Timhaka ta mabhuku ma tako ka Cibhukwana ca Mutlhangano
2-8 KA DEZEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | KUVHULULELWA 7-9
“Citshungu ca hombe ca tsandza-vahlayi ci katekisiwako hi Jehovha”
(Kuvhululelwa 7:9) Andzhako ka lezvo, ndzi no cuwuka ndzi wona a citshungu ca hombe ca tsandza-vahlayi, ci humako ka wontlhe matiko, ni tixaka, ni mifumo, ni tirimi, na ci yimile mahlweni ka citshamu ca wuhosi ni mahlweni ka Yivhana. Va wa bohile a tinguwo to basa ta kuleha, na va hi ni micindzu mandleni yabye.
it-2253 ¶2
Citshungu ca hombe
Lezvo zvi vhuxa ciwutiso leci: Loku a “Citshungu ca hombe” ci hi vanhu va to ponisiwa va tlhela va simama laha misaveni, hikuyini ci nga ha wuliwako lezvaku “ci yimile mahlweni ka citshamu ca wuhosi ni mahlweni ka Yivhana?” (Kuv 7:9) Ka zvikhati zvin’wani, a Bhibhiliya gi kumbuka a gezu “yimile” na gi wula munhu a kumileko thomo, kutani munhu wo amukeleka mahlweni ka munhu kutani vanhu va yimileko. (Lis 1:5; 5:5; Mav 22:29 Tr ; Luk 1:19) Ka cipimo ci hundzileko ca Kuvhululelwa, “a tihosi ta misava, ni tihosana, ni vakomandante, ni lava vo ganya, ni lava va ntamu, ni tikhumbi tontlhe, ni vanhu vontlhe va tlhatlhekileko”, va wuliwa kota vanhu va zamako ku fihlala “nghoheni ya Loyi a tshamileko citshan’wini ca wuhosi ni ka zanga ya Yivhana, hakuva a siku ga hombe ga zanga yabye gi chikele. Himani a to gi tiyela ke?” (Kuv 6:15-17; fananisa na Luk 21:36) Zvo khwatsi, a “Citshungu ca hombe” ci wumbiwa hi lava va nga timisela a cikhati leci co nonoha va tlhela va simama na va “yimile” kota vanhu va amukelekako ka Nungungulu ni ka Yivhana.
(Kuvhululelwa 7:14) Ndzi no tekela ku gi hlamula, ndziku: “Hosi yanga, hi wena u zvi tivako.” Giku ka mina: “Lava hi lava va humako kuxanisekeni ka hombe. Va hlazvile a tinguwo tabye ta kuleha, va ti basisa nkhateni wa Yivhana.
it-3739 ¶2
Kuxaniseka
Kwalomu ka 30 wa malembe andzhako ka kulovisiwa ka Jerusalema, mupostoli Johani i byelilwe lezvi xungetano hi citshungu ca hombe ca vanhu va wontlhe matiko ni tixaka ni mifumo: “Lava hi lava va humako kuxanisekeni ka hombe.” (Kuv 7:13, 14) A kuva lava va citshungu ca hombe va huma “kuxanisekeni ka hombe” zvi komba ku va ponile kuxanisekeni loko. Lezvi zvi woneka khwatsi hi kota ya gezu go fana gi nga ka Mit 7:9, 10: “Nungungulu i wa hi zvin’we naye [Josefa], a mu tlhatlhisa kuxanisekeni kakwe kontlhe.” A kuva Josefa a tlhatlhiswa ka kuxaniseka ka yena kontlhe zvi wa nga wuli lezvaku i wo zvi kota ku timisela basi, kanilezvi i wa ponisilwe ka kuxaniseka loku a nga kumana nako.
(Kuvhululelwa 7:15-17) Hikwalaho, va yimile mahlweni ka citshamu ca wuhosi ca Nungungulu, va mu tirela mumu ni wusiku tempeleni yakwe; Loyi a tshamileko citshan’wini ca wuhosi i ta gwimba a tenda gakwe hehla kabye. 16 Va nga ta hazwa ndlala ne tora, va nga ta ha tlahuliwa kambe hi gambo hambu hi kuhisa, 17 hakuva a Yivhana, leyi yi nga cikari ka citshamu ca wuhosi, yi ta va risa, yi va yisa zvibukeni zva mati ya wutomi. Nungungulu i ta kulula mihloti yontlhe matihlweni yabye.”
it-2252-253
Citshungu ca hombe
Lezvi va tivisiwako zvona. A ndlela ya ku tiva khwatsi a “citshungu ca hombe” yi kumeka ka tlhamuselo wu nga ka Kuvhululelwa cipimo 7 ni ka zvin’wani zvipandze zvi yelanako. Ka bhuku ga Kuvhululelwa 7:15-17 gi li Nungungulu i ta “gwimba a tenda gakwe hehla kabye” hi kuva a va rangela kuya “zvibukeni zva mati ya wutomi”, na a kulula “mihloti yontlhe matihlweni yabye”. Ka Kuvhululelwa 21:2-4 hi kuma magezu yo yelana ya ku: “A tabhernakeli ga Nungungulu gi cikari ka vanhu”, Yena “I ta kulula mihloti yontlhe matihlweni yabye” niku “ku nga ta hava ni kufa”. A ciwoniso ci wuliwako laha a ci wulawuli hi vanhu va nga le tilweni, ku nga lomu a ‘Jerusalema giswa, gi relelako’, kanilezvi ci wulawula hi laha misaveni, cikari ka vanhu.
Kela titshomba ta moya
(Kuvhululelwa 7:1) Andzhako ka lezvo, ndzi no wona a mune wa tingilozi na ti yimile ka mune wa matlhelo ya misava, na ti khometele a mune wa mimoya ya misava zvi tiya, kasi ku ngabi moya laha misaveni, kutani bimbini, hambu ni ka sinya yin’we.
re 113-115 ¶3-4
Kutiyiswa ka cifungo ca Izrayeli wa Nungungulu
A tingilozi ta le tilweni ti ta maha ntiro wa lisima nguvhu, na Jehovha a nga se tisa a zanga yakwe. Johani i wona lezvo lomu ka mufananiso: “Andzhako ka lezvo, ndzi no wona a mune wa tingilozi na ti yimile ka mune wa matlhelo ya misava, na ti khometele a mune wa mimoya ya misava zvi tiya, kasi ku ngabi moya laha misaveni, kutani bimbini, hambu ni ka sinya yin’we.” (Kuvhululelwa 7:1) Zvi wula yini ka hina nyamutlha? A “mune wa mimoya” cikombiso leci ci tlhamuselako khwatsi a kulamula ka ku lovisa, loku ku to chikela ku nga hi kale ka vanhu vo biha laha misaveni, le ka “bimbi” ga vanhu vo biha ni le ka vafumeli lava va fanako ni sinya yo nyuka lava va vhuniwako hi vanhu va misava.
