RUTE

1 Masikwini lawa a valamuli va nga rangela kululama,*+ ku nova ni ndlala lomu tikweni. Makunu a wanuna wo kari i no suka hi Bhetlehema+ wa Judha a ya hanya kota muluveli tikweni* ga Mowabhi+ zvin’we ni sati wakwe ni vafana vakwe va vambiri. 2 A vito ga wanuna loye ku wa hi Elimeleki,* a vito ga sati wakwe ku wa hi Nawomi,* ni mavito ya vafana vakwe va vambiri ku wa hi Mahloni* na Kiliyoni.* Va wa hi vaEfrata va le Bhetlehema wa Judha. Va noya tikweni ga Mowabhi va ya tshama kona.

3 Hi ndzhako ka cikhati, Elimeleki, a nuna wa Nawomi, i nofa. Nawomi i no sala ni vafana vakwe va vambiri. 4 Hi ndzhako ka cikhati, a vafana lavo va no chadha ni vavasati va vaMowabhi; a mun’we ku wa hi Orpa, loyi mun’wani ku wa hi Rute.+ Va no tshama lomo a cipimo ca 10 wa malembe. 5 A vafana lavo va vambiri, Mahloni na Kiliyoni, vonawu va nofa, Nawomi a sala na a nga hi na nuna ne vana. 6 Makunu yena ni vakatamwane vakwe va no suka tikweni ga Mowabhi, hakuva i wa zwile lomu tikweni ga Mowabhi lezvaku Jehovha i alakanyile vanhu vakwe, a va nyika zvakuga.*

7 Nawomi i no suka tikweni legi a nga hanya ka gona ni vakatamwane vakwe va vambiri. Na va hi ndleleni yo tlhela tikweni ga Judha, 8 Nawomi i no byela vakatamwane vakwe va vambiri, aku: “Tlhelani, a mun’we ni mun’we aya mutini wa mamani wakwe. Jehovha i wa mu kombise lirandzo li nga mbheliko,+ khwatsi hi lezvi n’winawu mu nga li kombisa ka vamatsuva ni ka minawu. 9 Jehovha i wa nyike a mun’we ni mun’wani wa n’wina a wutshamu go humula kona mutini wa nuna wakwe.”+ I no gumesa a va pswopswa, va rila nguvhu. 10 Vona vaku kakwe: “Ahihi, hi ta famba na wena tikweni ga wena.” 11 Kanilezvi Nawomi aku ngalo: “Tlhelani, vana vanga. Hikuyini mu lavako ku famba na mina? Mu alakanya ku ndzi nga ha pswala vana vaku va maha vanuna va n’wina ke?+ 12 Tlhelani, vana vanga. Fambani, hakuva ndzi khosahele nguvhu, a ndza ha hi ka tanga ya ku chadha. Hambu loku a ndzo tsumba ku kuma nuna a wusiku legi, ndzi pswala vana, 13 mu wa ta va rindzela kala va kula? Mu wa ta tsika ku chadha ni van’wani hi kota yabye ke? Vana vanga, zva ndzi vangela hlomulo a ku mu wonisa lezvi, hakuva a canja ga Jehovha gi ndzi vhukele.”+

14 Va no tlhela va rila nguvhu; andzhako ka lezvo Orpa i no pswopswa a n’wingi wakwe, a tlhela. Kanilezvi Rute i no namarela ka n’wingi wakwe. 15 Hikwalaho Nawomi i te: “Katamwane, a makabye wa wena* wa noni* i tlhelile tikweni gakwe ni ka vanungungulu vakwe. Wenawu tlhela ni makabye wa wena.”

16 Kanilezvi Rute i no hlamula, aku: “U nga ndzi kurumeti ku ku tsika ndzi tlhela; hakuva ni kwihi lomu u toya kona minawu ndzi taya, laha u to etlela kona minawu ndzi ta etlela kwalaho. A vanhu va wena va tava vanhu va mina, ni Nungungulu wa wena i tava Nungungulu wa minawu.+ 17 Laha u to fela kona minawu ndzi ta fela kwalaho, ndzi lahliwa kwalaho. Jehovha i wa ndzi tsayise a tlhela a engeta loku ndzi tsika nchumu wu ndzi hambanisa na wena, loku ku nga hi kufa.”

