Timhaka ta mabhuku ma tako ka Cibhukwana ca Mutlhangano

4-10 KA JULHO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 2 SAMUELI 18-19

“Bharzilayi cikombiso ca ku tiva kugumelwa”

Sentinela 15/07/07 paj. 14 par. 5

Bharzilayi — a wanuna a nga tiva kugumelwa kakwe

A zvi kanakanisi a ku Dhavhidha i wa bonga nguvhu a civhuno ca Bharzilayi. Kuzvilava a hosi yi wo lava basi a ku tlhelisela a wunene legi yi nga mahelwe ga ku vhuniwa hi tlhelo ga nyama. Kanilezvi a wanuna loye wo ganya, Bharzilayi, i wa nga ci lavi a civhuno leco. Dhavhidha i wa lava ku a wanuna loye wo khosahala a ya tshama ndlwini ya wuhosi hi kota ya matshamela yakwe yo hlamalisa. A ku tshama ndlwini ya wuhosi zvi wa tava wudzundzo ka Bharzilayi, lezvi zvi nga wa ta maha ku a ti buza hi thomo ga kuva ni wunghana ni hosi.

Sentinela 15/07/07 paj. 14 par. 5

Sentinela 15/07/07 paj. 14 par. 7

Bharzilayi — a wanuna a nga tiva kugumelwa kakwe

A cin’we ca zvigelo ci mahileko ku Bharzilayi a ala thomo lego, kuzvilava hi kota ya lezvi a nga khosahele ni lezvi a nga hi ni kugumelwa ko kari hi kota ya tanga. Kuzvilava i wa alakanya ku a nga ta ha hanya cikhati co leha. (Lisimu 90:10) I wa mahile zvontlhe a nga zvi kota kasi ku seketela Dhavhidha, kanilezvi i wa ku tiva kugumelwa kakwe loku ku nga vangiwa hi kukhosahala. A nga tsikangi a wudzundzo ni nduma zvi mu maha a ngavi munhu wa lisine laha a nga hlola lezvi a nga zvi kota ku maha. A ku hambana na Absalome wa makangwa, Bharzilayi hi wutlhari i kombisile ku i wa ku tiva kugumelwa kakwe. — Mavingu 11:2.

Sentinela 15/07/07 paj. 15 par. 1-2

Bharzilayi — a wanuna a nga tiva kugumelwa kakwe

A matimu ya Bharzilayi ma khanyisa a lisima la kuva ni kuringanisela. A hi faneli ku ala malungelo kutani ku nga ti karateli ku ma kuma hi kota ya ku lava ku ti hanyela ga hina kutani hi ku tizwa na hi nga ringanelwi. Loku hi tsumba Nungungulu kota yena cibuka ca ntamu ni wutlhari i ta hi katekisa ka lezvi hi zvi wonisako ku khwatsi hi nga ta zvi kota. — Va Le Filipi 4:13; Jakobe 4:17; 1 Pedro 4:11.

Hi tlhelo gin’wani, hi fanele ku tiva kugumelwa ka hina. Hi cikombiso, a muKristu wokari kuzvilava i sina a khomekile nguvhu hi mitiro ya moya. Wa zvi tiva lezvaku a ku vhumela a malungelo yo engeteleka zvi wa ta mu maha ku a nga zvi koti ku maha yin’wani mitiro yo kota ku hlayisa ngango. Ka ciyimo leco, a ku zvi wa nga ta komba lezvaku wa tiva kugumelwa kakwe ni kuringanisela loku i wo kala a nga vhumeli a malungelo yo engeteleka? — Va Le Filipi 4:5; 1 Timote 5:8.

Kela titshomba ta moya

Murindzeli 04.20 paj. 30 par. 19

‘Tsutsuma kala magumo’

¹⁹ Loku u hi ni zvikarato zvo kari u tlhela u alakanya lezvaku a van’wani a va zvi zwisisi, a cikombiso ca Mefibhoxete ci nga ku tiyisa. (2 Sam. 4:4) I wa hi cilima niku Hosi Dhavhidha i nova ni mawonela ya hava hi yena a tlhela a mu khoma hi ndlela yo kala kululama. Mefibhoxete i wa nga mahangi nchumu wo biha kasi ku a kumana ni zvikarato lezvo. Hambulezvo, a nga zangarangi; i wa bonga a zvilo zva zvi nene zvi nga mu humelele wutomini gakwe. I wa bonga a wunene legi Dhavhidha a nga mu kombisile cikhatini ci nga hundza. (2 Sam. 9:6-10) Hikwalaho a cikhati Dhavhidha a ngava ni mawonela ya hava hi yena, Mefibhoxete i zamile ku wona zvontlhe zvi nga patseka. A nga bayisekangi hi kota ya lezvi Dhavhidha a nga mu mahele. Niku a nga mu nyikangi nandzu Jehovha hi kota ya lezvi Dhavhidha a nga zvi mahile. Mefibhoxete i no veka kupima ka lezvi a nga zvi kota ku maha kasi ku seketela a hosi yi totilweko ya Jehovha. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Jehovha i tsalile a cikombiso ca ci nene ca Mefibhoxete lomu ka Bhibhiliya kasi ku vhuna hina. — Rom. 15:4.