Handle ko kanakana, a mune wa tingilozi ti yimela a mune wa mitlawa ya tingilozi ti tirisiwako hi Jehovha kasi ku vhalela kulamula kala ka cikhati ci yimisilweko. A cikhati leci a tingilozi leto ti to tsikeleta a mimoya ya misava kasi ku fambafamba, tontlhe ti rendzelekela khati gin’we kusukela n’walungu, dzongeni, mutsuwuka-gambo kala mupela-gambo a kuloviswa ku tava ka hombe. Zvi taya hiku fana ni lezvi Jehovha a nga maha hi vaElami, i tirisile a mune wa mimoya kasi ku mbheta a ntamu a vaElami kasi va mbhela vontlhe, kanilezvi i ta zvi maha hi zvigava. (Jeremia 49:36-38) Ku tava ni cingulo ca hombe nguvhu, ca ku hahlula ku hundza a “mheho” leyi Jehovha a yi tirisileko ka tiko ga Amoni. (Amosi 1:13-15) Ci hava ni cipandze cin’we ca hlengeletano ya Sathani laha misaveni ci to pona ka siku ga zanga ya Jehovha, laha a to lwela a wuhosi gakwe kala kupindzuka. — Tisimu 83:15, 18; Isaya 29: 5, 6.
(Kuvhululelwa 9:11) A humbi leyi yi na ni hosi, ku nga ngilozi ya nkele wo eta wo kala magumo. A vito ga ngilozi leyi hi ciHebheru hi Abhadhoni, kanilezvi hi ciGreki hi Apoliyoni.”
it-1 10
Abhadhoni
Abhadhoni, a ngilozi ya nkele wa lieswila — hi mani?
Lomu ka Kuvhululelwa 9:11, a gezu legi ga ciHebheru gaku “Abhadhoni” gi tirisilwe kota vito ga “ngilozi ya nkele wa lieswila”. Gi fanana ni gezu ga ciGreki gaku Apoliyoni gi wulako ku “mudayi.” Kwalomu ka va 19 nguveni ya hina ku mahilwe a mizamo kasi ku komba ku a mutsalo lowu wu wa tatiseka ka vanhu, vo khwatsi vaVespaziano, vaMuhamedhi, ni vaNapoliyano zvin’we ni tingilozi tontlhe, zvi wa woniwa kota “Sathani”. Hi nga wula ku lomu ka Kuvhululelwa 20:1-3 a ngilozi yi nga khoma a “khiya ga nkele wo eta” yi yimela Nungungulu a tako hi le tilweni, na ku nga hi “Sathani”, yena i boha Sathani a mu hoxa nkeleni wo eta. Hi kuya hi Kuvhululelwa 9:11, A muhundzuluseli wo kari wa Bhibhiliya i ngalo: “Abhadhoni, a hi ngilozi ya Sathani, kanilezvi i ngilozi ya Nungungulu yi mahako a mitiro ya kulamula hi kuya hi zvileletelo zvakwe.”
Lomu ka mitsalo ya ciHebheru leyi hi yi hlolileko, zvi wonekisa ku khwatsi a ‘avad·dohnʹ ku nga Abhadhoni’ i yelana ni cilahla ni kufa. Lomu ka Kuvhululelwa 1:18 Jesu Kristu i ngalo: “Ndzi wa file kanilezvi makunu ndza hanya kala kupindzuka ni kupindzuka niku ndzi na ni makhiya ya kufa ni ya Cilahla.” A ntamu wakwe xungetano hi nkele wo eta wo kala magumo wu kombisiwa lomu ka Luka 8:31. Hikwalaho yena i na ni ntamu wa kudaya, a ku patsa ni ntamu waku daya Sathani, zvi dlunyatisiwa laha ka bhuku ga Mahebheru 2:14 gi wulako ku Jesu ive munhu wa nyama ni nkhata, “kasi hi kufa kakwe a fela ku fuvisa loyi a nga ni ntamu wa ku daya, ku nga Sathani.” Ka Kuvhululelwa 19:11-16, Jesu i kombisiwa laha kubaseni lezvaku i yimela Mudayi kutani Muhlaseli a yimisilweko hi Nungungulu. — wona APOLION.
9-15 KA DEZEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | KUVHULULELWA 10-12
“‘Vakustumunyu vambiri’ va delweko va tlhela va tlheliselwa wutomi”
(Kuvhululelwa 11:3) Ndzi ta maha a vakustumunyu va mina va vambiri va phrofeta a 1260 wa masiku na va bohile tisakwa.”
Zviwutiso zva vagondzi
Hi vamani a vakustumunyu vambiri lava va kumbukiwako ka cipimo 11 ca Kuvhululelwa?
A bhuku ga Kuvhululelwa 11:3 gi wulawula hi vakustumunyu vambiri lava va wa nga ta phrofeta hi 1260 wa masiku. Hi kulandzela, a matimu lawo ma wula lezvaku a cihari ci wa ta “va hlula, ci va daya.” Kanilezvi andzhako ka “masiku manharu ni khihlanya,” a vakustumunyu lavo va vambiri va wa ta vhuxiwa, zvi vanga kuchava ka hombe ka lava va nga wa ta zvi wona. — Kuv. 11:7, 11.
Hi vamani a vakustumunyu lavo va vambiri? A mitlhamuselo yi nga ka mahungu lawo ya hi vhuna ku va tiva. Co sangula, hi byeliwa lezvaku va yimelwa hi “tisinya timbiri ta maOlivha ni timeza timbiri to veka tikandiya leti ti yimileko mahlweni ka Hosi ya misava.” (Kuv. 11:4) Lezvo zvi hi alakanyisa a meza ya tikandiya ni tisinya timbiri ta maOlivha zvi tlhamuselwako ka wuphrofeti ga Zakariya. A tisinya leto ta maOlivha ti wuliwa lezvaku ti yimela a ‘vatotiwa vambiri,’ ku nga N’wamangulu Zerubhabheli ni Mupristi wa Hombe Joxuwa, “va yimileko mahlweni ka Hosi ya misava yontlhe.” (Zak. 4:1-3, 14) Ca wumbiri, a vakustumunyu lava va vambiri va tlhamuselwa na va maha zvihlamaliso zvo fana ni lezvi zvi nga mahiwa hi Mosi na Elija. — Ringanisa na Kuvululelwa 11:5, 6, Mitsengo 16:1-7, 28-35 ni 1 Tihosi 17:1; 18:41-45.
Hi wihi a nchumu wu kotlanisako mabhuku lawa? A gin’we ni gin’wani gi wulawula hi vatotilweko va Nungungulu lava va rangeleko cikhatini ca kuringwa ka hombe. Hikwalaho, kota kutatiseka ka xipimo 11 ca bhuku ga Kuvhululelwa, a vatotilweko lava va nga sangula ku rangela cikhatini ca kuyimiswa ka Mufumo wa Nungungulu le tilweni hi 1914, va chumayele hi malembe manharu ni khihlanya “na va ambele tinguwo ta tisakwa.”
Kumbheleni ka ntiro wabye wa kuchumayela na va ambele tinguwo ta tisakwa, a vatotilweko lavo va lo dawa hi ndlela yo fananisa a cikhati leci va nga yisiwa paxweni hi cikhati co koma, lezvi zvi yimelako a masiku manharu ni khihlanya. Kuwoneni ka valala va vanhu va Nungungulu, a ntiro wabye wu wa fuvile, lezvi zvi nga va maha vaba ni mikulungwani hi kutsaka ka hombe. — Kuv. 11:8-10.
