I gisa votala hi canja ga vanhu va tsongwani

1-3. Tlhamusela lezi Jesu a gisisileko zona a xidlemo kusuhani ni Betsaida. (Wona mufota kusanguleni ka nzima.)

EHLEKETA hi ximaho lexi. (Gonza Mateu 14:14-21.) Ku’ve xikhatanyana mahlweni ka Pasika ga 32 Nguveni ya Hina. Jesu ni vapizani vakwe va zinwe ni xidlemo xa 5.000 wa vavanuna, na ku nga hlayiwi vanana ni vavasati, wutshanwini ga xiwula go gamakana ni Betsaida, xi nga xidoropana xi kumekako mbhirini ya Bimbi ga Galilea hi le nwalungu.

² Laha a wonako xidlemo, Jesu i xi zwela wusiwana, hikwalaho a hanyisa a vababyi lava va nga hi kona, a tlhela a va gonzisa zo tala xungetano hi Mufumo wa Nungungulu. Laha gi ngaya kuphumeni, a vapizani va khongotela Jesu lezaku a laya xidlemo xiya zidoropaneni zi nga hi kusuhani kasi xiya ti xavela zakuga. Kanilezi Jesu i byela vapizani vakwe aku: “Va heni zakuga nwina.” A vapizani va Jesu zi va karatele nguvu ku zwisisa a magezu yakwe, hakuva a zakuga zi nga hi kona zi wa nga tati kombe — ku nga hi ntlhanu wa zibaba ni zidluwani zimbiri ntsena.

³ Hi ku va zwela wusiwana, Jesu i lo maha xihlamaliso — ku nga xihlamaliso lexi xoce xi tsalilweko hi vatsali vontlhe va mune va Ivangeli. (Mar. 6:35-44; Luka 9:10-17; Joh. 6:1-13) Jesu i lo laya vapizani vakwe kasi va byela xidlemo lezaku xi tshama byanyini hi mitlawa ya 50 ni 100 wa vanhu. Laha a nga zi katekisile, i lo sangula ku khemelela zibaba ni zidluwani. Hi kulanzela, wutshanwini ga ku yena wutsumbu a avela zakuga lezo ka vanhu, Jesu i lo zi nyika “ka vapizani, a vapizani va avela zidlemo.” Hi kota ya xihlamaliso lexo, ku lova ni zakuga zo tala laha ka kuza vaga va zi tsanzeka! Hi nga wona: Jesu i lo gisa votala hi canja ga vanhu va tsongwani — ku nga vapizani vakwe.a

4. (a) Xana Jesu i wa karatekela nguvu a ku gisa malanza yakwe hi zakuga muni, niku hikuyini? (b) Hi ta wulawula hi yini ka nzima leyi ni ka leyi ya xigonzo yi lanzelako?

⁴ Hambulezo, Jesu i wa karatekela nguvu ku gisa valanzeli vakwe hi tlhelo ga moya. I wa zi tiva lezaku a kuga zakuga za moya, ku nga lisine li nga Mhakeni ya Nungungulu, zi yisa wutomini ga pinzukelwa. (Joh. 6:26, 27; 17:3) Na a kuciwa hi kuzwela wusiwana loku ku mu mahileko a gisa zidlemo hi zibaba ni zidluwani, Jesu i mbheta tihora to tala na a gonzisa valanzeli vakwe. (Mar. 6:34) Hambulezo, i wa zi tiva khwatsi lezaku i wa nga hi na xikhati xo leha laha misaveni, niku lokuloku i wa ta tlhelela tilweni. (Mat. 16:21; Joh. 14:12) Xana Jesu i wa ta simamisisa kuyini a ku gisa valanzeli vakwe hi tlhelo ga moya laha misaveni yena na a hi tilweni ke? I lanza a mahela galegi ga ginwe — i wa ta gisa votala hi canja ga vanhu va tsongwani. Makunu, himani loyi a nga wa tava vanhu lavo va vatsongwani ke? A hi woneni lezi Jesu a nga gisisa zona a valanzeli vakwe va totilweko ka zana ga malembe go sangula hi canja ga vanhu va tsongwani. Zonake, ka nzima yi lanzelako, hi ta wulawula hi xiwutiso xa lisima nguvu ka munwe ni munwani wa hina xaku: Hi nga va tivisa kuyini a vanhu lavo va vatsongwani, lava Kristu a va tirisako kasi ku hi gisa nyamutlha?

