Laha Jesu a nga suka Jerusalema hi Muvhulo, i no tlhela Bhetaniya le Mutsuwuka-gambo wa Citsunga ca maOlivha. Ko khwatsi i yile a ya etlela le kaya ka vanghana vakwe Lazaru, na Mariya, na Marta.

Makunu hi 11 ka Nisani, Jesu ni vapizani vakwe va no tlhela Jerusalema. Loku va chikele, Jesu i noya tempeleni hi khati go gumesa. Lego give khati go gumesa a nga tira na a nga sega Phasika, a sangulisa Cialakanyiso ca kufa kakwe, a xuxisiwa a guma a dawa.

Laha va nga ha hi ndleleni ya kuya Jerusalema na va suka hi le Bhetaniya, Pedro i no wona a sinya leyi Jesu a nga yi rukatele a tolo wa kona ni mixo. A hlamala aku: “Rabi, languta a sinya ya nkuwu leyi u nga yi rukatela, yi wunile”! — Marku 11:21.

Hikuyini Jesu a nga rukatela a sinya leyo yi wuna? I kombile cigelo ca kona laha a nga hlamula Pedro. I te: Ndzi mu byela lisine ndziku: “Loku mu hi ni kukholwa, mu nga kanakani, mu nga ta maha ntsena lezvi zvi mahilweko ka nkuwu, kanilezvi hambu muku ka leci citsunga: Kunuka, u ya ti hoxa bimbini, zvi ta maheka. Ni zvilo zvontlhe mu ta nga zvi kombela hi kukhongela, na mu kholwa, mu ta amukeliswa.” (Matewu 21:21, 22) Lezvo i wo phinda lezvi a nga zvi wulile zva ku a kukholwa ku nga kunula zvitsunga. — Matewu 17:20.

Lezvi Jesu a nga wunisa a sinya ya nkuwu, i gondzisile vapizani vakwe a lisima la ku kholwa ka Nungungulu. I te: “Zvontlhe lezvi mu zvi kombelako hi kukhongela, kholwani lezvaku mu zvi amukele, mu tava nazvo.” (Marku 11:24) Lezvo zvi hi gondzisa nchumu wa lisima nguvhu hontlheni hi landzelako Jesu, nguvhunguvhu a vapostoli vakwe. Zvi wa hi zva lisima nguvhu ka vona hi kota ya zviringo zvo bindza lezvi va nga hi kusuhani ni ku kumana nazvo. Hambulezvo, a kukholwa ni sinya ya nkuwu yo wuna, zvi yelana hi ndlela yin’wani kambe.

A ku fana ni nkuwu, a tiko ga Izrayeli gi wa xenga loku u gi wona. A vaIzrayeli va wa mahile civhumelwano na Nungungulu, niku loku u va wona hi kule zvi wa ku khwatsi va ingisa Nayo wakwe. Kanilezvi vona kota tiko, va wa kombisile lezvaku a va na kukholwa, ne va wa nga humesi mihandzu ya kukholwa. Va zile va ala ni N’wana wa Nungungulu! Makunu, a kuva Jesu a rukatele a nkuwu lowo wo kala ku pswala wu wuna, i wo komba lezvi zvi nga wa ta humelela a tiko ga Izrayeli — go kala ku kholwa ni go kala ku pswala mihandzu.

Na ku nga se hundza cikhati co leha, Jesu ni vapizani vakwe va no guma va nghena lomu Jerusalema. I no ya tempeleni a ya gondzisa, kota lezvi a nga tolovela ku maha. A vapristi va hombe ni madhota man’wani, va no mu maha zviwutiso. Kuzvilava lezvi va nga mu wutisa, va wa alakanya lezvi a nga mahile tolo wa kona ka lava va nga cica mali. Va te: “I ntamu muni u mahako ha wona lezvi ke? Kutani himani a nga ku nyika lowu ntamu wa ku maha lezvi zvilo ke?” — Marku 11:28.

Jesu i no hlamula aku: “Minawu ndzi ta mu wutisa ciwutiso cin’we. Loku mu ndzi hlamula, minawu ndzi ta mu byela a ku i ntamu muni ndzi mahako hi wona a zvilo lezvi. A kubhabhatisa ka Johani ku wata hi le tilweni kutani hi ka vanhu? Ndzi hlamuleni.” Makunu a valala vakwe ci no va rimela hi mbhinyi! A vapristi ni madhota va no bhulisana hi lezvi va nga wa ta hlamula, vaku: “Loku hiku: ‘Ku wata hi le tilweni’, i taku: ‘Hikuyini mu nga kala kukholwa ka yena?’ Kanilezvi, hi nga lakalaka futsi hiku: ‘Ku wata hi ka vanhu’?” Va wa ehleketa hi ndlela leyo hi lezvi va nga kari va chava vanhu, “hakuva vontlhe va wa kholwa lezvaku Johani muphrofeti.” — Marku 11:29-32, NM.

Ni cihi leci a valala va Jesu va nga wa ta hlamula va wa tava khombyeni. Hi kwalaho, va no mu byela lezvi: “A hi zvi tivi.” Maku Jesu a se: “Na minawu ndzi nga ta mu byela hi ntamu lowu ndzi mahako hi wona lezvi zvilo.” — Marku 11:33.

Laha Jesu a nga hi lomu tempeleni, a vapristi va hombe ni madhota va no mu wutisa xungetano hi ntamu lowu a nga kari a maha hi wona zvilo. I no djikisa cikomu ci va rimela hi mbhinyi, a va hlamula va vhumala co wula. Jesu i no tekela ku hlawutela mufananiso wu nga komba tshamela gabye.