Hambulezvo, kota lezvi a magezu ya wuphrofeti ma nga sina ma wulile, kumbheleni ka masiku manharu ni khihlanya, a vakustumunyu lavo va vambiri va lo vhuxiwa. A vatotilweko lavo a va humesiwangi paxweni ntsena, kanilezvi lava va nga simama va tsumbekile va lo amukela a ciavelo co hlawuleka hi ka Nungungulu hi ku tirisa a Hosi ya vona, Jesu Kristu. Hi 1919 va lo maha cipandze ca lava va nga yimiswa kota “nandza gi tsumbekileko ni go tlhariha” kasi ku khatalela a zvilaveko zva moya zva vanhu va Nungungulu masikwini yo gumesa. — Mat. 24:45-47; Kuv. 11:11, 12.
A bhuku ga Kuvhululelwa 11:1, 2 gi zwananisa zvimaho lezvi ni cikhati leci a tempeli ya moya yi nga wa ta pimiwa, kutani ku hloliwa. A xipimo 3 ca Malaki conawu ci wulawula hi kuhloliwa ka tempeli ya moya, loku ku landzelwako hi cikhati ca kubasiswa. (Mal. 3:1-4) A ntiro lowo wa ku hlola ni ku basisa wu tekile cikhati muni? Wu sukele 1914 kala kusanguleni ka 1919. A cikhati leci ci patsa a masiku lawa ya 1.260 (42 wa tihweti) ni masiku manharu ni khihlanya yo fananisa lawa ma kumbukilweko ka xipimo 11 ca Kuvhululelwa.
A ho ku tsaka hi lezvi Jehovha a lulamiselako ntiro lowu wa kubasisa ka moya kasi a ti basisela vanhu vo hlawuleka kasi ku maha mitiro yo saseka! (Titusi 2:14) Ha bonga kambe a cikombiso leci ci vekilweko hi vatotilweko vo tsumbeka lava va rangeleko cikhatini leco ca kuringwa, hi ndlela leyo va tira kota vakustumunyu vambiri vo fananisa.
(Kuvhululelwa 11:7) Loku va mbhetile ku nyika wukustumunyu gabye, a civandza leci ci humako hi lomu nkeleni wo eta wo kala magumo ci talwa navo, ci va hlula, ci tlhela ci va daya.
(Kuvhululelwa 11:11) Andzhako ka masiku lawa ya manharu ni khihlanya, a moya wa wutomi wu tako hi ka Nungungulu wu no nghena kabye, va suka va yima hi minenge yabye; lava va nga va wona va no khon’wa hi kuchava ka hombe.
Kela titshomba ta moya
(Kuvhululelwa 10:9, 10) Ndzi noya ka ngilozi ndzi ya yi byela lezvaku yi ndzi nyika a cibhukwana. Yiku ka mina: “Teka uga, ci ta bava ndzeni ka wena, kanilezvi lomu kanwini ka wena ci ta tsombela a ku fana ni wulombe.” 10 Ndzi no teka a cibhukwana canjeni ga ngilozi ndziga. Lomu kanwini ka mina ci wa tsombela a ku fana ni wulombe, kanilezvi laha ndzi nga mbhetile kuga, lomu ndzeni ka mina ku no bava.
it-3458-459
Bhuku
Ndlela yo fanekisela. Lomu ka Bhibhiliya, a gezu ‘bhuku’ gi tirisiwa makhati yo tala hi ndlela yo fanekisela. Ezekiyeli na Zakariya va wonile a bhuku go songiwa gi nga tsalilwe lomu ndzeni ni lahandle. Kota lezvi a tlhelo gin’we gi nga tirisiwa nguvhu, kuzvilava a kuva gi tsalilwe a matlhelo wontlhe zvi wa yimela a kubindza, ni kuleha, ni lisine la kulamula li tsalilweko lomu ka gona. (Eze 2:9-3:3; Zak 5:1-4) Ka muwoniso wa Kuvhululelwa, loyi a nga tshamile citshan’wini ca wuhosi i wa khomile a bhuku gi nga hi ni 7 wa zvifungo, zvi nga va valela ku tiva lezvi zvi nga tsalilwe kala a Yivhana ya Nungungulu yi gi vhulula. (Kuv 5:1, 12; Kuv 6:1, 12-14) Hi ndzhako ka cikhati, Johani i no wona muwoniso wa bhuku a tlhela a leletelwa lezvaku aga. Ka Johani gi wa tsombela kanilezvi gi mahile lezvaku lomu ndzeni kakwe ku bava. Kota lezvi a bhuku lego gi nga vhulilwe, a timhaka ta gona ti wa fanele ti tiviwa. Zvi wa “tsombela” ka Johani a ku tiva a mahungu lawa ma nga hi lomo, kanilezvi zvi wonekisa ku khwatsi gi wa hi ni mahungu yo bava kasi a ma phrofeta, kota lezvi a nga layilwe ku zvi maha. (Kuv 10:1-11) Ezekiyeli yenawu i vile ni muwoniso wo fana wa bhuku a nga gi wona, legi gi nga hi ni “cirilo, ni mikosi, ni makhombo”. — Eze 2:10.
(Kuvhululelwa 12:1-5) Ku no woneka ciwoniso ca hombe le tilweni ca wasati a nga ambele a gambo, na ku hi ni hweti lahasi ka mikondzo yakwe; lomu hlokweni yakwe i wa bohile cidlodlo ca 12 wa tinyeleti, 2 niku i wa hi ni nyimba. I wa kari a keta hi kuzwa kubayisa ka kulun’wa hakuva i wa lava ku pswala. 3 Ku no woneka a ciwoniso cin’wani le tilweni ca dragawu wo pswhukisa ku khwatsi i ndzilo, na a hi ni 7 wa tihloko ni 10 wa timhondzo ni 7 wa zvidlodlo tihlokweni takwe. 4 I no hurumuxa a cipandze ca wunharu ca tinyeleti ta le tilweni hi mudhoza wakwe a ti hoxa misaveni. Dragawu i no nyima a nga suki mahlweni ka wasati loyi a nga lava ku pswala, kasi a khadamula n’wanana zvalezvi a to pswaliwa. 5 A wasati i no pswala a n’wana wa mufana loyi a to risa matiko wontlhe hi nhonga ya simbi. A n’wana wakwe i no wutliwa aya ka Nungungulu ni le citshan’wini cakwe ca wuhosi.
it-1742 743 ¶2-4
Kubayisa ka kulun’wa
Ka muwoniso wa Johani ka bhuku ga Kuvhululelwa i no wona a wasati wa le tilweni na a keta hi “kuzwa kubayisa ka kulun’wa hakuva i wa lava ku pswala”. A cin’wanana leco ci wa hi ca “mufana loyi a to risa matiko wontlhe hi nhonga ya simbi”. Hambu lezvi Dragawu a nga zama ku khadamula a cin’wanana leco, a “n’wana wakwe i no wutliwa aya ka Nungungulu ni le citshan’wini cakwe ca wuhosi”. (Kuv 12:1, 2, 4-6) A kuva a n’wana a wutlilwe hi Nungungulu zvi komba ku amukelwa ka yena kota n’wana wakwe, kota lezvi zvi nga tolovelekile zvikhatini zva kale a ku nyikela a cin’wanana ca ha ku pswaliwako ka papayi wa cona kasi a ci amukela. (Wona NASCIMENTO.) Hi chikelela magumo ya lezvaku a “wasati” i “sati” wa Nungungulu, a “Jerusalema loyi wa le hehla”, a “mamani” wa Kristu ni vamakabye vakwe va moya. — Gal 4:26; Mah 2:11, 12, 17.