11-17 KA JULHO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 2 SAMUELI 20-21

“Jehovha i Nungungulu wo lulama”

Perspicaz vhol. 1 paj. 1059 par. 1

Gibheyoni

Hi kufamba ka malembe, a vaGibheyoni va no simama kuva kona hambu lezvi Hosi Sawule a nga zamile ku va lovisa. Hambulezvo, va no simama ku rindzela hi lihlazva-mbilu lezvaku Jehovha a kombisa a kungalulami loku va nga mahelwe. I mahile lezvo hi ku tirisa ndlala ya malembe manharu yi vileko kona mufun’weni wa Dhavhidha. Laha Dhavhidha a nga wutisa Jehovha ni laha a nga tiva lezvaku ku wa hi ni nandzu wa nkhata, i no wutisa vaGibheyoni lezvi zvi nga fanele ku mahiwa kasi ku maha muphahlo wa ku tsetselelwa zviwonho. A vaGibheyoni va no hlamula khwatsi lezvaku ku wa nga ‘hi timhaka ta mali kutani ouro’, hakuva hi kuya hi Nayo ku wa nga faneli ku humesiwa a hakhelo ya ku tlhatlhisa mudayi. (Mitse. 35:30, 31) Va wa zvi tiva kambe lezvaku va wa nga faneli ku daya munhu na va nga vhumelelwangi hi hosi. Hikwalaho, kuve ntsena ndzhako ka loku Dhavhidha a va wutisile va nga kombela lezvaku a 7 wa “vana” va Sawule va nyikelwa kabye. A kuva Sawule ni ngango wakwe va vile ni nandzu wa nkhata, zvi komba lezvaku hambu lezvi Sawule kuzvilava ku nga yena a nga rangela a ku daya loko, a “vana” vakwe vonawu kuzvilava va patsekile ka ku daya loko hi ndlela yokari. (2 Sam. 21:1-9) Ka mhaka leyi, ku wa nga hi ku a vana va dawa hi kota ya zviwonho zva vapswali vabye (Deut. 24:16) kanilezvi ku wa hi ku kombisa kululama hi ku phota, hi kuya hi nayo waku “a wutomi gi ta rihiwa hi wutomi”. — Deut. 19:21.

Kela titshomba ta moya

Murindzeli 15/01/13 paj. 31 par. 14

A madhota ya maKristu zvitiri-kulori zvi engetelako litsako la hina

¹⁴ Kota vanhu va Jehovha, hi tatisa wutireli ga hina misaveni yontlhe hambu lezvi hi kumanako ni zviringo lezvi Sathani ni malandza yakwe va dembelako ndleleni ya hina. A vokari cikari ka hina valwa ni zviringo zvo fana ni cihotlovila, kanilezvi kota lezvi hi tsumbako Jehovha hi mbilu yontlhe, hi susumeta “vaGoliyate” lavo hi tlhela hi va hlula. Hambulezvo, ka zvikhati zvin’wani, a ku tshamela kulwa ni zvikarato zva tiko legi zva hi karalisa zvi tlhela zvi hi mbheta ntamu. Ka cikhati leci hi mbhelelweko hi ntamu, hi le mhangweni ya ‘ku dawa’ hi zvikarato lezvi hi nga wa ta zvi hlula loku hi wa nga mbhelangi ntamu. Ka zvikhati lezvo, a civhuno ca dhota ci chikelako hi cikhati ci faneleko ci nga hi vhuna ku tlhela hi kuma litsako ci tlhela ci hi tiyisa hlanha, khwatsi hi lezvi zvi mahekileko ka votala. A phayona go kari gi nga kwalomo ka 65 wa malembe, gi lo bika lezvi: “Ka cikhati co kari ci hundzileko ndzi wa nga tizwi khwatsi, niku a ntiro wa simu wu wa ndzi mbheta ntamu. A dhota go kari gi lo zvi wona zvonake gi ndzi tshinelela. Hi’ve ni mabhulo ma nene ma seketelweko ka Bhibhiliya lawa ma nga ndzi nyika ntamu. Ndzi lo maha lezvi gi nga ndzi byela, ndzi si vhuneka.” A phayona legi gi lo engeta giku: “Ndza mu bonga nguvhu a makabye loyi a nga wona lezvaku ndzi wa hi ni gome a tlhela a ndzi vhuna!” Hakunene, zva tiyisa hlanha a ku tiva lezvaku hi na ni madhota lawa ma hi khatalelako, lawa a ku fana na Abhixayi wa kaleloko, ma tshamako na ma longile ku ta hi vhuna.