I te: ‘A munhu i wa hi ni vana vambiri; i noya ka nhondzo, a yaku ngalo: N’wananga, famba u ya tira civhineni nyamutlha. I no hlamula, aku: Nyawowe; kanilezvi hi lendzhako i no hundzuluka, aya kona. Zvonake i noya ka ndzisana, a ya wulisa zvalezvo. I no hlamula, aku: Ndzi taya, hosi; kanilezvi a nga yangi. Hi wihi wa lava vambiri a nga maha kurandza ka . . . [papayi] wakwe ke?’ (Matewu 21:28-31) A hlamulo wa dlunyateka. Loyi wo sangula ku rumiwa hi yena a nga gumesa a maha kurandza ka papayi wakwe.

Makunu Jesu i no byela valala vakwe aku: Ndza mu byela lisine ndziku: ‘A vahlengisi ni zvibhayi va mu rangela ku nghena Mufun’weni wa Nungungulu.’ A vahlengisi va khupo ni zvibhayi va rangile hi ku nga mu tireli Nungungulu. Hambulezvo, va gumesile va ti sola va hundzuluka va sangula ku maha kurandza kakwe, a ku fana ni n’wana loyi wo sangula ku rumiwa. Kanilezvi, a varangeli va wukhongeli va wa ti byela lezvaku va maha kurandza ka Nungungulu kuveni va wa nga mahi, a ku fana ni n’wana loyi wa wumbiri. Jesu i no wula lezvi: ‘Johani i nota, a ta mu tivisa a ndlela ya kululama, a mu mu kholwangi; kanilezvi a vahlengisi ni zvibhayi va no mu kholwa; hambu lezvi mu nga zvi wona, a mu hundzulukangi, kasi mu fela ku kholwa hi yena.’ — Matewu 21:31, 32.

Loku Jesu a mbhetile mufananiso lowo, i no tekela ku hlawutela wun’wani. Ka khati legi, i no komba lezvaku lezvi a varangeli va wukhongeli va nga kari va zvi maha, zvi wa hundza ku tsandzeka ku tirela Nungungulu. Hi lisine, va wa hi vanhu vo biha. I te: “A wanuna wo kari i no byala simu ga mauvha, a gi bhiyela, a maha cigowolo co kamela vhinyo a tlhela a aka likhokhola; a gumesa a siyela varimi, yena a endza a ya tikweni gin’wani. Hi nguva ya mihandzu, i no ruma nandza giya ka varimi lezvaku gi ya teka mihandzu yo kari ya simu. Kanilezvi a varimi va no gi khoma va giba; va gi tlhelisa na gi nga hi na nchumu. I no va rumelela nandza gin’wani; lego gonawu va no gi bungutela hloko, va gi rukatela. I no rumela nandza gin’wani, lego va no khoma va daya, ni man’wani yo tala; a yokari va noba a man’wani va daya.” — Marku 12:1-5, NM.

Lava va ngazwa Jesu na a hlawutela mufananiso lowo va wu zwisisile ke? Kuzvilava va alakanyile magezu ya Nungungulu ma nga wuliwa hi Isaya, yaku: ‘A civhina ca Jehovha wa tiyimpi hi yindlu ya ka Izrayeli, ni vanhu va ka Judha cibyalo cakwe a tsakako ha cona. I wa cuwukele nongameto, kanilezvi i no kuma kuhalatiwa ka nkhata’. (Isaya 5:7) A mufananiso lowu wa wumbiri, wa fana ni lowu Jesu a nga ranga a hlawutela. A n’winyi wa civhina kutani simu ga mauvha hi Jehovha, a simu i tiko ga Izrayeli, legi gi nga bhiyelwe kutani ku vhikelwa hi Nayo wa Nungungulu. Jehovha i wa rumele vaphrofeti kasi ku gondzisa vanhu ni ku va vhuna ku humesa mihandzu ya yi nene.

Kanilezvi, a “varimi” lavo va no xanisa “malandza” lawa ma nga rumelwe ka vona va tlhela va ma daya. Jesu i no tlhamusela aku: ‘Yena [a n’winyi wa simu] i wa ha hi ni n’wana mun’we a randzekako; hi kugumesa a mu ruma ka vona, aku: Va tava ni cichawo ka n’wana wa mina. Kanilezvi a varimi va no wulawulisana cikari kabye, vaku: Hi yena mugi wa tshomba, ngonani hi ta mu daya, higa tshomba yakwe. Va no mu khoma, va mu daya.’ — Marku 12:6-8.

Makunu Jesu i no va wutisa aku: “I ta maha yini a n’winyi wa civhina ke?” (Marku 12:9) A varangeli va wukhongeli va no hlamula vaku: “I ta va lovisa vaku bhi a vanhu lava va kubiha; zvonake i ta nyikela civhina ka van’wani varimi, lava va ta nga mu nyika a mihandzu hi tinguva ta yona.” — Matewu 21:41.

Hi ndlela leyo, va no ti lamula na va nga zvi tivi, hakuva vonawu va wa hi “varimi” va Jehovha lomu sin’wini gakwe ga mauvha, a tiko ga Izrayeli. A wun’we wa mihandzu leyi Jehovha a nga yi rindzela ka varimi lavo — kota fanelo yakwe — ku wa hi ku va wona na va kholwa ka N’wana wakwe, Mesiya. Jesu i no cuwuka varangeli va wukhongeli hi kukongoma, aku: ‘A mu se gondza a mutsalo lowu wu nge ngalo: A ribye legi gi nga aliwa hi vaaki, gi mahile a hloko ya magumo; leci ci mahilwe hi Hosi, ca hlamalisa mahlweni ya hina.’ (Marku 12:10, 11) Jesu i no guma a dlunyatisa mhaka yakwe aku: “A Mufumo wa Nungungulu wu ta tekiwa ka n’wina, wu nyikiwa a tiko gin’wani legi gi ta nga humesa a mihandzu ya wona.” — Matewu 21:43.

