“A Ku Na Munhu A Nga Ni Liranzo La Hombe Lo Hunza Leli”

1-4. (a) Ku humelela yini a xikhati lexi Pilatu a kombisako Jesu ka xidlemo xi zangarileko lexi xi hlengeleteneko lehandle ka yindlu ya wuhosi ya mwamangulu? (b) Xana Jesu i hlamulisa kuyini a kutseketselwa ni kuxaniseka, niku ziwutiso muni za lisima zi vukako?

“CUWUKANI a munhu loyi!” Hi magezu lawo, a Mwamangulu wa muRoma Pontiu Pilatu i kombisa Jesu Kristu ka xidlemo xi zangarileko lexi xi hlengeleteneko lehandle ka yindlu ya wuhosi ya mwamangulu ni mixo wa siku ga Pasika ga 33 Nguveni ya Hina. (Johani 19:5) Masiku ma tsongwani ntsena mahlweni ka lezo, Jesu i lo hoyozelwa hi zidlemo a xikhati lexi a nga nghena Jerusalema hi kuhlula kota Hosi yi yimisilweko hi Nungungulu. Hambulezo, ka wusiku legi, a xidlemo lexi xa tihanyi xi na ni mawonela yo hambana nguvu ha yena.

² Jesu i bohisilwe a nguwo ya xiwunguwungu ya ku fana ni leyi yi bohiwako hi tihosi, niku i na ni xidlodlo hlokweni yakwe. Kanilezi a nguwo leyi, yi fenengetako a timbambu ta nyama yi pfhurukako nkhata hlaneni wakwe wu bilweko, ni xidlodlo, xi lukilweko hi mizwa xi tlhela xi tlhatekwa ka dewu ga hloko yakwe legi makunu gi pfhurukako nkhata, zi vangela xihlekiso a wuhosi gakwe. A vanhu, na va kucetelwa hi vapristi va hombe, va ala a wanuna loyi a bilweko a yimileko mahlweni kabye. A vapristi va kanyuluka vaku: “Mu belele, mu belele!” Na va hi ni wudayi timbilwini tabye, a vanhu va kanyuluka vaku: “I yimelwe hi kufa.” — Johani 19:1-7.

³ Hi kutiya-hlana na a nga hi na tingana, Jesu i timisela a kutseketselwa ni kuxaniseka na a nga vileli.a I ti yimisele khwatsi kufa. Hi nzhako ka xikhati ka Siku galego ga Pasika, yena i ti nyikela hi kuziranza kufeni ko bayisa mhanzeni ya xanisa. — Johani 19:17, 18, 30, NM.

⁴ Hi ku nyikela wutomi gakwe, Jesu i ti kombisile a kuva munghana wa lisine wa valanzeli vakwe. Yena i te ngalo: “A ku na munhu a nga ni liranzo la hombe lo hunza leli, lezaku munhu a nyikela kuhanya kakwe hi kota ya maxaka yakwe” kutani vanghana. (Johani 15:13) Lezo zi vuxa ziwutiso zo kari za lisima. Xana zi wa laveka hakunene ka Jesu lezaku a hunza hi ka kuxaniseka kontlhe loko zonake afa? Hikuyini a nga ti yimisele a ku maha lezo? Kota vanghana ni valanzeli vakwe, xana hi nga pimanyisisa kuyini a xikombiso xakwe?

Hikuyini Ku Nga Laveka Lezaku Jesu A Xaniseka A Tlhela Afa?