A “wasati” wa moya wa Nungungulu, i fanele kuva wo mbhelela, niku i wa ta pswala na a ngazwi kubayisa ka lisine. Hikwalaho a kubayisa ka kulun’wa ku wa ta komba lezvaku a “wasati” i lava ku pswala; i wa ta rindzela lezvaku ku ta maheka ku nga hi kale. — Kuv 12:2.
I wa tava mani ‘a n’wana loyi wa mufana’? yena i wa ta “risa matiko wontlhe hi nhonga ya simbi”. Lezvo zvi wulilwe na ka ha hi mahlweni ka hosi ya wuMesiya ya Nungungulu, lomu ka Tisimu 2:6-9. Kanilezvi Johani i wonile a muwoniso lowu andzhako kaku Jesu a pswalilwe laha misaveni, ni ndzhako ka kufa kakwe ni kuvhukeni kakwe. A muwoniso lowo wu wa ku khwatsi wu kombisa a ku pswaliwa ka Mufumo wa wumesiya mandleni ya Jesu Kristu loyi a nga vhuxiwa hi ka vafileko “a tshama reveni ga cinene ga Nungungulu, a rindzela kala a valala vakwe va vekiwa kota cikhegetelo ca mikondzo yakwe”. — Mah 10:12, 13; Tis 110:1; Kuv 12:10.
16-22 KA DEZEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | KUVHULULELWA 13-16
“U nga chavi zvivandza zvo tshisa”
(Kuvhululelwa 13:1, 2) Dragawu i no nyima misaveni ya mbhiri ya bimbi a nga suki. Ndzi no wona civandza ca 10 wa timhondzo ni 7 wa tihloko na ci huma hi lomu bimbini. Ci wa bohile a 10 wa zvidlodlo ka timhondzo ta cona, kanilezvi tihlokweni ta cona ci wa hi ni mavito ya tihlamba. 2 A civandza leci ndzi nga ci wona ci wa fana ni yingwe, kanilezvi a mikondzo ya cona yi wa fana ni ya urso, ni nomu wa cona wu wa ku khwatsi i nomu wa nghala. Dragawu i no nyika civandza a ntamu wakwe, ni citshamu cakwe ca wuhosi, ni wuhosi ga hombe.
w12 15/6 8-9 ¶6
Jehovha ‘mutlhamuseli wa mifihlakalo’
Kumbheleni ka zana ga malembe go sangula Nguveni ya Hina, Jesu Kristu i nyikile mupostoli Johani a miwoniso yo hlamalisa. (Kuv. 1:1) Ka mun’we wa yona, Johani i wonile drako na a yimile sekeni ga bimbi. (Gondza Kuvhululelwa 13:1, 2.) Johani i tlhelile a wona cihari co kari co hlamalisa na ci huma bimbini lego, ci tlhela ci nyikiwa a ntamu wa hombe hi Sathani. Hi ndzhako ka cikhati, a ngilozi yo kari yi lo tlhamusela Johani lezvaku a ntlhanu wa tihloko ni timbiri ta cihari co pswhuka, leci ci nga mufananiso wa cihari leci ci kumbukiwako ka Kuvhululelwa 13:1, ti yimela a “ntlhanu wa tihosi ni timbiri,” kutani mifumo. (Kuv. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) A cikhati leci Johani a nga tsala a timhaka leti, a ntlhanu wa tona ti wa wile, a yin’we yi wa ha fuma, ni yin’wani ‘yi wa nga seta.’ Makunu, xana a mifumo leyo ku wuliwa yihi? Zvalezvi, a hi bhuleni hi hloko yin’we ni yin’wani ya cihari leci ci kumbukiwako ka Kuvhululelwa. Hi ta tlhela hi wona lezvi a bhuku ga Dhaniyeli gi hi vhunisako zvona a ku tiva a mifumo leyo, hambu lezvi gi tsalilweko mazanazana ya malembe na yi nga se humelela.
(Kuvhululelwa 13:11) Ndzi no wona cin’wani civandza na ci huma hi laha misaveni. Ci wa hi ni timhondzo timbiri to fana ni ta yivhana, kanilezvi ci no sangula ku wulawulisa ku khwatsi hi dragawu.
(Kuvhululelwa 13:15) A civandza leci ca wumbiri ci no nyikiwa ntamu wa ku pupuxela kuhefemula a cifananiso ca civandza leci co sangula, kasi a cifananiso ca civandza ci wulawula ci tlhela ci dayisa vontlhe lava va alako ku khozela a cifananiso.
re 194 ¶26
Lwana ni zvivandza zvimbiri zvo tshisa
Ci yimela yini a civandza leco? Mufumo wa Misava Yontlhe wa Anglo-América — ci fana ni hloko ya wu 7 ya cihari co sangula, kanilezvi hi ndlela yo hlawuleka. A kuva ci hambanisilwe ka muwoniso kota civandza ci nga hambanisiwa zvi hi vhuna ku zwisisa khwatsi lezvaku ci ti mahela kurandza ka cona ndzeni ka tiko. A civandza leco co fanekisela ca timhondzo timbiri ci wumbiwa hi mifumo yimbiri ya politika leyi yi fumako khati gin’we, yi maha kurandza ka yona yi tlhela yi tirisana. Lezvi ci nga ni timhondzo timbiri “to fana ni ta yivhana” ci nyika mawonela ya lezvaku ci na ni kurula ni ku a ci randzi maguwa, kanilezvi na wu hi mufumo wa ku hluwuka lowu wu lavako lezvaku a misava yontlhe yi ingisa wona. Kanilezvi ci wulawulisa ku “khwatsi hi dragawu” hi ku tshikelela ni ku kurumeta vanhu, hambu ni ku va khoma hi tihanyi loku va nga amukeli a wufumeli gabye. A wu kuci vanhu lezvaku va ti koramisa ka Mufumo wa Nungungulu lowu wu nga lahasi ka Yivhana ya Nungungulu, kanilezvi wu lava lezvaku a vanhu va ti koramisa ka Sathani, a Dragawu loyi wa hombe. Ci vhuvhumisa kuhambana, cihlawulela lezvi zvi mahako ku a vanhu va khozela a cifananiso ca civandza leci co sangula.
re 195 ¶30-31
Lwana ni zvivandza zvimbiri zvo tshisa
A matimu ma komba lezvaku a cifananiso leci ci yimela a hlengeletano yi sangulilweko ni ku wumbiwa hi mufumo wa Gra-Bretanya ni wa Estados Unidos lowu kusanguleni wu nga vitaniwa ku i Zwanano wa Matiko. Andzhako ka cikhati, lomu ka Kuvhululelwa cipimo 17, ci ta tlhela ci woneka kambe kanilezvi ci tava na ci maha ntiro wun’wani wa civandza co pswhuka leci makunu ci hanyako na ci fuma coce. A hlengeletano leyi ya matiko manyingi ya “wulawula” hakuva ya ti kukumukisa, yi wula lezvaku hi yona basi yi zvi kotako ku neha kurula ni kutshamiseka ka vanhu. Kanilezvi a mhaka ya lisine hi lezvaku yi ma khoma hi ndlela ya xapi a matiko lawa ma ti patsako nawo, hakuva ma tshama hi ku banana hi magezu yo tlhava ni ku rukana. Yi dzukisela vanhu hi ku va byela ku a tiko legi gi to kala ku va ingisa gi ta tsayisiwa gi tlhela gi hlongoliwa ka hlengeletano kutani ku tsukuliwa hi mufumo. Hi lisine a Zwanano wa Matiko wu ma hlongolile a matiko lawa ma nga kala ku wu ingisa. Kusanguleni ka kuxaniseka ka hombe, a “timhondzo” leti ta yimpi ta cifananiso leci ca cihari tita maha ntiro wun’wani wa lisima wa ku lovisa. — Kuvhululelwa 7:14; 17:8, 16.