A vatsali ni vapristi va hombe va no zvi zwisisa ku Jesu i hlawutele ‘mufananiso lowu hi kota ya vona’. (Luka 20:19) Makunu kwalaho va no tekela ku boha zvikandza va luma matino hi ku lava ku mu daya, yena loyi a nga hi “mugi wa tshomba”. Kanilezvi, a va tekelangi ku zama ku mu daya kwalaho, hi kota ya lezvi va nga chava vanhu, hakuva a vanhu va wa wona Jesu kota muphrofeti.

Laha a ntiro wa Jesu wu nga ya magumo, i no simama ku tirisa mifananiso kasi ku paluxa tshamela go biha ga vatsali ni vapristi va hombe. Hi cigelo leco, va no mu lambela ku daya. (Luka 20:19) Kanilezvi, Jesu i wa nga se mbheta ku paluxa tshamela gabye. Hikwalaho, i no hlawutela mufananiso wun’wani.

I te: ‘A Mufumo wa tilo wu fanana ni hosi yo kari, leyi yi nga mahela a n’wana wa yona a . . . [festa] ya muchadho. Yi no rumela a malandza ya yona a ku ya vitana lava va rambilweko . . . [festeni]; kanilezvi va no ala kuta.’ (Matewu 22:2, 3) Jesu i sangulile mufananiso wakwe hi ku kumbuka “Mufumo wa tilo”. Zvi tekele ku woneka ku a “hosi” yi fanele kuva Jehovha Nungungulu. Ahati a n’wana wa hosi ni lava va nga rambiwa festeni ke, hi vamani? Lavo vonawu zva olova ku va tiva. A n’wana wa hosi, ku nga N’wana wa Jehovha, hi yaloyi a nga kari a hlawutela mufananiso. Lava va nga rambiwa hi lava va nga wa tava ni N’wana wa kona Mufun’weni wa tilo.

Makunu hi vamani lava va nga ranga ku rambiwa? VaJudha lava Jesu ni vapostoli vakwe va nga kari va va chumayela Mufumo. (Matewu 10:6, 7; 15:24) Hi 1513 Mahlweni ka Kristu, a vaJudha va vhumelile ku hanya hi civhumelwano ca Nayo, hi ndlela leyo va kuma thomo ga kuva vo sangula ka lava va nga wa ta wumba “tiko ga vapristi”. (Eksodhusi 19:5-8) Kanilezvi, va rambilwe rini kuya ‘festeni ya muchadho’? Zva dlunyateka ku va rambilwe hi 29 Nguveni ya Hina, a cikhati leci Jesu a nga sangula ku chumayela Mufumo wa tilo.

Makunu a vaIzrayeli vo tala va mahile yini a cikhati va nga rambiwa? Jesu i te ‘va alile kuta.’ A varangeli vo tala va wukhongeli ni vanhu van’wani a va vhumelangi ku Jesu hi yena Mesiya ni Hosi yi yimisilweko hi Nungungulu.

Jesu i kombile lezvaku a vaJudha va wa ta rambiwa kambe, i te: A hosi ‘yi no engeta yi ruma man’wani malandza, yiku: Byelani lava va rambilweko, muku: Ndzi longisele a zvakuga zva mina; a . . . [tihomu] ta mina ni zvifuyo zva mina zvi nonileko zvi tlhabyilwe; zvontlhe zvi longile. Tanani . . . [festeni]. Kanilezvi va no honisa, va ti fambela; mun’wani masin’wini yakwe, ni mun’wani mabhindzwini yakwe. A van’wani va no khoma malandza, va ma wisa tingana, va ma daya.’ (Matewu 22:4-6) Lezvo zvi wa yimela lezvi zvi nga maheka zvalezvi a bandla ga wuKristu gi nga yimisiwa. Ka cikhati leco, a vaJudha va no rambiwa kambe lezvaku vava Mufun’weni, kanilezvi a kutala kabye, va no chepeta cirambo leco va tlhela va xanisa ‘malandza ya hosi’. — Mitiro 4:13-18; 7:54, 58.

Jesu i no tlhamusela lezvi zvi nga wa ta humelela tiko lego, aku: ‘A hosi yi no zangara; yi no rumela tiyimpi ta yona, ti ya lovisa vadayi lavo, ni ku hisa muti wabye.’ (Matewu 22:7) Hi zvalezvo zvi nga humelela vaJudha hi lembe ga 70 Nguveni ya Hina, a cikhati leci a masochwa ya vaRoma ma nga khungumulela dhoropa gabye, a Jerusalema.

Lezvi vona va nga rambiwa va ala, zvi wula ku ku wa nga ta ha rambiwa van’wani ke? A mufananiso wa Jesu wu komba lezvaku ku wa ha ta rambiwa van’wani. I no tlhavinyeta aku: ‘Zvonake [a hosi] yiku ka malandza ya yona: A . . . [festa] yi longile, kanilezvi lava va nga rambilwe va wa nga faneli. Hikwalaho fambani mahandzakanyeni ya tindlela, mu ya ramba vontlhe lava mu ta nga va kuma. A malandza lawo ma no famba tindleleni, ma ya tsombanyisa vontlhe lava ma [nga] va kuma, a va kubiha ni vo saseka; ni yindlu ya . . . [festa] yi no tala hi lava va tshamileko kugeni.’ — Matewu 22:8-10.

Hi kufamba ka cikhati, mupostoli Pedro i no sangula ku vhuna vamatiko — a vanhu vo kala va nga hi vaJudha  — lezvaku vava maKristu ya lisine. Hi 36 Nguveni ya Hina, a murangeli wa masochwa wa ku hi Korneliyu, zvin’we ni ngango wakwe va no amukela moya wa Nungungulu. Hi ndlela leyo, va no rindzela ku nghena Mufun’weni wa tilo lowu Jesu a nga wulawulile hi wona. — Mitiro 10:1, 34-48.