18 A cikhati leci Nawomi a nga wona lezvaku Rute i womelela ku famba naye, i no tsika ku mu tlhelisa. 19 Hi wumbiri gabye va no simama ku famba kala va chikela Bhetlehema.+ Zvalezvi va nga chikela Bhetlehema, a dhoropa gontlhe gi no va hlamala nguvhu, a vavasati vaku: “Hi Nawomi loyi?” 20 I no va hlamula, aku: “Mu nga ndzi vitani ku Nawomi,* ndzi vitaneni ku Mara,* hakuva Loyi wa Ntamu Wontlhe i ndzi vangele hlomulo wa hombe.*+ 21 A cikhati ndzi nga famba ndzi wa tele, kanilezvi Jehovha i ndzi wuyisile hi mandla. Ma ha ndzi vitanela yini ku Nawomi kuveni Jehovha i ndzi vhukele, ni Loyi wa Ntamu Wontlhe i ndzi vangele hlomulo ke?”+

22 Zvi mahisile lezvo a kuza Nawomi a wuya hi Mowabhi,+ zvin’we na Rute, a katamwane wakwe wa muMowabhi. Va no chikela Bhetlehema kusanguleni ka kutshovelwa ka sevhadha.+

2 Nawomi i wa hi ni xaka ga seno ka nuna wakwe gi nga ganyile nguvhu. A vito ga xaka lego ku wa hi Bhowazi,+ a nga hi wa ngango wun’we na Elimeleki.

2 Rute, a muMowabhi, i no byela Nawomi, aku: “Ndzi kombela kuya masin’wini ndzi ya kutsula+ a timbewu ka ni wihi a to ndzi zwela wusiwana.” Nawomi aku kakwe: “Famba, n’wananga.” 3 Hikwalaho, i no famba a ya sangula ku kutsula hi lendzhako ka vatshoveli. Zvi kotlene a simu lego na gi hi ga Bhowazi,+ loyi a nga hi wa ngango wun’we na Elimeleki.+ 4 Zvalezvo Bhowazi i no chikela na ata hi Bhetlehema; i no byela vatshoveli, aku: “Jehovha i wave zvin’we na n’wina.” Vonawu vaku: “Jehovha i wa ku katekise.”

5 Hi kulandzela, Bhowazi i no wutisa a jaha legi gi nga wonelela a vatshoveli, aku: “I nhanyana wa mani loyi?” 6 A jaha legi gi nga wonelela a vatshoveli gi hlamula, giku: “A nhanyana loyi muMowabhi,+ loyi a nga wuya na Nawomi hi le Mowabhi.+ 7 I nota a taku: ‘Ndzi kombela ku kutsula,+ ndzi hlengeleta tihlanga ti tsemilweko* leti ti nga siyetelwa hi vatshoveli.’ Cima a chikela ni mixo kala lezvi, hi kona a nga tshama zvezvi lomu ndzhutini a humulanyana.”

8 Makunu Bhowazi i no byela Rute, aku: “Wa zvizwa n’wananga, u nga humi lomu u ya kutsula ka gin’wani simu, ne u ngayi kun’wani. Tshama kusuhani ni malandza ya mina ya cisati.+ 9 Cuwukela a simu legi va tshovelako ka gona, u famba navo. Ndzi layile a majaha lezvaku ma nga ku henyi.* Loku uzwa tora, famba le tifukweni u yanwa mati ma khilweko hi majaha.”

10 Laha a ngazwa lezvo, i nowa hi nghohe, a khizama lahasi, aku: “Hikuyini ndzi kumileko thomo mahlweni ka wena, u chela kota hi mina, kuveni ndzi muluveli ke?”+ 11 Bhowazi i no mu hlamula, aku: “Ndzi hlawutelwe zvontlhe lezvi u nga mahela a n’wingi wa wena andzhako ka kufa ka nuna wa wena, ni lezvaku u siyile papayi wa wena ni mamani wa wena ni tiko ga maxaka ya wena uta ka tiko legi u nga kala u nga gi tivi.+ 12 Jehovha i wa ku chachazele hi lezvi u nga maha,+ u kuma nchachazelo wo mbhelela hi ka Jehovha, a Nungungulu wa Izrayeli, loyi u tileko hasi ka tipapa takwe kasi u ta kuma wuchavelo.”+ 13 Laha a ngazwa lezvo, Rute i te ngalo: “Hosi yanga, ngha ndzi kuma thomo mahlweni ka wena hakuva u ndzi chavelele u ndzi tiyisa hi magezu ya wena,* hambu lezvi ndzi kalako ndzi nga hi nandza ga wena.”