Kusukela ka yimpi ya wumbiri ya misava, a cifananiso ca civandza — leci zvezvi ci yimelako a Tlhangano wa Matiko— makunu ci delwe hi ndlela ya civiri. Hi cikombiso, hi 1950, a masochwa ya Tlhangano wa Matiko ma tlhanganile yimpini yi nga lwiwa le Coreia do Norte ni Coreia do Sul. A masochwa ya Coreia do Norte ni ya Coreia do Sul, ma dele a vanhu va kwalomo ka 1420 000 wa vona. Hi ndlela yo fana, kusukela hi 1960 kala 1964, a masochwa ya Tlhangano wa Matiko ma wa kari malwa le República Democrática do Congo. Ku engetela kwalaho, a varangeli va wukhongeli, a ku patsa na papa Paulo VI na João Paulo II va wa tiyiseka nguvhu ka lezvaku a cifananiso leci ci ta neha kurula. Va wako loku a vanhu va nga ci khozeli vo wo ti lovisa hi voce. Hi ndlela leyo va mahile lezvaku ku dayiwa vontlhe vanhu lava va nga ala ku tirisa a cifananiso leci ni ku ala ku ci khozela. — Deuteronome 5:8, 9.
(Kuvhululelwa 13:16, 17) Ci kurumeta a vanhu vontlhe — a vatsongwani ni vahombe, a vo ganya ni zvisiwana, a vatlhatlhekileko ni tikhumbi — lezvaku va vekiwa cifungo canjeni gabye ga cinene kutani zvikandzeni zvabye, 17 ni lezvaku ku ngavi na munhu a zvi kotako ku xava kutani ku xavisa, ahandle ka loyi a nga ni cifungo, ku nga vito ga civandza kutani numero ya vito ga cona.
w09 15/2 4 ¶2
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Kuvhululelwa — II
13:16, 17. Hambu lezvi hi kumanako ni zvikarato zva siku ni siku zvo fana ni ku “xava kutani ku xavisa” a hi faneli ku vhumela lezvaku a civandza ci rangela wutomi ga hina. A ku vhumela a ‘cifungo ca civandza lomu canjeni ga hina kutani hehla ka zvikandza zva hina’ zvi wa ta fana ni ku vhumela ku a civandza ci rangela mitiro ya hina kutani ku ci khumba a mapimisela ya hina.
Kela titshomba ta moya
(Kuvhululelwa 16:13, 14) Makunu ndzi no wona a magezu manharu yo biha ma pimisilweko yo khwatsi makhele na ma huma hi non’wini wa dragawu, ni non’wini wa civandza, ni non’wini wa muphrofeti wa mawunwa. 14 Kunene, lawa magezu ma pimisilweko hi madhimoni niku ma maha zviwoniso. Ma huma maya ka tihosi ta misava yontlhe ma ya ti tlhanganisa yimpini ya siku ga hombe ga Nungungulu wa Ntamu Wontlhe.
w09 15/2 4 ¶5
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Kuvhululelwa — II
16:13-16. “Magezu yo biha ma pimisilweko” ma yimela a mahungu ma haxiwako ya madhimoni yo kongoma ma mahiwako kasi ma tiyisekisa a tihosi ta misava lezvaku ti nga kurumetiwi hi ku halatiwa ka 7 wa mingelo ya zanga ya Nungungulu, kanilezvi ahandle ka lezvo ti hundzulusiwa ti nga ha vhukeli Jehovha. — Mat 24:42, 44.
(Kuvhululelwa 16:21) Andzhako ka lezvo ku nowa maralala hi le tilweni, lawa a gin’we ni gin’we gi nga peza a cipimo ca 20 kilo, ma wela vanhu. A vanhu va no rukatela Nungungulu hi kota ya ku xanisiwa hi maralala, hakuva a cixaniso leci ci wa hi ca hombe nguvhu.
“A kutirulwa ka n’wina ku tshinele”!
Leco ci nga tava cikhati ca ku chumayela a mahungu yo saseka ya Mufumo. A cikhati leco ci ta ngha ci hundzile. Ku ta ngha ku chikele a cikhati ca “kugumesa.” (Mat. 24:14) Handle ko kanakana a vanhu va Nungungulu va ta huwelela mahungu yo bava ya kulamulwa. Lezvo zvi nga ha patsa ku huwelela lezvaku a tiko go biha ga Sathani gi laha kusuhani ni ku lova. A Bhibhiliya gi fananisa a mahungu lawo ni maralala loku giku: “Ku lona vhula ya maralala ya hombe hi le tilweni hehla ka vanhu, a kutika ka gin’we ni gin’wani ku wa hi talenta; ni vanhu va lo rukatela Nungungulu hi kota ya cixaniso ca maralala, hakuva ci wa hi ca hombe nguvhu.” — Kuv. 16:21.
w08 1/4 31 ¶3 “Yi ta lwiwa kwihi a yimpi ya Armagedhoni”
A matiko ma ta tlhanganisiwa hi ndlela yo kari hi tingilozi ta Sathani lezvaku ti talwa a yimpi leyo. A Bhibhiliya gi wulawula hi “magezu ma pimisilweko hi madhimoni” kota lawa ma kongomako “tihosi ta misava yontlhe ma ya ti tlhanganisa . . . ka wutshamu legi hi ciHebheru gi vitaniwako ku i Armagedhoni”. — Kuv 16:14-16.
23-29 KA DEZEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | KUVHULULELWA 17-19
“A yimpi ya Nungungulu yi ta mbheta a tiyimpi tontlhe”
(Kuvhululelwa 16:21) Ndzi no cuwuka ndzi wona a tilo na gi vhululekile, ku woneka a haxi go basa, ni loyi a nga gi khilele i vitaniwa ku hi Kutsumbeka ni Lisine; wa lamula, alwa yimpi hi kululama.
(Kuvhululelwa 19: 14-16) I wa landzelwa hi mabutho ya le tilweni ma nga khilele mahaxi yo basa na ma bohile tinguwo ta ti nene ta wukene, ti basileko tiku pa. 15 Lomu non’wini wakwe ku no huma a cipadha co leha, co kariha, leci a toba hi cona a matiko, a ma risa hi nhonga ya simbi. Ahandle ka lezvo, i ta kamela cigowolweni ca vhinyo ya zanga yi tshisako ya Nungungulu wa Ntamu Wontlhe. 16 Nguweni yakwe, hi laha ciwunwini, ku tsalilwe a vito gaku: Hosi ya tihosi ni Mufumeli wa vafumeli.
w08 1/4 8 ¶3-4
Armagedhoni — yimpi ya Nungungulu leyi yi to mbheta a tiyimpi tontlhe
Loku a vanhu vo biha va ha fuma, a vanhu va va nene va nga ta va ni kurula ni kuhlayiseka. (Mavingu 29:2; Mutshawuteli 8:9) Hi lisine a hi nge zvi koti ku hambanisa wubihi ni kukanganyisa ka vanhu lava va zvi mahako. Hikwalaho, a kurula ka lisine ni kululama zvi tava kona ntsena loku a vanhu vo biha va lovisilwe. Solomoni i tsalile lezvi: ‘A wa kubiha i tava ndzhiho wa a lulamileko.’ — Mavingu 21:18.