Hambulezvo, Jesu i wulile lezvaku a hi vontlhe lava va nga wa tata festeni, va nga wa ta tsakelwa hi “hosi”. I te: ‘Na yi nghenile hosi a ku wona lava va tshamileko kugeni, yi no wona a munhu loyi a nga ambalangiko a nguwo ya muchadho. Yi te ngalo kakwe: Xaka, u nghenisile kuyini laha na u nga hi na nguwo ya muchadho ke? Yena a se kaye. Zvonake a hosi yi te ngalo ka malandza: Mu boheni mawoko ni milenge, mu mu hoxa munyameni wa lahandle, laha ku ta ngava ni mikosi ni kugetsela ka meno. Hakuva vanyingi va rambilweko, kanilezvi va tsongwani va hlawulilweko.’ — Matewu 22:11-14.

Kuzvilava a varangeli va wukhongeli lava va nga kari va ingisela a va zvi zwisisangi ku zvi wula yini zvontlhe lezvi Jesu a nga hlawutela. Hambulezvo, va no swireka zva cima, va engetela ku mu lambela ku daya kasi va humula ku wisiwa tingana.

A valala va Jesu, a varangeli va wukhongeli, va wa ha kwatile hakuva i wa ha hi ku hlawutela mifananiso yi nga paluxa wubihi gabye. Makunu a vaFarisi va no tsamba mano ya ku mu phasa hi wona. Va no xava vapizani vabye lezvaku va ya mu maha zviwutiso zvo kari va ta mu phasa a wula nchumu wa ku va mu khoma hi wona, va mu nyikela ka govhernadhori wa Roma. — Luka 6:7.

Va noya va yaku: ‘Mugondzisi, ha zvi tiva lezvaku wena u wulawula u gondzisa hi kululamileko; a wu languti a dzumba ga munhu, kanilezvi u gondzisa a ndlela ya Nungungulu hi zvinene. Xana hi fanele ku yisa . . . [khupo] ka Khezari, kutani hi nga yisi ke?’ (Luka 20:21, 22) Jesu a nga vhumelangi ku fayeliselwa hi lezvi va nga ranga hi ku mu dzundza, hakuva ku wa hi wufarisi ni mano yo biha ya ku mu phasa hi wona, hakuva loku i wa no: “Ahihi, a zvi faneli a ku mu hakhela khupo,” i wa ta khon’wa vaku wa kucetela vanhu lezvaku va terekela mufumo wa Roma. Kanilezvi, loku i wa no: “Ina, zva fanela ku mu hakhela khupo”, lava va nga kala va nga tsaki hi ku fumelwa hi vaRoma kuzvilava na va nga mu zwisisangi, va guma va mu djikela. Makunu, i hlamulisile kuyini?

I te: ‘Mu ndzi ringela yini, n’wina vaxengeteli? Ma nga ndzi kangetani a mali ya . . . [khupo]. Va no tisa kakwe a dhenariyu. I no va wutisa, aku: Wa mani a mufananiso lowu ni mutsalo lowu ke? Vaku ka yena: Zva Khezari. Zvonake i te ngalo kabye: Tlhelisani ka Khezari lezvi zvi nga zva Khezari, ni ka Nungungulu lezvi zvi nga zva Nungungulu.’ — Matewu 22:18-21.

A vavanuna lavo va no hlamala hi lezvi Jesu a nga hlamula, va ku zwe, va se petsa midhoza va ti fambela. Kanilezvi, gi wa nga se phuma, niku ti wa ha ta guvana. Loku a vaFarisi va zetile, a ntlawa wun’wani wa varangeli va wukhongeli va nota ka Jesu.

Ka khati legi ku wa hi vaSadhusi, lava va nga kari va ku a vafileko va nga ta vhuka. Va nota ni ciwutiso ci nga yelana ni kuvhuka ka vafileko ni wukati ga ku hlambela. Va no mu wutisa lezvi: ‘Mugondzisi, Mosi i te ngalo: Loku munhu afa na a nga hi na vana, a . . . [makabye wakwe] i ta hlambela sati wakwe kasi ku vhuxela . . . [makabye wakwe] a mbeleko. Makunu ku wa hi kona ka hina a ntlhanu wa . . . [vamakabye] ni vambiri; loyi wa nhondzo i no teka sati, a sefa. Lezvi a nga kala a nga hi na n’wana, i no siya sati wakwe ka . . . [makabye wakwe]; i no maha lezvo a wa wumbiri kambe, ni wa wunharu, ku kala ka wa wuntlhanu ni vambiri. Andzhako ka vona vontlhe ku nofa ni wasati wa kona. Lezvi a nga mahile sati wabye vontlhe, laha kuvhukeni ka vafileko i ta maha sati wa mani ka lava va ntlhanu ni vambiri?’ — Matewu 22:24-28.

Jesu i no hlamula hi ku tirisa mitsalo ya Mosi, leyi a vaSadhusi va nga kari va yi tirisa, aku: ‘Xana a mu lahlekangi, hi lezvi mu nga yi tiviko mitsalo, hambu ni ntamu wa Nungungulu ke? Hakuva loku va vhukile hi ka vafileko, a va ha teki, hambu ni ku tekiwa, kanilezvi va ta kota tingilozi ta le tilweni. Kanilezvi hi kukumbuka a kuvhuxiwa hi ka vafileko, a mu gondzangi bhukwini ga Mosi, hi wutshamu gi wulawulako hi cihlahla, lezvaku Nungungulu i no wulawula kakwe, aku: Ndzi Nungungulu wa Abrahama, ni Nungungulu wa Isaka, ni Nungungulu wa Jakobe? Yena a hi Nungungulu wa vafileko, kanilezvi wa vahanyako. Mu lahlekile nguvhu!’ (Marku 12:24-27; Eksodhusi 3:1-6) A vanhu va no hlamala nguvhu hi hlamulo lowo.