14 Hi cikhati ca kuga, Bhowazi i no byela Rute, aku: “Tana u taga. Covela a pawa ya wena lomu ka vhinagre.” Hikwalaho i no tshama ni vatshoveli, Bhowazi a mu nyika timbewu to katingiwa, aga a xura zvi tlhela zvi sala. 15 A cikhati leci a nga suka a ya kutsula,+ Bhowazi i no laya majaha yakwe, aku: “Mu tsikeni a kutsula ni lomu ka tihlanga ti tsemilweko,* mu nga mu beteli.+ 16 Ahandle ka lezvo, pambulani a timbewu to kari lomu ka minumbi mu ti siya kasi a kutsula, mu nga mu beteli.”

17 Hikwalaho, i no simama ku kutsula lomu masin’wini kala gi phuma.+ A cikhati leci a nga phopha lezvi a nga kutsulile, i no kuma cipimo ca efa* ya sevhadha, 18 a gumesa a teka timbewu leto a nghena lomu dhoropeni. A n’wingi wakwe i no wona lezvi a nga kutsulile. Rute i no humesa ni zvakuga lezvi a nga zvi siyile+ a nyika n’wingi wakwe.

19 A n’wingi wakwe i no mu wutisa, aku: “U kutsulile kwihi nyamutlha? Kona u wa tira kwihi? I wa katekiswe a munhu loyi a nga chela kota hi wena.”+ I no byela n’wingi wakwe xungetano hi lomu a nga tira kona, aku: “A n’winyi wa masimu lawa ndzi nga tira ka wona nyamutlha hi Bhowazi.” 20 Nawomi aku ka katamwane wakwe: “I wa katekisiwe hi Jehovha, loyi a kombisileko a lirandzo li nga mbheliko ka vahanyako ni vafileko.”+ Nawomi i no engeta, aku: “Phela a wanuna loye i xaka ga hina.+ Mun’we wa vatlhatlhisi va hina.”*+ 21 Rute, a muMowabhi, aku: “I ndzi byelile kambe, aku: ‘Tshama kusuhani ni malandza ya mina kala ma mbheta ku tshovela a timbewu ta mina tontlhe.’”+ 22 Nawomi i no byela Rute, a katamwane wakwe, aku: “N’wananga, i chukwana u famba ni vanhanyana vakwe, a ku hundza kuya ka gin’wani simu u ya karatiwa.”

23 Hikwalaho, i no namarela ka vanhanyana va Bhowazi, a kutsula kala va mbheta ku tshovela+ sevhadha ni trigo. Rute i no simama ku tshama ni n’wingi wakwe.+

3 Nawomi, a n’wingi wakwe, i te ngalo kakwe: “N’wananga, a hi chukwana ndzi ku lavela muti*+ kasi u hlayiseka ke? 2 Phela Bhowazi i xaka ga hina.+ Hi yena a n’winyi wa vanhanyana lava u nga hi navo, niku ni wusiku i ta hehera sevhadha ka wutshamu go hulela kona timbewu. 3 Hikwalaho hlamba, u tola mafura yo nuhela. Boha u pana* u relela ka wutshamu go hulela kona timbewu. U nga ti tivekise ka yena kala a mbheta kuga ni kunwa. 4 Loku aya kuetleleni, ku cuwuke khwatsi laha a to etlela kona, u gumesa u famba u ya funungula a minenge yakwe u etlela. I ta ku byela lezvi u faneleko ku maha.”

