Xipimo Xa Wukhume Ni Ntlhanu Ni Zinharu

Vona “A Hi Va Tiko”

1. (a) Mahlweni ka kufa kakwe, xana Jesu i khongelele yini xungetano hi vapizani vakwe? (b) Hikuyini ‘a ku ngavi va tiko’ zi hi za lisima nguvu?

KA WUSIKU ga mahlweni ka kudawa kakwe, Jesu i lo khongelela vapizani vakwe. Na a tiva lezaku vona va wa ta xaniswa nguvu hi Satani, Jesu i te ngalo ka Dadani wakwe: “A nzi kombeli lezaku u va susa tikweni, kanilezi lezaku u va hlayisa ka loyi wo biha. A hi va tiko, kota lezi mina nzi nga hiko wa tiko.” (Johani 17:15, 16) Hikuyini a kuhambana ni tiko zi hi za lisima nguvu? Hi lezaku Satani hi yena mufumeli wa tiko legi. A maKristu ma wa nga ta zi lava a ku maha xipanze xa tiko legi gi rangelwako hi yena. — Luka 4:5-8; Johani 14:30; 1 Johani 5:19.

2. Xana Jesu i wa nga hi wa tiko hi tindlela muni?

² A ku ngavi wa tiko zi wa nga wuli lezaku Jesu i wa nga ranzi vanwani. A kuhambana ni lezo, yena i chumile vababyi, a vuxa vafileko, a tlhela a gonzisa vanhu xungetano hi Mufumo wa Nungungulu. Yena i kalile a nyikela wutomi gakwe hi kota ya vanhu. Kanilezi i wa nga ranzi a matshamela ni mitiro yi lwisanako ni milayo ya Nungungulu ya vanhu lava va kombisako a moya wa tiko ga Satani. Hikwalaho, yena i nyikile zitlharihiso xungetano hi zilo zo kota kunavela ku nga hlazekangiko, mahanyela ya ku lanzelela zilo zi wonekako, ni ku lwela kuva wa hombe. (Mateu 5:27, 28; 6:19-21; Luka 20:46, 47) Hizalezo, a zi hlamalisi lezaku Jesu kambe i wa potsa a ku ti nghenisa ka wupolitika ga tiko. Hambulezi yena a nga hi muJuda, a nga ti nghenisangi kukanetisaneni ka wupolitika loku ku nga hi kona xikari ka Roma ni vaJuda.

“A Mufumo Wa Mina A Hi Wa Misava”

3. (a) Zini lezi a varangeli va wukhongeli va vaJuda va nga lumbeta Jesu mahlweni ka Pilatu, niku hikuyini? (b) Xini xi kombako lezaku Jesu i wa nga naveli a ku maha hosi ya vanhu?

³ Ehleketa hi lezi zi mahekileko a xikhati lexi a varangeli va wukhongeli va vaJuda va nga khoma Jesu va mu yisa ka Pontiu Pilatu, a mwamangulu wa muRoma. Hakunene, a varangeli lavo va wa karateka hi kota ya lezi Jesu a paluxileko a wuxengeteli gabye. Kasi ku maha lezaku a mwamangulu loye a maha xo kari ha Jesu, va lo mu lumbeta vaku: “Hi kumile loyi munhu na a kari a kucetela a tiko ga hina, a tsimbeta vanhu ku khupa khupo ka Kesari, na a ti wula lezaku yena i Kristu a hosi.” (Luka 23:2) Zi la su dlunya lezaku lawo ma wa hi mawunwa hakuva a lembe ginwe mahlweni ka lezo, a xikhati lexi a vanhu va nga lava ku mu yimisa kota hosi, yena i lo ala. (Johani 6:15) I wa zi tiva lezaku i wa tava Hosi le tilweni xikhatini xi tako. (Luka 19:11, 12) Yena kambe i wa ta yimiswa xitshanwini xa wuhosi hi Jehova, ku nga hi hi vanhu.

4. Xana Jesu i wa ku wonisa kuyini a ku khupa a khupo?

⁴ Masiku manharu ntsena mahlweni ka kukhonwa ka Jesu, a vaFarisi va lo zama ku mu maha a wula nchumu lowu wu nga wa ta mu rwexa nanzu xungetano hi ku khupa a khupo. Kanilezi yena i te ngalo: “Nzi kangeteni a denario [a xingerengere xa vaRoma]. Ngwa mani a mufananiso lowu, ni mutsalo lowu ke?” A xikhati lexi va ngaku “za Kesari,” yena i lo hlamula aku: “Tlhelisani ka Kesari, lezi zi nga za Kesari, ni ka Nungungulu lezi zi nga za Nungungulu.” — Luka 20:20-25.