18-24 KA JULHO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 2 SAMUELI 22

“Tsumba Jehovha kasi a ku vhuna”

Achegue-se cip. 19 par. 11

Zva koteka futsi a ku ‘tshinela ka Nungungulu’?

¹¹ A ku gondza lezvaku a ‘ntamu wa Nungungulu wa hombe’ zvi hambene nguvhu ni ku gondza xungetano hi lezvi a nga tlhatlhisisa zvona a vaIzrayeli bimbini go pswhuka a tlhela a va hlayisa lomu ciwuleni hi 40 wa malembe. (Isaya 40:26) Hi nga alakanyela a mati ma gobhozako na ma avanyeka. Alakanyela a vaIzrayeli, kuzvilava va kwalomu ka 3 000 000 wa vona na va famba laha ka misava yo woma lomu bimbini, a mati na ma womile, seno ni seno ma ku khwatsi makhurisi. (Eksodusi 14:21; 15:8) Hi nga alakanyela lezvi a nga va hlayisisa zvona lomu ciwuleni: I va humesele mati hi laha ka ribye a tlhela a maha ku laha misaveni ku huma zvakuga zvi nga tshamisile ku khwatsi tinyungi to basa. (Eksodusi 16:31; Mitsengo 20:11) Ka cikhati leco, Jehovha a nga kombisangi basi lezvaku i na ni ntamu, kanilezvi i tlhelile a kombisa lezvaku wa wu tirisa kasi ku vhuna vanhu vakwe. A zvi tiyise a ku tiva lezvaku a mikhongelo ya hina yi zwiwa hi Nungungulu a nga ni ntamu, loyi a nga ‘wuchavelo ga hina ni ntamu, kuvhunetela ku nga kona kusuhani cikhatini ca zvikarato’? — Lisimu 46:1.

Sentinela 01/06/10 paj. 26 par. 4-6

U ta tsumbeka?

A hi zwisiseni khwatsi a magezu ya Dhavhidha. A gezu ca ciHebheru gi hundzuluselweko ku ‘wa tsumbeka’ gi nga wula kambe ku wa “mu mahela wuxinji”. A kutsumbeka ka lisine kusukela laha ka lirandzo. Na a kuciwa hi lirandzo Jehovha a nga tsiki lava va tsumbekako kakwe.

Wona kambe lezvaku a kutsumbeka zvi hundza kutizwa ko kari. I tshamela gi faneleko ku woneka ka zvontlhe hi mahako. Kota lezvi Dhavhidha a zvi wonileko, Jehovha wa tsumbeka. Ka zviyimo zvo nonoha, Jehovha i mu vhunile Dhavhidha, a vhikela a hosi leyi yo tsumbeka a tlhela a yi nyika zvileletelo. Dhavhidha i no mu bonga nguvhu Jehovha hi lezvi a nga mu tlhatlhisile “mandleni ya vontlhe valala vakwe”. — 2 Samueli 22:1.

Zvini hi gondzako ka magezu ya Dhavhidha? Jehovha a nga cicacici. (Jakobe 1:17) I khomelela ka milayo yakwe niku contlhe cikhati wa tsumbeka ka zvitsumbiso zvakwe. Ka lin’wani lisimu lakwe, Dhavhidha i tsalile lezvi: ‘Jehovha . . . a nga tsiki a vobasa vakwe.’ — Lisimu 37:28.

Kela titshomba ta moya

Murindzeli 01/11/12 paj. 20 par. 7

Ti karatele kuva loyi tsongwani

⁷ A cikombiso ca Nungungulu ca kutikoramisa ci mu khumbile nguvhu Dhavhidha, a mutsali wa tisimu laha ka kuza a yimbelela ka Jehovha aku: ‘Wena u ndzi nyikile a citlhangu ca kuhanyisa ka wena, a kutikoramisa ka wena ku ndzi kulisile.’ (2 Sam. 22:36) Ka Dhavhidha, ni cihi leci a nga hi naco le Izrayeli ci wata hi ka kutikoramisa ka Jehovha — ku nga lezvaku Jehovha i wa ti koramisa a mu khatalela. (Lis. 113:5-7) Xana ku na ni kuhambana ka hina? Xungetano hi matshamela, wutlhari, ni malungelo, cini leci munhu a nga naco a nga kala ku ci “amukela” hi ka Jehovha? (1 Kor. 4:7) A munhu a hanyako kota loyi tsongwani ngwa “hombe” hi lezvaku lezvo zvi mu maha ava nandza ga Jehovha ga lisima nguvhu. (Luka 9:48) A hi woneni ku lezvo zvi mahekisa kuyini.

25-31 KA JULHO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 2 SAMUELI 23-24

“Xana lezvi u zvi nyikelako muphahlo ka Jehovha?”

