa xindzhuti. Vulavula ni vatswari va wena kun’we ni vanhu van’wana lavakulu malunghana ni swiphiqo swa wena. Loko u endla xihoxo, hatlisa u tiphofula kutani u lulamisa xiyimo. Loko u endla swilo hi ndlela ya Yehovha, u ta kuma ku rhula ka mianakanyo.”

Xana Milawu Ya Bibele Yi Ku Tsona Ntsako Kumbe Ya Ku Sirhelela?

Yehovha i “Xikwembu lexi tsakeke” naswona u lava leswaku na wena u tsaka. (1 Timotiya 1:11; Eklesiasta 11:9) Milawu leyi tsariweke eBibeleni yi pfuna wena. U nga ha anakanya leswaku yi ku tsona ntsako. Kambe yi fana ni bandhi leri ku sirheleleka emovheni leswaku u nga vaviseki.

Hakunene u nga yi tshemba Bibele. Loko u hanya hi ku landza milawu ya yona, u ta tsakisa Yehovha naswona yi ta ku pfuna.—Esaya 48:17.

MATSALWA

“Mina Yehovha, ndzi Xikwembu xa wena, Loyi a ku dyondziselaka ku ku pfuna.”—Esaya 48:17.

XITSUNDZUXO

Anakanya hi leswi u nga swi vulaka eka ndzisana ya wena ku yi pfuna yi vona leswaku i vutlhari ku hanya hi milawu ya Bibele. Ku chumayela van’wana swi ta tiyisa ripfumelo ra wena.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

Swi teka xinkarhana ku onha vuxaka bya wena na Yehovha kambe swi nga teka malembe ku byi aka.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Leswaku ndzi twisisa vutlhari bya ku hanya hi milawu ya Bibele, ndzi ta ․․․․․

Loko ndzi sungula ku navela lava nga ni mahanyelo yo biha, ndzi ta ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi ․․․․․

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 285]

“Ku vava loku u ku twaka loko u tshinyiwa hileswi u endleke swo biha ka antswa ku tlula loko u ringeta ku fihla mhaka yo karhi.”—Donna

U NGA KU YINI?

● Loko swi ta eka vuyelo lebyi nga vaka kona loko munhu a tlula milawu ya Xikwembu, ha yini swi nga ri swinene ku va vamakholwa-hi-ku-vona?

● Xana u dyondza yini eka leswi vuriweke hi Deborah, Mike, Andrew na Tracy?

● Ha yini van’wana va vona onge ku yingisa milawu ya Bibele swi va tsona ntsako kambe ha yini ku anakanya tano ku nga ri vutlhari?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 288]

Milawu ya Bibele a yi ku tsoni ntsako kambe ya ku sirhelela

Ndzima 35

Ndzi Fanele Ndzi Endla Yini Leswaku Ndzi Va Munghana Wa Xikwembu?

Jeremy u dyondze leswaku i swa nkoka ku va munghana wa Xikwembu endzhaku ko langutana ni xiyimo lexi twisaka ku vava. U ri: “Loko ndzi ri ni malembe ya 12 tatana u fambe a hi siya ekaya. Hiloko siku rin’wana nivusiku ndzi khongela Yehovha, ndzi kombela leswaku a endla leswaku tatana a vuya.”

Hi nkarhi wolowo wa gome, Jeremy u sungule ku hlaya Bibele. U khumbiwe ngopfu hi Pisalema 10:14. Loko ndzimana yoleyo yi vulavula hi Yehovha, yi ri: “La nga ni khombo, la nga riki na tatana, u titshega hi wena. Wena u mupfuni wakwe.” Jeremy u ri: “Ndzi titwe onge Yehovha u ndzi byela leswaku u ta ndzi pfuna; u ve tatana eka mina. A nga kona tatana la fanaka na yena!”

SWI nga khathariseki leswaku xiyimo xa wena xa fana ni xa Jeremy kumbe a xi fani, Bibele yi vula leswaku Yehovha u lava leswaku u va munghana wa yena. Entiyisweni yi ri: “Tshinelani eka Xikwembu, kutani xi ta tshinela eka n’wina.” (Yakobo 4:8) Marito wolawo i ya nkoka swinene: Hambileswi u nga swi kotiki ku vona Yehovha Xikwembu hileswi a nga riki ntangha ya wena, kambe wa ku rhamba leswaku u va munghana wa yena!