5. (a) Hi yihi a gonzo leyi Jesu a nyikileko vapizani vakwe xikhatini xa kukhonwa kakwe? (b) Xana Jesu i tlhamuselisile kuyini a xigelo xa lezi a nga zi mahile? (c) Mave wahi magumo ya kulamula loko?

⁵ Jesu i wa nga gonzisi wuhluwuki mahlweni ka vafumeli va tiko. A xikhati lexi a masochwa ni vavanuna vanwani va nga tela ku ta mu khoma, Pedro i lo hlomula supado aba munwe wa vavanuna lavo, a mu tsema ndleve. Kanilezi Jesu i te ngalo: “Tlhelisa a supado ya wena; hakuva vontlhe lava va khomako supado va ta lobyiswa hi yona.” (Mateu 26:51, 52) Hi manziko wa kona Jesu i lo tlhamusela Pilatu lezi a nga zi mahile, aku: “A mufumo wa mina a hi wa misava; loku a mufumo wa mina wu wa hi wa misava, zonake a malanza ya mina ngha ma lwile, kasi nzi nga nyikelwi ka vaJuda.” (Johani 18:36) Pilatu i lo vumela lezaku ‘a nga kumangi nanzu’ ka Jesu. Kanilezi i lo vumelela lezaku a kukurumeta ka xidlemo ku mu hlula, zonake a nyikela Jesu a kuva a belelwa. — Luka 23:13-15; Johani 19:12-16.

A Vapizani Va Lanzela A Wurangeli Ga Jesu

6. Xana a maKristu yo sangula ma kombisile kuyini lezaku ma wa potsa a moya wa tiko kanilezi na ma ranza vanhu?

⁶ Hikwalaho a vapizani va Jesu va zwisisile lezi zi nga laveka kasi ku ngavi va tiko. Zi wa wula a ku potsa a moya ni mitiro ya tiko yi lwisanako ni milayo ya Nungungulu, lezi zi nga patsa a zihungato za tihanyi ni zo kala kuhlazeka za teatro ni za lomu ku nga kari ku mahiwa mihlakano yo tsalangana yi nga basangiko ya vaRoma. Hi kota ya lezo, a vapizani va wa kari va vitanwa lezaku vavengi va vanhu. Kanilezi va wa nga vengi vanhu-kulobye ne ni kutsongwani, niku a kuhambana ni lezo vona va wa kari va ti karata hi ku vuna vanwani lezaku va vuneka hi malulamiselo ya Nungungulu ya kuva va hanyiswa.

7. (a) Hi kota ya ku ngavi va tiko, xana a vapizani va kusangula va humelelwe hi yini? (b) Xana va wa hi ni mawonela muni xungetano hi vafumeli va wupolitika ni ku khupa a khupo, niku hikuyini?

⁷ A valanzeli va Jesu va xanisilwe ku fana na yena, a zikhati zo tala hi vatiri va mufumo lava va nga byelilwe mawunwa xungetano hi vona. Hambulezo, kwalomo ka lembe ga 56 Nguveni ya Hina, mupostoli Paule i lo tsalela a maKristu ya le Roma, a ma khongotela lezaku ma “ingisa a mufumo [vafumeli va wupolitika]; hakuva a ku na mufumo wu nga yimiswangiko hi Nungungulu.” A hi lezaku Jehova o yimisa a mifumo ya tiko, kanilezi wa yi vumelela lezaku yiva kona kala a xikhati lexi a Mufumo wakwe woce wu ta nga fumela misava yontlhe. Hi kufaneleko, Paule i lo khongotela a maKristu lezaku ma kombisa xichawo ka vafumeli va tiko ni kuva ma khupa a khupo. — Va Le Roma 13:1-7; Titusi 3:1, 2.

8. (a) Xana a maKristu ma fanele ku ingisa vafumeli hi lipimo muni? (b) Xana a maKristu yo sangula ma lanzele xikombiso xa Jesu hi ndlela muni?