Perspicaz vhol. 1 paj. 177

Arawuna

Zvi wonekisa ku khwatsi Arawuna i mu nyikile mahala a wutshamu, tihomu ni tisinya ta ku maha hi tona muphahlo, kanilezvi Dhavhidha i mu sindzisile a ku a mu hakhela. A magezu ma tsalilweko ka 2 Samueli 24:24 ma komba lezvaku Dhavhidha i no xava a wutshamu ga ku hulela kona timbewu hi 50 maxekeli ya prata (110 wa madholari). Hambulezvo, a matimu ma nga 1 Kronekele 21:25 ma komba lezvaku Dhavhidha i hakhele 600 wa maxekeli ya ouro (cipimo ca 77 000 wa madholari) kasi ku xava wutshamu. A mutsali wa Samuweli wa Wumbiri i wa wulawula basi hi ku xava, kota lezvi zvi yelanako ni wutshamu legi a alati gi nga hi ka gona ni zvilo zva ku maha hi zvona muphahlo. Hikwalaho, zvi wonekisa ku a ntsengo wa ku xava lowu a wu kumbukileko wu wa hi wa zvilo lezvi basi. Hi tlhelo gin’wani, a mutsali wa Kronekele wo Sangula i wulawula hi zvilo zvi yelanako ni tempeli leyi yi nga guma yi akiwa ka wutshamu lego, a zwananisa ku xava ni ku akiwa ka tempeli. (1 Kro. 22:1-6; 2 Kro. 3:1) Kota lezvi a wutshamu gontlhe ga tempeli gi nga hi ga hombe, zvi wonekisa ku khwatsi a 600 wa maxekeli ya ouro ma tirisilwe kasi ku xava a wutshamu lego, na ku nga hi wutshamu ga gi tsongwani legi gi nga laveka kusanguleni kasi Dhavhidha a aka kona a alati.

Murindzeli 01/01/12 paj. 20 par. 8

Gondza ‘a ciyimo ca lisine’

⁸ Loku ku hi lezvaku a muIzrayeli i wa humesa muphahlelo wakwe hi kuzvirandza kota ndlela ya ku bonga Jehovha, zvi wa nga ta mu karatela a ku hlawula a cihari leci ci nga amukeleka. I wa ta nyika Jehovha na a xalele. Inyamutlha, a maKristu a ma mahi miphahlelo hi zvihari. Hambulezvo, wonawu ma maha miphahlelo hi ku tirisa a cikhati ca wona, ntamu, ni titshomba ta wona kasi ku tirela Jehovha. Mupostoli Pawule i wulile lezvaku a ku “dhumisa” vito ga Nungungulu, “ku maha kusasa ni kuha zvisiwana,” zvonawu miphahlelo yi xalalisako Nungungulu. (Mah. 13:15, 16) Lezvi hi ti zwisako zvona a cikhati leci hi mahako a mitiro leyo zvi komba kambe lezvi hi mu bongisako zvona Nungungulu hi kota ya zvontlhe lezvi a hi mahelako. Hikwalaho, ku na ni kuyelana cikari ka leci ci hi mahako hi tirela Jehovha nyamutlha ni leci ci nga kuca a muIzrayeli a ku nyikela miphahlelo.

Kela titshomba ta moya

Sentinela 15/05/05 paj. 19 par. 6

Timhaka-tshinya ta bhuku ga Samuweli wa Wumbiri

23:15-17. Dhavhidha i wa hi ni cichavo ca hombe hi nayo wa Nungungulu xungetano hi wutomi ni nkhata, laha kaku ka khati legi a ala ku maha ni wihi nchumu wu nga wonekisa ku khwatsi ku tshova nayo lowo. Hinawu hi fanele ku hlakulela mawonela lawo hi milayo yontlhe ya Nungungulu.

1-7 KA AGOSTO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 1 TIHOSI 1-2

“Wa gondza ka zvihoxo zva wena?”

Perspicaz vhol. 2 paj. 914 par. 1

Solomoni

Laha va ngazwa muzka lowu wu nga zwala Gihoni, kaku ku wa nga hi kule nguvhu, ni vanhu lava va nga banguleka vaku: ‘Hosi Solomoni, hanya kala kupindzuka’, Adhonija ni vanhu lava a nga vhukela navo mufumo va no tsutsuma hi kuchava. Solomoni i no nyika masemanyana ya kurula ku nga wa tava kona mufun’weni wakwe hi ku ala ku chakisa a ku yimisiwa kakwe kota hosi hi ku ti photela. Loku i wa nga mahangi lezvo, Solomoni kuzvilava na a file. Adhonija i no tsutsuma aya ka wutshamu go basa na a lava wuponelo, hikwalaho Solomoni i no ruma vanhu lezvaku va ya mu teka va wuya naye. I no byela Adhonija lezvaku i wa ta simama ku hanya ntsena loku ku kumiwa kubiha kakwe. Solomoni i no mo tlhelisa kaya. — 1 Tih. 1:41-53.