5. Xana Jesu i yi tivisile kuyini hi kukongoma a minzhingo leyi yi nga mu rinzele?

⁵ Kota Messia loyi a tsumbisilweko, Jesu i wa zi tiva lezi a nga fanele ku zi rinzela. I wa zi tiva khwatsi a ziprofeto zo tala zi nga ka Mitsalo ya xiHeberu lezi zi nga tlhamusela hi kumbhelela na ka ha hi mahlweni hi kuxaniseka ni kufa ka Messia. (Isaya 53:3-7, 12; Danieli 9:26) A ku hunza khati ginwe, yena i lo longisela vapizani vakwe lezaku va tiva minzhingo leyi yi nga mu rinzele. (Marku 8:31; 9:31) Na a hi ndleleni ya kuya Jerusalema a Pasikeni gakwe go gumesa, i lo byela vapostoli vakwe hi kukongoma: “A N’wana wa munhu i ta nyikelwa ka vapristi va hombe ni vatsali; va ta mu konela kufa, ni ku mu nyikela ka vamatiko, lava va ta nga mu tseketsela, va mu phelela, va mu xupula, ni ku mu daya.” (Marku 10:33, 34) A magezu lawa ma wa nga hi ya halahala. Kota lezi hi zi wonileko, Jesu hakunene i lo mahiwa xihlekiso, a phelelwa, a xanisiwa, ni ku dawa.

6. Hikuyini ku nga laveka lezaku Jesu a xaniseka a tlhela afa?

⁶ Makunu, hikuyini ku nga laveka lezaku Jesu a xaniseka a tlhela afa? Lezo zi lavekile hi kota ya zigelo zo hlaya za lisima nguvu. Xo ranga, hi ku simama a tiyile, Jesu i wa ta kombisa a kutsumbeka kakwe a tlhela a yimela a wuhosi ga Jehova. Alakanya lezaku Satani i wulile wunwa ga lezaku a vanhu va tirela Nungungulu ntsena hi kunavela ka makangwa. (Joba 2:1-5) Hi ku simama a tsumbekile ‘kala kufeni . . . mhanzeni ya xanisa,’ Jesu i lo nyika a hlamulo wo gumesa hi laha zi kotekako ha kona ka xilumbeto xa Satani xi nga hiko na xiseketelo. (Va Le Filipi 2:8, NM; Mavingu 27:11) Xa wumbiri, a kuxaniseka ni kufa ka Messia zi wa ta tirula a zionho za vanwani. (Isaya 53:5, 10; Danieli 9:24) Jesu i lo nyikela “kuhanya kakwe a kuva nzhiho wa ku tirula vanyingi,” a vulula ndlela ya lezaku hina hiva ni kuzwanana ku amukelekako na Nungungulu. (Mateu 20:28) Xa wunharu, hi ku timisela a tixaka tontlhe ta minzhingo ni kuxaniseka, Jesu i lo ‘ringwa hi matlhelo wontlhe khwatsi hi hina.’ Hizalezo yena i mahile Mupristi wa Hombe wa tipswalo, loyi a zi kotako a ku hi “zwela wusiwana hi kota ya gome ga hina.” — Maheberu 2:17, 18; 4:15.

Hikuyini Jesu A Nga Ti Yimisele Ku Nyikela Wutomi Gakwe?

7. Xana zilo za ku chikela kwihi lezi Jesu a zi siyileko a xikhati lexi a ngata misaveni?

⁷ Kasi ku zwisisa khwatsi lezi Jesu a nga wa ti yimisele ku maha, alakanyela lezi: Hi wihi wanuna loyi a nga wa ta siya a ngango wakwe ni muti aya matiko-wundle na a zi tiva lezaku a kutala ka vahanyi va kwaleyo va wa ta mu ala, va mu tseketsela ni ku mu xanisa, niku hi kugumesa i wa ta dawa? Alakanyela makunu lezi Jesu a zi mahileko. Na a nga seta misaveni, i wa hi ni xikhundla xo hlawuleka le matilweni zinwe ni Dadani wakwe. Hambulezo, Jesu hi kuziranza i lo siya kaya kakwe le tilweni ata misaveni kota munhu wa nyama. I lo rura, na a zi tiva lezaku i wa ta aliwa hi vo tala niku i wa ta tseketselwa hi ndlela ya tihanyi, a xaniseka nguvu, a tlhela afa hi ndlela ya kubayisa. (Va Le Filipi 2:5-7) Zini zi kucileko Jesu lezaku a ti karata hi ndlela leyo?

8, 9. Xini xi kucileko Jesu lezaku a nyikela a wutomi gakwe?

