Timhaka ta mabhuku ma tako ka Cibhukwana ca Mutlhangano

1-7 KA NOVEMBRO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | JOXUA 18-​19

“Wa gi wona wutlhari ga Jehovha ka lezvi a tiko gi nga aveliswa zvona?”

Perspicaz vhol. 2 paj. 1108 par. 8

Mbhingano

Zvi wonekisa ku khwatsi ku wa hi ni zvilo zvimbiri zva tshinya zvi nga rangela a kuavelwa ka tiko: ku nga hlamulo wa hlolo ni kukula ka lixaka lelo. Zvi wa koteka ku a tihlolo ti komba a wutshamu ga laha kusuhani ni legi a lixaka lin’we ni lin’wani li nga wa ta nyikiwa kota tshomba basi. Lezvo zvi wa ta maha ku a munhu a kuma a tshomba ka wutshamu legi kutani legiyani ga tiko, zvo kota tlhelweni ka N’walungu kutani dzongeni, mutsuwuka-gambo kutani mupela-gambo, mbhirini ya bimbi kutani tikweni ga zvitsunga. Lezvi a tihlolo ti nga wula zvi wata hi ka Jehovha. Hikwalaho, zvi wa vhalela ciluse kutani kuholovisana cikari ka maxaka. (Mav. 16:33) Hi ndlela leyo, Nungungulu yenawu i wa rangela zvilo kasi a ciyimo ca lixaka lin’we ni lin’wani ci yelana ni ciphrofeto, leci Jehovha a pimiseleko Jakobe laha a nga hi kusuhani ni kufa, ci tsalilweko ka Genesisi 49:1-33.

Perspicaz vhol. 1 paj. 1142 par. 1

Tshomba

Matiko lawa ma nga fanele ku avelwa. A tshomba ya vana va ka Izrayeli va nyikilwe hi Jehovha, loyi a nga tsema mimbhingano ya kona hi ku tirisa Mosi. (Mitse. 34: 1-12; Jox. 1:4) A vana va Gadhi, ni ka vana va Rubheni, ni va khihlanya ga nyangwa ya ka Manase va nyikilwe tshomba yabye hi Mosi. (Mitse. 32:33; Jox. 14:3) A tixaka leti tin’wani ti kumile a titshomba tabye hi ku tirisa a tihlolo leti ti nga rangelwa hi Joxuwa na Eliyazari. (Jox. 14:1, 2) Hi kuya hi ciphrofeto ca Jakobe ci nga ka Genesisi 49:5, 7, Simeyoni na Levhi a va nyikiwangi a zvipandze zvo tsawukana zva tiko kota tshomba. A tshomba ya Simeyoni yi wa hi ya matiko (a ku patsa ni mimiti leyi yi nga randzelwe) cikari ka tshomba ya ka Judha (Jox. 19:1-9), kuveni Levhi i wa nyikilwe a 48 wa madhoropa tikweni gontlhe ga Izrayeli. Kota lezvi ka ku a vaLevhi wa va nyikilwe a ntiro wa lisima wutshan’wini go basa, ku wa wuliwa ku Jehovha hi yena tshomba yabye. Hi kota ya ntiro lowu va nga kari va wu maha, va wa nyikiwa zva wukhume kota tshomba yabye. (Mitse. 18:20, 21; 35:6, 7) A mingango yi nyikilwe zviavelo zvabye ndzeni ka tiko ga lixaka labye. Laha a mingango yi ngaya yi pswalelana yi tala, a vana vonawu va avelwa titshomba tabye, a tiko gi wa tlhela gi avanyiselwa kambe hi zvipandze zvin’wani zva zvitsongwani.

Perspicaz vhol. 2 paj. 1109 par. 1

Mbhingano

Andzhako ka loku a tihlolo ti kombile a wutshamu legi gi to nyikiwa a lixaka lokari, zvi wa lava ku va guma va gema mimbhingano ya wutshamu lego hi kuya hi kukula ka lixaka lelo. A Bhibhiliya gi wula lezvi: ‘Mu ta avela a tiko hi ku hlahluveta hi tinyangwa ta n’wina; ka lava vo tala mu ta va nyika a tshomba ya hombe; mu nyika a tshomba yi tsongwani ka lava va nga va tsongwani. Loyi ni loyi i ta kuma a ciavelo cakwe hi ku komba ka tihlolo.’ (Mitse. 33:54) Lezvi a hlolo yi nga zvi komba xungetano hi wutshamu lego hi zvalezvo zvi nga fanele ku mahiwa, kanilezvi zvi wa koteka ku ku ciciwa zvokari loku a wutshamu lego gi hi ga hombe nguvhu kutani loku gi hi gitsongwani ka lixaka lelo. Hikwalaho, laha ku nga woneka ku a wutshamu ga vanana va ka Judha gi wa hundzeletile kukula, a wutshamu lego gi no hunguliwa, gi avanyiselwa hi zvipandzana ka lixaka la ka Simeyoni. — Jox. 19:9.