Perspicaz vhol. 1 paj. 53

Adhonija

Hambulezvo, andzhako ka kufa ka Dhavhidha, Adhonija i no byela Bhatexebha lezvaku aya ka Solomoni a ya mu kombelela ku Abhixaga, a nhanyana loyi a nga hi muhlayisi wa Dhavhidha, ava sati wakwe. A magezu ya Adhonija yaku: ‘A mufumo wu wa lumba mina; vontlhe va ka Izrayeli va wa cuwukele mina lezvaku ndzi tava hosi’, ma komba lezvaku i wa alakanya ku i wa wutlelwe fanelo yakwe, hambu lezvi a nga wula ku wa zvi tiva ku a mhaka leyo yi rangelwa hi Nungungulu. (1 Tih. 2:13-21) Hambu lezvi a cikombelo cakwe kuzvilava ci nga seketelwa ka kuxuva kakwe ka ku lava ku rihiwa hi lezvi a nga luzile ku fuma, ci wa komba khwatsi ku a makangwa ma wa ha simama mbilwini yakwe, kota lezvi kaku hi kuya hi nayo, le mutsuwuka-gambo wa kale a vasati ni vasati va vatsongwani va hosi va wa sala vava va loyi a nga wa ta fuma. (Ringanisa na 2 Sam. 3:7; 16:21.) A cikombelo leci ci mahilweko hi ku tirisa mamani wakwe, Solomoni i ci hlamulisile lezvi: I no laya ku Adhonija a dawa, lezvi zvi tekeleko ku ingisiwa hi Bhenaya. — 1 Tih. 2:22-25.

Kela titshomba ta moya

Sentinela 01/07/05 paj. 30 par. 1

Timhaka-tshinya ta bhuku ga Tihosi to Sangula

2:37, 41-46. Zvi na ni mhango nguvhu a ku alakanya ku hi nga tshova nayo hi tlhela hi ngavi ni wuyelo ga hava. Lava va tsikako “a nyangwa yi yako wutomini” hi womu va ta tshovela kubava hi kota ya ciboho leco ca wupumbu. — Matewu 7:14.

8-14 KA AGOSTO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 1 TIHOSI 3-4

“A lisima la wutlhari”

Murindzeli 01/12/11 paj. 10 par. 4-6

Xana Yena Cikombiso Ci Nene Ka Wena Ni Ku Citlharihiso Ntsena?

⁴ Kusanguleni ka kufuma ka Solomoni, Nungungulu i lo woneka kakwe hi noro, aku ngalo: ‘Kombela leci u ci lavako.’ Kota lezvi a nga ha hi mufana, Solomoni i lo kombela wutlhari. (Lera 1 Tihosi 3:5-9.) Hi kota ya lezvi Solomoni a nga kala ku kombela titshomba ni wudhumo, Nungungulu i lo tsaka zvonake a mu nyika “a mbilu ya kutlhariha yi nga ni kupima” — ni titshomba. (1 Tih. 3:10-14) Kota kuwula ka Jesu, a wutlhari ga Solomoni gi wa hi go hlamalisa nguvhu laha ka kuza a muzindza wa le Xebha a endza pfhuka wa kuleha nguvhu kasi ku ta gi wona ha yece a wutlhari ga Solomoni. — 1 Tih. 10:1, 4-9.

⁵ Hina a hi rindzeli ku nyikiwa wutlhari hi ndlela yo hlamalisa. Solomoni i te “Jehovha hi yena a nyikako wutlhari.” Hambulezvo, i kombile lezvaku hi fanele ku maha co kari kasi hi gi kuma. I te ngalo: “Demba ndleve ya wena u ingisela wutlhari, u nyiketela mbilu ya wena kupimisiseni.” I tlhelile a wula lezvaku hi fanele ku gi “rilela,” hi gi “hlota,” hi tlhela hi gi “lavisisa.” (Mav. 2:1-6) Zvi la su dlunya lezvaku hinawu ha zvi kota ku kuma wutlhari.

⁶ Zvi wa tava chukwana a ku ti wutisa lezvi, ‘Xana ndza gi nyika lisima a wutlhari ga Nungungulu, a ku fana na Solomoni ke?’ Kota lezvi a mitiro yi kalako, a votala va namarela mitirweni yabye ni ku nyika nguvhu lisima a mali kutani ku ti karatela ku gondza nguvhu. Ahati wena ni ngango wa wena, xana a zviboho zva n’wina zva komba lezvaku ma nyika lisima a wutlhari ga Nungungulu? Ci kona mu faneleko ku chukwatisa wutomini ga n’wina kasi mu engetela wutlhari ga n’wina ke? Handle ko kanakana, a ku hlota wutlhari mu tlhela mu hanya hi gona zvi ta mu wuyelisa. Solomoni i te ngalo: ‘Zvonake u ta pima kululama ni kulamula, ina, ni tindlela tontlhe ta zvinene.’ — Mav. 2:9.