⁸ Hehla ka zontlhe, Jesu i wa susumetiwa hi liranzo lo eta ka Dadani wakwe. A kutimisela ka Jesu ku wa hi xikombiso xa liranzo lakwe ha Jehova. A liranzo lelo li mahile lezaku Jesu a karateka hi kota ya vito ni wudumo ga Dadani wakwe. (Mateu 6:9; Johani 17:1-6, 26) A xa lisima ka zontlhe, Jesu i wa lava ku wona a vito ga Dadani wakwe na gi basisilwe ka xiruko lexi xi tlhatekilweko hehla ka gona. Hikwalaho, Jesu i zi wonile kota wudzunzo ni lungelo gi hunzeleleko kutlakuka a ku xaniseka hi kota ya kululama, hakuva i wa zi tiva lezaku a kutsumbeka kakwe ku wa tava ni xipanze kubasiseni ka vito gi nene ni go saseka ga Dadani wakwe. — 1 Kronekele 29:13.

⁹ Jesu i wa hi ni xigelo xinwani xa ku nyikela wutomi gakwe — liranzo ka vanhu. Leli liranzo la kale nguvu a kusukela kusanguleni ka matimu ya vanhu. A kale mahlweni ka kuva Jesu ata misaveni a Biblia gi komba lezaku yena i wa tizwa hi ndlela leyi: “Nzi tsaka zinwe ni vana va vanhu.” (Mavingu 8:30, 31) A liranzo lakwe li wa woneka hi kudlunyateka a xikhati lexi a nga hi laha misaveni. Kota lezi hi zi wonileko ka zipimo zinharu zi hunzileko za bhuku legi, hi tindlela to tala Jesu i lo komba a liranzo lakwe ka vanhu laha va yileko ni ka valanzeli vakwe hi kukongoma. Kanilezi hi 14 ka Nisani wa 33 Nguveni ya Hina, yena hi kuziranza i lo nyikela a kuhanya kakwe hi kota ya hina. (Johani 10:11) Hakunene, ku wa nga hi na ndlela yinwani ka yena ya ku kombisa a liranzo lakwe ha hina a ku hunza leyi. Xana hi fanele ku mu pimanyisa mhakeni leyi? Ina. Hi lisine, hi layiwa lezaku hi maha lezo.

‘Ranzanani Khwatsi Hilezi Mina Nzi Mu Ranzileko’

10, 11. Hi wihi a nayo muswa lowu Jesu a nga nyika valanzeli vakwe, wu patsa yini, niku hikuyini zi hi za lisima a kuva hi wu lanzela?

¹⁰ Ka wusiku ga mahlweni ka kufa kakwe, Jesu i lo byela vapizani vakwe va laha kusuhani aku: “Nza mu nyika a nayo muswa, wa kuva mu ranzana; khwatsi hilezi mina nzi mu ranzileko, na nwina ranzanani. Loku mu ranzana, a vanhu vontlhe va ta zi tiva lezaku mu vapizani va mina.” (Johani 13:34, 35) A ku “ranzana” — hikuyini ku hi “nayo muswa”? A Nayo wa Mosi wu wa sina wu layile lezi: “U ta ranza wakelene na wena kota lezi u ti ranzako wena.” (Levi 19:18) Kanilezi a nayo muswa wu lava liranzo la hombe, li nga liranzo leli li nga wa ta hi kuca lezaku hi nyikela wutomi ga hina hi kota ya vanwani. Jesu wutsumbu i zi vekile kubaseni laha a ngaku: “A nayo wa mina hi lowu, lezaku mu ranzana, khwatsi hilezi mina nzi mu ranzileko. A ku na munhu a nga ni liranzo la hombe lo hunza leli, lezaku munhu a nyikela kuhanya kakwe hi kota ya maxaka yakwe.” (Johani 15:12, 13) Hi lisine la kona, a nayo muswa wu ngalo: “Ranza vanwani, na ku nga hi lezi u ti ranzisako zona, kanilezi a ku hunza wena wutsumbu.” Hi kuhanya ni kufa kakwe, Jesu hakunene i kombisile a liranzo lelo.

