Nyika xichawo ka vanhu va hombe va nga xikari ka nwina

1. Xiyimo muni xo bayisa lexi a vanhu va nga ka xona?

JEHOVA a nga zangi a lava lezaku a vanhu va xaniseka hi kota ya kukhosahala. A ku hambana ni lezo, a kungo gakwe ku wa hi lezaku a vavanuna ni vavasati va ti buza hi lihanyo lo mbhelela Paradiseni. Kanilezi, ka xikhati lexi, “a zivangwa zontlhe za keta ni ku xaniseka hi kulunwa.” (Rom. 8:22) U alakanya lezaku Nungungulu i ti zwisa kuyini laha a wonako a mbhanzu wo bayisa wa xionho xikari ka vanhu ke? Tlhatakumbiri, a vanhu vo tala va khosaheleko va tsikwa va nga khatalelwi ka xikhati lexi va lavako nguvu xivuno. — Tis. 39:5; 2 Tim. 3:3.

2. Hikuyini a maKristu ma nyikako nguvu xichawo ka vakhosaheleko?

² A malanza ya Jehova ma tsaka hi lezi ku nga ni zikhosana mabandleni. Ha vuneka hi wutlhari gabye ni ku nyikwa ntamu hi xikombiso xabye xa kukholwa. A ku tala ka hina hi maxaka ya vamakabye lavo vo ranzeka va khosaheleko. Hambulezo, kani hi maxaka, kani a hi maxaka ya vamakabye lavo va xinuna ni va xisati va khosaheleko, hi chela kota hi ku va hlayisa. (Gal. 6:10; 1 Ped. 1:22) Zi ta vuna hina hontlhe a ku kambisisa mawonela ya Nungungulu xungetano hi vakhosaheleko. Hi ta gonza kambe hi ntiro wa ziro za ngango ni wa bandla xungetano hi ku hlayisa vamakabye lava vo ranzeka va khosaheleko.

“U NGA NZI HOXI”

3, 4. (a) Xikombelo muni xa lisima lexi a mutsali wa Tisimu 71 a xi mahileko ka Jehova? (b) Xana a ziro za bandla zi khosaheleko zi nga kombela yini ka Nungungulu?

³ A mutsali wa Tisimu 71:9 i lo kombela ka Nungungulu aku: “U nga nzi hoxi xikhatini xa wukhosana, u nga nzi tsiki laha wu mbhelileko a ntamu wa mina.” A magezu ya Lisimu leli ma wonekisa ku khwatsi ma tlhavinyeta a Tisimu 70, leli a magezu ya lona ya laha hehla ka xipimo ma nge “Lisimu la Davida.” Hikwalaho, za koteka ku ngha ku hi Davida a nga maha xikombelo lexi xi nga ka Tisimu 71:9. I tirele Nungungulu kusukela wusweni kala wukhosaneni gakwe, niku Jehova i lo mu tirisa kasi ku maha mitiro ya hombe. (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Tih. 2:1-3, 10) Hambu lezo, Davida i xi wonile xilaveko xa ku kombela Jehova lezaku a simama ku mu ranza. — Gonza Tisimu 71:17, 18.

⁴ A votala nyamutlha va fana na Davida. Hambu lezi va khosaheleko ni kuva ‘masikwini ya zikarato’ va simama ku dumisa Nungungulu kala laha a ntamu wabye wu vumelako. (Mutsh. 12:1-7) A kutala kabye kuzilava a va ha zi koti ku maha mitiro yontlhe va tshukileko va yi maha wutomini gabye, a ku patsa ni wutirelini. Kanilezi vonawu va nga kombela Jehova lezaku a simama ku va hlekela ni ku va hlayisa. A malanza lawo yo tsumbeka ma khosaheleko ngha ma tiyiseka lezaku Nungungulu i ta hlamula mikhongelo yabye. Phela a mikhongelo leyo yi zwata a kukarateka ku nga ni xigelo ko fana ni loku ku kombisilweko hi Davida hi kupimiselwa hi Nungungulu.