Kela titshomba ta moya

Sentinela 01/02/98 paj. 11 par. 15

Jehovha i Nungungulu wa zvivhumelwano

¹⁵ A cikhati leci a pswalo wa Abrahama wu nga hlengeletana kota tiko hasi ka Nayo, Jehovha i no va katekisa hi kuya hi citsumbiso cakwe leci a nga mahile ka Abrahama. Hi 1473 Mahlweni ka Nguva ya Hina, Joxuwa, loyi a nga vhaleta Mosi, i no teka a vaIzrayeli a va yisa Khanani. A kuavelwa ka tiko hi kuya hi tixaka ku tatisile a citsumbiso ca Jehovha ca ku nyika tiko lego ka pswalo wa Abrahama. A cikhati leci a vaIzrayeli va nga tsumbeka, Jehovha i wa tatisa a citsumbiso cakwe ca ku va nyika kuhlula. Lezvo zvi mahekile nguvhunguvhu a cikhati leci ku nga fuma Hosi Dhavhidha. A cikhati ku nga fuma n’wana wa Dhavhidha, Solomoni, a cipandze ca wunharu ca civhumelwano ca Abrahama ci wa tatisekile. ‘A vaJudha ni va ka Izrayeli va wa tele nguvhu khwatsi i seke wa fungu wa bimbi. Va noga, vanwa, va tsaka.’ — 1 Tihosi 4:20.

15-21 KA AGOSTO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 1 TIHOSI 5-6

“Va no aka hi mandla yabye ni timbilu tabye”

Sentinela 01/02/11 Paj. 15

U wa zvi tiva?

A misedhare ya Lebhanoni yi wa tiviwa nguvhunguvhu hi kutiya, kusaseka ni kunandziha ka masema ya mapulangu ya yona, a kupatsa ni kutiya ka yona ka ku nga hehliwi. Hikwalaho, kuakiweni ka tempeli, Solomoni i no ti karatela ku tirisa materiyali lawa ya manene nguvhu. Inyamutlha, ka misedhare yontlhe yi nga fenengeta a khwati ga Lebhanoni ku no sala tisinya to kari.

Perspicaz vhol. 1 paj. 461

Sedhare

Lezvi ku nga laveka mapulango yo tala ya misedhare, ku wa laveka vatiri votala kambe kasi ku tsema tisinya va ti pakela tiya Tire kutani Sidhoni hi mbhiri ya Medhiteraniyo. Va wa ti bohelela ti deluka lomu matini kuzvilava kala Jopa. A ku suka hi seyo kala Jerusalema ti wa nga ha fambi hi lomu matini. Zvi mahile lezvo hi kota ya lezvi Solomoni na Hiramu va nga bhulile. (1 Tih. 5:6-18; 2 Kro. 2:3-10) Andzhako ka lezvo, a mapulango ma no simama ku yisiwa Jerusalema laha ka kuza zvi ringana ku wula ku Solomoni, kufumeni kakwe i no hlengeletela a ‘tisinya ta misedhare khwatsi mikuwu le koveni’, hi kota ya kutala ka tona. — 1 Tih. 10:27; ringanisa na Isa. 9:9, 10.

Perspicaz vhol. 2 paj. 1092 par. 5

Tempeli

Laha a nga longisela ntiro, Solomoni i no ramba 30 000 wa vavanuna va ka Izrayeli, a va rumela hi mitlawa Lebhanoni, 10 000 wa vona hi hweti. Va wa hi ni fanelo ya ku tshama tihweti timbiri kaya, va tira yin’we Lebhanoni. (1 Tih. 5:13, 14) A varwali i no lava 70 000 wa “valuveli lava va nga wa hi lomu tikweni” ni 80 000 wa vavatli. (1 Tih. 5:15; 9:20, 21; 2 Kro. 2:2) I no yimisa 550 wa vavanuna kota tinduna ta mitiro niku zvo khwatsi ku wa hi ni 3300 wa lava va nga va vhunetela. (1 Tih. 5:16; 9:22, 23) Zvi wonekisa ku khwatsi cikari ka lava a 250 va wa hi vaIzrayeli, a 3600 va wa hi “valuveli” va nga hi lomu Izrayeli. — 2 Kro. 2:17, 18.

Kela titshomba ta moya

Despertai! ga 05/12 paj. 17, kwadru

A Bhibhiliya i bhuku ga zviphrofeto zva lisine — Cipandze 1

Cikhati ca lisine

A cin’we ca zvikombiso ci tiyisako a lisine la cikhati leci ku wulawuliwako hi cona lomu ka Bhibhiliya ci kumeka ka 1 Tihosi 6:1, ku wulawuliwako hi cikhati leci Hosi Solomoni a nga sangula hi cona a ku aka tempeli Jerusalema. Hi lera lezvi: ‘Makunu hi lembe ga 480 [479 wa malembe yo tala] kusukela kuhumeni ka vanana va ka Izrayeli hi le tikweni ga Gibhite, hi lembe ga wumune ga Solomoni ga ku fumela va ka Izrayeli, hi hweti ya Ziv, yi nga hweti ya wumbiri, Solomoni i no sangula ku aka a yindlu ya Jehovha.’