JESU I HLAWULA VANHU LAVO VA VATSONGWANI

5, 6. (a) Xiboho muni xo karata lexi Jesu a xi mahilweko kasi a valanzeli vakwe va sala va gisiwa khwatsi hi tlhelo ga moya anzhako ka kufa kakwe? (b) Xana Jesu i longisele vapostoli vakwe lezaku va sala va maha a ntiro wa lisima nguvu anzhako ka kufa kakwe hi ndlela muni?

⁵ A hloko ya ngango leyi yi khatalako hi va ngango wa yona yi maha a malulamiselo ya lezaku loku yifa a ngango wakwe wu nga sali wu xaniseka. Hi kufanana, Jesu — loyi a nga wa tava Hloko ya bandla ga wuKristu — i mahile malulamiselo ya ku a vapizani vakwe va sala va hlayiseka hi tlhelo ga moya anzhako ka kufa kakwe. (Efe. 1:22) Hi xikombiso, ka xipimo xa malembe mambiri mahlweni ka kufa kakwe, Jesu i lo maha a xiboho xo karata nguvu. I lo hlawula ziro zo ranga za vanhu lavo va vatsongwani lava hi nzhako ka xikhati a nga wa ta va tirisa kasi ku gisa hi vona a votala. Wona lezi zi mahekileko.

⁶ Anzhako ka ku khongela wusiku gontlhe, Jesu i lo tsombanyisa a vapizani vakwe zonake a hlawula 12 wa vapostoli xikari kabye. (Luka 6:12-16) Ka malembe mambiri ma nga lanzela, i wa tshama nguvu ni lava va 12, a va gonzisa hi magezu ni mitiro. I wa zi tiva lezaku ku wa ha hi ni zotala va nga fanele ku zi gonza; kunene, va lo simama ku vitanwa ku “vapizani.” (Mat. 11:1; 20:17) I lo nyika a munwe ni munwani wabye a wusungukati ga lisima legi gi nga laveka ni ku va gonzisa va buva wutirelini. (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luka 8:1; 9:52-55) Za dlunyateka lezaku i wo va longisela kasi va sala va maha ntiro wa lisima anzhako ka kufa kakwe ni kutlhela kakwe tilweni.

7. Xana Jesu i zi kombisile kuyini lezi a vapizani vakwe va nga wa ta zi khatalela nguvu?

⁷ Wu wa tava wihi a ntiro wa vapostoli ke? Hi Pentekosta wa 33 Nguveni ya Hina, zi wa dlunyateka lezaku a vapostoli va wa ta tira ka “xikhundla” xa wuwoneleli. (Miti. 1:20) Hambulezo, zini lezi va nga wa ta zi khatalela nguvu? Jesu i hi nyikile masemanyana ya kona ka mabhulo a ngava nawo na mupostoli Pedro anzhako ka kuvuxiwa kakwe. (Gonza Johani 21:1, 2, 15-17.) Mahlweni ka vapostoli vanwani, Jesu i lo byela Pedro aku: “Gisa tiyivana ta mina.” Hi ndlela leyo, Jesu i lo komba lezaku a vapostoli vakwe va wa tava xikari ka lava va vatsongwani, lava a nga wa tava tirisa kasi ku nyika zakuga za moya ka lava votala. Hi nga wona a xikombiso xo khumba mbilu xa lezi Jesu a ti ranzisako zona a “tiyivana” takwe!b