5. Xana Jehova i va wonisa kuyini a vakhosaheleko vo tsumbeka?

⁵ A Mitsalo yi wula ziku dlunya lezaku Jehova wa nyika nguvu lisima a vakhosaheleko vo tsumbeka niku i lava lezaku a malanza yakwe ma nyika xichawo ka vanhu lavo. (Tis. 22:24-26; Mav. 16:31; 20:29) A bhuku ga Levi 19:3 gi ngalo: “U ta suka u yima mahlweni ka lava va basileko wuvu, u nyika xichawo ka munhu wa hombe, u chava Nungungulu wa wena. Hi mina Jehova.” Hakunene, a ku nyika xichawo ka vakhosaheleko laha bandleni yi wa hi mhaka ya lisima a xikhati lexi ku nga tsaliwa a magezu lawo, niku za ha hi tano kala nyamutlha. Ahati hi ku va hlayisa ke? Xana i ntiro wa mani?

A NTIRO WA NGANGO

6. Xikombiso muni lexi Jesu a xi nyikileko xungetano hi ku hlayisa mupswali?

⁶ A Mhaka ya Nungungulu yi hi byela lezi: “Chava raru wa wena ni nyine wa wena.” (Ekso. 20:12; Efe. 6:2) Jesu i lo dlunyatisa a xileletelo lexi hi ku kona a vaFarisi ni vatsali lava va nga ala ku hlayisa a vapswali vabye. (Mar. 7:5, 10-13) Jesu wutsumbu i lo nyika xikombiso xi nene. Hi xikombiso, laha ku nga kiyela kutsongwani kasi afa mhanzeni, Jesu i lo siya a mamani wakwe, loyi zi wonekisako ku khwatsi i wa hi noni ka xikhati lexo, lezaku a hlayisiwa hi Johani, a mupizani wakwe wo ranzeka. — Joh. 19:26, 27.

7. (a) Hi gihi a tshinya ga nayo legi mupostoli Paule a gi nyikileko xungetano hi ku hlayisa vapswali? (b) Hi wihi a mongo wa magezu ya Paule?

⁷ Mupostoli Paule i lo pimiselwa ku tsala lezaku a maKristu ma fanele ku hlayisa a va ngango wabye. (Gonza 1 Timote 5:4, 8, 16.) Ehleketa hi mongo lowu wa mhaka leyi Paule a tsaleleko Timote. Paule i wa wulawulile hi lava va ringanelwako ni lava va nga ringanelwiko ku vunetelwa hi bandla hi tlhelo ga timali. I lo wula ziku dlunya lezaku a vana, a vazukulu, ni maxaka manwani ma kholwako ya tinoni ti khosaheleko hi vona vo ranga va faneleko ku ti hlayisa. Hikwalaho, a bandla gi wa nga ta rwexiwa a nzhwalo wa timali handle ka xigelo. A ku fana ni nyamutlha, a yinwe ya tindlela leti a maKristu ma kombisako ha tona a kuchava Nungungulu ku hlayisa a maxaka yabye hi tlhelo ga xiviri.

8. Wutlhari muni gi wonekako ka Biblia hi kuva gi nga wuli ku maha lexi ni lexiya mhakeni ya ku hlayisa vapswali va khosaheleko?

⁸ Hi magezu ma tsongwani, xikurumeta ka vana va kulileko va nga maKristu lezaku va tiyiseka ku a vapswali vabye va hlayiseka ke. Paule i wa wulawula hi maxaka ma kholwako, kanilezi a vapswali lava va nga hiko ziro za bandla ga wuKristu a va faneli ku tsikiwa va nga hlayiswi. Lezi a vanhu va hlayisisako zona vapswali vabye za hambanahambana. A xiyimo xinwe ni xinwani xi na ni tshamela ga xona. A zilaveko, matshamela, ni lihanyo la lava va patsekako za hambanahambana. A vakhosaheleko vo kari va na ni vana vo tala; a vanwani vova ni n’wana munwe ntsena. A vokari va kuma xivuno xa mufumo, a vanwani a va xi kumi. Lezi a munwe ni munwani wa lava va lavako xivuno a zi ranzako zonawu za hambana. Hikwalaho, zi wa nga tava zi nene ge hambu kuva liranzo a ku sola lezi a wokari a ti karatelako ku maha kasi ku hlayisa maxaka ma khosaheleko. Phela Jehova a nga katekisa ni xihi xiboho xi zwananako ni Mitsalo ni ku xi maha xi pswala mihanzu, ku nga lezi zi mahekako kusukela masikwini ya Mosi. — Mitse. 11:23.

9-11. (a) Ziyimo muni zo karata lezi a vokari va kumanako nazo? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.) (b) Hikuyini a vana lava va kulileko va nga faneliko ku hatlisela ku tsika ntiro wa xikhati xontlhe? Kombisa.