Kambe ku laveka u endla swo karhi leswaku u ta va munghana wa Xikwembu. Hi xikombiso: Loko u byale ximilana, wa swi tiva leswaku a xi nge kuli hi ku cheletiwa kan’we, xi lava ku hamba xi cheletiwa ni ku vekiwa endhawini leyi nga ta xi pfuna leswaku xi kula kahle. Swi tano ni hi vuxaka bya wena ni Xikwembu. Kambe u fanele u endla yini leswaku byi tiya?

U Fanele U Dyondza Bibele

Vanhu lava nga vanghana va tshama va ri eku vulavurisaneni naswona va fanele va yingisana loko un’wana a vulavula. Swi tano ni hi ku va munghana wa Xikwembu. Ku hlaya Bibele ni ku anakanyisisa hi leswi u swi hlayaka i ndlela leyi u xi yingisaka ha yona loko xi vulavula na wena.—Pisalema 1:2, 3.

Swi nga endleka leswaku a wu swi rhandzi ku hlaya. Vantshwa vo tala va rhandza ku hlalela thelevhixini, ku tlanga mintlangu yo karhi kumbe ku dzumba ni vanghana va vona ku ri ni ku hlaya. Kambe loko u lava ku tiyisa vunghana bya wena na Xikwembu, u fanele u hlaya. U fanele u xi yingisa hi ku hlaya Bibele.

Kambe sweswo swi nga ku karhati. Ku hlaya Bibele a swi fanelanga swi va ntirho wo tika. U nga tiphina hi kona hambiloko u nga swi rhandzi ku hlaya. Leswaku u tiphina, u fanele u va ni nkarhi wo hlaya Bibele. Nhwanyana la vuriwaka Lais u ri: “Ndzi ni xiyimiso xa ku hlaya Bibele. Ndzi hlaya ndzima yin’we mixo wun’wana ni wun’wana.” Maria la nga ni malembe ya 15 u tirhisa xiyimiso xin’wana. U ri: “Ndzi hlaya xiyenge xo karhi xa Bibele vusiku byin’wana ni byin’wana ndzi nga si etlela.”

Leswaku u tiendlela xiyimiso xa wena n’wini, languta bokisi leri nga eka tluka 292. Kutani tsala laha hansi leswaku hi rini laha u nga kumaka timinete ta 30 leswaku u kota ku hlaya Bibele.

․․․․․

Goza ro sungula i ku tivekela nkarhi wo hlaya. Loko se u sungule ku hlaya, u nga ha xiya leswaku minkarhi yin’wana a swi olovi ku hlaya Bibele. U nga ha pfumelelana na Jezreel la nga ni malembe ya 11, la nge: “Swiyenge swin’wana swa Bibele swa tika ku swi twisisa naswona a swi tsakisi.” Loko u titwa hi ndlela yoleyo, u nga lan’wi. Hlaya Bibele hi xikongomelo xa leswaku u lava ku yingisa Yehovha Xikwembu, munghana wa wena. Hi ku famba ka nkarhi u ta swi tsakela ku hlaya Bibele naswona swi ta ku vuyerisa.

Xikhongelo I Xa Nkoka

Xikhongelo i ndlela leyi hi vulavulaka ha yona ni Xikwembu. Yoleyo i nyiko ya risima swinene! U nga vulavula na Yehovha Xikwembu nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu u wu lavaka. U tshama a lunghekele ku ku yingisa. Nakambe wa swi lava ku twa leswi u lavaka ku n’wi byela swona. Hi yona mhaka Bibele yi nge: “Eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina.”—Vafilipiya 4:6.

Hilaha tsalwa leri ri vulaka hakona, swi tele swilo leswi u nga swi byelaka Yehovha. Swi nga ha katsa swiphiqo swa wena ni swilo leswi ku vilerisaka. Swi nga ha katsa ni swilo leswi u n’wi nkhensaka ha swona. Phela, wa va nkhensa vanghana va wena loko va ku endlele swo karhi leswinene. Kutani u fanele u nkhensa Yehovha hikuva u ku endlele swo tala ku tlula vanghana va wena!—Pisalema 106:1.