Kela titshomba ta moya

Perspicaz vhol. 2 paj. 1109 par. 4

Mbhingano

A matimu ya ku avelwa ka cipandze ca tiko ci nga hi le Mupela-gambo wa Jordhani ma komba lezvaku a ku sangula va no hlahluva tihlolo kasi va tiva cipandze ca lixaka la ka Judha (Jox. 15:1-63) Josefa (Efrayime) (Jox. 16:1-10), ni ca khihlanya ga lixaka la ka Manase, leli makunu li nga hi Mupela-gambo wa Jordhani (Jox. 17:1-13), va tiva mimbhingano yabye ni madhoropa ya kona. Andzhako ka lezvo, zvi wonekisa ku khwatsi a ntiro wa kuavela tiko wu no tsemarisiwa, hi ku hi kuma lezvaku a vaIzrayeli va rurile le Gilgali va ya govela le Xilo. (Jox. 14:6; 18:1) A zvi tiveki ku cikhati muni ci nga hundza a ntiro lowo wa ku avela na wu nyimile, kanilezvi Joxuwa i no gumesa a kawuka tixaka leti tin’wani ta 7 ti nga kari ti hlwela ku ya teka tiko legi gin’wani gi nga sele. (Jox. 18:2, 3) Ku wuliwa zvilo zvo tala xungetano hi cigelo ca ku a tixaka leti ta 7 ti hlwela ku yalwa ti teka zvipandze lezvi zvi nga sele. A vokari va wula lezvaku a kutala ka tshomba leyi va nga phanga a cikhati va nga hlula madhoropa lawa man’wani ni lezvi zvi nga wonekisa ku khwatsi a va ha hi mhangweni ya ku dhumelwa hi vaKhanani lava van’wani, zvi mahile ku va maha mihoni ya ku yalwa kasi va teka cipandze leci ci nga sele. A ku chava ku ya kuma masochwa ya ntamu ya valala zvonawu zvi va mahile va hlwela. (Jox. 13:1-7) A cin’wani, ko khwatsi a zvipandze lezvi zvin’wani va wa nga zvi tivi khwatsi a ku fana ni lezvi va nga tekile makunu.

8-14 KA NOVEMBRO

Sentinela 15/4/06 paj. 5 par. 3

A mawulawulela manene ma maha ku a van’wani va nga zvizwi hi ndlela ya hava lezvi u nga wula kutani ku zvi kanakanela. Ku sanguleni ka matimu ya tiko ga Izrayeli, a lixaka la ka Rubheni, ni lixaka la ka Gadhi, ni khihlanya ga lixaka la ka Manase, va nga tshama mutsuwuka-gambo wa Congo wa Jordhani, va no ‘aka a alati ga hombe’ laha mbhirini ya Jordhani. A tixaka leti tin’wani ti no zvi wona hi ndlela ya hava lezvo. A tixaka leti tin’wani ti nga tshama mupela-gambo wa Jordhani ti no alakanya ku a vamakabye vabye, lava va nga hi le mutsuwuka-gambo, va mahile wuhluwuki; hikwalaho va no hloma yimpi kasi ku yalwa ni lava va nga alakanya ku va ‘hluwukile’. Kanilezvi, na va nga se famba kasi ku yawa navo, va no ranga hi ku rumela vanhu vokari kasi va ya bhula ni tixaka leti ti nga tshama mutsuwuka-gambo xungetano hi mhaka leyo. A tshamela legi gi vile ginene nguvhu! Va no guma va pola ku a alati lego gi wa nga hi para gi tirisiwa hi ndlela ya hava, hi ku maha miphahlo yo hisiwa kutani minyikelo. Kunene, a tixaka leto ti nga tshama mutsuwuka-gambo, ti wa chava ku ka cikhati ci tako, a tixaka tin’wani ti ku: ‘n’wina a mu na ciavelo na Jehovha’. A alati lego gi wa tava wukustumunyu ga lezvaku vonawu va khozela Jehovha. (Jox. 22:10-29) Va no guma va gi chula ku i alati ga Wukustumunyu, kuzvilava hi ku gi tirile kota cikombekiso ca lezvaku ka vona, Jehovha ku wa hi yena yece Nungungulu wa lisine.— Jox. 22:34.

Sentinela 15/11/08 paj. 18 par. 5

Kuzvilava a vaIzrayeli vokari va wa alakanya ku zvi wa enele kasi vaya va vhukela niku a ku va juma zvi wa ta maha ku ku nga dawi vanhu vo tala. Kanilezvi a tixaka leti ti nga tshama le Mupela-gambo wa Jordhani a ti zvi mahangi hi matloti. Va no rumela tihosana kasi va ya bhulisana ni vamakabye vabye hi mhaka leyo. Va no va wutisa lezvi: ‘Xana kuhambuka ka kuyini loku mu ku mahileko mu vhukela Nungungulu wa ka Izrayeli, lezvi mu fularelako Jehovha legi siku?’ Hi lisine, a tixaka leti ti nga akile alati a hi ku ti wa no tsika kutsumbeka. Kanilezvi, lezvi ka ku va wo lumbetiwa a ku va vhukela Jehovha, zvini va nga wa ta maha? A ku va wa tava hlamula hi ndlela ya hava lava va nga kari va va lumbeta kutani ku tsika ku wulawula navo? A tixaka leto ti nga lumbetiwa ti no va hlamula hi ndlela ya yinene, tiku lezvi va nga maha va kucilwe hi ku fela ku tirela Jehovha. Lezvi va nga hlamulisa zvona, zvi tiyisile a wunghana gabye na Jehovha niku zvi ponisile a wutomi. A ku bhula hi ndlela yo rula zvi mahile ku a vamakabye vabye va ci zwisisa cigelo ci va mahileko va aka alati zvi tlhela zvi vhuvhumisa kurula. — Jox. 22:13-34.