5 Rute i no hlamula, aku: “Ndzi ta maha zvontlhe lezvi u ndzi byelako.” 6 Hikwalaho, i no relela ka wutshamu go hulela kona timbewu a ya maha zvontlhe lezvi a n’wingi wakwe a nga mu leletele ku maha. 7 Bhowazi i noga, anwa, a tsaka mbilwini yakwe. Andzhako ka lezvo, i noya a ya etlela laha reveni ga nhulu ya timbewu. Makunu Rute i nota hi kunyanimela a ta funungula a minenge yakwe a etlela. 8 Laha cikari ka wusiku Bhowazi i no sangula ku rurumela, a hundzuluka a wona wasati a nga etlele minengeni yakwe. 9 Aku: “Hi wena mani?” A wasati a hlamula, aku: “Hi mina Rute, a nandza ga wena. Tshambuluta a nguwo ya wena u fenengeta a nandza ga wena hakuva wena u mutlhatlhisi.”+ 10 Laha a ngazwa lezvo i te ngalo: “Jehovha i wa ku katekise n’wananga. U kombisile lirandzo li nga mbheliko ka khati legi a ku hundza kusanguleni,+ hakuva a wu lavangi a majaha, kani ya zvisiwana kutani yo ganya. 11 Makunu n’wananga, u nga chavi, ndzi ta ku mahela zvontlhe lezvi u wulako,+ hakuva vontlhe lomu dhoropeni* va zvi tiva lezvaku u wasati wa munene nguvhu. 12 Hambu lezvi hakunene ndzi nga mutlhatlhisi,+ ku na ni xaka ga laha kusuhani nguvhu a ku hundza mina gi nga mutlhatlhisi.+ 13 Tshama laha a wusiku legi. Loku a ku tlhatlhisa mandziko ni mixo, zvi sasekile! I wa ku tlhatlhise.+ Kanilezvi loku a nga zvi lavi ku ku tlhatlhisa, a ku khwatsi hi lezvi Jehovha a hanyako, ndzi ta ku tlhatlhisa mina. Etlela laha kala gica.”

14 Hikwalaho, i no etlela minengeni yakwe kala ni mixo, a vhuka na ga ha te phum laha kaku a vanhu va nga tivani. Bhowazi aku kakwe: “Zvi nga tiveki lezvaku ku wa tile wasati laha ka wutshamu go hulela kona timbewu.” 15 A tlhela aku: “Neha a nguwo ya wena leyi u nga boha, u kangatela.” Hikwalaho, i no kangatela, Bhowazi a mu chelela a 6 wa tipimo* ta sevhadha a mu rwexa. Andzhako ka lezvo, i no suka a famba a nghena dhoropeni.

16 Rute i no tlhela ka n’wingi wakwe, ni n’wingi wakwe aku kakwe: “Zvi fambisile kuyini* n’wananga?” Rute i no mu hlawutela zvontlhe lezvi a wanuna loye a nga mu mahela. 17 A engeta aku: “I ndzi nyikile a 6 wa tipimo ta sevhadha, aku: ‘U nga tlheli hi mandla ka n’wingi wa wena.’” 18 Nawomi aku kakwe: “Tshama laha n’wananga kala u tiva magumo ya mhaka leyi, hakuva a wanuna loyi a nga ta humula kala a lulamisa a mhaka leyi nyamutlha.”

4 Bhowazi i no ya tshama laha nyangweni ya dhoropa.+ Makunu i no wona a mutlhatlhisi loyi a nga mu wulile+ na a hundza. Bhowazi aku kakwe: “Hesa cimanimanyani, hi ngata u ta tshama laha.” Inaloye i noya a ya tshama. 2 Bhowazi i no vitana a 10 wa madhota+ ya dhoropa, aku kabye: “Tshamani laha”, va se tshama.

3 Bhowazi i no byela mutlhatlhisi,+ aku: “Nawomi, loyi a nga wuya hi tikweni ga Mowabhi,+ i fanele ku xavisa a petso lowu wu nga hi wa makabye wa hina Elimeleki.+ 4 Hikwalaho, ndzi no alakanya lezvaku ndzi fanele ku ku byela ku: ‘Wu xave mahlweni ka vanhu lava ni madhota ya vanhu va hina.+ Loku u wu tlhatlhisa, zvi sasekile! Kanilezvi loku ku hi ku u nga ta wu tlhatlhisa, ndzi byele hakuva hi wena u nga ni fanelo ya ku wu tlhatlhisa, mina ndzi wa le ndzhako ka wena.’” Yena aku: “Ndzi ta wu tlhatlhisa.”+ 5 Bhowazi aku: “A siku legi u to xava a petso wa Nawomi u fanele ku wu xava kambe ka Rute, a muMowabhi, a sati wa matsuva, kasi u vhuxa a vito ga matsuva tshombeni yakwe.”+ 6 Loku a zwile lezvo, a mutlhatlhisi i te: “Ndzi nga ta zvi kota a ku wu tlhatlhisa, hakuva ndzi nga luza a tshomba ya mina. Teka a fanelo ya mina ya kutlhatlhisa u wu tlhatlhisa wena, hakuva mina ndzi nga ta zvi kota a ku wu tlhatlhisa.”

