Hi fanele ku hlamulisa kuyini a ‘munwe ni munwani’ ke?

1, 2. a) Hlawutela tshango gi kombako a lisima la ku maha ziwutiso zi alakanyelweko khwatsi ni hi ndlela yi nene. (Wona mufota kusanguleni ka nzima.) b) Hikuyini hi nga faneliko ku chava ku wulawula hi timhaka to karata ke?

KA MALEMBE yo hlaya ma hunzileko, a makabye wa xisati wa muKristu i wa kari a bhula xungetano hi Biblia ni nuna wakwe a nga kholwiko. A kaleloko, a wanuna loyi i wa lumba chechi yo kari ya wuKristu ga mawunwa. Mabhulweni yabye, a nuna wakwe i lo wula lezaku i wa kholwa ku Nungungulu vanhu vanharu laha ka kunwe. Laha a nga wona lezaku kuzilava a nuna wakwe i wa nga zi tivi ku a gonzo leyo yi tshamisile kuyini hakunene, i lo mu wutisa hi ndlela yi nene aku: “U kholwa lezaku Nungungulu hi Nungungulu, Jesu i Nungungulu, ni lezaku a moya wa ku basa i Nungungulu; hambulezo a hi vaNungungulu vanharu kanilezi i Nungungulu munwe ke?” A nuna wakwe i lo hlamula hi kuhlamala aku: “Ahihi, a hi zona nzi kholwako!” Va lova ni mabhulo yo hanya ya lezi Nungungulu a nga tshamisa zona.

² A tshango legi gi kombisa a lisima la ku maha ziwutiso zi alakanyelweko ni hi ndlela yi nene. Gi dlunyatisa mhaka yinwani ya lisima kambe: Hi nga chavi ku wulawula hi timhaka to karata, to kota ku Nungungulu vanharu laha ka kunwe, kuswa tilweni, kutani kuvakona ka Muvangi. Loku hi tsumba Jehova ni gonziselelo leyi a hi nyikako, a kutala ka zikhati hi ta nyika hlamulo wo kholwisa lowu wu nga khumbako a mbilu ya vaingiseli va hina. (Kol. 4:⁠6) Makunu a hi wulawuleni hi lezi a vatireli vo buva va mahako a xikhati lexi va wulawulako hi timhaka leti. Hi ta wulawula hi ndlela ya (1) ku maha ziwutiso zi to vuna munhu ku wula lezi a zi tivako, (2) ku bhulisana hi lezi a Mitsalo yi zi wulako, ni (3) ndlela yo tirisa mifananiso kasi ku dlunyatisa a mhaka ya hina.

MAHA ZIWUTISO ZI VUNAKO VAINGISELI VA WENA LEZAKU VA WULA LEZI VA ZI TIVAKO

3, 4. Hikuyini zi nga za lisima a ku maha ziwutiso kasi hi tiva lezi a munhu a zi kholwako? Nyika xikombiso.

³ A ziwutiso zi nga hi vuna ku tiva lezi a munhu a zi kholwako. Hikuyini lezo zi nga za lisima? “Loyi a hlamulako mhaka na a nga se ku yizwa, i kombisa wupumbu gakwe,” ku wula Mavingu 18:13. Hakunene, na hi nga seya kule ni bhulo ga mawonela ya Biblia xungetano hi mhaka yo kari, zi nene nguvu a ku ti karatela ku tiva lezi a muingiseli wa hina hakunene a zi kholwako. Loku hi nga mahi lezo, hi nga ha mbheta xikhati xo tala na hi kaneta a mhaka yaku a nga tshukangi a yi kholwa! — 1 Kor. 9:26.

⁴ A hi zi vekeni laha kaku hi bhula ni wokari hi mhaka ya kuswa tilweni. A hi vontlhe va kholwako lezaku ku na ni wutshamu ga xiviri go hisela kona vanhu. A votala va kholwa lezaku i tshamela go kari ga kuva munhu a hambanyisilwe na Nungungulu. Hikwalaho, hi nga wula magezu yo khwatsi hi lawa: “Kota lezi a vanhu va nga ni mawonela yo hambana xungetano hi kuswa tilweni, xana wena u zi wonisa kuyini?” Anzhako ka kuzwa a hlamulo wakwe, hi tava ka xiyimeko xi nene xa ku mu vuna ku zwisisa lezi a Biblia gi zi wulako hi mhaka leyo.

