Hi mani Hakunene A Fumako A Tiko Ke?
Vanhu vanyingi va wa ta hlamula xiwutiso xi nga lahehla hi mhaka yinwe ntsena — Nungungulu. Kanilezi ku woneka lezaku a kuna wutshamu ni ginwe laha a Biblia gi nge ngalo Jesu Kristu hambu Dadani wakwe hakunene vafumeli va tiko legi. Hi ku hambana ni lezo, Jesu i te ngalo: “A hosana ya legi tiko yi ta hlongolwa.” A tlhela a engetela: “A hosana ya tiko yata; kanilezi a yi na nchumu ka mina.” — Johani 12:31; 14:30; 16:11.
Zinghaho, a mufumeli wa tiko legi i kaneta Jesu. Ku wa tava mani ke?
A Matshamela ya Tiko ma Nyika Xikombiso
Hambu lezi vanhu va maalakanyo ma nene va ti kurumetako nguvu, a tiko ga xaniseka hi kutshisako nguvu lomu kulanzeleni ka wontlhe Matimu. Lezi zi maha lezaku vanhu va kupima va ti wutisa, kota lezi a nga maha matsuva mutsali wa mahungu David Lawrence: “‘Kurula Misaveni’ — ku laviwa hi kusuhani ka vanhu vontlhe. ‘Mixuvo yi nene ka vanhu’ — kusuhani ka vanhu vontlhe lomu tikweni va xuvela lezo ka vanwani. Kasi zini zi nga onheka? Hikuyini ku nga ni zidzukiso za tiyimpi hambu lezi vanhu va nga ni mixuvo ya mabeleko?”
Ko khwatsi za hambana, a hi zona? Hambu lezi a kunavela ka ntumbuluko ka vanhu ku nga ku hanya hi kurula, hi tolovelo vona va vengana ni ku dayana — hi kubyekela ka hombe nguvu! Alakanyela a lunya ya hombe nguvu leyi yi mahiwako nkhateni wo titimela. Vanhu va tirisa makamara ya gas, livala la kuxanisa, zibhamu zo humesa malangavi ya nzilo, mabhomba ya napalm ni tinwani tindlela to tshisa ta ku xanisa ni ku dayana ku nga hiko na kuzwela wusiwana.
Xana wa kholwa lezaku vanhu, lava va xuvako kurula ni litsako, va nga zi kota, ha voce, ku mahela vanwani a kubiha ka kunghahi ko tshisa nguvu ke? Xana mintamu muni yi susumetako kutani yi hunzulusako vanhu zimahweni lezo zo nyenyeza, yi va yisa matshamelweni lawa ma va mahako va kuma ntamu wa ku maha kubiha ke? U tshuka u ti wutisa xinwani xikhati lezaku xana wu kona ntamu wa kubiha, wu nga wonekiko, wu kucetelako vanhu mitirweni leyo ya timholova ke?
A Vafumeli va Tiko va Tiviwa
A ku laveki ku dumba, hakuva a Biblia gi komba hi kudlunyatekileko lezaku munhu wa kupima, loyi a nga wonekiko, i rangela vanhu ni mifumo. Gona gi ngalo: “A tiko gontlhe gi le ntanwini wa loyi wa kubiha.” Kambe a Biblia gi mu tivekisa, hi ku ngalo: “[Loyi a] tibyako Muhlevi na Satani, a mukhohlisi wa tiko gontlhe.” — 1 Johani 5:19; Kuvululelwa 12:9.
Hi khati go kari, laha Jesu a nga “ringwa hi Satani”, Jesu a nga kanetangi a ntiro wa Satani kota mufumeli wa tiko legi. A Biblia gi tlhamusela lezi zi nga maheka: “Satani i lo mu yisa xitsungeni xo leha nguvu, a mu kangeta yontlhe mifumo ya misava ni wukosi ga yona; aku ngalo kakwe: Nzi ta ku nyika zontlhe lezi zilo, loku uwa lahasi u nzi khozela. Kanilezi Jesu aku ngalo kakwe: Suka Satani.” — Mateu 4:1, 8-10.