7 Cikhatini ca kale, a mukhuwo lowu wu nga hi kona le Izrayeli xungetano hi fanelo ya kutlhatlhisa ni ku cicelana a tifanelo, kasi ku tiyisa a timhaka tontlhe ta kuxaviselana hi lowu: A munhu i wa tlhatlha a sandalia gakwe+ a nyika loyi mun’wani. Ci wa tiyisiswa lezvo a civhumelwano le Izrayeli. 8 Hikwalaho, a cikhati leci a mutlhatlhisi a nga byela Bhowazi, aku: “Xava wena”, i no tlhatlha sandalia gakwe. 9 Makunu Bhowazi i no byela a madhota ni vanhu vontlhe, aku: “N’wina mu vakustumunyu+ nyamutlha va lezvaku ndza xava ka Nawomi zvontlhe lezvi zvi nga lumba Elimeleki ni zvontlhe lezvi zvi nga lumba Kiliyoni na Mahloni. 10 Ndza teka na Rute kambe, a muMowabhi, a sati wa Mahloni, lezvaku ava sati wa mina kasi ku vhuxa a vito ga matsuva tshombeni yakwe,+ kasi a vito ga matsuva gi nga fuvisiwi cikari ka vamakabye vakwe ni nyangweni ya dhoropa gakwe. N’wina mu vakustumunyu va mhaka leyi nyamutlha.”+

11 A vanhu vontlhe va nga hi laha nyangweni ya dhoropa ni madhota va no hlamula, vaku: “Ina, ha kustumunya! Jehovha i wa katekise a sati loyi a nghenako ndlwini ya wena a fana na Rakeli na Leya lava va akileko a yindlu ya ka Izrayeli.+ Kateka lomu Efrata+ uva ni nduma yi nene lomu Bhetlehema.+ 12 A yindlu ya wena a yi fane ni yindlu ya Perezi,+ a n’wana wa Tamari na Judha, hi ka vana lava Jehovha a to ku nyika hi nhanyana loyi.”+

13 Hikwalaho, Bhowazi i no teka Rute a maha sati wakwe. I no etlela naye, Jehovha a mu katekisa a xura nyimba, a pswala mufana. 14 A vavasati va no byela Nawomi, vaku: “I wa dhumisiwe Jehovha, loyi a ku nyikileko mutlhatlhisi nyamutlha. A vito ga n’wanana loyi gi wa huwelelwe lomu Izrayeli! 15 I* tangalisile a muhefemulo* wa wena niku i ta ku hlayisa wukhosaneni ga wena, hakuva i n’wana wa katamwane wa wena, loyi a ku randzako+ a tlhela a pala ni 7 wa vana va vafana.” 16 Nawomi i no teka cin’wanana leco a ci wukarela, a ci hlayisa.* 17 A vavasati lava va nga hi vaakelani va no mu chula vito, vaku: “Nawomi i pswalelwe n’wana.” Va no mu chula ku hi Obhedhi.+ Hi yena a papayi wa Jese,+ a papayi wa Dhavhidha.

18 Leli lixaka la* Perezi:+ Perezi i nova papayi wa Hezroni;+ 19 Hezroni ava papayi wa Rama; Rama ava papayi wa Aminadhabha;+ 20 Aminadhabha+ ava papayi wa Naxoni; Naxoni ava papayi wa Salmoni; 21 Salmoni ava papayi wa Bhowazi; Bhowazi ava papayi wa Obhedhi; 22 Obhedhi ava papayi wa Jese;+ Jese ava papayi wa Dhavhidha.+