5. Xana a ziwutiso zi nga hi vunisa kuyini a ku tiva lexi xi mahako munhu a kholwa nchumu wo kari ke?

⁵ A xinwani kambe, a ziwutiso zi mahiwako hi ndlela yi nene zi nga hi vuna a ku tiva ku hikuyini a munhu a kholwako a nchumu lowo. Hi xikombiso, ahati loku hi kuma munhu wutirelini zonake aku a nga kholwi ka Nungungulu? Za olova ku tekela ku alakanya lezaku a munhu loye i kucetelwe hi mawonela ya tiko yo kota gonzo ya evolusawu. (Tis. 10:4) Hambulezo, a vanhu vo kari va mbhelelwe hi kukholwa ka Nungungulu hi kota ya kuxaniseka ka hombe loku vona wutsumbu ku va weleko. Zi nga ha va karatela a ku vumela lezaku ku na ni Muvangi wa liranzo na va xaniseka hi ndlela leyo. Hikwalaho, loku a nwinyi wa muti a kanakana lezaku Nungungulu i kona, hi nga ha mu wutisa lezi: “Xana u zi wonisa lezo kusukela kale ni kale ke?” Loku aku ahihi, hi nga ha mu wutisa ku xana kuve ni xokari xi nga mu maha a kanakana lezaku Nungungulu i kona ke. A hlamulo wakwe wu nga hi vuna ku tiva ndlela ya chukwana ya ku mu vuna hi tlhelo ga moya. — Gonza Mavingu 20:5.

6. Xini hi faneleko ku maha anzhako ka ku maha xiwutiso?

⁶ Anzhako ko maha xiwutiso xo kari, hi fanele ku ingisela a hlamulo wa munhu loye hi tlhela hi tiva a kutizwa kakwe. Hi xikombiso, a wokari a nga ha wula lezaku a khombo gi mu humeleleko gi mu mahile a kanakana lezaku i kona a Muvangi wa liranzo. Na hi nga se mu tlhamusela lezaku Nungungulu i kona, i chukwana hi ranga hi ku ti zwananisa ni xiyimo xakwe hi tlhela hi mu tiyisekisa lezaku a zi bihangi a ku lava ku tiva ku hikuyini hi xanisekako. (Hab. 1:2, 3) A lihlaza-mbilu la hina ni mawulawulela ya hina ya liranzo zi nga ha mu kuca lezaku a lava ku tiva zotala.a

BHULANI HI LEZI A MITSALO YI ZI WULAKO

7. Xana a wunyingi ga kuhumelela ka hina wutirelini gi khegela ka yini?

⁷ Makunu a hi wulawuleni hi ndlela yo bhulisana hi lezi a Mitsalo yi zi wulako. Kunene, a Biblia hi gona xitiro-tshinya xa hina ntirweni wa simu. Ga hi lota kasi hi fela kuva vanhu ‘vo mbhelela, va longiselelweko a mitiro yontlhe yo saseka.’ (2 Tim. 3:16, 17) A wunyingi ga kuhumelela ka hina wutirelini a ku khegeli ka ntsengo wa mavesi hi lerako, kanilezi ku khegela ka lezi hi bhulisako zona ni lezi hi tlhamuselisako zona lawa hi ma gonzako. (Gonza Mitiro 17:2, 3.) Kasi ku kombisa, ehleketa hi ziyimo lezi za zinharu zi lanzelako.

8, 9. a) Hi yihi a yinwe ya tindlela ta ku bhulisana ni munhu loyi a kholwako lezaku Jesu wa fana na Nungungulu? b) Hi tihi tinwani tindlela ta ku bhulisana ni vanhu hi mhaka leyi, leti ti ku bhinzulelako ke?

