U wa zi tiva?
Lisine lezaku xikhatini xa kale a munhu i wa byala nyasavari ka simu ga munwani munhu ke?
A xibhukwana lexi xa 1468 xi tsalilweko hi Justinian, a Hosi ya Roma ni mahungu manwani zi nyika mitlhamuselo yo tala hi timhaka ti nga humelela zikhatini za kale
HI KUYA hi bhuku ga Mateu 13:24-26, Jesu i te: “A mufumo wa tilo wu fanana ni munhu loyi a nga xwanya a timbewu ti nene sinwini gakwe. Kanilezi na va etlele vanhu, ku lota nala wakwe a ta xwanyawu a nyasavari xikari ka mavele, a ti fambela. Kanilezi laha a timbewu na ti milile, ti pswala, zonake ku lo woneka ni nyasavari kambe.” A vatsali vo kari a va kholwi lezaku lezi a nga zi wula ka mufananiso lowu zi wa maheka hakunene, kanilezi hi kuya hi milayo yo kari ya Roma wa kale, a zilo zo khwatsi hi lezo zi wa maheka futsi.
A disionario go kari ga Biblia gi wula lezaku ka nayo wa Roma, a ku tlhelisela kubiha ka munhu munwani hi ku byala nyasavari sinwini gakwe zi wa bihile nguvu. A kuza kuva ni nayo lowo zi komba ku zi wa maheka hakunene. Alastair Kerr, a nga tlhari ya ku gonza milayo, i tlhamusela lezaku hi lembe ga 533 anzhako ka Kristu, Justinian, a Hosi ya le Roma, i humesile xibhukwana xi nga songa milayo ya Roma xi tlhela xi hi ni mahungu ya titlhari ta milayo ta malembe ya va 100 kala 250 anzhako ka Kristu. Hi kuya hi xibhukwana lexo, a yinwe ya titlhari leto, Ulpian, i wulawulile hi mhaka yo kari yi mahekileko ka zana ga malembe ga wumbiri. Ku wa byalilwe nyasavari ka simu ga munhu wo kari, niku kota wuyelo ga kona a mavele ya munhu loye ma lofa. A xibhukwana lexo xi tlhamusela lezaku a nwinyi wa simu i wa hi ni fanelo ya ku rihiwa, a nyikwa mali yo hakhela mavele yakwe ma fileko.
A zilo lezo zi wa maheka ka Mufumo wa kale wa Roma. Lezo zi komba ku lezi Jesu a nga wulawula hi zona ka mufananiso wakwe zilo zi nga maheka futsi.