Hi kuya hi cikhati ca Bhibhiliya, a lembe ga wumune ga ku fuma ka Solomoni ku wa hi 1034 Mahlweni ka Nguva ya Hina. Loku hi hlaya a 479 wa malembe yo tala ya mahlweni ka 1034 hi chikela ka lembe ga 1513 Mahlweni ka Nguva ya Hina kota lembe ga ku huma ka vaIzrayeli Gibhite.

22-28 KA AGOSTO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 1 TIHOSI 7

“Zvini hi nga gondzako ka timhandze timbiri?”

Murindzeli 1/12/13 paj. 13 par. 3

‘U ta kela suku lomu zvitsungeni’

Hosi Solomoni i tirisile suku yo tala nguvhu kuakeni ka tempeli le Jerusalema. A kutala ka suku leyo yi wa kumilwe hi papayi wakwe, Dhavhidha, a cikhati a nga hlula a maAsiriya. (1 Kronekele 18:6-8) A “bimbi ga suku,” ku nga cinamelo ca hombe leci ci nga tirisiwa hi vapristi kasi ku hlamba, ci wa nghena cipimo ca 66.000 wa tilitro, niku kuzvilava ci wa bindza cipimo ca 30 wa matonelada. (1 Tihosi 7:23-26, 44-46) Hi kulandzela, ku wa hi ni timhandze timbiri ta hombe ta suku laha nyangweni ya tempeli. A timhandze leto ti wa hi ni 8 wa timetro a kuleha ni tihloko ta 2,2 wa timetro a kuleha. Ti wa hi mabhombofu ma nga hi ni kudziva ko ringana 7,5 wa tisentimetro lomu mareveni, ni kuanama ka 1,7 wa timetro. (1 Tihosi 7:15, 16; 2 Kronekele 4:17) Hi nga alakanyela a suku yontlhe leyi yi tirisilweko kasi ku maha zvilo lezvi ntsena; handle ko kanakana u ta tala hi kuhlamala!

Perspicaz vhol. 1 paj. 370

Bhowazi, II

A yin’we ya timhandze ta hombe yi nga vekilwe laha ligumbagumbeni la tempeli yo saseka nguvhu ya Solomoni yi wa hi Bhowazi, kuzvilava zvi wulako ku: “Ntan’wini.” Leyi ya tlhelo ga cinene yi wa hi Jakina zvi wulako ku: “[Jehovha] i wa yi yimise yi tiya”. Loku ti patsiwa tontlhe ta timbiri hi lera kusukela cineneni zviya cibhabheni hi lerisa lezvi: ‘[Jehovha] i wa yi yimise yi tiya [tempeli] ntan’wini.’ — 1 Tih. 7:15-21; wona CAPITEL.

Kela titshomba ta moya

Perspicaz vhol. 1 paj. 288-289

Kuhlamba

Lava va khozelako Jehovha hi ndlela yi basileko zvi lava ku va hlamba. Lezvo zvi kombisilwe hi lulamiselo gi nga yelana ni tabhernakeli ni mitiro leyi yi nga guma yi mahiwa lomu tempeleni. Laha a tabhernakeli gi nga yimisiwa, a mupristi wa Hombe, Aroni ni vana vakwe va no hlamba na va nga se boha a tinguwo ta wupristi. (Ekso. 29:4-9; 40:12-15; Levi 8:6, 7) Kasi ku hlamba mandla ni mikondzo a vapristi va wa tirisa a mati ya basiya ya kobre yi nga hi laha tsendzeleni wa tabhernakeli. Niku hi ndzhako ka cikhati va wa tirisa a mati ya bimbi ga hombe gi nga mahilwe kusuhani ni tempeli ya Solomoni. (Ekso. 30:18-21; 40:30-32; 2 Kro. 4:2-6) Hi siku ga muphahlo wa ku tsetselelwa zviwonho, a mupristi wa hombe i wa hlamba makhati mambiri. (Levi 16:4, 23, 24) Lava va nga heleketa le handle ka wugovelo, a mhongo ya Azazeli, lezvi zvi nga sala ka miphahlo ya zvihari ni muphahlo wa homu yo pswhuka va wa fanele ku hlamba va tlhela va hlazva tinguwo tabye na va nga se nghena kambe lomu wugovelweni. — Levi 16:26-28; Mitse. 19:2-10.

29 KA AGOSTO–4 KA SETEMBRO

TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | 1 TIHOSI 8

“A kutikoramisa ka Solomoni ku mahile ku a khongela hi mbilu yontlhe laha kubaseni”

Sentinela 15/11/09 paj. 9 par. 9-10

Khongela na zvi sukela mbilwini hi ku gondza Bhibhiliya

⁹ Kasi a mukhongelo u zwiwa zvi lava ku na wu huma mbilwini. Solomoni i mahile a mukhongelo wa tshamela lego, wu tsalilweko ka Tihosi to Sangula cipimo 8, mahlweni ka citshungu ci nga tlhangene le Jerusalema kasi ku kangula a tempeli hi 1026 Mahlweni ka Nguva ya Hina. Andzhako ka loku a arke ga civhumelwano gi vekilwe lomu ka wutshamu go Basabasa ni loku a refu ga Jehovha gi tatile a tempeli, Solomoni i no dhumisa Nungungulu.

