Watchtower LAYIBURARI YA LE KA WEB SITE
Watchtower
LAYIBURARI YA LE KA WEB SITE
Xitsonga
  • BIBELE
  • MIKANDZIYISO
  • TINHLENGELETANO TA VANDHLA
  • Dyondzo Ya Mavunwa 1: Moya-xiviri A Wu Fi
    Xihondzo xo Rindza—2009 | November 1
    • Dyondzo Ya Mavunwa 1: Moya-xiviri A Wu Fi

      Xana dyondzo leyi ya mavunwa yi huma kwihi?

      “Vativi vo sungula va filosofi lava a va ri Vakreste va amukele dyondzo ya Xigriki ya ku nga fi ka moya-xiviri naswona a va anakanya leswaku moya-xiviri wu vumbiwe hi Xikwembu kutani xi wu nghenisa emirini wa munhu loko a ha ri xitumbulukwa.”—The New Encyclopædia Britannica (1988), Vholumo 11, tluka 25.

      I yini leswi Bibele yi swi dyondzisaka?

      “Moya lowu dyohaka hi wona lowu nga ta fa.”—Ezekiyele 18:4, Bibele Ya Xitsonga.

      Loko Bibele yi vulavula hi ku vumbiwa ka munhu wo sungula ku nga moya-xiviri yi ri: “Yehovha Xikwembu a vumba munhu hi ntshuri wa misava ni ku huhutela ku hefemula ka vutomi etinhompfini takwe, hiloko munhu a va moya-xiviri [lowu hi Xiheveru ku nga neʹphesh] lowu hanyaka.”—Genesa 2:7.

      Rito ra Xiheveru leri nge neʹphesh, leri loko ri hundzuluxeriwa ri vulaka “moya-xiviri,” ri vula ‘xivumbiwa lexi hefemulaka.’ Loko Xikwembu xi vumba munhu wo sungula, Adamu, a xi nghenisanga eka yena moya-xiviri lowu nga fiki kambe xi n’wi nyike matimba ya vutomi, lebyi a byi ta hambeta byi va kona loko a hefemula. Hikokwalaho, hi ku ya hi Bibele “moya-xiviri” i xivumbiwa hinkwaxo lexi hanyaka. Loko wu hambana ni matimba ya vutomi lama humaka eka Xikwembu, moya-xiviri wa fa.—Genesa 3:19; Ezekiyele 18:20.

      Dyondzo ya ku nga fi ka moya-xiviri yi tlakusa swivutiso leswi: Xana moya-xiviri wu ya kwihi endzhaku ka loko munhu a file? Xana ku humelela yini hi moya-xiviri wa vanhu vo homboloka? Loko lava va tivulaka Vakreste va amukele dyondzo ya ku nga fi ka moya-xiviri, leswi swi endle leswaku va tlhela va amukela dyondzo yin’wana ya mavunwa—dyondzo ya ndzilo wa tihele.

      Ringanisa tindzimana leti ta Bibele: Eklesiasta 3:19; Matewu 10:28; Mintirho 3:23

      I NTIYISO LESWAKU:

      Munhu loyi a feke swi herile ha yena

  • Dyondzo Ya Mavunwa 2: Vanhu Vo Homboloka Va Xanisiwa eTiheleni
    Xihondzo xo Rindza—2009 | November 1
    • Dyondzo Ya Mavunwa 2: Vanhu Vo Homboloka Va Xanisiwa eTiheleni

      Xana dyondzo leyi ya mavunwa yi huma kwihi?

      Buku leyi nge Histoire des enfers (Matimu ya Tihele), leyi tsariweke hi Georges Minois, eka tluka 50 yi vula leswaku, “Plato a a ri mutivi wa filosofi wa Mugriki wa khale, loyi a a ri ni nkucetelo lowukulu eka ndlela leyi dyondzo ya tihele a yi fanele yi langutiwa ha yona.”

      “Ku sukela exikarhi ka lembe-xidzana ra vumbirhi AD, Vakreste lava va dyondzisiweke filosofi ya Xigriki, va sungule ku vona xilaveko xo phofula ripfumelo ra vona hi ku tirhisa marito man’wana ya filosofi . . . Filosofi leyi va hlawuleke ku yi tirhisa a ku ri ya Platonism [tidyondzo ta Plato].”—The New Encyclopædia Britannica (1988), Vholumo 25, tluka 890.

      “Tidyondzo ta Kereke ti tiyisekisa leswaku tihele ti kona ni leswaku ti kona hilaha ku nga heriki. Endzhakunyana ka rifu, moya-xiviri wa lava feke wu ri ni swidyoho wu rhelela wu ya etiheleni, laha wu xanisiwaka, ‘endzilweni lowu nga timekiki.’ Ku xanisiwa endzilweni wa tihele i ndlela leyi ha yona u hambanisiwaka ni Xikwembu hilaha ku nga heriki.”—Catechism of the Catholic Church, nkandziyiso wa 1994, tluka 270.