I GISA VOTALA KUSUKELA HI PENTEKOSTA ZIYA MAHLWENI

8. Xana a makholwa maswa hi Pentekosta ma zi kombisile kuyini lezaku ma wa wu tiva a ntlawa lowu Kristu a nga wu tirisa?

⁸ Kusukela hi Pentekosta wa 33 Nguveni ya Hina, Kristu loyi a vuxilweko hi ka vafileko i lo tirisa a vapostoli kota ntlawa wa vanhu lava va nga wa ta gisa a vapizani vakwe vontlhe va totilweko. (Gonza Mitiro 2:41, 42.) Ka vaJuda ni vaproselita lava va ngava maKristu ma totilweko xikhatini lexo, zi wa dlunyateka khwatsi lezaku Kristu i tirisa ntlawa lowu kasi ku gisa bandla. Hikwalaho, “va lo pinyamela kugonziseni ka vapostoli” na va nga kanakani. A tlhari yo kari, yi ngalo hi xiGreki a ‘ku pinyama’ zi nga ha wula “ku maha ntiro wo kari na mu tiyile, mu hi ni kupima kunwe, mu tlhela mu tsumbeka ka wona.” A makholwa lawo ya maswa ma wa hi ni ndlala ya hombe ya zakuga za moya, niku ma wa ku tiva ka ku zi kuma kona. Va wa khegela ka vapostoli hi kutsumbeka lezaku va va tlhamusela a tigonzo ni zimaho za Jesu ni ku va nyika kuwonekela kuswa xungetano hi mitsalo yi nga yelana naye.c — Miti. 2:22-36.

9. Xana a vapostoli va zi kombisile kuyini lezaku va wa veka kupima kabye ntirweni wa ku gisa tiyivu ta Jesu?

⁹ A vapostoli va lo veka kupima ntirweni wabye wa ku gisa tiyivu ta Jesu. Hi xikombiso, wona lezi va lulamisisileko zona a mhaka yo kari ya wukheta leyi yi nga hi ni ntamu wa ku avanyisa a bandla legi gi nga ha hi ku yimisiwa. Lexi xi hlamalisako hi lezaku a mhaka ya kona yi wa yelana ni zakuga — a zakuga za nyama. A tinoni legi ti nga wulawula xiGreki ti wa tsoniwa zakuga lezi zi nga avelwa siku ni siku, kanilezi leti ti nga wulawula xiHeberu ti wa nga tsoniwi. Xana a vapostoli va xi lulamisisile kuyini a xikarato lexi xa wukheta ke? “A vakhume ni vambiri” va lo yimisa a ntlhanu wa vamakabye ni vambiri vo buva kasi va wonelela a “ntiro lowo” wa ku avela zakuga. A vapostoli — lava a kutala kabye va nga avele zakuga lezi Jesu a nga nyikile xidlemo hi xihlamaliso — va wonile lezaku a xa lisima nguvu ku wa hi ku veka kupima kabye ntirweni wa ku gisa hi tlhelo ga moya. Hikwalaho, va lo simamisa ku pinyama, “ntirweni wa mhaka.” — Miti. 6:1-6.

10. Kristu i va tirisisile kuyini a vapostoli ni madota le Jerusalema ke?

¹⁰ Kwalomo ka 49 Nguveni ya Hina, a vapostoli lava va nga ha hanya va wa tira zinwe ni madota yo kari yo buva. (Gonza Mitiro 15:1, 2.) ‘A vapostoli ni masingalakati le Jerusalema’ va wa tira kota hubye yi fumako. Kristu, kota Hloko ya bandla, i lo tirisa a ntlawa lowu wa wutsongwani wu nga wumbiwa hi vavanuna vo buva kasi ku lulamisa timhaka ti nga yelana ni gonzo, ku wonelela ni ku rangela a ntiro wa kuxumayela, ni kugonzisa a mahungu yo saseka ya Mufumo. — Miti. 15:6-29; 21:17-19; Kol. 1:18.

11, 12. (a) Xini xi kombako lezaku Jehova i katekisile a lulamiselo legi a N’wana wakwe a gi tirisileko ka zana ga malembe go sangula kasi ku gisa mabandla? (b) Xini xi nga dlunyatisa a ntlawa lowu Kristu a wu tirisileko kasi ku nyika zakuga za moya?