A vaFarisi ni vaSadhusi va wa vhalilwe minomu hi Jesu. Makunu, a valala lava va Jesu va no patsana vata va ta zama ku mu phasa kambe. A mun’we wabye a nga hi mutsali aku: “Mugondzisi, a nayo wa hombe milayweni yontlhe hi wihi?” — Matewu 22:36.

I no hlamula aku: “A nayo wa kuranga hi lowu wu nge ngalo: Ingisa, Izrayeli! A Hosi Nungungulu wa wena i Hosi yin’we. U ta randza Hosi Nungungulu wa wena hi mbilu ya wena yontlhe, ni muhefemulo wa wena wontlhe, ni kupima ka wena kontlhe, ni ntamu wa wena wontlhe. Ni wa wumbiri hi lowu: U ta randza . . . [muakelani wa] wena kota lezvi u ti randzako wena. A wu kona nayo mun’wani wa hombe ku hundza leyi.” — Marku 12:29-31.

Laha a ngazwa lezvi Jesu a nga hlamula, a mutsali loye i te: ‘Hi zvona, Mugondzisi, u wulile khwatsi lezvaku i Nungungulu mun’we; a ku na mun’wani ahandle ka yena. Ni ku mu randza yena hi mbilu yontlhe, ni kupima kontlhe, ni ntamu wontlhe, ni ku randza . . . [muakelani] kota munhu a ti randzako wutsumbu, zva hundza nguvhu minyikelo yontlhe yo hiswa ni miphahlo. Laha Jesu na a wonile lezvaku i hlamule hi kupima, aku ngalo kakwe: Wena a wu kule ni Mufumo wa Nungungulu.’ — Marku 12:32-34.

Ka cikhati leco ku wa hundza masiku manharu Jesu na a kari a gondzisa lomu tempeleni, (ku nga 9, ni 10, ni 11 ka Nisani). A vanhu vo kari, vo kota mutsali loyi, va wa kari va tsaka hi ku mu ingisela. Kanilezvi, a varangeli va wukhongeli va wa nga tsaki, niku va wa nga ha ‘tiyi ni ku mu wutisa nchumu.’

A cikhati leci Jesu a nga hi le tempeleni hi 11 ka Nisani, a valala vakwe va mahile zvontlhe va nga zvi kota kasi a vanhu va nga ha mu tsumbi, va tlhela va zama ku mu phasa kasi va mu nyikela wuhosini ga vaRoma. Hambulezvo, va zetile. (Luka 20:20) Makunu, Jesu i no guma a hundzulusa cikomu ci va rimela hi mbhinyi, a va komba ku hi yena Mesiya. I no sangula hi yena a va tlhotlha, aku: “Mu alakanya yini n’wina hi Kristu? I n’wana mani ke?” (Matewu 22:42) Zvi wa tiveka khwatsi ku Kristu kutani Mesiya i tava wa lixaka la Dhavhidha, hikwalaho va no mu hlamula zvezvo. — Matewu 9:27; 12:23; Johani 7:42.

Jesu i no guma a va wutisa aku: “Loku zvi hi tano, hikuyini Dhavhidha a wulako hi moya a mu vitana Hosi, aku: . . . [Jehovha] i te ngalo ka Hosi ya mina: Tshama hi le reveni ga mina ga cinene, kala ndzi veka a valala va wena lahasi ka mikondzo ya wena? Loku Dhavhidha a mu vitana aku Hosi, i n’wana wakwe hikuyini ke?” — Matewu 22:43-45.

A vaFarisi a va kumangi co hlamula, hakuva va wa rindzela munhu wa nyama wa lixaka la Dhavhidha lezvaku a ta va tlhatlhisa ka mufumo wa Roma. Kanilezvi, laha Jesu a nga tshaha magezu ya Dhavhidha ma nga ka Lisimu 110:1, 2, i no va komba ku Mesiya i wa ta maha zvo hundza kuva hosi basi, i wa tava Hosi ya Dhavhidha. Niku loku a tshamile tlhelweni ga cinene ga Nungungulu, i wa ta sangula ku fuma. Jesu i no vhala minomu ya valala vakwe hi lezvi a nga va hlamula.

Ku wa hi ni vapizani vakwe ni vanhu van’wani va nga kari va ingisela. Makunu, Jesu i no guma a wulawula navo xungetano hi vatsali ni vaFarisi, a va kuca ku va ti wonela. I no wula lezvaku a vavanuna lavo va ti vekile “citshan’wini ca Mosi” kasi va gondzisa Nayo wa Nungungulu. A guma a va kuca, aku: “Zvontlhe lezvi va mu byelako, zvi maheni . . . ; kanilezvi mu nga mahi mitiro yabye: Hakuva vo wula, kanilezvi a va mahi.” — Matewu 23:2, 3.

Jesu i no guma a nyika zvikombiso zvo kari zva wufarisi gabye, aku: “A vatsali ni vaFarisi . . . va anamisa a mafilakteriyu yabye”. A vaJudha vo kari vonawu va wa hi ni mafilakteriyu ya matsongwani ma nga hi ni magezu yo koma ya Nayo wa Mosi. Kanilezvi, a vaFarisi va wa anamisa mafilakteriyu yabye kasi zvi wonekisa ku khwatsi vona va landzela Nayo a ku hundza van’wani. Va wa tlhela va “lehisa a machakafula ya tinguwo tabye”. A vaIzrayeli va wa fanele ku maha machakafula lomu ka tinguwo tabye. Kanilezvi a vaFarisi va wa lehisa nguvhu lawa yabye. (Mitsengo 15:38-40) Zvontlhe lezvo va wa zvi mahela ku “woniwa hi vanhu”. — Matewu 23:5.