Alakanyela lezo. Satani i ringile Jesu hi ku mu nyika “yontlhe mifumo ya misava.” Kasi ke, a xinyikiwo xa Satani xi wa tava xiringo hakunene loku Satani a wa nga hi mufumeli wa mifumo leyo ke? Ahihi, xi wa nga tava. Kambe wona lezaku Jesu a nga alangi lezaku yontlhe mifumo leyo ya tiko yi wa hi ya Satani. Lezo i wa ta maha loku Satani a wa nga hi na ntamu hehla ka yona. Zinghaho, Satani, Diyabu, hi yena mufumeli a nga wonekiko wa tiko! Hakunene a Biblia gi mu vitana aku “nungungulu wa misava leyi”. (2 Va Le Korinte 4:4) Hi ku maha loko, zi mahekisile kuyini aku munhu wa kubiha a kumeka xiyinweni lexi xa ntamu ke?
Loyi a nga ti maha Satani i wa hi ngelosi yi nga vangwa hi Nungungulu, kanilezi yena i lo maha matshoho hi xiyimo xa Nungungulu. Ngelosi leyo yi lo vukela a wukosi ga nayo ga Nungungulu. Kasi ku maha lezo, yena i lo tirisa a nyoka kota muwulawuli wakwe kasi ku kanganyisa a wasati wo sangula, Eva. Hi lezo i zi kotile ku maha lezaku Eva ni nuna wakwe, Adamu, va maha lezi yena a nga zi lava, ku hunza ku ingisa Nungungulu. (Genesisi 3:1-6; 2 Va Le Korinte 11:3) Yena kambe i te ngalo i wa ta zi kota ku hambukisa ka Nungungulu wontlhe pswalo wa Adamu na Eva, lowu wu nga ha ta pswalwa. Zonake Nungungulu i lo mu nyika xikhati kasi Satani a ringa ku komba lezi a nga zi wula, kanilezi Satani a nga humeleli. — Joba 1:6-12; 2:1-10.
Ku woneka lezaku Satani a nga fumi yece a tiko. Yena i humelele kukuceteleni ka tinwani tingelosi kasi ku ti patsa kakwe kuvukeleni Nungungulu. Tona ti lo ti maha madimoni, vahlengeli va moya na Satani. A Biblia gi wulawula hi tona loku gi khongotela makristu: ‘Hlulani a mano ya Satani. Hakuva a kulwa ka hina a hilwi ni nyama ni nkhata, kanilezi hilwa ni tihosi ta munyama lowu, ni mimoya ya kubiha ya le hehla.’ — Va Le Efesusi 6:11, 12.
Ala Mimoya ya Kubiha
A vafumeli lavo va tiko va kubiha, va nga wonekiko, va hlawule ku khohlisa vontlhe vanhu, va va hambukisa kukhozeleni ka Nungungulu. A ndlela yinwe yi tiriswako hi mimoya ya kubiha kasi ku maha lezo hi ku anzisa a maalakanyo ya ku ku kona kuhanya anzhako ka kufa, hambu lezi a Mhaka ya Nungungulu yi kombako zi ku dlunya lezaku a vafileko a va tivi nchumu. (Genesisi 2:17; 3:19; Ezekieli 18:4; Tisimu 146:3, 4; Mutshawuteli 9:5, 10) Hizalezo, a moya wa kubiha, wu nga wulawula ni maxaka kutani vanghana va mufi vahanyako, hi ku pimanyisa a gezu ga loyi a fileko. Wona wu maha lezo hi ku tirisa lava va fembako hambu “gezu” gi humelako lomu ntanwini wu nga wonekiko. A “gezu” lego gi ti maha ku khwatsi hi ga loyi a fileko, kanilezi i dimoni!