¹¹ Hikuyini zi nga za lisima lezaku hi lanzela a nayo muswa? Alakanya lezaku Jesu i te ngalo: “A vanhu vontlhe va ta zi tiva lezaku mu vapizani va mina [hi liranzo lelo la kutikarata].” Ina, a liranzo la kutikarata li hi tivekisa kota maKristu ya lisine. Hi nga ha ringanisa a liranzo leli ni karaxa ga ku ti tivekisa hi gona. Lava va yako migotsovanyweni ya lembe ni lembe ya Timboni ta Jehova va boha makaraxa. A karaxa gi tivekisa a mubohi wa gona, gi komba a vito ga yena ni bandla gakwe. A ku ranzana hi liranzo la kutikarata i “karaxa” gi tivekisako a maKristu ya lisine. Hi mawulela manwani, a liranzo leli hi kombisanako li fanele ku woneka hi ndlela yaku li maha xikombiso, kutani karaxa, li byela a vacuwukiseli lezaku hina hakunene hi valanzeli va lisine va Kristu. A munwe ni munwani wa hina i fanele ku ti wutisa, ‘Xana a “karaxa” ga liranzo la kutikarata ga woneka wutomini ga mina?’

A Liranzo La Kutikarata — Li Patsa Yini?

12, 13. (a) Xana hi fanele ku ti yimisela ku ya chikela kwihi kukombiseni ka liranzo ka munwe ni munwani? (b) Zi wula yini a kuva munhu wa kutikarata?

¹² Kota valanzeli va Jesu, hi fanele ku ranzana kota lezi yena a hi ranzileko. Lezi zi wula a ku ti yimisela a ku ti karata hi kota ya makholwa-kulori. Xana hi fanele ku ti yimisela ku ya chikela kwihi? A Biblia gi hi byela lezi: “Ha li tiva liranzo hi kota ya lexi, lezaku Jesu i lo nyikela kuhanya kakwe hi kota ya hina; hikwalaho hi yimelwe hi ku nyikela a kuhanya ka hina hi kota ya vamakabye.” (1 Johani 3:16) A ku fana na Jesu, hi fanele ku ti yimisela a ku felana loku zi laveka. Ka zikhati za tixanisa, hi wa ta nyikela wutomi ga hina a ku hunza ku tokometa a vamakabye va hina va moya, hi ndlela leyo hi veka mhangweni a wutomi gabye. Ka matiko lawa ma hambanyisilweko hi kulwisana ka tixaka kutani midawuko, hi wa ta veka mhangweni a wutomi ga hina kasi ku vikela a vamakabye va hina, na ku nga khataliseki a lixaka kutani mudawuko wabye. A xikhati lexi a matiko ma yako yimpini, hi wa ta ti yimisela nguvu a ku valelwa hambu kufa a ku hunza ku khoma zibhamu hi lwisana ni makholwa-kulori — kutani mani na mani hi mhaka ya lezo. — Johani 17:14, 16; 1 Johani 3:10-12.

¹³ A ku ti yimisela ku nyikela wutomi ga hina hi kota ya vamakabye va hina a hi yona ntsena a ndlela ya ku kombisa liranzo la kutikarata. Hi lisine, vatsongwani xikari ka hina va to kurumeteka a ku ti karata hi ndlela ya hombe yo kota leyo. Kanilezi, loku hi ranza nguvu a vamakabye va hina laha ka kuza hi va fela, xana a hi faneli ku ti yimisela a ku ti karata hi zilo zitsongwani, hi ti karata hi ku va vuna zalezi? A kuva munhu wa kutikarata zi wula a ku tsika lezi zi hi tsakisako kutani a kutshamiseka ka hina kasi hi vuna vanwani. Hi veka a zilaveko ni kutshamiseka kabye mahlweni ka lezi za hina hambu loku zi nga hi fambeli khwatsi. (1 Va Le Korinte 10:24) Xana hi nga kombisa a liranzo la kutikarata hi tindlela muni ti tirako?

Lomu Bandleni Ni Lomu Ngangweni

14. (a) Xana a madota ma kurumeteka a ku ti karata hi ndlela muni? (b) Xana u ti zwisa kuyini xungetano hi madota lawa ma tirako nguvu bandleni ga wena?