⁸ Xiyimo 1: Wutirelini ga hina, hi kuma wokari a kholwako lezaku Jesu wa fana na Nungungulu. Mitsalo muni hi nga yi tirisako kasi ku bhula ni munhu loye hi mhaka leyo ke? Hi nga ha kombela munhu loye lezaku a gonza Johani 6:38, laha Jesu a tshahiwako na aku: “Nzi relele hi le tilweni, na ku nga hi lezaku nzi maha kuranza ka mina, kanilezi ku maha kuranza ka loyi a nzi rumileko.” Anzhako ka ku lera vesi lego, hi nga ha mu wutisa lezi: “Loku Jesu a hi Nungungulu, himani a mu rumileko hi le tilweni ke? Xana a Munhu loye i wa nga tava wa hombe ku hunza Jesu? Phela a murumi ngwa hombe ku hunza loyi a rumiwako.”

⁹ Na kupima ka hina ka ha hi ka mhaka leyi, hi nga ha gonza Va Le Filipi 2:9, laha mupostoli Paule a nga tlhamusela lezi Nungungulu a zi mahileko anzhako ka loku Jesu a file a tlhela a vuxiwa. A vesi gi ngalo: “Nungungulu i lo mu tlakusa nguvu [Jesu], a mu nyika vito gi nga hehla ka mavito wontlhe.” Kasi ku vuna munhu loye lezaku a ehleketa hi mutsalo lowu, hi nga ha mu wutisa lezi: “Loku Jesu i wa fana na Nungungulu mahlweni ka loku a file Nungungulu a tlhela a mu tlakusa hi nzhako ka xikhati, xana lezo zi wa nga ta maha Jesu a hunza Nungungulu? Kona zi nga kotekisa kuyini lezaku a munhu munwani ava wa hombe ka Nungungulu ke?” Loku a munhu loye a nyika xichawo ka Mhaka ya Nungungulu ni loku a hi ni mbilu yi nene, a ku bhulisana naye hi ndlela leyo zi nga ha mu susumeta ku kela mhaka leyo. — Miti. 17:11.

10. a) Hi nga bhulisa kuyini ni munhu loyi a kholwako lezaku a vanhu va kubiha va taswa tilweni? b) Hi tihi tinwani tindlela to bhulisana ni lava va kholwako lezaku a vanhu vaswa tilweni, leti ti ku bhinzulelako ke?

¹⁰ Xiyimo 2: A nwinyi wa muti a pelileko hi hloko ka za wukhongeli za mu karatela a ku kholwa lezaku a vanhu va kubiha va nga ta tsayiswa kala kupinzuka hi ku hisiwa tilweni. Lexi xi mu mahako a kholwa lezaku ku na ni kuswa tilweni ku nga hava kuxuva kakwe ka ku wona vanhu va kubiha na va tsayiswa hi kota ya mitiro yabye ya kubiha. Hi nga bhulisa kuyini ni munhu loyi a ti zwisako lezo? A xo ranga, hi nga mu tiyisekisa lezaku a vakubiha va ta tsayiswa. (2 Tes. 1:9) Hi kulanzela, hi nga ha mu kombela lezaku a gonza Genesisi 2:16, 17, a kombako lezaku a hakhelo ya xionho kufa. Hi nga ha mu tlhamusela lezaku hi kota ya xionho xakwe, Adamu i mahile lezaku a vanhu vontlhe va pswaliwa kota vaonhi. (Rom. 5:12) Kanilezi hi nga ha mu dlunyatisela lezaku Nungungulu a nga wulangi nchumu xungetano hi ku hisa vanhu tilweni. Anzhako ka lezo hi nga ha mu wutisa lezi: “Loku ku hi lezaku Adamu na Eva va wa hi khombyeni ga ku hisiwa kala kupinzuka, xana ngha zi nga vangi zi nene a ku va tlharihisa ke?” Loku hi mahile lezo, hi nga ha gonza Genesisi 3:19, laha ku nga tiviswa a xitsayiso anzhako ka loku va onhile kanilezi ku nga wuliwangiko nchumu xungetano hi kuswa tilweni. A kuhambana ni lezo, Adamu i lo byeliwa lezaku i wa ta tlhelela tshurini. Hi nga ha mu wutisa lezi: “Xana ngha zi vile zi nene a ku byela Adamu lezaku i wa ta tlhelela tshurini loku hakunene ku hi lezaku i wa taya hisiwa tilweni?” Loku a munhu loye a hi ni kupima ku nene, a xiwutiso xo khwatsi hi lexi xi nga ha mu susumeta lezaku ehleketa hi mhaka leyi hi kuetileko.