Hikwalaho, loku wena uzwa “gezu” ga kunghahi, u nga kanganyiswi. Ala ni xihi lexi gi wulako, u wuyelela a timhaka ta Jesu: “Suka Satani.” (Mateu 4:10; Jakobe 4:7) U nga vumeli lezaku a kunavela ku wona kutani ku tiva a ntamu wa moya ku maha lezaku u ti patsa ni mimoya ya kubiha. A ku patsana loku ku vitanwa aku wungoma, niku Nungungulu i tlharihisa vakhozeli vakwe a ku nga vumeli tontlhe tixaka ta gona. A Biblia gi nyenya “loyi a tirako wutumbe, . . . ni loyi a fembako, ni loyi a vumbako, ni loyi a wutisako tinguluve.” — Deuteronome 18:10-12; Va Le Galatia 5:19-21; Kuvululelwa 21:8.
Kota lezi a wungoma gi vekako munhu hasi ka kucetelo wa madimoni, ala zontlhe a zimaho za gona, hambu loku gi ku khwatsi ga hungatisa kutani ku tsakisa. A zimaho lezo zi patsa wuhlahluvi ga xibuko, kuhlahluva hi nhunguvani, kuvumba, kuhlahluva hi minzhati ya mandla ni kuhlahluva hi tinyeleti. Kambe a madimoni ma vanga guwa ni zinwani zimaho za xiviri lomu mitini leyi ma yi mahako simu ga wona.
Ahandle ka lezo, a mimoya ya kubiha yi lonzola kubyekelela ka vanhu kuonheni, hi ku anzisa mabhuku, mafilme ni milongoloko ya televisão zi dlunyatisako hanyela ga matirisela ya hava ni lawa ma nga hiko ya ntumbuluko ya ziro za wubeleki. A madimoni ma zi tiva lezaku loku a maalakanyo ya hava ma nga hlongolwi lomu kupimeni ma zi kota ku siya xifungo xa pinzukelwa niku ma yisa vanhu hanyeleni ga wuhava — kota wona madimoni. — Genesisi 6:1, 2; 1 Va Le Tesalonika 4:3-8; Juda 6.
Hi lisine, vanyingi va nga tseketsela a maalakanyo ya ku a tiko legi gi fumiwa hi mimoya ya kubiha. Kanilezi a kungakholwi kabye a ku hlamalisi, hakuva a Biblia gi ngalo: “Satani wa ti hunzula a ku khwatsi i ngelosi ya kuwonekela.” (2 Va Le Korinte 11:14) A ku kanganyisa kakwe ka wumbyori ga hombe hi ku pfhupelisa vanyingi lisineni la ku yena ni madimoni yakwe hakunene va kona. Kanilezi u nga kanganyiswi! Diyabu ni madimoni yakwe va kona hakunene, niku wena u lava ku simama ku va ala. — 1 Pedro 5:8, 9.
Hi kuxalalisako, xi tshinele a xikhati laha Satani ni ntlawa wakwe va to kala va nga hi kona! “A tiko [kupatsa ni vafumeli va gona va wudimoni] ga hunza”, ku tiyisa a Biblia, “kanilezi loyi a mahako kuranza ka Nungungulu i ta tshama kala kupinzuka”. (1 Johani 2:17) Kuhumutwa muni ku ta ngava laha a kucetelo lowo wa kubiha wu to ngha wu susilwe! Hikwalaho, ngha hiva xikari ka lava va mahako kuranza ka Nungungulu, va to kuma wutomi ga pinzukelwa tikweni giswa go lulama ga Nungungulu. — Tisimu 37:9-11, 29; 2 Pedro 3:13; Kuvululelwa 21:3, 4.
A handle ka xinwani xikombiso, yontlhe mitsalo yi susilwe ka A Biblia Go Basa.
[Mufota ka phajina 4]
Xana ngha a zi kotile Satani a ku nyika mifumo yontlhe leyo ya tiko ka Jesu loku yona yi nga hi yakwe ke?