Kota lezvi Nungungulu a nga mu avanyisi, ha tiyiseka lezvaku ni yihi ndlela leyi a to yi tirisa kasi ku lamula a vanhu vo biha yi tava yo lulama. Abrahama i wutisile lezvi: “A mulamuli wa tiko a nga ta tsema timhaka hi nongameto ke?” A ka hlamulo wakwe, Abrahama i gondzile lezvaku contlhe cikhati Jehovha mu nene! (Genesisi 18:25) Ku engetela kwalaho, a Bhibhiliya gi hi tiyisekisa lezvaku Jehovha a nga tsakisiwi hi ku lovisa a vanhu va ku kubiha; Yena i maha lezvo hi kota ya lezvi ku nga hava cin’wani leci a nga ci mahako. — Ezekieli 18:32; 2 Pedro 3:9.
it-1475 5
Haxi
Ka muwoniso wo fanekisela wa Johani, Jesu Kristu i kombisiwa na a khilele haxi go basa, na a pangalatiwa hi butho, vontlhe na va hi hehla ka mahaxi yo basa. A muwoniso lowu wu wonekile ka Johani lezvo na wu yimela kulamula hi nongameto ka yimpi leyi Kristu a to yilwa ni vontlhe a valala vakwe, na a yimela Nungungulu, a papayi wakwe, Jehovha. (Kuv 19:11, 14) A ku Kristu a sangula ku maha ntiro wakwe kota hosi ni makhombo lawa ma to landzelwa zvi yimelwa hi mahaxi yo hambanahambana ni vakhileli va wona. — Kuv 6:2-8.
(Kuvhululelwa 19:19, 20) Ndzi no wona a civandza ni tihosi ta misava ni masochwa yabye na va hlengeletene kasi kulwa ni loyi a khileleko haxi, ni butho gakwe. 20 A civandza ci no khon’wa zvin’we ni muphrofeti wa mawunwa, loyi a nga kari a maha zviwoniso phambeni ka cona, a hambukisa hi zvona lava va nga amukela a cifungo ca civandza ni lava va nga khozela a cifananiso ca cona. Hi wumbiri gabye va no hoxiwa na va ha hanya lomu tiveni ga ndzilo, legi gi vhurako hi solufa.
re 286 ¶24
A Hosi ya ntamu yi hlula Armagedhoni
A civandza ca 7 wa tihloko ni 10 wa timhondzo, ci yimela a hlengeletano ya politika ya Sathani yi to lovisiwa zvin’we ni muphrofeti wa mawunwa, a mufumo wa wu 7 wa misava. (Kuvhululelwa 13:1, 11-13; 16:13) Va ta hoxiwa “tiveni ga ndzilo” na va ha “hanya”, na va ha kaneta a malandza ya Nungungulu. Xana a tiva lego ga ndzilo ga civiri? Ahihi, hi ku a civandza ni muphrofeti wa mawunwa a hi zva civiri. Kanilezvi gi yimela mufananiso wo mbhelela wa kulova ka magumo. Lomu a kufa ni cilahla zvi to hoxiwa kona zvin’we na Sathani. (Kuvhululelwa 20:10, 14) Hambulezvo a ndzilo lowo, a hi lomu a vanhu vo biha va xanisiwako kona, kota lezvi a civandza leco ci mu swirako Jehovha. — Jeremia 19:5; 32:35; 1 Johani 4:8, 16.
(Kuvhululelwa 19:21) Kanilezvi lava van’wani va no dawa hi cipadha co leha leci ci nga huma hi lomu non’wini wa loyi a nga khilele haxi. Makunu a zvinyanyani zvontlhe zvi no xura hi nyama yabye.
re 286 ¶25
A Hosi ya ntamu yi hlula Armagedhoni
Vontlhe lava va nga kala va nga ti patsi ni mufumo, kanilezvi na va simama ku ti patsa ni tiko legi go biha, va ta “dawa hi cipadha co leha leci ci nga huma hi lomu non’wini wa loyi a nga khilele haxi”. Jesu i ta va byela lezvaku va fanelwa hi kufa. Kota lezvi ku kalako ku nga wulawuliwi hi ndzilo, hi fanele ku rindzela lezvaku va tava ni kutsumba? A kuna ne cipandze cin’we ci hi byelako lezvaku lava va to dayiwa hi mulamuli wa Jehovha va ta vhuxiwa. Kota lezvi Jesu wutsumbu a zvi wulileko, vontlhe lava va nga hiku “tiyivhu” va ta hoxiwa “ndzilweni wa pindzukelwa, lowu wu longiselelweko Sathani ni tingilozi takwe”, zvi wulako ku “va ta loviselwa magumo.” (Matewu 25:33, 41, 46) Hi magumo “sikwini ga kulamulwa ni kuloviswa ka vanhu lava va nga chaviko Nungungulu”. — 2 Pedro 3:7; Nahume 1:2, 7-9; Malaki 4:1.
Kela titshomba ta moya
(Kuvhululelwa 17:8) A civandza leci u nga ci wona ci wa hi kona, kanilezvi a ca ha hi kona, hambulezvo ci lava ku huma hi lomu nkeleni wo eta wo kala magumo, niku ciya kulovisweni. A vaaki va misava — lava a mavito yabye ma nga kala ku tsaliwa bhukwini ga wutomi kusukela kuvangiweni ka tiko — va ta hlamala hi ku wona civandza, hakuva ci wa hi kona, kanilezvi a ca ha hi kona, hambulezvo ci ta tlhela civa kona.
re 247-248 ¶5-6
Ku paluxiwa a cihundla ca hombe
“A civandza . . . ci wa hi kona.” Ina ci wa hi kona, ci vitaniwa ku i Zwanano wa Matiko kusukela hi 10 ka Janeiro wa 1920 ni ku ci vile ni 63 wa matiko ma nga ci seketela. Kanilezvi, hi ku famba ka cikhati a tiko ga Japão, ni ga Alemanha, ni ga Itália ma no huma ka ntlawa lowu ni ku a tiko legi a kale gi nga vitaniwa ku União Soviética gi no humesiwa ka Zwanano lowo. Hi Setembro wa 1939 a mufumo wa tihanyi wa Manazi wu no sangula a yimpi ya wumbiri ya misava. A Zwanano wa Matiko a wu zvi kotangi ku hlakulela ku rula misaveni hikwalaho wu no nghena nkeleni wo eta, laha wu nga kala wu nga ha zvi koti ku maha nchumu. Hi 1942 a Zwanano wa Matiko wu wa nga ha hi kona. Na ku nga se humelela zvilo lezvo Jehovha a nga va nyikangi tlhamuselo wo zwisiseka xungetano hi muwoniso lowo, kanilezvi i rindzele a cikhati ci faneleko. Ka mutlhangano wa Misava Yiswa lowu wu nga rangelwa hi Nungungulu, zvi wa zwisiseka loku makabye N. H. Knorr a wulile lezvi xungetano hi ciphrofeto leco, aku: “a civandza . . . ca ha hi kona”. Andzhako ka lezvo i no wutisa aku: A Zwanano wa Matiko wu ta simama nkeleni? Hi ku tirisa Kuvhululelwa 17:8 i hlamulile lezvi: “A Zwanano wa Matiko wu ta tlhela wu huma lomu nkeleni.” Zvi mahisile zvalezvo futsi – kota lezvi a wuphrofeti ga Jehovha gi wulileko!