⁹ Loku a vapswali va hanya kule ni vana, zi nga ha karata a ku nyika vapswali lavo va khosaheleko a xivuno lexi va xi lavako. Loku a mupswali a mbhela ntamu hi xihatla ni hi xitshuketi, kuzilava hi ku ngha a wile, ku tshoveka rambu, kutani ku khomiwa hi manwani mababyi, u nga ha kurumeteka ku vuxela Mamani na Papai na masiku lawa u nga ma alakanya ma nga se chikela. Anzhako ka lezo, va nga ha lava xivuno — kuzilava hi xikhatanyana kutani hi xikhati xo leha.a

¹⁰ A malanza ya xikhati xontlhe, lawa ma nyikilweko ziavelo ntirweni wa Nungungulu za kuya tira kule ni kaya, zi nga ha ma karatela nguvu ku maha ziboho mhakeni leyi. Lava va tirako Beteli, varumiwa, ni vawoneleli va fambafambako vontlhe va wona ziavelo zabye kota za lisima ni kuva makatekwa ma tako hi ka Jehova. Hambulezo, loku a vapswali vabye va babya, a xo sangula xi tako maalakanyweni yabye ku, ‘Hi fanele ku tsika xiavelo lexi zonake hi tlhela kaya hi ya hlayisa a vapswali va hina.’ Hambu zi hi tano, zi wa tava zi nene a ku ehleketa hi mukhongelo xungetano hi mhaka leyi kasi ku tiva lezaku hi zona lezi hakunene a vapswali va zi lavako kutani ku zi xuva ke. Ngha ni munwe a nga tsutsumeli ku tsika a malungelo ya ntiro, niku a hi xikhati xontlhe zi lavekako. Xana ku ngava mababyi ya xikhatanyana, lawa a vokari laha bandleni ga vapswali va nga ha tsakelako ku nyikela xivuno? — Mav. 21:5.

¹¹ Hi xikombiso, hi nga ehleketa hi mhaka ya vamakabye vambiri va ku belekwa rumbu ginwe va nga tira kule ni kaya. A munwe i wa hi murumiwa le Amerika Dzonga. Loyi munwani i wa tira tsinza wa misava yontlhe le Brooklyn, Nova York. A vapswali va khosaheleko va vamakabye va wa lava xivuno. A vafana lava va vambiri zinwe ni vasati vabye va lo ya vuxela vapswali va nga kumeka kule nguvu tlhelweni ga Mutsuwuka-gambo kasi va tiva xivuno xa chukwana xo va mahela ni mamahela ya kona. Hi kufamba ka xikhati, a patswa lowu wu nga hi Amerika Dzonga wu wa alakanyela ku tsika xiavelo xa wona wu tlhela kaya. Zonake va lo fonelwa hi mutlhanganyisi wa hubye ya madota ya bandla ga vapswali vabye. A madota lawo ma wa bhulisene hi mhaka leyo niku ma wa lava lezaku a varumiwa lavo va simama xiavelweni xabye kala laha va zi kotako. A madota ma wa tsaka nguvu hi ntiro wa patswa lowo niku ma wa ti yimisele ku maha zontlhe kasi ku va vuna a ku hlayisa vapswali vabye. Vontlhe laha ngangweni lowo va lo tsaka hi kota ya kukhatala loko ka liranzo.

12. Xana a ngango wa maKristu wu fanele ku chela nguvu kota ka yini xungetano hi xiboho xihi ni xihi wu xi mahako?

¹² Kani kova yihi pulani leyi a ngango wa maKristu wu yi tirisako kasi ku hlayisa a vapswali va khosaheleko, vontlhe va fanele ku tiyiseka lezaku a ziboho zabye a zi nehi xiruko ka vito ga Nungungulu. Hi nga tshuki hi fana ni varangeli va wukhongeli masikwini ya Jesu. (Mat. 15:3-6) Hi lava lezaku a ziboho za hina zi dzunza Nungungulu ni bandla. — 2 Kor. 6:3.

A NTIRO WA BANDLA

13, 14. Hikuyini loku hi hlola Mitsalo hi chikelelako magumo ya lezaku a mabandla ma fanele ku hlayisa a ziro za wona zi khosaheleko ke?