⁸ Hambulezo, a ku ingisa vafumeli va wupolitika ku fanele kuva ka lipimo lo kari, ku nga hi ko mbhelela. A xikhati lexi a milayo ya Jehova yi lwisanako ni milayo ya vanhu, lava va tirelako Jehova va fanele ku ingisa a milayo Yakwe. Wona lezi a bhuku On the Road to Civilization — A World History (Lomu Ndleleni Ya Ku Chukwatisa Mahanyela — Matimu Ya Misava) gi zi wulako xungetano hi maKristu yo sangula: “A maKristu ma wa ala ku hlengela mitirweni yo kari leyi yi nga kari yi laviwa hi mufumo wa Roma. A maKristu . . . ma wa wona a ntiro wa wusochwa kota lowu wu lwisanako ni kukholwa ka wona. A maKristu ma wa nga vumeli zikhundla za wupolitika. Ma wa ala a ku khozela hosi.” A xikhati lexi a hubye ya hombe ya vaJuda yi nga “layisisa nguvu” a vapizani lezaku va tsika ku xumayela, vona va lo hlamula vaku: “Hi fanele ku ingisa Nungungulu ku hunza ku ingisa vanhu.” — Mitiro 5:27-29.

9. (a) Hikuyini a maKristu le Jerusalema ma tsutsumileko hi 66 Nguveni ya Hina? (b) Xana lexo xikombiso xa lisima nguvu hi ndlela muni?

⁹ Xungetano hi kukanetisana ka wupolitika ni ka wusochwa, a vapizani va simamile va nga ti nghenisi ka zona ne ni kutsongwani. Hi 66 Nguveni ya Hina, a vaJuda va le Judia va lo vukela Kesari. A butho ga Roma gi lo ranzela Jerusalema hi kuhatlisa. Xana ma mahile yini a maKristu lawa ma nga hi lomu doropeni lego? Ma lo alakanya a wusungukati ga Jesu ga kuva ma huma lomu doropeni. A xikhati lexi a vaRoma va nga suka hi xikhatanyana, a maKristu ma lo tsutsuma ma tlhatuka a Congo wa Jordani ma chavela zitsungeni za le Pela. (Luka 21:20-24) A ku nga ti nghenisi ka wona kukanetisaneni loko ku tira kota xikombiso ka maKristu yo tsumbeka ya nzhako ka wona.

A Makristu A Ma Ti Nghenisi Kukanetisaneni Masikwini Lawa Yo Gumesa

10. (a) Xana a Timboni ta Jehova ti tshama na ti khomekile hi ntiro muni, niku hikuyini? (b) Xana tona a ti ti nghenisi ka yini?

¹⁰ Xana a matimu ma komba lezaku ku na ni ntlawa lowu wu nga ti nghenisiko kukanetisaneni ne ni kutsongwani masikwini lawa yo gumesa hi ku pimanyisa a maKristu yo sangula? Ina, a Timboni ta Jehova ta maha lezo. Nzeni ka xikhati xontlhe lexi, tona ti tshama na ti xumayela lezaku a Mufumo wa Nungungulu hi wona woce wu ta nga neha a kurula ka simasima, a kutshamiseka, ni kutsaka ka varanzi va kululama. (Mateu 24:14) Kanilezi, xungetano hi kukanetisana ka matiko, tona ta simama a ku nga ti nghenisi ne ni kutsongwani timhakeni leto.

11. (a) Xana a ku nga ti nghenisi ka Timboni kukanetisaneni ku hambanisa kuyini ni mitiro ya varangeli va wukhongeli? (b) Hi wahi mawonela ya Timboni ta Jehova xungetano hi lezi a vanwani va mahako maringano ni wupolitika?

¹¹ A kuhambana ku la su dlunya, hakuva a varangeli va wukhongeli ga tiko legi va ti enghenisa nguvu ka timhaka ta wupolitika. Matikweni yo kari, vona va yimela kutani ku nyenya lava va ti yimiseleko ku hlawuliwa kota tihosi. A varangeli vo kari va wukhongeli va kala va vumela zikhundla za wupolitika. A vanwani va kucetela a varangeli va wupolitika lezaku va vumelela a zilo lezi a varangeli va wukhongeli va zi lavako. Hambulezo, a Timboni ta Jehova a ti ti nghenisi ka wupolitika. Ge hambu ku ti nghenisa ka lezi a vanwani va mahako zo kota ku maha xipanze xa hlengeletano ya wupolitika, kupalisana lezaku va kuma xikhundla xa wupolitika, kutani a ku vota lomu ka hlawula-mani. Jesu i wulile lezaku a vapizani vakwe va wa nga tava va tiko, hikwalaho a Timboni ta Jehova a ti ti nghenisi ka wupolitika.