Kela titshomba ta moya

Perspicaz vhol. 1 paj. 416 par. 3

VaKhanani

Hambu lezvi a vaKhanani votala va nga pona a cikhati leci a vaIzrayeli va nga teka tiko ni lezvi a van’wani va nga ala ku maha tikhumbi, hi nga ha simama ku wula ku ‘Jehovha i nyikile vaIzrayeli gontlhe a tiko legi a nga wa hlambanyile ka vararu vabye a ku va nyika gona, va gi amukela, va tshama ka gona. Na Jehovha i no va nyika kuhumula ka wontlhe matlhelo, khwatsi hi lezvi a nga wa hlambanyile ka vararu vabye’. (Jox. 21:43-45) Vontlhe lava va nga randzele vaIzrayeli a kupatsa ni valala vabye va wa va chava niku ne va wa nga tshuki va alakanyela ku va dhumela kota lezvi va nga vhikelekile. Jehovha i wa sina a wulile ku i wa ta hlongola vaKhanani “hi kutsongwani ni kutsongwani” kasi a zvihari zva khwati zvi nga pswalelani zvi andza lomu ku nga kala ku nga tshami vanhu. (Ekso. 23:29, 30; Deut. 7:22) Hambu lezvi a vaKhanani va nga hi ni wutlhari ga hombe ga kulwa yimpi ni matlhari yo tala ku hundza vaIzrayeli, tikareta ta yimpi a ku patsa ni tikareta ta tisimbi, ni loku a vaIzrayeli va hlwela kutani va phazama ku teka matiko lawa va nga nyikilwe, lezvo zvi wa nga ta vhalela ku Jehovha a tatisa citsumbiso cakwe. (Jox. 17:16-18; Vala. 4:13) A matimu ma komba lezvaku ka zvikhati zvokari a vaIzrayeli va wa hluliwa hi valala vabye hi kota yo kala ku tsumbeka. — Mitse. 14:44, 45; Jox. 7:1-12.

15-21 KA NOVEMBRO

“Wusungukati go gumesa ga Joxuwa ka tiko ga Izrayeli”

Perspicaz vhol. 1 paj. 84

Civhumelwano

A ciyimo cin’wani co hambana ci wa ta simama ndzhako ka loku a tiko ga Izrayeli gi nghenile Khanani, a tiko gi tsumbisilweko. Nungungulu, a Hosi ya Hombe, i wa nyikile a vaIzrayeli a fanelo ya ku tshama tikweni lego kasi ku tatisa a citsumbiso leci a nga sina a ci mahile ka vakokwani vabye. Hikwalaho, a vaIzrayeli va wa nga ngheni tikweni lego kota vahlavha, niku Jehovha i wa va layile lezvaku va nga mahi civhumelwano ni vanhu va akileko tikweni lego. (Ekso. 23:31-33; 34:11-16) Va wa fanele ku landzela a milayo ni zvileletelo zva Nungungulu, na ku nga hi mikhuwo ya vanhu lava va nga hi kusuhani ni ku hlongoliwa. (Levi 18:3, 4; 20:22-24) A ku tekana navo zvi wa nga ta maha ku vava ni vasati va nga khozela zvifananiso basi; kanilezvi, zvi wa ta maha ku va hanyisana ni maxaka ya kona, lawa wonawu ma nga khozela zvifananiso, va tlhela va nghena ka wukhozeli gabye ga mawunwa. Lezvo zvi wa ta maha ku va fularela Jehovha. — Deut. 7:2-4; Ekso. 34:16; Jox. 23:12, 13.

Sentinela 1/11/07 paj. 26 par. 19-20

¹⁹ Hi lisine, hi kuya hi lezvi hi zvi wonileko, hi nga wula na hi tiyile hiku: ‘Ku hava ni gin’we gezu ka wontlhe magezu yo saseka lawa Jehovha Nungungulu wa n’wina a ma wulileko hehla ka n’wina, ma nga kala ku maheka; kanilezvi ma mahekile wontlhe, ku hava ni gezu gin’we gi wileko hasi.’ (Jox. 23:14) Jehovha wa tlhatlhisa, a vhikela ni ku khatalela a malandza yakwe. U nga wula citsumbiso cin’we hi wutsongwani ga kona ca Jehovha leci ci nga kala ku tatiseka hi cikhati ci faneleko? Ne cin’we a ci kona! Hi kombisa wutlhari hi tsumba Mhaka ya Nungungulu, leyi yi nga tshukiko yi tsandzeka.

²⁰ Zvini hi zvi rindzelako cikhatini ci tako? Jehovha i wula lezvaku a kutala ka hina hi rindzela ku hanya ka Tiko gi cicilweko gi maha paradhise go saseka. A vokari va hina va rindzela kuya fuma na Jesu le tilweni. Kani hi rindzela ku hanya kala kupindzuka laha misaveni, kani hi rindzela kuya fuma na Jesu le tilweni, a kufana na Joxuwa, hontlheni hi na ni zvigelo zvotala zva ku simama na hi tsumbekile. Gi ta chikela siku ga ku lezvi hi zvi rindzelako zvi tatiseka. Kunene, hi ta ti buza hi zvontlhe zvitsumbiso zva Jehovha hi tlhela hiku: ‘Zvontlhe zvi mahekile’.

Kela titshomba ta moya

Sentinela 1/12/04 paj. 12 par. 1

Timhaka-tshinya ta bhuku ga Joxua

24:2 — Tera, a papayi wa Abrahama i wa khozela zvifananiso ke? Kusanguleni, Tera i wa nga khozeli Jehovha Nungungulu. Zvi wonekisa ku khwatsi i wa khozela a nu­ngungulu wa hweti a nga vitaniwa ku hi Sini— a nungungulu wa cisati a nga dhumile nguvhu le Ure. Hi kuya hi cihena ca ciJudha, kuzvilava Tera yenawu i wa hi muvatli wa zvifananiso. Hikwalaho, a cikhati leci Abrahama a nga suka hi le Uri, Tera i no mu heleketa kala Harani kota lezvi Nungungulu a nga layile. — Genesisi 11:31.