¹³ A hi vontlhe va zi kotako ku vunetela a vatiri va xikhati xontlhe hi ndlela yo fana ni leyi yi kumbukilweko laha hehla. Hambulezo, za dlunyateka hi ka mhaka leyi yi nga humelela ka zana ga malembe go sangula ya lezaku a mabandla ma fanele ku hlayisa a vamakabye va xinuna ni va xisati va khosaheleko va nga xikombiso xi nene. A Biblia gi wula lezaku bandleni ga Jerusalema “ku wa nga hi kona a vumalako.” A hi lezaku vontlhe va wova ziganyi. A zi kanakanisi lezaku a vokari va wa hi ni titshomba ti tsongwani, kanilezi “ku lo avelwa ka munwe ni munwani kota [lezi] zi lavekako ka yena.” (Miti. 4:34, 35) Anzhako ka xikhati, ku lo humelela a mhaka yo kari bandleni lego. Ku lo bikiwa lezaku ‘a tinoni to kari ti wa tsoniwa kuavelweni ka zakuga ka siku ni siku.’ Hikwalaho, a vapostoli va lo laya lezaku ku yimiswa a vavanuna vo buva lava va nga wa ta maha zontlhe kasi a tinoni leti ti khatalelwa hi kufaneleko khwatsi hi leti tinwani. (Miti. 6:1-5) Lisine lezaku a kuavelwa ka zakuga ka siku ni siku ku wa hi lulamiselo ga xikhatanyana gi nga mahelwe ku khatalela zilaveko za lava va nga maha maKristu hi Pentekosta wa 33 Nguveni ya Hina va tlhela va tshama xikhatanyana Jerusalema kasi ku akeka hi tlhelo ga moya. Hambulezo, lezi a vapostoli va nga zi maha zi komba lezaku a bandla gi nga vuna a ziro za gona zi nga ni xilaveko.

¹⁴ Kota lezi hi zi wonileko, Paule i lo nyika Timote a zileletelo zi xaxametako a ziyimo lezi zi mahako a tinoni ta maKristu ti ringanelwa hi ku kuma xivuno xa bandla. (1 Tim. 5:3-16) Hi kufanana, Jakobe, a mutsali wa Biblia a pimisilweko, a nga fihlangi a ntiro wa bandla wa ku hlayisa zisiwana, tinoni, ni vanwani va nga kuxanisekeni. (Jak. 1:27; 2:15-17) Mupostoli Johani yenawu i te ngalo: “Kani hi wihi a nga ni zilo za tiko legi, a wona makabye na a vumala, a nga mu hawukeli, a liranzo la Nungungulu li nga tshamisa kuyini ka yena?” (1 Joh. 3:17) Makunu, lezi ku nga xikurumeta ka muKristu munwe ni munwani lezaku a hlayisa lava va vumalako, xana a zi tano ka bandla ke?

15. Timhaka muni ti patsekako kuhlayiseni ka vamakabye va xinuna ni va xisati va khosaheleko?

¹⁵ Matikweni yo kari, a mufumo wa nyika peceni, ku vulula tikoponi to vuna zisiwana, ni vatiri vo hlayisa a zisumbulwa za wona zi khosaheleko mitini yabye. (Rom. 13:6) Matikweni manwani, a zivuno lezo a zi kona. Hikwalaho, a zivuno za xiviri lezi a maxaka ni bandla ma zi nyikelako ka vamakabye va xinuna ni va xisati va khosaheleko za hambana maringano ni xiyimo xinwe ni xinwani. Loku a vana lava va nga maKristu va hanya kule ni vapswali vabye, zi nga ha khumba a wunyingi ni wukulu ga lezi a vana va zi kotako ku maha. A vana va wa ta maha khwatsi hi ku bhulisana hi kutlhatlheka ni madota ya bandla ga vapswali vabye kasi vontlhe va xi zwisisa a xiyimo xa ngango wabye. Hi xikombiso, a madota ma nga vuna a vapswali hi ku va komba tindlela to tiva ni ku kuma a xivuno xo kari xi nyikiwako hi mufumo kutani koponi yinwani xipanzeni xa nwina. Ma nga tshuka ma wona a tshamela go kari ka vakhosaheleko legi ma nga ha tsakelako ku tivisa a vana vabye lava va hombe — go kota ku wona tivilope ti nga kala ku vululiwa kutani mimuri yi nga tiriswangiko khwatsi. A kubhulisana loku ka ku nene ku nga vikela a vakhosaheleko lezaku a xiyimo xabye xi nga nonohi nguvu zi tlhela zi olova ku kuma ndlela ya chukwana na ga ha hi mixo. Zi la su dlunya lezaku, loku ku hi ni wokari laha kusuhani a tirako kota tihlo zi nga hungula kukarateka ka ziro lezi zinwani za ngango.