12. Zini zi humelelako hi kota ya lezi a wukhongeli ga tiko legi gi ti nghenisako kulwisaneni ka matiko?

¹² Kota lezi Jesu a zi wulileko na ka ha hi mahlweni, a matiko malwa tiyimpi hi kuphindaphinda. Hambu mitlawa yi nga nzeni ka tiko ginwe ya lwisana. (Mateu 24:3, 6, 7) A wunyingi ga zikhati, a varangeli va wukhongeli va seketela a tiko ginwe kutani ntlawa wu lwisanako ni wunwani, na va kucetela a valanzeli vabye lezaku va mahawu zalezo. Hi wahi magumo ya kona? A ziro za wukhongeli ga ginwe za dayana tiyimpini hi lezi ntsena zi nga za matiko kutani tixaka to hambana. Lezo a zi yelani ni kuranza ka Nungungulu. — 1 Johani 3:10-12; 4:8, 20.

13. Xana a matimu ma komba yini xungetano hi ku nga ti nghenisi ka Timboni ta Jehova kulwisaneni?

¹³ Hambulezo, a Timboni ta Jehova ta ha simama ti nga ti nghenisi ne ni kutsongwani kulwisaneni kontlhe. A Xihondzo xo Rindza xa 1 ka Novembro wa 1939 (hi Xingiza), xi te ngalo: “Vontlhe lava va nga tlhelweni ga Hosi va nga ta ti nghenisa kulwisaneni ka matiko.” A Timboni ta Jehova matikweni wontlhe ni ziyinweni zontlhe ta simama ku khomelela timhakeni leti. Tona a ti vumeli lezaku a tiyimpi ni wupolitika ga tiko legi gi hambanyisako vanhu zi tshova a wumakabye ga tona ga misava yontlhe. Tona ti ‘tlomba tisupado tabye ti maha zikomu, hi matlhari ya tona ti ta fula mibhera.’ Kota lezi ti nga ti nghenisiko kulwisaneni, a ta ha gonzi kulwa. — Isaya 2:3, 4; 2 Va Le Korinte 10:3, 4.

14. Hi kota ya lezi ti simamako ti ti hambanyisa ni tiko, zini lezi zi humelelako a Timboni ta Jehova?

¹⁴ Hi wihi a wunwe wa mihanzu ya ku nga ti nghenisi ka tona kukanetisaneni? Jesu i te ngalo: “Lezi mu nga hiko va tiko, . . . a tiko ga mu venga.” (Johani 15:19) A Timboni ta Jehova to tala ta valelwa paxweni hi kota ya kuva malanza ya Nungungulu. A to kari ta xaniswa, hambu ku dawa, a ku fana ni lezi zi humeleleko maKristu ya zana ga malembe go sangula. Lezo zi maheka hi kota ya lezi Satani, “a nungungulu wa misava leyi,” a vukelako malanza ya Jehova, lawa ma nga mahiko xipanze xa yona. — 2 Va Le Korinte 4:4; Kuvululelwa 12:12.

15. (a) Xana a mifumo yontlhe yi kongoma kwihi, niku xana a Timboni ta Jehova ti ti karatela a ku potsa yini? (b) Hikuyini a ku ti hambanyisa ni tiko ku hi mhaka ya lisima nguvu?

¹⁵ A malanza ya Jehova ma tsaka hi lezi ma nga hiko ya tiko, hakuva a mifumo yontlhe ya gona yi kongoma magumo ya yona le Har–Magedoni. (Danieli 2:44; Kuvululelwa 16:14, 16; 19:11-21) Hina hi ta potsa a magumo lawo hakuva ha ti hambanyisa ni tiko. Kota vanhu va nga ni wumunwe misaveni yontlhe, ha tsumbeka ka Mufumo wa le tilweni wa Nungungulu. Lisine lezaku, hi ku ngavi va tiko, ha tseketselwa ni ku xaniswa hi gona. Hambulezo, lezo zi ta mbhela lokuloku, kota lezi a tiko legi ga kubiha gi nga mandleni ya Satani gi ta nga loviselwa magumo. Hi tlhelo ginwani, lava va tirelako Jehova va ta hanya kala kupinzuka misaveni yakwe ya yiswa ya kululama yi fumelwako hi Mufumo wa Nungungulu. — 2 Pedro 3:10-13; 1 Johani 2:15-17.

Ziwutiso Za Kuvuxeta

• Xana Jesu i kombisile kuyini lezi zi patsekako kasi ‘ku ngavi va tiko’?

• Xana a maKristu yo sangula ma wa hi ni mawonela muni xungetano hi (a) moya wa tiko, (b) vafumeli va tiko, ni (c) ku khupa a khupo?

• Xana a Timboni ta Jehova ti komba hi tindlela muni a ku nga ti nghenisi ka tona kukanetisaneni kota maKristu?

[Mufota ka phajina 165]

Jesu i tlhamuselile lezaku yena ni valanzeli vakwe va wa ‘nga hi va tiko’