11. a) Hi yihi a yinwe ya tindlela ta ku bhulisana ni wokari a kholwako lezaku vontlhe vanhu va va nene vaya tilweni? b) Hi tihi tinwani tindlela to bhulisana ni lava va kholwako lezaku a vanhu vaya tilweni, leti ti ku bhinzulelako ke?

¹¹ Xiyimo 3: Wutirelini ga hina, hi kuma wokari a kholwako lezaku vontlhe vanhu va va nene vaya tilweni. A gonzo leyo yi nga ha khumba lezi a nwinyi wa muti a tlhamuselisako zona a Biblia. Hi xikombiso, zi veke laha ka ku hi lava ku wulawula hi Kuvululelwa 21:4. (Gonza.) A munhu loye a nga ha wula lezaku a makatekwa ma kumbukilweko ka vesi legi nja le tilweni. Hi nga bhulisanisa kuyini naye? Wutshanwini ga ku tirisa manwani mavesi kasi ku tiyisa mhaka leyi, hi nga yisa kupima kakwe ka mhaka yo kari nzeni ka vesi legi. Gi ngalo ‘ku nga ta hava kona kufa.’ Hi nga ha wutisa a munhu loye lezaku kasi a nchumu wu nga have kona, a xo sangula wu fanele kuva kona. Kuzilava, i taku ina. Anzhako ka lezo, hi nga ha dlunyatisa lezaku a ku tshukangi kuva ni kufa le tilweni; a vanhu vafa ntsena laha misaveni. Zi la su dlunya lezaku Kuvululelwa 21:4 i wulawula hi makatekwa ya xikhatini xa ha tako laha misaveni. — Tis. 37:29.

TIRISA MIFANANISO KASI KU DLUNYATISA MHAKA

12. Hikuyini Jesu a tirisileko mifananiso?

¹² Ahandle ka ziwutiso, Jesu i tirisile mifananiso ntirweni wakwe wa kuxumayela. (Gonza Mateu 13:34, 35.) A mifananiso ya Jesu yi mu vunile ku tiva mixuvo ya lava va nga muzwa na a wulawula. (Mat. 13:10-15) A xinwani kambe, a mifananiso yi mahile lezaku lezi Jesu a nga zi gonzisa zi nanziha tindleveni ni ku tshama maalakanyweni. Hi nga yi tirisisa kuyini a mifananiso kugonziseni ka hina ke?

13. Hi nga kombisisa kuyini lezaku Nungungulu wa hombe ka Jesu?

¹³ A mifananiso yo olova a kutala ka zikhati hi yona ya chukwana a ku yi tirisa. Hi xikombiso, a xikhati lexi hi tlhamuselako lezaku Nungungulu wa hombe ka Jesu, kuzilava hi nga zama ku mahisa lezi. Hi nga ha wula lezaku Nungungulu na Jesu va tirisile magezu ya wuxaka ga laha ngangweni a xikhati lexi va nga wulawula hi kuzwanana kabye. Nungungulu i wa wula Jesu kota N’wana wakwe, niku Jesu i wulawulile hi Nungungulu kota Dadani wakwe. (Luka 3:21, 22; Joh. 14:28) Hi kulanzela, hi nga ha wutisa a nwinyi wa muti hiku: “Loku u lava ku nzi gonzisa lezaku a vanhu vambiri va fana, u wa ta tirisa wuxaka muni kasi ku kombisa a mhaka leyo ke?” A munhu loye kuzilava a nga ha kumbuka vakamakabye  —  hambu mahahla. Loku a wula lezo, hi nga ha mu dlunyatisela lezaku a mufananiso lowo wu nene nguvu niku wa faneleka. Anzhako ka lezo, hi nga ha mu wutisa hiku: “Loku mina na wena hi tekele ku alakanya hi mufananiso lowu, xana Jesu — a Mugonzisi wa Hombe — ngha a nga alakanyangi wona ke?” Wutshanwini ga lezo, i lo wulawula hi Nungungulu kota Dadani wakwe. Hi ku maha loko, Jesu i lo komba lezaku Nungungulu i nhonzo ni lezaku i na ni ntamu wa hombe a ku hunza yena.”