22-28 KA NOVEMBRO

Sentinela 15/3/04 paj. 31 par. 3

Ehudhi a tlhatlhisa vaIzrayeli

A hi wutlhari gakwe ne a hi lezvi a valala va nga kala ku mu vhukela zvi nga maha ku a makungo ya Ehudhi ma tatiseka. A ku tatiseka ka zvitsumbiso zva Jehovha a ku khegeli ka wutlhari ga vanhu. A cigelo ca hombe ci mahileko ku a makungo ya Ehudhi ma tatiseka hi lezvi a nga vhuniwa hi Nungungulu kota lezvi a nga maha zvilo zvi nga yelana ni kurandza kakwe, ku nga ku tlhatlhisa a vanhu Vakwe. Nungungulu hi yena a nga hlawulile Ehudhi, niku ‘loku Jehovha a va vhuxela valamuli [a vanhu vakwe] i wa tshama ni mulamuli mun’we ni mun’wani’. —  Valamuli 2:18; 3:15.

Sentinela 15/3/04 paj. 30 par. 1-3

Ehudhi a tlhatlhisa vaIzrayeli

A zambo go sangula legi Ehudhi a ngaba ku “ti mahela mukwana” wa ku koma wa ku tsema seno ni seno zvi nga koteka ku a wu fihla lomu ka tinguwo. Kuzvilava i wa rindzela ku va ta mu secha. Hi tolovelo a zvipadha zvi wa khweketiwa laha ka nyonga ya cinene, laha zvi nga olova ku hatlisa ku ci hlomula. Kota lezvi a nga tira hi cibhabha, Ehudhi i no fihla a mukwana wakwe ‘laha nyongeni yakwe ya tlhelo ga cinene, hi lahasi ka nguwo yakwe’ laha zvi wonekisako ku lava va nga kari va mu secha a va zangi va alakanyile ku mu secha ka wutshamu lego. Hikwalaho, i no vhumeletwa ku nghena wuhosini a ya ‘nyikela ndzuvo ka Egloni, a hosi ya vaMowabhi’. — Valamuli 3:16, 17.

A Bhibhiliya a gi kombi zvotala xungetano hi lezvi Ehudhi a nga chikelisa zvona hubyeni ya kulamula ya Egloni, kanilezvi go hi byela ntsena ku: ‘Laha Ehudhi a nga wa mbhetile ku hendleleta a ndzuvo, i no tlhelisa a vanhu lava va nga wa rwele a ndzuvo ya kona’. (Vala. 3:18) Ehudhi i no hendleleta ndzuvo; andzhako ka lezvo, i no heleketa lava va nga rwele a ndzuvo lowo kala ka wutshamu go kari laha kaya ka Egloni, a salisana navo a guma a jika a wuya. Hikuyini a nga maha lezvo? Ku ngava lezvaku Ehudhi i va heleketile kasi ku vhikelana, kutani i wo landza lezvi zvi nga tolovelekile, kutani i wo fela ku va rwala a ndzuvo basi ke? A ku Ehudhi i va heleketile kasi va huma khwatsi na a nga se maha lezvi a nga yela zvona? Kani hi cihi cigelo ca kona ahati; leci hi ci tivako ku Ehudhi i no tiya hlanha a tlhela yece.

[Ehudhi] ‘i no tlhela hi le wutshan’wini ga zvifananiso le Gilgali, a yaku: Hosi, ndzi na ni mahungu ya fihlakalo a ku ku byela wena hosi.’ A mitsalo a yi kombi lezvi a nga tlhela a zvi kotisa zvona ku ya wulawula na Egloni. Zvi wa nga koteki ku a vaghadhi va mu kanakanela? Zvi lava ku wula ku a muIzrayeli mun’we i wa nga ta zvi kota ku daya a hosi? Kutani ku a kuve Ehudhi a wuyile yece zvi mahile ku va alakanya ku i wo jikela lava a nga hi navo? Kani hi cihi cigelo ca kona, leci hi ci tivako ku Ehudhi i kombele ku nghena lomu ndlwini ya hosi na a hi yece, niku ni zvi kotile ku maha lezvi a nga zvi lava ku maha. — Valamuli 3:19.

Kela titshomba ta moya

Sentinela 15/1/05 paj. 24 par. 7

Timhaka-tshinya ta bhuku ga Valamuli

2:10-12. Hi fanele kuva ni programa ya ku lera Bhibhiliya siku ni siku kasi hi ‘nga rivali a mitiro ya Jehovha.’ (Lisimu 103:2) A vapswali va fanele ku zikisa lisine la Mhaka ya Nungungulu lomu timbilwini ta vana vabye. — Deuteronome 6:6-9.

“Jehovha i tlhatlhisile vanhu vakwe hi ku tirisa vavasati vambiri”

Murindzeli 1/8/15 paj. 12 par. 6

Sisera! A vito legi gi lo vanga kuchava ni pfilupfilu ya hombe lomu Israyeli. A mudhawuko ni wukhongeli ga vaKhanani gi wa hi ga xapi, niku va wa maha miphahlo hi zvivanana va tlhela va maha wubhayi lomu tempeleni. Gi wa tshamisile kuyini a tiko gi nga fumelwa hi nduna ya muKhanani ni butho ga yona ke? A lisimu la Dhebhora li komba lezvaku a ku endza lomu tikweni zvi wa karata nguvhu niku zvi wa wonekisa ku khwatsi ku wa nga ha hanyi munhu lomu dhoropeni. (Valamuli 5:6, 7) Hi nga ha alakanyela a vanhu na va fihlala lomu ka tisinya ni lomu ka zvitsunga ni ku chava ku hanya laha kubaseni lomu madhoropeni, na va chava ku endza hi maruwa ya hombe lawa ma nga wa ta va maha va woniwa va vhukelwa, va tekelwa vana vabye ni ku pfinyelwa a vasati vabye.