Hambu vapizani va Jesu zvi wa koteka ku va thapelwa hi moya lowo wo lava ku dzundziwa, hikwalaho i no va tlharihisa aku: “N’wina . . . mu nga vitanwi aku Rabi; hakuva mun’we Mugondzisi wa n’wina, n’wina n’wentlhe mu vamakabye. Mu nga vitani munhu laha misaveni muku i . . . [papayi]; hakuva a . . . [Papayi] wa n’wina mun’we, hi loyi a nga le tilweni. Mu nga vitanwi ku varangeli; hakuva [a] Murangeli wa n’wina mun’we, hi Kristu.” Jesu i no guma a va komba lezvi va nga fanele ku ti wonisa zvona ni ku hanyisa zvona, aku: “Loyi a nga wahombe cikari ka n’wina, i ta maha nandza ga n’wina. Loyi a ta nga ti kukumukisa i ta koramiswa; ni loyi a ti koramisako i ta kukumukiswa.” — Matewu 23:8-12.

Hi kulandzela, Jesu i no wulawula hi makhombo lawa ma nga wa ta humelela vaFarisi ni vatsali hi kota ya wufarisi gabye, aku: “Khombo ka n’wina vatsali ni vaFarisi, vakanganyisi ndzin’wina! Hakuva mu vhalela vanhu a Mufumo wa matilo kuveni hambu n’wina a mu ngheni, ne a mu va tsiki va nghena lava va zvi lavako.” — Matewu 23:13, NM.

Jesu i no kona vaFarisi hi lezvi va nga chepeta lezvi zvi nga zva lisima mahlweni ka Jehovha. Hi cikombiso, va waku: “Kani hi wihi a ta nga hlambanya hi tempeli, a hi nchumu; kanilezvi loyi a ta nga hlambanya hi ndzalama ya tempeli i tava ni nandzu wa ku tatisa a cifungo cakwe.” Lezvo va wo komba ku a va ma tivi mahanyela ma nene, hakuva va wa nyika nguvhu lisima a ndzalama kutani ouro ya tempeleni, a ku hundza lezvi a tempeli yi nga mahelwe zvona — ku nga ku va mu khozela kona Jehovha va tlhela va tshinela ka yena. Ahandle ka lezvo, va wa “tsikile a tshinya ga nayo, gi nga nongameto, ni wuxinji, ni kukholeka”. — Matewu 23:16, 23; Luka 11:42.

Jesu i no vitana vaFarisi lawo a ku ‘varangeli va fileko mahlo, va hlutelako wunuwunwani, va mita kameli.’ (Matewu 23:24) Va wa ti karata nguvhu va hluta wunuwunwani lomu ka vhinyo yabye, hakuva a ciharana leco ci wa nga basangi hi kuya yi Nayo. Hambulezvo, va wa tsika ku ingisa zvilo zva lisima nguvhu zva Nayo. Lezvo zvi wa fana ni ku mita kameli gi nga cihari ca hombe, leci conawu ci nga kala ci nga basangi hi kuya hi Nayo. — Levhi 11:4, 21-24.

Laha Jesu a nga hi tempeleni hi khati go gumesa, i no simama ku paluxa wufarisi ga vatsali ni vaFarisi, a va vitana ku vaxengeteli laha ka talo wa vanhu. I no fananisa wufarisi gabye hi ku va byela lezvi: “N’wina vatsali ni vaFarisi, . . . mu hlazva lahandle ka gombe ni ngelo, kasi hi lomu ndzeni zvi tele hi kuphanga ni kubiha ko hundzeleta. Cikhumu-ndziwena muFarisi! Kuranga hlazva lomu ndzeni ka gombe ni ngelo, kasi lahandle ka zvona ku fela ku basawu.” (Matewu 23:25, 26) Hambu lezvi a vaFarisi va nga landza hi ndzati ni cidokho loku zvi ta mhakeni ya ku ti basisa lahandle hi kuya hi nayo, va wa nga khataleli timbilu tabye, ti wa tele hi wubihi.

A wufarisi gabye kambe gi wa woneka hi ku aka zvilahla zva vaphrofeti va tlhela va zvi sasekisela. Hambulezvo, va wa hi ‘vana va lava va nga daya vaphrofeti’, khwatsi hi lezvi Jesu a nga sina a wulile. (Matewu 23:31) Lezvo zvi wa woneka hi lezvi va nga hi lomu ko zama ku mu daya. — Johani 5:18; 7:1, 25.

Jesu i no guma a komba lezvi a varangeli lavo va wukhongeli va nga wa ta pfinyana nazvo loku va nga ti soli. I te: “N’wina tinyoka; a pswalo wa maphiri, mu ta ponisa kuyini a kulamulwa ka Gehena ke?” (Matewu 23:33) A gezu Gehena gi wula “Nkova wa Hinome”. Ka nkova lowo va wa hisela kona chaka. Makunu Gehena gi wa yimela khwatsi lezvi zvi nga wa ta humelela a vatsali lavo vo biha ni vaFarisi va kona — ku nga ku loviswa kala kupindzuka.

Hi kufamba ka cikhati, a vapizani va Jesu va wa tava “vaphrofeti, ni vanhu vo tlhariha” hi vito gakwe. A varangeli lavo va wa ta va maha yini a vapizani vakwe? I no byela varangeli lavo aku: “A van’wani va vona [a vapizani va Jesu] mu ta va daya, mu va belela; ni van’wani mu ta va xupula masinagogeni ya n’wina, mu va hlongolisa ka muti mun’we ni mun’wani; lezvaku ku fela kuta hehla ka n’wina a nkhata wontlhe wu lulamileko lowu wu nga halatiwa misaveni, kusukela nkhateni wa Abheli a lulamileko, kala ka nkhata wa Zakariya . . . loyi mu nga mu daya”. I no va tivisa lezvi: “Hi zvinene ndziku ka n’wina, zvontlhe lezvi zvi tata hehla ka leci cizukulwana.” (Matewu 23:34-36) Lezvo zvi mahekile hi 70 Nguveni ya Hina, a cikhati leci a masochwa ya vaRoma ma nga khungumula dhoropa ga Jerusalema, ma daya vaJudha vo tala nguvhu.