14. Mufananiso muni wu kombako lezaku zi wa nga ta zwala a kuva Nungungulu a rumile Diabolus a ku hisa vanhu tilweni?

¹⁴ Wona xinwani xikombiso. A vokari va kholwa lezaku Satani hi yena a nga nyikwa ntiro wa ku hisa vanhu tilweni. A mufananiso wu nga vuna mupswali a ku wona lezaku zi wa nga ta zwala a ku Nungungulu i yimisile Diabolus lezaku a hisa vanhu tilweni. Hi nga ha wula zilo zo fana ni lezi: “Ehleketa hi loku a n’wana wa wena o maha muhluwuki wa hombe a tlhela a maha zilo zo tala za kubiha. U wa ta kuyini?” Zi wonekisa ku khwatsi a mupswali i wa taku nzi wa to kawuka a n’wana wa mina. I wa ta ti karata hi ku phindaphinda a ku vuna n’wana wakwe lezaku a tsika zakubiha. (Mav. 22:15) Kala laha, hi nga ha wutisa mupswali lezaku xini a nga wa ta maha loku a n’wana a nga vumeli ku vuniwa ke. A kutala ka vapswali va wa taku a va na xinwani xo maha ahandle ka ku tsayisa n’wana loye. Makunu hi nga wutisa lezi: “Ahati loku u pola lezaku kuve ni munhu wa kubiha a nga kucetela n’wana wa wena lezaku a maha muhluwuki ke?” Handle ko kanakana, a mupswali i wa ta zangarela a munhu loye. Na hi lava ku mu vuna ku zwisisa a mufananiso lowu, hi nga ha wutisa mupswali hiku: “Na u tiva lezaku a munhu wo kari wa kubiha i kucetele n’wana wa wena, xana u wa ta kombela a munhu loye lezaku a tsayisa n’wana wa wena?” Kunene i wa taku ahihi. Makunu, zi la su dlunya lezaku Nungungulu i wa nga ta tirisa Satani lezaku a xanisa vanhu valava va nga kucetelwa hi Diabolus a ku maha zilo za kubiha!

TIVA KURINGANISELA

15, 16. a) Hikuyini hi nga faneliko ku rinzela lezaku vontlhe lava hi va xumayelako va ta vumela a mahungu ya Mufumo? b) Xana hi fanele kuva ni xinyikiwo xa ku gonzisa kasi hi bhinzula ke? Tlhamusela. (Wona kambe a kwadru “Xitiro xa ku hi vuna ku nyika hlamulo.”)

¹⁵ Ha zi tiva lezaku a hi vanhu vontlhe hi va xumayelako va to vumela a mahungu ya Mufumo. (Mat. 10:11-14) Lezo zi tava tano hambu loku ho maha ziwutiso za zi nene, ku bhulisana hi ndlela ya chukwana ni ku tirisa mifananiso ya yi nene. Phela va tsongwani va nga vumela a gonzo ya Jesu — niku i wa hi Mugonzisi wa hombe ka vontlhe va hanyileko laha misaveni! — Joh. 6:66; 7:45-48.

¹⁶ Hi tlhelo ginwani, hambu loku hi ti zwisa ku khwatsi a hi na xinyikiwo, ha zi kota ku bhinzula wutirelini ga hina. (Gonza Mitiro 4:13.) A Mhaka ya Nungungulu ya hi nyika xigelo xo zwala xa ku kholwa lezaku ‘vontlhe lava va ti yimiseleko wutomi ga pinzukelwa’ va ta vumela mahungu yo saseka. (Miti. 13:48) Hikwalaho, ngha hiva ni mawonela yo ringanisela xungetano hi hina wutsumbu ni lava hi ti karatelako ku va bhulela a mahungu yo saseka ya Mufumo. Ngha hi lonzowota khwatsi a gonziselelo leyi Jehova a hi nyikako, na hi tsumba lezaku yi ta vuna hina ni lava va hi zwako kambe. (1 Tim. 4:16) Jehova i ta hi vuna ku tiva lezi hi to “hlamulisa zona ka munwe ni munwani.” Kota lezi hi to zi wona ka nzima yi lanzelako, a yinwe ya tindlela ta kuva hi humelela wutirelini ga hina ku mahela vanhu lezi hi ranzako a kuva va hi mahela.