      I yini leswi Bibele yi swi dyondzisaka?

      “Hikuva lava hanyaka va swi tiva leswaku va ta fa; kambe loko ku ri lava feke, a va tivi nchumu nikatsongo, . . . hikuva a ku na ntirho hambi ku ri kungu, vutivi kumbe vutlhari eSheol, ndhawu leyi u yaka eka yona.”—Eklesiasta 9:5, 10.

      Rito ra Xiheveru leri nge Sheol, leri vulaka “vutshamo bya lava feke” eka vuhundzuluxeri byin’wana bya Bibele ri hundzuluxeriwe ri ku “tihele.” Xana tsalwa leri ri paluxa yini hi xiyimo xa vafi? Xana va xaniseka eSheol leswaku va riha swidyoho swa vona? Doo, hikuva a va “tivi nchumu nikatsongo.” Hi yona mhaka leyi endleke leswaku wanuna wo tshembeka Yobo, loko a xaniseka swinene hikwalaho ka vuvabyi a kombela Xikwembu a ku: “Ndzi fihle etiheleni [hi Xiheveru, eSheol].” (Yobo 14:13; Douay-Rheims Version) Xana xikombelo lexi a xi ta vula yini loko ku ri hileswaku Sheol a ku ri ndhawu leyi vanhu va xanisiwaka eka yona hilaha ku nga heriki? Hi ku ya hi Bibele, tihele ti vula sirha leri tolovelekeke ra vanhu, laha munhu loko a ri kona a nga ha kotiki ku endla nchumu.

      Xana leswi a swi endli leswaku nhlamuselo ya tihele yi twala yi tlhela yi pfumelelana ni Matsalwa? Nilokoswiritano, hi xihi xidyoho lexi nga endlaka leswaku Xikwembu xa rirhandzu xi xanisa munhu hilaha ku nga heriki? (1 Yohane 4:8) Kambe loko ndzilo wa tihele ku ri dyondzo ya mavunwa, ku vuriwa yini hi dyondzo ya ku ya hanya etilweni?

      Ringanisa tindzimana leti ta Bibele: Pisalema 146:3, 4; Mintirho 2:25-27; Varhoma 6:7, 23

      I NTIYISO LESWAKU:

      Xikwembu a xi xanisi vanhu etiheleni

  • Dyondzo Ya Mavunwa 3: Vanhu Hinkwavo Lavanene Va Ya eTilweni
    Xihondzo xo Rindza—2009 | November 1
    • Dyondzo Ya Mavunwa 3: Vanhu Hinkwavo Lavanene Va Ya eTilweni

      Xana dyondzo leyi ya mavunwa yi huma kwihi?

      Endzhaku ka rifu ra vaapostola va Yesu, eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vumbirhi C.E., Vafundhisi vo sungula va Kereke va kume swikhundlha. New Catholic Encyclopedia (2003), Vholumo 6, tluka 687 loko yi hlamusela tidyondzo ta vona yi ri: “A va tolovele ku dyondzisa vanhu leswaku nkateko wa ku ya hanya etilweni a wu nyikiwa mimoya-xiviri leyi humeke eka miri wa nyama leyi landzeleke tindlela to karhi ta ku basisiwa endzhakunyana ka rifu.”

      I yini leswi Bibele yi swi dyondzisaka?

      “Va tsaka lava nga ni moya wo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.”—Matewu 5:5.

      Hambileswi Yesu a tshembiseke vadyondzisiwa vakwe leswaku a a ta va “lunghiselela ndhawu” etilweni, u swi kombisile leswaku sweswo a swi nge vi nchumu lowu tiendlekelaka leswaku vanhu lavo lulama va ya etilweni. (Yohane 3:13; 14:2, 3) Xana a nga khongelanga leswaku ku rhandza ka Xikwembu ku endleka “emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni”? (Matewu 6:9, 10) Entiyisweni vanhu van’wana lavo lulama va ta hanya etilweni kasi van’wana va ta hanya laha emisaveni. Vanhu va nga ri vangani va ta fuma etilweni na Kreste, kambe ntshungu wu ta hanya hilaha ku nga heriki emisaveni.—Nhlavutelo 5:10.

      Hi ku famba ka nkarhi, kereke yo sungula yi cince vonelo ra yona malunghana ni ku hanya laha emisaveni. Vuyelo byi ve byihi? The New Encyclopædia Britannica yi ri: “Kereke yi ye emahlweni yi siva Mfumo wa Xikwembu lowu languteriweke.” Kereke yi sungule ku tiendlela vito hi ku katseka eka tipolitiki, yi ma ba hi makatla marito ya Yesu lama nga erivaleni ya leswaku valandzeri vakwe a va nga fanelanga va va “xiphemu xa misava.” (Yohane 15:19; 17:14-16; 18:36) Ehansi ka nkucetelo wa Constantine Mufumi wa Rhoma, kereke yi honise leswi a yi pfumela eka swona, swin’wana swa swona a swi katsa vukona bya Xikwembu.