Laha Jesu a nga ehleketa hi zvilo lezvo zvo tshisa zvi nga hata, i no karateka; a wula lezvi hi kuxukuvala: “Jerusalema, Jerusalema, loyi u dayako vaphrofeti, ni ku gandla hi maribye lava va rumelweko ka wena! Zvikhati zvingani ndzi nga lava ku wungeletela a vanana va wena, kota a pswele gi wungeletelako a zvihukwana zva gona lahasi ka tipapa ta gona, kanilezvi a mu vhumelangi. Langutani, mu ta siyelwa a yindlu ya n’wina, na yi hi rumbi.” (Matewu 23:37, 38) Lava va nga muzwa na a wula magezu lawo, zva koteka ku va lavile ku tiva a “yindlu” leyi a nga yi wula. Ku ngava lezvaku i wa wula a tempeli leyi yi nga hi kwalomuya Jerusalema, leyi yi nga wonekisa ku khwatsi Nungungulu wa yi vhikela?

Jesu i no guma aku: ‘Kusukela lezvi mu nga ta ha ndzi wona kambe kala muku: A khesiwe loyi a tako hi vito ga Hosi!’ (Matewu 23:39) I wo tirisa magezu ya Lisimu 118:26, yaku: “A khesiwe yena loyi a tako vitweni ga Jehovha, ha mu katekisa na [a] hi lomu ndlwini ya Jehovha.” Zvi te dlunya lezvaku laha a tempeli yi nga wa ta khungumulwa, a ku na munhu a nga wa ta tshuka a nghena kambe a khozela Nungungulu.

Jesu i no guma a suka, aya laha ku nga hi ni lezvi va nga chela ka zvona minyikelo. A vanhu va wo chela minyikelo yabye hi laha ka cinon’wana ci nga hi laha hehla ka zvona. Jesu i no wona vanhu vo hambanahambana na va maha minyikelo — la’vo ganya na va “chela yo tala.” I no guma a wona noni ya cisiwana na yi chela zvingerengere “zvimbiri”, zva malana ya lahasi nguvhu. (Marku 12:41, 42) Handle ko kanakana, Jesu i zvi wonile ku Nungungulu wa tsaka nguvhu hi munyikelo wa noni leyo.

I no vitana vapizani vakwe a va byela lezvi: “Hi zvinene ndziku ka n’wina: A noni leyi ya cisiwana yi chelile ku hundza vontlhe lava va chelako cikhwameni ca minyikelo”. Hikuyini? Jesu i no tlhamusela aku: “Hakuva vona vontlhe va chelile na zvita hi ka le’zinyingi zvabye, kanilezvi yena hi kuvhumala kakwe i chelile zvontlhe lezvi a nga hi nazvo a nga tsumba ku hanya hi zvona.” (Marku 12:43, 44) Hakunene, a mawonela ya noni leyo ni lezvi yi nga zvi maha, zvi kombile ku yi hambene nguvhu ni varangeli va wukhongeli!

Jesu i no suka laha tempeleni hi khati go gumesa, na ka ha hi 11 ka Nisani. A mupizani wo kari aku: ‘Mugondzisi, hi . . . [nga wona] a sasekela ga maribye lawa ni maakela ya tiyindlu ta kona!’ (Marku 13:1) Lisine, a maribye yo kari ma nga akile tempeli ma wa hi ya hombe nguvhu, niku ma wa maha ku yi tiya nguvhu yi tlhela yi ku khwatsi yi ta pindzuka. Hikwalaho, zvi wa ku khwatsi a zvi zwisiseki laha Jesu a ngaku: ‘Wa ti wona a tiyindlu leti ta hombe ke? Ku nga ta siyiwa laha ni ribye gin’we hehla ka gin’wani, legi gi ta nga kala gi nga wisiwi lahasi.’ — Marku 13:2.

Loku Jesu a wulile lezvo, i no gumesa a tsemakanya Nkova wa Kidroni ni vapizani vakwe, vaya Citsungeni ca maOlivha. Ka cikhati co kari, i no ya tshama ni 4 wa vapizani basi — Pedro, na Andrewu, na Jakobe, na Johani. Hi laha hehla va nga hi kona, zvi wa koteka ku loku va cuwuka le hasi, va wona tempeli leyo ya hombe.

Ka masikwana yo gumesa ya Jesu laha misaveni, i wa tolovela ku ni mumu a ya gondzisa lomu tempeleni, ni wusiku a ya humula le handle ka dhoropa. A vanhu va wa tsaka nguvhu hi lezvi a nga kari a gondzisa. Va wa ‘vindzuka ni mixo vaya ka yena [lomu] tempeleni, kasi ku ya muzwa.’ (Luka 21:37, 38) Makunu ni gambo ga Wazibili wa 11 ka Nisani, Jesu i noya Citsungeni ca maOlivha ni vapostoli vakwe, a ya tshama na Pedro, na Andrewu, na Jakobe, na Johani na va hi voce. Lawo ma wa hi mahlavhu salani ya siku lego ni ya ntiro wa hombe lowu a nga kari a maha laha misaveni.