¹¹ Xana Jehova i katekisile a lulamiselo legi a N’wana wakwe a gi tirisileko kasi ku gisa mabandla zaneni ga malembe go sangula? Handle ko kanakana! Xini xi hi tiyisako? A bhuku ga Mitiro gi hi nyika mubiko lowu: ‘Laha [mupostoli Paule ni vanghana vakwe] va nga famba va tsemakanya miti, va lo nyika vamakabye a zileletelo lezi zi nga wa yimisilwe hi vapostoli ni masingalakati ya le Jerusalema, lezaku va zi gonga. Zinghaho a mabandla ma lo tiyiswa kukholweni, ni ziro za wona zi engetelana masiku ni masiku.’ (Miti. 16:4, 5) Wona lezaku a mabandla ma lo anza hi kota ya lezi ma nga tirisana hi kutsumbeka ni hubye yi fumako ya le Jerusalema. Xana lexo a hi xikombiso xa lezaku Jehova i katekisile a lulamiselo legi a N’wana wakwe a gi tirisileko kasi ku gisa mabandla ke? Ngha hi nga rivali lezaku a ku kula hi tlhelo ga moya ku humelela ntsena hi kota ya makatekwa ya Jehova. — Mav. 10:22; 1 Kor. 3:6, 7.

¹² Kala laha, hi wonile lezaku Jesu i tirisile a ndlela leyi mhakeni ya ku gisa kutani ku phamela a valanzeli vakwe — ku nga ku gisa votala hi canja ga vanhu va tsongwani. A ntlawa lowu a nga wu tirisa kasi ku nyika zakuga za moya wu wa tiveka khwatsi. Phela a vapostoli — ziro zo sangula za hubye yi fumako — hi vona va nga hi ni xikombiso xo dlunyateka xa lezaku va vuniwa hi Jehova. A bhuku ga Mitiro 5:12 gi ngalo: “Ku lo mahiwa a ziwoniso ni zirewukiso zinyingi xikari ka vanhu hi mandla ya vapostoli.”d Hikwalaho, lava va nga kari va hunzuluka vava maKristu va wa nga hi na xigelo xa ku wutisa lezaku, ‘Hi vamani lava hakunene Kristu a va tirisako kasi ku gisa a tiyivu takwe ke?’ Kanilezi, kumbheleni ka zana ga malembe go sangula, a zilo zi lo cica.

XIKHATI LEXI A NYASAVARI A NGA TELE A KHAVA GA MAVELE NA GI HI GI TSONGWANI

13, 14. (a) Xitlharihiso muni lexi Jesu a xi nyikileko xungetano hi kuvukelwa, niku hi rini laha a magezu yakwe ma nga sangula ku tatiseka? (b) Matlhelo wahi ya mambiri lawa a vavukeli va wuKristu ga lisine va nga wa tata hi ka wona? (Wona magezu ya lahasi magumo ka nzima.)

¹³ Jesu i wulile na ka ha hi mahlweni lezaku a bandla ga wuKristu gi wa ta vukelwa. Alakanya lezaku ka xiprofeto xakwe xi nga wulawula hi mufananiso wa mavele ni nyasavari, Jesu i tlharihisile lezaku ka simu legi ga giswa ga mavele ku wa ta byaliwa a nyasavari (maKristu ya mawunwa) hehla ka mavele (maKristu ma totilweko). I wulile lezaku a mitlawa leyi ya yimbiri yi wa ta tsikiwa yi kula zinwe — kala ku chikela kutshovela, loku ku nga wa ta maheka ‘kugumeseni ka tiko.’ (Mat. 13:24-30, 36-43) Na ku nga se hunza a xikhati xo leha, a magezu ya Jesu ma lo tatiseka.e

¹⁴ Ka zana ga malembe go sangula, ku lo sangula ku humelela vahluwuki, kanilezi a vapostoli va Jesu vo tsumbeka va lo tira ‘kota vatsimbeteli,’ va vikela bandla lezaku gi nga onhiwi hi tigonzo ta mawunwa. (2 Tes. 2:3, 6, 7) Kanilezi, zalezo a vapostoli vo gumesa va ngafa, a vahluwuki va lo zima mitsu va tlhela va vuvuma xikhatini xa kukula, lexi xi mbhetileko mazana yo tala ya malembe. Tlhatakumbiri, xikhatini xontlhe lexo, a nyasavari i lo tala kanilezi a khava ga mavele gi wa hi gi tsongwani. Ku wa nga hi na ntlawa wo tiya ni wu xaxametilweko wo phamela hi wona zakuga za moya. Hambulezo, hi kugumesa a zilo zi wa ta cica. Kanilezi a xiwutiso hi lexi: Rini?

HIMANI LOYI A NGA WA TA GISA XIKHATINI XA KUTSHOVELA KE?