Murindzeli 1/8/15 paj. 13 par. 1

A kuchava loko ka hombe ku lo simama hi cipimo ca 20 wa malembe, kala laha Jehovha a nga wona lezvaku a vanhu vakwe vo nonoha timbilu va wa ti yimisele ku cica, kutani kota lezvi a lisimu li pimisilweko la Dhebhora na Bharaki li wulako: ‘Kala ndzi suka mina Dhebhora, ndzi yima kota mamani lomu Izrayeli.’ A hi zvi tivi lezvaku xana Dhebhora, loyi a nga hi sati wa wanuna wa ku hi Lapidhota, i wa pswele vana futsi, kanilezvi a mawulawulela lawa ma wa hi yo fananisa. Hi lisine, Jehovha i lo nyika Dhebhora a ciavelo ca ku vhikela tiko a ku fana ni mamani. Jehovha i lo mu ruma lezvaku a vitanisa mulamuli Bharaki, a wanuna wa ntamu ni wa kukholwa, zvonake a mu kongomisa a ku yalwa na Sisera. — Valamuli 4:3, 6, 7; 5:7.

Murindzeli 1/8/15 paj. 15 par. 1

Jayeli i wa fanele ku alakanyela hi cihatla. I lo nyika Sisera a wutshamu ga ku humula kona. Sisera i lo leletela Jayeli lezvaku a mu vhikela ni ka wihi munhu loyi a nga wa tata na a hlota yena. I no mu fenengeta a cikhati leci a nga etlele niku a cikhati leci a nga mu kombela a mati, i lo mu nyika masi. Zvalezvo Sisera i lo etlela wurongo ga hombe. Ka cikhati caleco Jayeli i lo teka zvilo zvimbiri zva laha mutini lezvi a vavasati lava va nga hanya lomu matendeni va nga tolovela ku zvi tirisa hi wutlhari — cikhongwani ca tenda ni hamela. I lo khizama laha kusuhani ka hloko ya Sisera. Makunu i wa yimelwe hi ku maha ntiro wo chavisa wu nga yimela kulovisa ka Jehovha. Hambu kutsandzeka kutsongwani kutani kukanakana hi cikhatanyana zvi wa tava mhango. Xana i alakanyile a vanhu va Nungungulu ni lezvi a wanuna loye a nga va xanisisa zvona hi malembe yo tala? Kutani ku i alakanyele a lungelo gakwe ga ku yimela Jehovha? A matimu a ma wuli nchumu hi lezvo. Ho tiva ntsena lezvaku i mahile co kari hi kuhatlisa. Sisera i wa file! — Valamuli 4:18-21; 5:24-27.

Kela titshomba ta moya

Sentinela 15/1/05 paj. 25 par. 5

Timhaka-tshinya ta bhuku ga Valamuli

5:20 — A tinyeleti ti lwelile Bharaki hi ndlela muni? A Bhibhiliya a gi kombi ku a kuza zvi maheka lezvo kuzvilava zvi lavile ku a tingilozi ti maha cokari, kutani a ku kuwa maribye ya le tilweni lawa a titlhari ta Sisera ti nga zvi wonisa ku i sinali ya khombo, kutani ku a titlhari ta Sisera ta ku gondza tinyeleti ti no mu byela zvilo zvokari lezvi zvi nga kala ku tatiseka. Kanilezvi, leci hi tiyisekako ku Nungungulu i mahile cokari kasi ku vhuna Bharaki.

6-12 KA DEZEMBRO

“Famba hi ntamu lowu u nga nawo”

Sentinela 15/2/02 paj. 6-7

A mun’we wa lava va nga hi ni mawonela manene hi vona venyi ni ku ti koramisa va ti wona na va nga ringanelwi hi zvokari hi Gidheyoni, a murangeli wa vaHebheru va kale. Gidheyoni a nga ti kokelangi wuhosi. A cikhati a nga yimisiwa kasi a maha murangeli, i no komba lezvaku i wa alakanya ku a nga ringanelwi hi kuva murangeli, hi ku wula lezvi: ‘Hosi yanga ndzi ta va hlangutisa kuyini vaIzrayeli ke? Cuwuka ngango wa hina, hi wona wa lahasi ka lixaka la ka Manasa; mina ndzi xisiva-marumbu (cigumandzeni) ca kona ndlwini ya dhadhani.’ — Valamuli 6:12-16.

Sentinela 15/7/05 paj. 16 par. 3

“Cipadha ca Jehovha ni ca Gidheyoni”

Wona zvilo zvo chavisa lezvi zvi nga humelela vaMidhiyani hi ku landzela: Hi citshuketi, ku no sangula ku zwala guwa ga ku pandzelelwa ka 300 wa timbita, guwa ga 300 wa mimpundzu yi nga kari yi biwa, ni huwa ya 300 wa vavanuna. Laha va ngazwa a huwa leyo yaku: ‘Supadho ya Jehovha ni ya Gidheyoni!’, va no sangula ku nga ci tive co maha, va se ti patsa navo vaba huwa. Ndzeni ka pfilupfilu leyo, a vaMidhiyani va wa nga ha zvi tivi ku a vanghana vabye hi vahi niku a valala vabye hi vahi. A vavanuna lava va 300 va no simama ku nyima kwalaha va nga layilwe ku nyima kona, kuveni seno Nungungulu i wo maha ku a valala va dayana hi civona hi zvipadha zvabye. A wugovelo ga vaMidhiyani gi no hluliwa, va sangula kutsutsuma, a vaIzrayeli va va hlota hi tindlela tontlhe va tlhela va va dayela, va nga ha va chavi. A yimpi ya vaMidhiyani ya xapi ya ku lava ku fumela vaIzrayeli yi mbhela kwalaho. — Valamuli 7:19-25; 8:10-12, 28.