Ci huma hi lomu nkeleni
A civandza co pswhuka ci humile lomu nkeleni kota lezvi zvi nga phrofetilwe. Hi 26 ka Junho wa 1945, le San Francisco, EUA, ku vile ni guwa ga hombe hi lezvi a 50 wa matiko ma nga vhumela ku amukela a papilo ga hlengeletano ya Tlhangano wa matiko. A ntlawa lowu wu wa fanele ku “simama wu hlayisa kurula ni kutshamiseka ka vanhu va matiko wontlhe”. Ku wa hi ni zvilo zvo tala lezvi a Tlhangano wa Matiko wu nga fana hi zvona ni Zwanano wa Matiko. A Enciclopédia Delta Universal yi li: Hi tindlela to kari a Tlhangano wa Matiko wa fana ni Zwanano wa Matiko, lowu wu wumbilweko andzhako ka yimpi yo Sangula ya Misava . . . A matiko yo tala lawa ma nga maha cipandze ca Zwanano wa Matiko ma tlhelile mava cipandze ca Tlhangano wa Matiko. A ku fana ni Zwanano wa Matiko, a Tlhangano wa Matiko wu wumbilwe kasi ku hlayisa kurula ni ku tshamiseka ndzeni ka matiko. A tihosi ta hombe ta Tlhangano wa Matiko ta fana ni leti ti nga rangela le ka Zwanano wa Matiko. Makunu, a ku wumbiwa ka Tlhangano wa Matiko ku vuxetiwa ka civandza co pswhuka. A Tlhangano wa Matiko wu wumbiwa hi 190 wa matiko kuveni a Zwanano wa Matiko wu wa wumbiwa hi 63 wa matiko; ni ku a Tlhangano wa Matiko wu ni wutihlamuleli ga hombe nguvhu a ku hundza le ga Zwanano wa Matiko.
(Kuvhululelwa 17:8) A 10 wa timhondzo leti u nga ti wona, ni civandza, zvi ta venga a cibhayi zvi ci phanga zvi ci maha cimbyiri. Va taga a nyama ya cona va tlhela va ci hisa ndzilweni ciswa ciku bhi. Hakuva Nungungulu i chelile timbilwini tabye a maalakanyo ya ku maha kurandza kakwe, va vhumelana ku nyikela a mufumo wabye ka civandza kala a magezu ya Nungungulu ma tatiseka.
w12 15/6 18 ¶17
Jehovha i tlhamusela ‘lezvi zvi ta nga humelela lokuloku’
Kanilezvi, a wukhongeli ga mawunwa gi nga ta ku halahala gi nyamalala. A cibhayi leci ci ta simama ni ntamu wa cona, na ci zama ku fumela tihosi, kala laha Nungungulu a to veka timbilwini ta tihosi ta misava a ku maha kurandza kakwe. (Gondza Kuvhululelwa 17:16, 17.) Lokuloku, Jehovha i ta maha lezvaku a tihlengeletano ta politika ta Sathani, leti ti yimelwako hi Tlhangano wa Matiko, ti vhukela a wukhongeli ga mawunwa. Ti ta fuvisa a wuhosi ga cona ti tlhela ti hangalasa a titshomba ta cona. Hakunene zvi ta hlamalisa nguvhu, hakuva inyamutlha a cibhayi ci tizwa khwatsi laha hlanheni wa cihari co pswhuka. Hambulezvo, cona ci nga ta chika hi kutsongwani-kutsongwani laha citshan’wini ca cona; kanilezvi, ci tawa ci ku sudhu hi citshuketi. — Kuv. 18:7, 8, 15-19.
30 KA DEZEMBRO –5 KA JANEIRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | KUVHULULELWA 20-22
“Hi nga wona! Ndzi maha zvilo zvontlhe zviva zviswa”
(Kuvhululelwa 21:1) Ndzi no wona a tilo giswa ni misava yiswa, hakuva a tilo ga kale ni misava ya kale zvi wa hundzile, ni bimbi gi wa nga ha hi kona.
re 301 ¶2
Tilo giswa ni misava yiswa
Mazanazana ya malembe ndzhako ka masiku ya Johani, Jehovha i byelile Isaya a ku: ‘Hakuva ndzi ta vanga a tilo giswa ni misava yiswa, A zvilo zva kale zvi nga ta ha alakanyiwa, Ge hambu ku wuya lomu mbilwini.’ (Isaya 65:17; 66:22) A ciphrofeto leco ci tatisekile hi khati go sangula a cikhati leci a vaJudha vo tsumbeka va nga wuya Jerusalema hi 537 mahlweni ka nguva ya hina ndzhako ka wukhumbi ga 70 wa malembe le Bhabhuloni. Hi cikhati leco ca ku vhuxetwa, va no aka a hlengeletano yo basa, a “misava yiswa” ndzeni ka mafumela ya maswa, “matilo maswa”. Kanilezvi mupostoli Pedro i wulawulile hi wuphrofeti go kari gi to tatiseka a ku: “Kanilezvi hi kota ya citsumbiso cakwe, hina hi rindzela a matilo maswa ni misava yiswa lomu a kululama ku to tshama kona.” (2 Pedro 3:13) Johani wa komba makunu ku a ciphrofeto leco ca tatiseka ndzeni ka siku ga hosi. “A tilo ga kale ni misava ya kale”, ku nga xaxameto wa zvilo zva Sathani, zvin’we ni mafumela yakwe ma kucetelwako hi Sathani ni madhimoni yakwe zvi ta hundza. A “bimbi” go vhindluka ga vanhu vo biha a gi nga ta kuva kona. Wutshan’wini ga gona ku tava ni “tilo giswa ni misava yiswa” — hlengeletano ya yiswa laha misaveni na yi rangelwa hi mufumo wuswa, a mufumo wa Nungungulu. — Fananisa na Kuvhululelwa 20:11.
(Kuvhululelwa 21:3, 4) Makunu ndzi nozwa a gezu ga hombe na gi huma citshan’wini ca wuhosi, giku: “A tabhernakeli ga Nungungulu gi cikari ka vanhu. I ta tshama zvin’we navo, vona va tava vanhu vakwe. Nungungulu wutsumbu i tava zvin’we navo. 4 I ta kulula mihloti yontlhe matihlweni yabye, ku nga ta hava ni kufa, hambu ni hlomulo, kutani kurila, ni kubayisa, hakuva a zvilo zva kale zvi hundzile.”