Laha hansi, tsala swilo leswi u nkhensaka Yehovha hileswi a ku endleleke swona.

․․․․․

A swi kanakanisi leswaku swi pfa swi va kona swilo leswi ku chavisaka ni leswi ku karhataka. Pisalema 55:22 yi ri: “Lahlela ndzhwalo wa wena eka Yehovha, u ta ku seketela. A nge pfuki a pfumerile leswaku la lulameke a tsekatseka.”

Laha hansi, tsala swilo leswi ku vilerisaka, leswi u lavaka ku khongela u kombela Yehovha leswaku a ku pfuna eka swona.

․․․․․

Ku Tivonela Hi Wexe

Ku ni xin’wana lexi nga tiyisaka vunghana bya wena na Xikwembu, lexi u nga fanelangiki u xi tekela ehansi. Mupisalema Davhida u te: “Nantswani mi vona leswaku Yehovha hi lonene.” (Pisalema 34:8) Loko Davhida a tsala Pisalema ya vu-34, a a ha ku pona ri ahlamile. Hosi Sawulo a a lava ku n’wi dlaya, ku nga nchumu lowu chavisaka swinene. Hiloko a ya tumbela eka valala va yena ku nga Vafilista. Loko a vona leswaku vutomi bya yena byi le khombyeni, u tiendle onge wa penga kutani a kota ku baleka.—1 Samuwele 21:10-15.

Davhida a nga vulanga leswaku u lo tiponisa kambe u vule leswaku u ponisiwe hi Yehovha. Emahlweninyana ko va a tsala pisalema leya ha ku tshahiwaka, u te: “Ndzi vutise Yehovha, kutani a ndzi hlamula, u ndzi kutsurile eku chaveni ka mina hinkwako.” (Pisalema 34:4) Hikwalaho ka leswi Davhida a tivoneleke hi yexe, u khutaze van’wana leswaku va ‘nantswa va vona leswaku Yehovha hi lonene.’a

Xana u tshama u humeleriwa hi swo karhi evuton’wini leswi kombisaka leswaku Yehovha wa ku rhandza? Loko swi ri tano, swi tsale laha hansi. Xitsundzuxo: A swi bohi leswaku ku va nchumu lowu hlamarisaka. Ringeta ku xiya swilo leswi ku tsakisaka, leswi humelelaka siku ni siku, leswi minkarhi yin’wana u nga swi tekelaka ehansi.

․․․․․

Kumbexana vatswari va wena va ku dyondzise swo karhi eBibeleni. Loko swi ri tano, u fanele u nkhensa. Hambiswiritano u fanele u aka vunghana ni Xikwembu. Loko u nga si byi aka, namba u endla tano hi ku tirhisa rungula leri nga eka ndzima leyi. Yehovha u ta katekisa matshalatshala ya wena. Bibele yi ri: “Hambetani mi kombela, kutani mi ta nyikiwa; hambetani mi lava, kutani mi ta swi kuma.”—Matewu 7:7.

HLAYA LESWI ENGETELEKEKE HI MHAKA LEYI EKA VHOLUMO 1, TINDZIMA 38 NA 39

[Nhlamuselo ya le hansi]

MATSALWA

“Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya.”—Matewu 5:3.

XITSUNDZUXO

Loko wo hlaya matluka ya mune ya Bibele hi siku, u ta yi heta hi nkarhi wa kwalomu ka lembe.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

Ku hlaya ka wena buku leyi ni ku yingisa ka wena ndzayo leyi sekeriweke eBibeleni swi komba leswaku Yehovha wa ku rhandza.—Yohane 6:44.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Leswaku ndzi dyondza swo tala loko ndzi ri karhi ndzi hlaya Bibele ndzi ta ․․․․․

Leswaku ndzi khongela nkarhi ni nkarhi ndzi ta ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● Xana u nga endla yini leswaku u tiphina hi ku hlaya ka wena ka Bibele?