      Ringanisa tindzimana leti ta Bibele: Pisalema 37:10, 11, 29; Yohane 17:3; 2 Timotiya 2:11, 12

      I NTIYISO LESWAKU:

      Ntshungu wa vanhu lavo lulama wu ta hanya hilaha ku nga heriki emisaveni—ku nga ri etilweni

      Ndyangu lowu tsakeke eParadeyisini

  • Dyondzo Ya Mavunwa 4: Xikwembu I Vunharhu-un’we
    Xihondzo xo Rindza—2009 | November 1
    • Dyondzo Ya Mavunwa 4: Xikwembu I Vunharhu-un’we

      Xana dyondzo leyi ya mavunwa yi huma kwihi?

      “Nkucetelo wa dyondzo ya Vunharhu-un’we swi nga ha endleka wu sungule eku heleni ka lembe-xidzana ra vumune. Hi ndlela yo karhi sweswo swi nga ha va swi ri ntiyiso . . . Dyondzo ya leswaku ‘Xikwembu i xin’we eka Vanhu vanharhu,’ a yi nga simekiwanga yi tiya, a yi nga tirhisiwi hi ku helela etidyondzweni ta Vukreste naswona va sungule ku pfumela eka yona emahlweni ko va lembe-xidzana ra vumune ri hela.”—New Catholic Encyclopedia (1967), Vholumo14, tluka 299.

      “Eka Huvo ya le Nicaea leyi a yi khomiwe hi May 20, 325 [C.E.]. Constantine u khome tintambu hi yexe, a kongomisa bulo laha yena a lavaka kona.  . . a ringanyeta leswaku vonelo rakwe malunghana ni vuxaka bya Kreste ni Xikwembu ri nghenisiwa enxaxamelweni wa tinhlamuselo ta huvo to seketela leswaku ‘n’wana na Tatana i munhu un’we.’  . . Hikwalaho ko chava, vabixopo hinkwavo handle ka vambirhi ntsena, va sayine nxaxamelo wa tinhlamuselo leti, vo tala va sayine va nga swi lavi.”—Encyclopædia Britannica (1970), Vholumo 6, tluka 386.

      I yini leswi Bibele yi swi dyondzisaka?

      “Stefano a tala hi Moya lowo Kwetsima, kutani a languta swinene etilweni, a vona ku kwetsima ka Xikwembu, na Yesu a yimile evokweni ra xinene ra Xikwembu. Kutani a ku: ‘Langutani! Ndzi vona tilo ri pfulekile, ni N’wana-wa-Munhu a yimile evokweni ra xinene ra Xikwembu.’”—Mintirho 7:55, 56, Bibele—Mahungu Lamanene.

      Xana xivono lexi xi paluxa yini? Loko a tale hi matimba lama tirhaka ya Xikwembu, Stefano u vone Yesu “a yimile evokweni ra xinene ra Xikwembu.” Swi le rivaleni leswaku Yesu a nga hundzukanga Xikwembu endzhaku ka loko a pfuxeriwe ematilweni, ematshan’weni ya sweswo, u ve xivumbiwa xa moya lexi hambaneke ni Xikwembu. Eka rungula leri a ku boxiwi munhu wa vunharhu loyi a nga etlhelo ka Xikwembu. Ku nga khathariseki matshalatshala lawa va ma endleke leswaku va kuma tindzimana to karhi eka Matsalwa leswaku va seketela dyondzo ya Vunharhu-un’we, Marie-Émile Boismard muprista wa le Dominican, ebukwini yakwe leyi nge, À l’aube du christianisme—La naissance des dogmes (Masungulo ya Vukreste—Ku Sungula ka Dyondzo Leyi) u tsale leswi: “Marito lama kombisaka leswaku ku ni vanhu vanharhu eka Xikwembu xin’we . . . ku hava laha ma nga kumekaka kona eka Testamente Leyintshwa.”

      Xikongomelo xa dyondzo leyi Constantine a yi hlohloteleke, a ku ri ku herisa ku nga twanani loku a ku ri kona eKerekeni hi lembe-xidzana ra vumune. Hambiswiritano, mhaka leyi yi tlakuse xivutiso xin’wana lexi nge: Xana Mariya, wansati loyi a velekeke Yesu, a a ri “Mana wa Xikwembu”?

      Ringanisa tindzimana leti ta Bibele: Matewu 26:39; Yohane 14:28; 1 Vakorinto 15:27, 28; Vakolosa 1:15, 16

      I NTIYISO LESWAKU:

      Dyondzo ya Vunharhu-un’we i dyondzo leyi sunguleke eku heleni ka lembe-xidzana ra vumune

Minkandziyiso Ya Xitsonga (1987-2025)
Huma
Nghena
  • Xitsonga
  • Rhumela
  • Leswi u swi tsakelaka
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Swipimelo Swo Tirhisa Website Leyi
  • Milawu Yo Sirhelela Rungula Ra Xihundla
  • Seta Swa Xihundla
  • JW.ORG
  • Nghena
Rhumela