“Langutani ndzi maha zvilo zvontlhe zviva zviswa”
“[Nungungulu] i ta kulula mihloti yontlhe mahlweni yabye.” (Kuvhululelwa 21:4) Mihloti muni a to yi kulula? A hi mihloti yo tsaka ge hambu mihloti leyi yi vhikelako matihlo ya hina. A citsumbiso ca Nungungulu ci wula mihloti leyi yi vangiwako hi kuxaniseka ni hlomulo. A kukulula loko a hi loku ka ku kulula hi mandla kutani nchumu wun’wani, Nungungulu i ta kulula mihloti leyo hi ku va tlhatlhisa hi kumbhelela ka lezvi zvi mahako vanhu va rila — ku nga kuxaniseka ni kubayisa.
‘Ku nga ta hava kona kufa.’ (Kuvhululelwa 21:4) Xana ku na ni nchumu wun’wani wu hi mahako hi rila na hi nga zvi lavi a ku hundza a nala wa hina kufa ke? Jehovha i ta tlhatlhisa a vanhu va ingisako wukhumbini ga kufa. Hi ndlela muni? I ta maha lezvo hi ku fuvisa a mutsu wa kufa — ku nga ciwonho leci hi ci kumileko ka Adhamu. (Va Le Roma 5:12) Jehovha i ta maha vanhu vo ingisa lezvaku vava vo mbhelela hi ku tirisa muphahlo wa kutlhatlhiswa wa Jesu. Andzhako ka lezvo, a kufa, kota nala wo gumesa, ku ta ‘lovisiwa’. (1 Va Le Korinte 15:26) Na ku nga hi lezvo ntsena, a vanhu va ta zvi kota ku hanya kota lezvi Nungungulu a nga zvi lavisile zvona kusanguleni — ku nga ku hanya va ngafi na va hi ni wutomi ga gi nene.
‘Hambu kubayisa ku nga ta hava kona.’ (Kuvhululelwa 21:4) Kubayisa muni ku to kala ku nga ha hi kona ke? A kuxaniseka kontlhe, ka mapimo, ka kutizwa, ni ka nyama loku ku vangiwako hi ciwonho ni kungambheleli, ku mahako vanhu va tsandza-vahlayi va hanya hlomulweni wa hombe nguvhu, ku nga ta hava kona.
(Kuvhululelwa 21:5) Loyi a tshamileko citshan’wini ca wuhosi i te ngalo: “Hi nga wona! Ndzi maha zvilo zvontlhe zviva zviswa.” A tlhela aku: “Tsala hakuva a timhaka leti ti tsumbekile niku lisine.”
w03 1/8 12-13 ¶14
Jehovha, Nungungulu wa lisine
14 Hi fanele ku zvi nyika lisima lezvi Jehovha a hi byelako hi ku tirisa mhaka yakwe. Lezvi a zvi wulako lisine, niku zvita maheka, makunu hi na ni cigelo co zwala ca ku mu tsumba. Hi fanela ku kholwa loku Jehovha aku i ta “neha tsayiselelo ka lava va nga mu tiviko Nungungulu ni lava va nga ingisiko a mahungu ya ma nene ya Hosi ya hina Jesu.” (2 Va Le Tesalonika 1:8) Niku hi kholwa ka magezu ya mupostoli Johani yaku: “Tsala hakuva a timhaka leti ti tsumbekile niku lisine.” — Kuvhululelwa 21:4, 5; Mavingu 15:9; Johani 3:36.
Kela titshomba ta moya
(Kuvhululelwa 20:5) Loku hi kona a kuvhuka ko sangula. (Lava van’wani va nga file a va hanyangi kala ku mbhela a 1000 wa malembe.)
it-3784 ¶2
Wutomi
Ka nayo lowu Jehovha a nga nyikile Adhamu, i te loku a ingisa i wa nga tafa. (Genesisi 2:17) Lezvo zva fana ni vanhu vo ingisa, loku a nala wo gumesa wa vanhu, a kufa ku fuviswa, a ku nga ha tava kona ciwonho leci ci hi vangelako a kufa. A va nga ta hafa kala kupindzuka. (1Ko 15:26). A kuva a kufa ku lovisiwa zvi ta maheka kumbheleni ka kufuma ka Kristu, kota lezvi Kuvhululelwa a kombako ku zvi ta mbheta 1000 wa malembe. Gi wulako ku lava va mahako tihosi ni vapristi na Jesu, “va no tlhela va hanya, va fuma zvin’we na Kristu a 1000 wa malembe.” “Lava van’wani va nga file a va hanyangi kala ku mbhela a 1000 wa malembe.” Zvi ta maheka ka lava va to simama ku hanya ka 1000 wa malembe, kanilezvi Sathani na a nga se hoxiwa nkeleni wo eta ni ku vhuka ka vanhu. Makunu kumbheleni ka 1000 wa malembe, a vanhu laha misaveni va ta nga na va ku kumile a kumbhelela, na va hi ka ciyimo co fana na Adhamu na Evha na va nga se wonha. Makunu va ta ve ni wutomi go mbhelela. Lava va to kuma a kuringwa ko gumesa, a cikhati leci Sathani a to humesiwa nkeleni wo eta hi cikhatanyana, va ta ti buza hi wutomi ga pindzukelwa. — Kuv 20:4-10.
(Kuvhululelwa 20:14, 15) A kufa ni Cilahla zvi no hoxiwa tiveni ga ndzilo. A tiva ga ndzilo hi kufa ka wumbiri. 15 Ahandle ka lezvo, ni wihi loyi a vito gakwe gi nga kala ku kumiwa bhukwini ga wutomi i no hoxiwa tiveni ga ndzilo.
it-2639-640
Tiva ga ndzilo
A gezu legi gi kumeka ntsena lomu ka Kuvhululelwa, niku gi kumbukiwa hi ndlela yo fananekisela. A Bhibhiliya ga nyika a tlhamuselo wa lezvi a gezu legi gi fanekiselako zvona loku gi ku: “Loku hi kona a kufa ka wumbiri.” — Kuv 20:14; 21:8.
A tshamela go fananisa ga tiva ga ndzilo gi woneka khwatsi kambe lomu ka bhuku ga kuvhululelwa. Ku wuliwa lezvaku a kufa ku hoxiwa ka tiva lego ga ndzilo. (Kuv 19:20; 20:14) A kufa a ku nge hisiwi. A ku hundza lezvo Sathani a civangwa ci kalako ci nga woniwi, i ta hoxiwa tiveni lego. Kota moya yena a nga nge hisiwi hi ndzilo. — Kuv 20:10; fananisa na Ek 3:2 na Val 13:20.
Kota lezvi a tiva ga ndzilo gi yimelako “kufa ka wumbiri” niku Kuvhululelwa 20:14 i wula lezvaku a “kufa ni Cilahla” zvi ta hoxiwa lomo, zvi laha kubaseni ku a tiva lego a gi nge yimeli a kufa loku hi ku kumileko hi kota ya Adhamu (Rom 5:12) ne a gi nge yimeli a Cilahla. Gi fanele ku fanekisela kufa kun’wani, a kufa ko kala ku nga hi na kutsumba, hakuva a ku na matimu ma kombako lezvaku a “tiva” gi humesile a vanhu va gona, kota lezvi zvi kumbukiwako hi kota ya kufa hi ciwonho ca Adhamu ni Cilahla. (Kuv 20:13) Lava va nga kala ku tsaliwa lomu “bhukwini ga wutomi” a vakaneti va wuhosi ga Nungungulu va hoxiwa tiveni ga ndzilo zvi wulako ku kuloviswa ka pindzukelwa kutani kufa ka wumbiri. — Kuv 20:15.