● Ha yini Yehovha a yingisa swikhongelo swa vanhu lava nga hetisekangiki?

● Xana u nga yi antswisa njhani ndlela leyi u khongelaka ha yona?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 291]

“Loko ndza ha ri ntsongo a ndzi phindha-phindha marito loko ndzi khongela. Kambe sweswi ndzi ringeta ku khongela hi swilo leswinene ni swo biha leswi ndzi humeleleke siku rero. Leswi masiku ma nga faniki, a ndza ha phindha-phindhi marito loko ndzi khongela.”—Eve

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 292]

Kambisisa Bibele Ya Wena

1. Hlawula mhaka yo karhi leyi u lavaka ku yi hlaya eBibeleni. Khongela u kombela vutlhari bya leswaku u kota ku yi twisisa.

2. Hlaya mhaka yoleyo hi vukheta. Hlaya kahle, u nga tsutsumi. Loko u ri karhi u hlaya, ringeta ku vona mhaka yoleyo hi mahlo ya mianakanyo. Ringeta ku vona leswi endlekaka, ku twa mpfumawulo wa vanhu lava u hlayaka ha vona, ku twa rimoyana leri hungaka ni swakudya swa kona ni swilo swin’wana.

3. Anakanya hi leswi wa ha ku swi hlayaka. Tivutise swivutiso swo fana ni leswi landzelaka:

● Ha yini Yehovha a pfumelele leswaku mhaka leyi yi tsariwa eBibeleni?

● Eka vanhu lava ndzi hlayaka ha vona hi vahi lava nga xikombiso lexinene naswona hi vahi lava nga xikombiso xo biha?

● Xana ndzi nga dyondza yini eka mhaka leyi?

● Xana mhaka leyi yi ndzi dyondzisa yini hi Yehovha ni ndlela leyi a endlaka swilo ha yona?

4. Endzhaku ko hlaya mhaka yoleyo, endla xikhongelo xo koma eka Yehovha. N’wi byele leswi u swi dyondzeke loko u ri karhi u hlaya Bibele ni ndlela leyi u nga ta swi tirhisa ha yona. Minkarhi hinkwayo nkhensa Yehovha hikwalaho ka nyiko leyi a ku nyikeke yona, ku nga Bibele yo Kwetsima.

[Xifaniso]

“Rito ra wena i rivoni enengeni wa mina, ni ku vonakala endleleni ya mina.”—Pisalema 119:105.

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 294]

Rhanga Hi Swilo Swa Nkoka

Xana u rila hileswaku a wu na nkarhi wo khongela ni wo hlaya Bibele? Ko tala nkarhi wu dyiwa hi ku rhangisa swilo leswi nga riki swa nkoka.

Ringeta ku endla leswi landzelaka: Teka xibaketana kutani u hoxa maribye. Endzhaku ka sweswo u chela sava kukondza xi tala. Kutani sweswi xibaketana xa wena xi tele hi maribye ni sava.

Kutani chulula maribye ni sava leswi nga exibaketanini kambe u nga swi pfanganisi na maribye kumbe sava rin’wana. Kutani sweswi ringeta ku rhanga u chela sava exibaketanini ivi ku landzela maribye. Xana wa swi xiya leswaku maribye a ma ha eneli? Sweswo swi vangiwa hileswi u nga rhanga hi sava.

Xana u dyondza yini? Bibele yi ri: “Tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene.” (Vafilipiya 1:10) Loko u rhangisa swilo leswi nga riki swa nkoka ngopfu swo fana ni vuhungasi, a wu nge wu kumi nkarhi wa ku endla swilo swa nkoka swo fana ni ku tiyisa vuxaka bya wena na Yehovha. Kambe loko u yingisa ndzayo ya Bibele leyi nga laha henhla, u ta kuma leswaku u ta kota ku va ni nkarhi wa swilo swa Xikwembu ni nkarhi wa ku tihungasa. Swi titshege hi leswaku hi swihi leswi nga swa nkoka evuton’wini bya wena.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 290]

Vunghana ni Xikwembu byi lava ku tiyisiwa hilaha ximilana xi lavaka ku cheletiwa leswaku xi ta kula