15, 16. Mihanzu muni yi vileko kona hi kota ya lezi a Zigonzani za Biblia zi hlolileko Mitsalo hi kuhiseka, niku xiwutiso muni xi vukako?

¹⁵ Laha a xikhati xa kukula xi ngaya magumo, ku wa hi ni vanhu va nga xuva nguvu a ku tiva lisine la Biblia. Alakanya lezaku hi va 1870, a ntlawa wu tsongwani wa vahloti vo hiseka va lisine la Biblia, va lo tlhangana va wumba mitlawa ya ku gonza Biblia yi ti hambanisileko ni nyasavari — ku nga maKristu ya mawunwa ma nga hi nzeni ka tichechi ni mitlawa yinwani ya wuhluwuki ya wuKristu ga mawunwa. Hi timbilu ti longileko ni kutikoramisa, a Zigonzani lezo za Biblia zo ti karata, zi lo hlola Mitsalo hi kuchela-kota na zi kari zi khongela. — Mat. 11:25.

¹⁶ A Zigonzani za Biblia zi wa gonza Mitsalo hi kuchela-kota, hikwalaho zi lo pswala mihanzu ya yi nene. A vavanuna ni vavasati lavo vo tsumbeka va lo paluxa a tigonzo ta mawunwa ni ku hangalasa a lisine la moya, va humesa a mabhuku ma seketelweko ka Biblia ni ku ma hangalasa misaveni yontlhe. A ntiro wabye wu lo khumba timbilu ni ku kholwisa vanhu vo tala lava va nga hi ni ndlala ni tora ga lisine la moya. A xiwutiso hi lexi: Xana a Zigonzani za Biblia ka malembe ya le mahlweni ka 1914, zi wa hi wona ntlawa lowu Kristu a nga wu tirisa kasi ku gisa tiyivu takwe ke? Ahihi. Zi wa ha hi xikhatini xa kukula, niku ku wa ha longiselwa ntlawa lowu wu nga wa ta phamela a zakuga za moya. Xi wa nga se chikela a xikhati xa lezaku a maKristu ya mawunwa yo fana ni nyasavari ma hambaniswa ni maKristu ya lisine yo fana ni mavele.

17. Zilo muni za lisima zi nga sangula ku maheka hi 1914?

¹⁷ Khwatsi hi lezi hi gonzileko ka nzima yi hunzileko, a xikhati xa kutshovela xi sangulile hi 1914. Ka lembe lego, ku lo sangula ku maheka zilo zo tala za lisima nguvu. Jesu i lo yimiswa kota Hosi ku tlhela ku sangula a masiku yo gumesa. (Kuv. 11:15) Kusukela hi 1914 kala kusanguleni ka 1919, Jesu ni Dadani wakwe va lota tempeleni ya moya kasi ku ta hlola ni ku maha a ntiro wa ku basisa lowu wu nga laveka.f (Mala. 3:1-4) Zonake, kusukela 1919, ku wa hi xikhati xa ku hlengeleta mavele. Xana lezo zi wula lezaku makunu xi wa chikele xikhati xa kuva Kristu a yimisa ntlawa wu xaxametilweko wa ku phamela hi wona a zakuga za moya ke? Ina, xi wa chikele!

18. Xana Jesu i profetile lezaku i wa ta yimisa yini, niku xiwutiso muni xo karata xi nga vuka zalezi a masiku yo gumesa ma nga sangula?

¹⁸ Ka xiprofeto xakwe xungetano hi xikhati xa kugumesa, Jesu i wulile na ka ha hi mahlweni lezaku i wa ta yimisa ntlawa lowu wu nga wa ta nyika ‘zakuga za moya hi xikhati xi faneleko.’ (Mat. 24:45-47) Hi wihi ntlawa lowu a nga wa ta wu tirisa ke? Khwatsi hi lezi a nga maha ka zana ga malembe go sangula, Jesu i wa ta tlhela a gisa votala kambe hi canja ga vanhu va tsongwani. Kanilezi, kota lezi a masiku yo gumesa ma nga ha hi ku sangula, ku wa hi ni xiwutiso xo karata xaku: Ku tava mani a va tsongwani lavo ke? A xiwutiso lexi ni zinwani xungetano hi xiprofeto xa Jesu zi ta kambisiswa ka nzima yi lanzelako.