Kela titshomba ta moya

Sentinela 15/1/05 paj. 26 par. 5

Timhaka-tshinya ta bhuku ga Valamuli

6:25-27. Gidheyoni i no tirisa wutlhari kasi a nga zangarisi a valala vakwe. Laha hi chumayelako mahungu ya manene hi fanele ku ti wonela kasi hi nga khunguvanyisi van’wani hi mawulawulela ya hina.

13-19 KA DEZEMBRO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | VALAMULI 8-9

“A ku ti koramisa zva vhuna ku hundza kuva ni matshandza”

Sentinela 15/8/00 paj. 25 par. 3

Zvini u nga mahako loku u vhukelwa?

Gidheyoni i kombelile lixaka la ka Efrayime kasi ku mu vhuna kulwa ni vaMidhiyani. Hambulezvo, andzhako ka loku va hlulile vaMidhiyani, a va ka Efrayime va no vhukela Gidheyoni na va zangarile nguvhu vaku hikuyini mu nga kala ku hi vitana a yimpi na ya sangula ke. A matimu ma komba lezvaku va no ‘zama ku holovisana nguvhu naye’. Kanilezvi Gidheyoni i no va hlamula, aku: ‘Cini ndzi mahileko co ringana na n’wina ke? Kasi a ku kutsula mauvha ka va ka Efrayime a hi chukwana ku hundza kutshovela ka vhinya ga Abhiyezeri ke? Nungungulu i nyikele mandleni ya n’wina tihosi timbiri ta vaMidhiyani: Orebhi na Zeebhe. Makunu i ntiro muni ndzi mahileko wa ku ringana ke?’ (Valamuli 8:1-3) Hi magezu lawa yo rula, ma hlawulilweko khwatsi, Gidheyoni i mahile ku nga vhuki a yimpi ya tixaka leyi yi nga wa ta maha ku ku dayelwa vanhu vo tala. A cikarato ca va ka Efrayime kuzvilava ku wa hi ku ti tsumba nguvhu ni matshandza. Kanilezvi, lezvi a zvi vhalelangi a ku Gidheyoni a hanya hi kurula ni va ka Efrayime. Hina ke, hi nga zvi kota ku maha zvo fana ni lezvo?

Murindzeli 17.01 paj. 19 par. 15

Xana a kutikoramisa ka laveka hakunene?

¹⁵ Gidheyoni cikombiso ca ci nene ca kutikoramisa. A cikhati leci Jehovha a nga mu ruma ku ya ponisa vaIsrayeli ka vaMidhiyani, Gidheyoni i te: A ‘ngango wa hina, hi wona wa lahasi ka lixaka la ka Manase; mina ndzi cisiva-marumbu (cigumandzeni) ca kona ndlwini ya dhadhani.’ (Valamuli 6:15) Hambulezvo Gidheyoni i lo tsumba Jehovha a vhumela ntiro lowo. Andzhako ka lezvo, na a lava ku tiyiseka lezvaku i zvi zwisisile zvontlhe lezvi Jehovha a zvi lavako kakwe, Gidheyoni i no khongela ka yena a kombela wurangeli. (Valamuli 6:36-40) Gidheyoni i wa hi wanuna wa ntamu ni kutiya hlanha, kanilezvi i wa tlharihile kambe niku i wa ti wonela ka timhango. (Valamuli 6:11, 27) Hi kufamba ka cikhati, laha a vanhu va nga lava lezvaku a maha hosi yabye, i no ala. Andzhako ka ku maha lezvi Jehovha a nga mu rumile, i no tlhela kaya. — Valamuli 8:22, 23, 29.

Sentinela 15/2/08 paj. 9 par. 9

Famba hi tindlela ta Jehovha

⁹ Kasi hiva vanghana va Nungungulu hi fanele ku ti ‘koramisa hi mbilu yontlhe.’ (1 Ped. 3:8; Lis. 138:6) A cipimo 9 ca bhuku ga Valamuli ci komba lisima la ku ti koramisa. Jothamu, a n’wana wa Gidheyoni, i wulile lezvi: ‘Ka cikhati co kari a tisinya ti no suka ku ya ti yimisela a hosi.’ Ku no kumbukiwa sinya ya olivha, ya nkuwu, ni ya vhina. A tisinya leto ti wa yimela a vaIzrayeli vo ti koramisa lava va nga kala va nga hi na mhaka ni ku fumela vaIzrayeli van’wani. Kanilezvi a sinya ya munga — leyi yi tirelako ku dzivela basi — yi wa yimela a wuhosi ga matshandza ga Abhimeleki, loyi a nga zvi lava nguvhu a ku fumela van’wani. Hambu lezvi ‘a nga fumela vaIzrayeli hi malembe manharu’ i file na a nga kulangi. (Vala. 9:8-15, 22, 50-54) Zva lisima nguvhu a ku ti ‘koramisa hi mbilu yontlhe.’

Kela titshomba ta moya

Perspicaz vhol. 1 paj. 765 par. 5

Efodhe, I

Hambu lezvi Gidheyoni a nga hi ni makungo manene hi efodhe, ya ku alakanya kuhlula loku Jehovha a nga nyikile a vaIzrayeli ni ku mu nyika wudzundzo Nungungulu, a efodhe ‘yi no neha kambe a khombo ka Gidheyoni ni ka yindlu yakwe yontlhe’, hakuva a vaIzrayeli va no maha zvilo zva hava hi ku yi khozela. (Vala. 8:27) Hambulezvo, a Bhibhiliya a gi wuli hi ku kongoma lezvaku Gidheyoni i yi khozele; a ku hambana ni lezvo mupostoli Pawule i mu kumbuka hi ku kongoma kota mun’we wa “refu ga hombe” ga vakustumunyu vo tsumbeka va Jehovha, Kristu na a nga seta misaveni. — Mah. 11:32; 12:1.