16. Xana a maKristu yo kari ma zi vunisa kuyini a ziro za bandla zi khosaheleko?

¹⁶ Hi kota ya ku ranza vamakabye va khosaheleko, a maKristu yo kari ma tirisa xikhati ni ntamu wabye hi kuziranza kasi ku mahela vamakabye lavo ni xihi va xi kotako. Ma maha zo hunza lezi zi nga ntanwini wabye kasi ku kombisa kukhatala ka hombe hi ziro lezo za bandla zi khosaheleko. A yokari ma avelana mitiro ni vanwani laha bandleni kasi ma hlayisa a vakhosaheleko hi kucicisana ni hi kuziranza. Hambu lezi va zi tivako lezaku a ziyimo zabye a zi va vumeleli ku nghena ntirweni wa xikhati xontlhe, va tsaka hi ku vuna a vana va vamakabye lavo lezaku va simama ziavelweni zabye va zi hlawulileko kala laha va zi kotako. A hi kusaseka ka moya lowu a vamakabye lavo va wu kombisako! Ha zi tiva lezaku a kuhana kabye a ku tlhatlhisi a vana ka nzhwalo wa ku mahela vapswali vabye lezi va zi kotako.

NYIKA XICHAWO KA VAKHOSAHELEKO HI MAGEZU MA TIYISAKO

17, 18. Xana a tshamela ga munhu kutani ga hina wutsumbu gi nga hi khumbisa kuyini a xikhati lexi hi hlayisako a vakhosaheleko?

¹⁷ Vontlhe lava va patsekako kuhlayiseni va zi kota ku ti karatela ku maha ntiro lowu hi ndlela yo tsakisa kala laha zi kotekako. Loku u hi ni xipanze ntirweni lowu, ti karatele kuva ni mawonela ma nene. Ka zikhati zo kari, a wukhosana gi vanga gome, hambu kukarateka mbilwini. Hikwalaho, ku nga hava ni xilaveko xa lezaku u ti karata nguvu kasi ku nyika xichawo ni ku tiyisa vamakabye va xinuna ni va xisati va khosaheleko hi ku simama uva ni mabhulo ma akako zinwe navo. Lava va nga ni malembe yo tala na va tirela Jehova hi kutsumbeka va fanele ku dzunziwa. Jehova a nga rivali lezi va mu mahelako, ge hambu maKristu-kulobye. — Gonza Malaki 3:16; Maheberu 6:10.

¹⁸ Tlhatakumbiri, a malulamiselo yo nonoha ya siku ni siku ma nga chukwatanyana loku a vakhosaheleko ni lava va va hlayisako va hi vanhu va mahleko. (Mutsh. 3:1, 4) A kutala ka vakhosaheleko va ti karatela ku ngavi vanhu vo karata. Va zi tiva lezaku lava va va hlayisako ni ku va vuxela va nga khumbiwa hi tshamela gabye. Zi tolovelekile ka lava va va vuxelako a ku wula lezi: “Nzi waku nziya nzi ya tiyisa munghana wa mina wa madala, kanilezi hi yena a nga tiyisa mina.” — Mav. 15:13; 17:22.

19. Mawonela muni lawa a vaswa ni vakhosaheleko va faneleko kuva nawo xungetano hi za manziko?

¹⁹ Hi gi langutela hi mahlo yo pswhuka a siku legi a kuxaniseka ni mbhanzu wa kungambheleli zi to ngha zi mbhelile. Na ha ha rinzela lezo, a malanza ya Nungungulu ma fanele ku veka kutsumba kabye ka zilo za pinzukelwa. Ha zi tiva lezaku a ku kholwa ka zitsumbiso hi kona ku hi tiyisako zikhatini za zikarato kutani kuxaniseka. Hi kota ya kukholwa loko, “a hi rereki; hambu loku a munhu wa hina wa lahandle a hlakala, a munhu wa hina wa lomu nzeni i mahiwa muswa masiku ni masiku.” (2 Kor. 4:16-18; Maheb. 6:18, 19) Ahandle ka ku simama ni kukholwa ko tiya zitsumbisweni za Nungungulu, xini xinwani xi to ku vuna a ku maha khwatsi ntiro wa wena wa ku hlayisa a va khosaheleko ke? A nzima yi lanzelako yi ta wulawula hi tindlela to kari ta mahlayisela.