¹⁰ Hlola a mukhongelo wa Solomoni, u wona a magezu yakwe yo huma mbilwini. Solomoni i no komba lezvaku hi Jehovha yece a tivako mbilu ya munhu. (1 Tih. 8:38, 39) A mukhongelo lowo wu komba kambe lezvaku ku na ni kutsumba ka munhu loyi a tlhelako ka Jehovha hi mbilu yontlhe. Loku a valala vo kari va khoma a vanhu va Nungungulu, a kurila kabye ku wa ta zwiwa loku ku hi ku a timbilu tabye ti wa namarele ka Jehovha. (1 Tih. 8:48, 58, 61) Handle ko kanakana, a mikhongelo ya hina yi fanele ku huma mbilwini.

Sentinela 15/1/99 paj. 17 par. 7-8

Tlakusa mandla yo tsumbeka ka mukhongelo

⁷ Kani hi khongela hoce kutani mahlweni ka van’wani, a tshinya ga nayo ga lisima ga Mitsalo hi faneleko ku gi alakanya hi legi ga ku hi fanele ku kombisa a moya wa kutikoramisa ka mikhongelo ya hina. (2 Kronekele 7:13, 14) Hosi Solomoni i kombisile kutikoramisa ka mukhongelo lowo a wu mahileko mahlweni ka van’wani a cikhati ku nga hendleletiwa a tempeli Jerusalema. Solomoni i wa ha hi ku mbheta ku aka a muako wo saseka nguvhu ka yontlhe yi tshukileko yi akiwa laha misaveni. Hambulezvo, i no ti koramisa a khongela aku: ‘Xana hakunene Nungungulu a nga tshama misaveni ke? Languta, a tilo ga matilo a gi zvi koti ku ku kangatela wena; nguvhunguvhu a yindlu leyi ndzi ku akeleko yona!’ — 1 Tihosi 8:27.

⁸ A ku fana na Solomoni, hi fanele ku ti koramisa loku hi khongelela van’wani laha kubaseni. Hambu lezvi ka ku hi fanele ku potsa kuva vanhu va ku farisa, a kutikoramisa ku nga kombisiwa kambe hi gezu ga hina. A mikhongelo ya kutikoramisa a hi ya magezu ya ku lava ku a vanhu va hlamala kutani ya ku hundzeleta zvilo. A yi mahi vanhu va veka kupima ka loyi a khongelako kanilezvi ka loyi yi yako ka yena. (Matewu 6:5) A kutikoramisa ku kombisiwa kambe hi lezvi hi wulako ka mikhongelo ya hina. Loku hi khongela hi kutikoramisa hi nga ta wula magezu ma to maha ku khwatsi ho londza ku Nungungulu a maha zvilo hi kuya hi lezvi hina hi zvi lavisako zvona. Kanilezvi hi ta kombela ku Jehovha a maha cokari hi ku yelana ni kurandza kakwe ko basa. A muyimbeleli wa tisimu i nyikile a cikombiso ca mawonela ma nene a cikhati a nga ku: ‘Jehovha, hanyisa makunu, ha ku khongela, Jehovha, hi katekise, ha ku kombela.’ — Lisimu 118:25; Luka 18:9-14.

Kela titshomba ta moya

Perspicaz vhol. 1 paj. 472 par. 10

Matilo

Solomoni, a muaki wa tempeli Jerusalema, i wulile lezvaku ‘a tilo ga matilo a gi zvi koti ku kangatela’ kutani ku enela Nungungulu. (1 Tih. 8:27) Kota Muvangi wa matilo, a ciyimo ca Jehovha ci tlakukile nguvhu hehla ka wona wontlhe ni ‘vito gakwe goce gi tlakukile; a wuhosi gakwe gi tlakukile ku hundza misava ni tilo’. (Lis. 148:13) Jehovha zvi mu vevukela nguvhu a ku pima a matilo a ku fana ni lezvi a munhu zvi mu vevukelisako zvona a ku pima nchumu wokari hi canja gakwe, laha ka ku a nchumu wuva laha cikari ka litiho leyi ya hombe ni citihwana. (Isa. 40:12) A magezu ya Solomoni a ma wuli ku Nungungulu a nga na wutshamu go kongoma go tshama kona. Ne a ma wuli lezvaku Nungungulu i kona kontlhe ni ka zvontlhe. Lezvo zva woneka hi kuva Solomoni a wulawulile kambe hi ku Jehovha a ‘ingisa na a hi kwaleyo tilweni wutshan’wini gakwe’. — 1 Tih. 8:30, 39.