¹⁴ A madota ya bandla ma ti karatela nguvu a ku ‘risa a ntlhambi.’ (1 Pedro 5:2, 3) Hi kuengetela kuhlayiseni ka mingango yabye, ma nga hava ni xilaveko xa ku mbheta xikhati xa wona ni wusiku kutani kumbheleni ka viki lezaku ma khatalela timhaka ta bandla, ni ku khoma timhaka ta kulamula. A madota yo tala ma ti karata hi zilo zinwani zo engeteleka, ma tira nguvu lomu ka mitlhangano ya hombe ni ka migotsovanyano ma tlhela ma tira kota ziro za Tikometi ti Tirisanako ni Zipitali, Mitlawa ya ku Vuxela Vababyi, Tikometi ta Xipanze ta ku Aka. A madota, cima a ma rivali lezaku hi ku tira hi moya wa kutinyiketela — u mbheta xikhati xa wena, ntamu, ni titshomba kuriseni ka ntlhambi — ​wo kombisa a liranzo la kutikarata. (2 Va Le Korinte 12:15) A kutikarata ka wena ku nga hiko na makangwa ka bongiwa nguvu na ku nga hi hi Jehova ntsena kanilezi ni hi bandla legi u gi risako kambe. — Va Le Filipi 2:29; Maheberu 6:10.

15. (a) Hi kwihi a kutikarata ko kari loku ku kombisiwako hi vasati va madota? (b) Xana u ti zwisa kuyini xungetano hi vasati va vunetelako lava va hlengelako a vanuna vabye ni bandla ga wena?

¹⁵ Hambulezo, ku nga wuliwa yini hi vasati va madota — xana a vavasati lava va vunetelako a va ti karati vonawu kasi a vanuna vabye va zi kota ku khatalela a ntlhambi? Hakunene o ti karata a sati loyi a nuna wakwe a nga ni xilaveko xa ku tirisela bandla a xikhati lexi a nga wa ta xi mbheta ni ngango wakwe. Alakanya kambe hi vasati va vawoneleli va fambafambako ni kutikarata loku va ku kombisako kasi ku pangalata vanuna vabye hi bandla ni bandla ni xipanze ni xipanze. Vona a va na muti wa vona venyi niku kuzilava va fanele ku etlela ka mibhedi yo hambana viki ni viki. A vasati lava hi kuziranza va vekako a zilaveko za bandla mahlweni ka lezi zabye va fanele ku dzunziwa hi kota ya zikombiso zabye za wuhana za liranzo la kutikarata. — Va Le Filipi 2:3, 4.

16. Xana a vapswali va nga maKristu va ti karata hi ndlela muni hi vana vabye?

¹⁶ Xana hi nga kombisa kuyini a liranzo la kutikarata ngangweni? Vapswali, ti karateleni nguvu a ku khatalela a vana va nwina ni ku va wundla hi “kululeka ni kulaya ka Hosi.” (Va Le Efesusi 6:4) Mu nga lava ku tira a tihora to tala mitirweni yi karalisako kasi ku kumela zakuga a ngango wa nwina ni ku tiyiseka lezaku a vana va nwina va na ni tinguwo ni yindlu yi faneleko. Mu wa ta ti tsona a ku hunza ku wona vana va nwina na va vumala a za kutihanyisa. Nwina kambe mu maha mizamo ya hombe ya ku gonza ni vana va nwina, mu famba navo mitlhanganwini ya wuKristu, mu tira navo wutirelini ga simu. (Deuteronome 6:6, 7) A liranzo la nwina la kutikarata li tsakisa a Mutumbuluxi wa wutomi ga ngango niku li nga ha wula a wutomi ga pinzukelwa ka vana va nwina. — Mavingu 22:6; Efesusi 3:14, 15.

