U WA ZI TIVA?

Masikwini ya Jesu, yi wa mahiswa kuyini minyikelo tempeleni ke?

A timali ta tempeli ti wa kumeka Hubyeni ya Vavasati. A bhuku The Temple — Its Ministry and Services (Wutireli ni Mitiro ya Tempeli) gi ngalo: “Matlhelweni wontlhe ku wa hi ni timhanze, niku xikari ka tona ku wa hi ni khume ga zikhwama ni zinharu, kutani ‘mipunzu,’ [ku nga lomu] yi nga mahelwa kona a minyikelo.”

A zikhwama lezo zi wa vitanwa ku mipunzu hi lezi yi nga hlongile seno hehla, yi anama le hasi. A xikhwama xinwe ni xinwani xi wa tsalilwe vito ga munyikelo wo hambana, niku a mali leyi yi nga hlengeletiwa ka zikhwama lezo yi wa tiriselwa zilo zo kongoma. Jesu i wa hi lomu Hubyeni ya Vavasati a xikhati lexi a nga wona vanhu vo tala na va maha minyikelo, a ku patsa ni noni yo kari ya xisiwana. — Luka 21:1, 2.

A zikhwama zimbiri zi wa hi za khupo wa tempeli — xinwe xa lembe lego ni xinwe xa nwecemo wa kona. A xikhwama xa wunharu kala ka xa wuntlhanu ni zimbiri zi wa mahelwa ku hlengeleta mali yi valetako zipomba, matuva, tihunyi, libani, ni zibya za nzalama. Loku a munhu a ti vekele mali yo hunza leyi yi nga laveka ka munyikelo wo kari, i wa chela a misalela ya kona ka xinwe xa zikhwama lezi za ha seleko. A xikhwama xa wuntlhanu ni zinharu xi wa hi xa mali yi seleko ka minyikelo ya zionho. A xikhwama xa wuntlhanu ni mune kala ka xa wukhume ni zimbiri zi wa hi za mali yi seleko ka minyikelo ya milanzo, miphahlelo ya zinyanyani, minyikelo ya vaNazira, ni minyikelo ya vanhu va hlokonho. A xikhwama xa wukhume ni zinharu xi wa hi xa minyikelo ya kuziranza.

Luka, munwe wa vatsali va Biblia, i wa hi mutsali wa matimu yo tsumbeka ke?

Luka i tsalile a Ivangeli leyi yi tako hi vito gakwe zinwe ni Mitiro ya vaPostoli. Yena i ngalo i “hlolisisile a timhaka tontlhe hi le kusanguleni ka tona,” kanilezi a titlhari to kari ta kanakanela a zimaho zo kari zi nga ka mabhuku gakwe. (Luka 1:3) Makunu, xana hakunene i wa tsala timhaka to tsumbeka?

Luka i wulawula hi matimu ya lisine lawa zi kotekako a ku ma hlola. Hi xikombiso, i tirisa zikhundla zo tala za vafumeli va Roma, zo kota tinduna le Filipi; vafumeli va muti le Tesalonika; ni manghanakana ya hombe le Efesusi. (Mitiro 16:20; 17:6; 19:31) Luka i vitana Herodi Antipasi lezaku i hosi; a vitana Sergiu Paulusi lezaku i hosana ya Kupero. — Mitiro 13:1, 7.

A kuva Luka a tirisile khwatsi a zikhundla i mhaka ya lisima nguvu hakuva loku a xipanze xo kari xa Roma xi ciciwa xikhundla, a xikhundla xa mufumeli wa kona xonawu xi wo cica. Hambulezo, kota kuwula ka Bruce Metzger, tlhari ya Biblia, “ka matshamu wontlhe lawa ku kumbukiwako a zikhundla lezo lomu ka bhuku ga Mitiro za zwanana ni wutshamu legi ku wulawulwako hi gona zinwe ni xikhati xa kona.” Tlhari William Ramsay i wula lezaku Luka “mutsali wa hombe nguvu wa matimu.”