20-26 KA DEZEMBRO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | VALAMULI 10-​12

“Jefta — A wanuna wo randza Jehovha!”

Murindzeli 04/16 paj. 7 par. 9

A munhu wa kukholwa wa tsakelwa hi Nungungulu

⁹ A zvikombiso zva vanhu va kukholwa vo kota Josefa, loyi a nga kombisa tipswalo ka vamakabye vakwe, hambu lezvi va nga “mu venga,” kuzvilava zvonawu zvi mu kucile kuva a hlamula hi ndlela ya yi nene. (Gen. 37:4; 45:4, 5) A ku ehleketa hi zvikombiso lezvo, zvi wa ta vhuna Jefta lezvaku a maha zvilo hi ndlela yi tsakisako Jehovha. Handle ko kanakana lezvi a vamakabye vakwe va nga mu mahele zvi mu bayisile nguvhu, kanilezvi zvi wa nga ta mu tsikisa ku tirela Jehovha ni vanhu Vakwe. (Vala. 11:9) A ku lwela vito ga Jehovha zvi wa hi zva lisima nguvhu ka Jefta a ku hundza kungazwanani kakwe ni van’wani. I wa ti yimisele ku simama na a tsumbekile ka Jehovha, lezvi zvi nga neha makatekwa ka yena ni ka van’wani. — Mah. 11:32, 33.

Perspicaz vhol. 2 paj. 25 par. 4

Jefta

Kota lezvi Jefta a nga hi wanuna wa zvigingi, a nga luzangi cikhati kasi ku kombisa wurangeli gakwe. I no tekela ku rumela mahungu ka hosi ya vaAmoni, na a komba lezvaku Amoni i wa hi muvhukeli, hi kota ya lezvi a nga dhumela tiko ga Izrayeli. A hosi leyo yi no hlamula ku yi wa vhukela vaIzrayeli hi lezvi va nga tekile matiko ya Amoni. (Vala. 11:12, 13) Jefta i kombile lezvaku i wa nga hi musochwa wa xapi wo kala ku vhuna nchumu ni wo kala mahanyela manene, kanilezvi i wa hi munhu wa wutivi, nguvhunguvhu ka lezvi Nungungulu a tirisanisako zvona ni vanhu vakwe. I no kaneta lezvi a vaAmoni va nga wula hi ku komba ku: 1) A vaIzrayeli a va tekangi a tiko ga Amoni, ga Mowabhi, kutani ga Edhomi (Vala. 11:14-18; Deut. 2:9, 19, 37; 2 Kro. 20:10, 11); 2) A vaAmoni va wa nga lumbi tiko legi va nga phikizana hi gona a cikhati leci a vaIzrayeli va nga hlula, hakuva gi wa hi mandleni ya vaAmori va vaKhanani, niku Nungungulu i wa nyikele hosi yabye, Sihoni, ni tiko gabye mandleni ya vaIzrayeli; 3) A vaAmoni va wa nga byeliwangi ku teka tiko ga Izrayeli ka 300 wa malembe ma nga hundza; maku, cini ci nga wa ta maha ku va gi teka zvezvi? — Vala. 11:19-​27.

Perspicaz vhol. 2 paj. 25 par. 5

Jefta

Jefta i no chikelela magumo ya mhaka hi ku komba ku a mhaka leyi va nga wulawulisana hi yona yi wa yelana ni wukhozeli. I no komba lezvaku Jehovha Nungungulu i wa nyikele a tiko lego ka vaIzrayeli; hi cigelo leco, va wa nga ta nyikela hambu cova cipandzanyana citsongwani ca tiko lego, ka vanhu va khozelako vanungungulu va mawunwa. I wulile lezvaku Kemoxe i nungungulu wa vaAmoni. A vokari va no alakanya ku i wo phazama. Kanilezvi, hambu lezvi a vaAmoni va nga khozela Milkome, a vaMowabhi va khozela Kemoxe, a matiko lawa ya mambiri yo gamakana ma wa khozela vanungungulu vo tala. Hi kota ya vavasati vakwe va vamatiko, Solomoni yenawu i mahile cihoxo ca ku chela wukhozeli ga Kemoxe lomu Izrayeli. (Vala. 11:24; 1 Tih. 11:1, 7, 8, 33; 2 Tih. 23:13) Hi kuya hi titlhari to kari, a ku “Kemoxe” kuzvilava zvi wula ku: “Murangeli, Muhluli”. (Wona bhuku Gesenius’s Hebrew and Chaldee Lexicon [Léxico Hebraico e Caldeu de Gesenius, pagina 401], gi nga hundzuluselwa hi ciNgiza hi, S. Tregelles, hi 1901.) Kuzvilava Jefta i wa kumbuka nungungulu loye hi lezvi a vaAmoni va nga kari va mu nyika wudzundzo loku va hlula matiko man’wani va ma fumela.