17. Xana a vanuna lava va nga maKristu va nga pimanyisisa kuyini a tshamela ga Jesu ga ku nga hi na makangwa?

¹⁷ Vanuna, xana mu nga mu pimanyisisa kuyini Jesu kukombiseni ka liranzo la kutikarata? A Biblia ga hlamula: “Vavanuna, ranzani a vasati va nwina, kota lezi Kristu a nga ranza bandla, a ti nyikela hi kota ya gona.” (Va Le Efesusi 5:25) Kota lezi hi zi wonileko, Jesu i lo ranza nguvu a valanzeli vakwe laha ka kuza a va fela. A nuna loyi a nga muKristu i pimanyisa a tshamela lego ga Jesu gi nga hiko na makangwa, loyi ‘a nga kala ku ti tsakisa.’ (Va Le Roma 15:3) A nuna loye hi kuziranza i veka zilaveko ni kuranza ka sati wakwe mahlweni ka lezi zakwe. A nga kurumeti hi kunonohisa lezaku a zilo zontlhe zi maheka hi kuranza kakwe, kanilezi i komba kutiyimisela ka kuvumela loku ku nga tshoviwi a tshinya ga nayo ga Mitsalo. A nuna loyi a kombisako a liranzo li nga hiko na makangwa wa amukeleka ka Jehova a tlhela a ranziwa ni ku kombiwa xichawo hi sati wakwe ni vana.

Xana U Ta Maha Yini?

18. Xini xi hi kucako a ku lanzela a nayo muswa wa ku ranzana?

¹⁸ A ku lanzela a nayo muswa wa ku ranzana a hi ndlela ya ku hehuka a ku yi lanzela, kanilezi hi na ni xigelo xa ntamu xa kuva hi maha lezo. Paule i tsalile: “A liranzo la Kristu la hi kurumeta, kota lezi hi alakanyako ku ngalo: Munwe i lo fela vontlhe, . . . yena i lo fela vontlhe kasi lava va hanyako va nga ha ti hanyeli wutsumbu, kanilezi va hanyela loyi a ngafa a tlhela a vuka hi kota ya vona.” (2 Va Le Korinte 5:14, 15) Kota lezi Jesu a hi feleko, xana a hi faneli a ku tizwa na hi kurumeteka a ku mu hanyela? Hi nga maha lezo hi ku lanzela a xikombiso xakwe xa liranzo la kutikarata.

19, 20. Hi xihi a xinyikiwo xa lisima lexi Jehova a hi nyikileko, niku hi nga kombisa kuyini lezaku ha xi vumela?

¹⁹ Jesu i wa nga hunzeleti a xikhati lexi a ngaku: “A ku na munhu a nga ni liranzo la hombe lo hunza leli, lezaku munhu a nyikela kuhanya kakwe hi kota ya maxaka yakwe.” (Johani 15:13) A kutiyimisela kakwe a ku nyikela a muhefemulo wakwe hi kota ya hina, kuve xikombiso xa hombe ka zontlhe xa liranzo lakwe ha hina. Hambulezo, ku na ni wo kari a hi kombileko liranzo la hombe ku hunza lelo. Jesu i lo tlhamusela: “Nungungulu i lo ranza tiko kota lezi, a kala a nyikela a N’wana wakwe a belekilweko yece, kasi ni wihi loyi a kholwako kakwe a nga lovi, kanilezi ave ni wutomi ga pinzukelwa.” (Johani 3:16) Nungungulu wa hi ranza nguvu laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe kota nzhiho, a maha lezaku zi koteka a ku hi tlhatlhiswa ka xionho ni kufa. (Va Le Efesusi 1:7) A nzhiho xinyikiwo xa lisima xi tako hi ka Jehova, kanilezi a nga hi kurumeti lezaku hi xi vumela.

²⁰ Zi khegela ka hina a ku vumela a xinyikiwo xa Jehova. Hi ndlela muni? Hi ku kombisa ‘kukholwa’ ka N’wana wakwe. Hambulezo, a kukholwa a ku kombisiwi hi magezu ntsena. Ku kombiswa hi mitiro ni mahanyela ya hina. (Jakobe 2:26) Hi kombisa kukholwa ka hina ka Jesu Kristu hi ku mu lanzela siku ni siku. A ku maha lezo zi neha makatekwa yo tala ka xikhati lexi ni ka xikhati xa ha tako, khwatsi hi lezi a xipimo xo gumesa xa bhuku legi xi ta nga zi tlhamusela.