Kela titshomba ta moya

Perspicaz vhol. 2 paj. 24-25

Jefta

Jefta i wa va tiva vapswali vakwe. A mamani wa Jefta i wa hi ‘cibhayi’, kanilezvi, lezvo a zvi wuli ku Jefta i pswalilwe hi wubhayi lego kutani ku i wa nga mu tivi a papayi wakwe. A kufana ni lezvi Rahabhi a nga hi cibhayi kanilezvi a gumesa a chadha na Salimoni, a mamani wa Jefta yenawu i wa hi cibhayi na a nga se chadha na Gileyadhe kota sati wakwe wa wumbiri. (Vala. 11:1; Jox. 2:1; Mat. 1:5) Leci ci kombako ku Jefta i wa mu tiva papayi wakwe hi lezvi a vamakabye vakwe vo pswaliwa hi sati wo sangula wa Gileyadhe va nga hlongola Jefta vaku a nga ta yi kuma a tshomba ya papayi wabye. (Vala. 11:2) Ahandle ka lezvo, a vavanuna va ka Gileyadhe (lava zvi wonekisako ku a vamakabye va Jefta vo pswaliwa hi sati loyi mun’wani wa papayi wakwe hi vona va nga rangela ka mhaka leyi) va no guma va vhumela ku Jefta a va rangela. (Vala. 11:11) A ca hombe ka zvontlhe hi ku Jefta i nyikele miphahlo ka Nungungulu le tabhernakelini. (Vala. 11:30, 31) Ci hava ni cin’we ca lezvo ci nga wa ta koteka loku Jefta i wa no pswaliwa hi wubhayi hakuva a nayo wu wula khwatsi wu ku: ‘Loyi a belekilweko hi wubhayi a nga ta nghena mutlhanganweni wa Jehovha; hambu ka khume ga zvizukulwana, a nga kona wa cizukulwana cakwe a ta nga nghena mutlhanganweni wa Jehovha.’ — Deut. 23:2.

“Zvini lezvi a vapswali va nga gondzako ka Manowa ni sati wakwe?”

Murindzeli 15/8/13 paj. 16 par. 1

Ehleketa hi mhaka ya Manowa, loyi a nga hanya dhoropeni ga Zora le Izrayeli wa kale. A ngilozi ya Jehovha yi lo tivisa a sati wa Manowa loyi a nga hi ngon’wa lezvaku i wa ta pswala n’wana. (Vala. 13:2, 3) Handle ko kanakana, Manowa ni sati wakwe va no tsaka nguvhu hi kota ya citsumbiso leco. Hambulezvo, va wa karateka nguvhu kambe. Hikwalaho, Manowa i lo khongela aku: ‘Hosi yanga, a munhu wa Nungungulu, loyi wena u mu rumileko, a engete kambe ata ka hina a ta hi gondzisa lezvi hi faneleko ku zvi maha hi n’wanana loyi a to pswaliwa.’ (Vala. 13:8) Manowa ni sati wakwe va wa karatekela ku tiva lezvi va nga fanele ku wundlisa zvona a n’wana wabye. Handle ko kanakana, va no gondzisa n’wana wabye Samsoni a milayo ya Nungungulu, niku a kutikarata kabye ku no pswala mihandzu. A Bhibhiliya gi ngalo: ‘A moya wa Jehovha wu no sangula ku mu kucetela [Samsoni].” Kota wuyelo ga kona, Samsoni i no maha mitiro yo tala ya ntamu kota mulamuli wa Izrayeli. — Vala. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.

Sentinela 15/3/05 paj. 25-26

Samsoni a hlula hi ntamu wa Jehovha

Laha Samsoni a ngaya a kula, ‘Jehovha i no simama ku mu katekisa.’ (Valamuli 13:24) Ka siku go kari Samsoni i noya ka papayi wakwe ni mamani wakwe a ya ku ngalo: ‘Ndzi wonile wasati cikari ka vanhwana va maFilistiya le Timna, hikwalaho ndzi lowoteni.’ (Valamuli 14:2) Hi nga alakanyela lezvi va nga ti zwisa zvona. Wutshan’wini ga ku tlhatlhisa vaIzrayeli mandleni ya valala, Samsoni i wa lava ku maha civhumelwano navo hi ku tekana navo! A ku teka sati ka vanhu lava va nga khozela vanungungulu va hava zvi wa lwisana ni nayo wa Nungungulu. (Eksodusi 34:11-16) Hikwalaho, a vapswali vakwe va mu byelile lezvi: ‘A ku na wasati cikari ka vanhwana va vamakabye va wena, kutani lomu tikweni ga hina ke, ko kala uya teka wasati wa maFilistiya lawa ma nga makhuna? Samsoni aku ka papayi wakwe: Ndzi lowoteni yena, hakuva i ndzi xalalisile.’ — Valamuli 14:⁠3.

Kela titshomba ta moya

Sentinela 15/3/05 paj. 26 par. 1

Samsoni a hlula hi ntamu wa Jehovha

Cini ci nga maha ku a wasati gayani wa muFilistiya a mu ‘tsakisa’ Samsoni? Cyclopedia de McClintock e Strong gi wula lezvaku a hi ku “i wa no saseka nguvhu” kanilezvi i wa mu lava “kasi ku tatisa a kungo go kari”. Gi wa hi gihi a kungo ga kona? Valamuli 14:4 i wula lezvaku Samsoni i wa lava ku ‘kuma ndlela ya ku vhukela maFilistiya’. Samsoni i wa lava wasati gayani hi kungo lego. Laha Samsoni a ngaya a kula a maha wa hombe, ‘a moya wa Jehovha wu no sangula ku mu kucetela’ kutani ku mu tiyisa lezvaku a maha ntiro. (Vala. 13:25) A hi ku a moya wa Jehovha wu no kuca Samsoni a ku maha cikombelo co kala ku toloveleka kasi a kuma a sati wa vamatiko basi, kanilezvi wu ve ntamu lowu wu nga simama ku mu vhuna ka masiku wontlhe kota mutlhatlhisi wa vaIzrayeli. Samsoni i zvi kotile ku tatisa a makungo lawa a nga hi nawo? A kusangula a hi woneni lezvi Jehovha a nga mu vhunisa zvona.