A vapostoli lavo va 4 va noya ka Jesu cihundleni. Va wa karatekile hi lezvi a nga ha hi ku phrofeta lezvaku a maribye wontlhe ya tempeli ma wa tawa lahasi, ne gin’we gi nga sali hehla ka gin’wani. A hi lezvo basi zvi nga va karata. Ka cikhatana ci nga hundzile i wa va kucile aku: ‘Tshamani mu longile; hakuva a N’wana wa munhu i ta wuya hi cikhati mu nga ci alakanyiko.’ (Luka 12:40) Ahandle ka lezvo, i wa wulawulile hi ‘siku legi a N’wana wa munhu a to wonekeliswa hi gona.’ (Luka 17:30) Ku ngava lezvaku hi ndlela yo kari zvontlhe lezvo zvi wa yelana ni lezvi a nga ha hi ku wula xungetano hi tempeli? A vapostoli va wo nyawukela ku zvi tiva, va se: “Hi byele a cikhati zvi ta nga maheka ha cona lezvi zvilo, u hi tivisa ni ciwoniso ca kuwuya ka wena ni ca kugumesa ka tiko.” — Matewu 24:3.

Kuzvilava laha va nga lava ku tiva lezvo va wa alakanyela kuloviswa ka tempeli leyi va nga kari va yi wona. Va wulawulile hi kuwuya kutani kuva kona ka N’wana wa munhu kambe. Kuzvilava va wa zvi alakanya ku Jesu i hlawutele mufananiso wa “wanuna wo kari a nga pswalelwa ngangweni wa wuhosi”, loyi a nga ‘endza a ya nyikiwa wuhosi a gumesa a wuya’. (Luka 19:11, 12) Va wa karateka kambe hi ku lava ku tiva lezvi zvi to maheka hi cikhati ca “kugumesa ka tiko.”

Ka hlamulo wakwe, i va tlhamusele lezvi zvi nga wa ta va vhuna ku tiva a cikhati leci a tempeli ni dhoropa ga Jerusalema zvi nga wa ta loviswa hi cona. I va tlhamusele zvin’wani kambe. A ciwoniso leco, ci wa ta vhuna maKristu hi kufamba ka masiku lezvaku ma zvi tiva loku makunu ci chikele cikhati ca kuva kona kakwe ni loku a tiko gontlhe ga Sathani gi hi kusuhani ni ku loviswa.

Hi kufamba ka malembe, a vapostoli va zvi wonile lezvi Jesu a nga phrofetile na zvi tatiseka. A kutala ka zvona zvi tatisekile na va ha hanya futsi. Hi cigelo leco, a maKristu lawa ma nga tlharihile hi tlhelo ga moya ka 37 wa malembe ma nga landzela a ma djumiwangi laha a Jerusalema ni tempeli zvi nga hohlolwa hi 70 Nguveni ya Hina. Hambulezvo, a hi zvontlhe a nga phrofeta Jesu zvi tatisekileko na ku nga se chikela lembe ga 70 Nguveni ya Hina. Makunu, cini ci nga wa ta komba lezvaku se i kona kota Hosi Mufun’weni? A hlamulo wa kona i tlhamusele a vapostoli vakwe.

I phrofetile lezvaku ku wa ta zwala “kulwa ni wudhumo ga kulwa”, ni lezvaku “a tiko gi ta vhukela tiko, ni mufumo wu ta vhukela mufumo.” (Matewu 24:6, 7) I wulile ni lezvaku ku wa tava ni ‘kutsekatseka ka hombe ka misava, ni ka matshamu ma tsalangeneko ku [wa] tava ni tindlala ni mitungu’. (Luka 21:11) I no guma a tlharihisa vapizani vakwe aku: “Va ta mu khoma, va mu xanisa”. (Luka 21:12) I te ku ta huma vaphrofeti vanyingi va mawunwa va kanganyisa votala, niku a lirandzo la vanyingi li wa ta titimela. I no tlhela aku: ‘A ivhangeli ya Mufumo yi ta kanelwa misaveni yontlhe, kasi yiva wukustumunyu ka matiko wontlhe; hi kona a kugumesa ku to chikela.’ — Matewu 24:14.

Lisine lezvaku a zvilo zvo kari ka lezvi Jesu a nga phrofeta zvi tatisekile Jerusalema na gi nga se loviswa hi vaRoma, ni cikhati leci gi nga kari gi loviswa. Hambulezvo, ku ngava lezvaku lezvi Jesu a nga phrofeta zvi wa tava ni kutatiseka ka hombe hi kufamba ka cikhati ke? Hi mawonela ya wena, a zvilo zvo hlamalisa lezvi Jesu a nga phrofeta zva tatiseka nguvhu masikwini ya hina ke?

Ka lezvi Jesu a nga phrofeta xungetano hi kuva kona kakwe, i te va wa ta wona “cilo co nyenyeza leci ci hahlulako ni ku wonhetela”. (Matewu 24:15, NM) Hi 66 Nguveni ya Hina, a cilo leco co nyenyeza cive masochwa ya Roma lawa ma nga ‘randzela’ Jerusalema na ma hi ni mabhandera ya wona ma nga ma wona kota vanungungulu. A masochwa lawo, ma no kelanyana makhurisi yo kari ya dhoropa ma ma tsika na ma nga tiyangi. (Luka 21:20) A “cilo co nyenyeza” ci no ya yima laha ci nga faneliko, laha a vaJudha va nga ku wona kota ‘wutshamu go basa’.

Jesu i no phrofeta zvin’wani aku: “Ku tava ni kuxaniseka ka hombe ka ku a ku se tshuka ku humelela kusukela a tiko gi vangiwa kala lezvi, niku ku nga ta ha tshuka ku humelela kambe.” Laha a vaRoma va nga hahlula dhoropa go basa ga vaJudha ni tempeli ya kona hi lembe ga 70 Nguveni ya Hina, kuve ni kuxaniseka ka hombe nguvhu, ku tlhela ku dawa vanhu va talela ga cima. (Matewu 4:5; 24:21, NM) A kuhahlulwa ka dhoropa lego ni ka vaJudha kuve ka hombe nguvhu ka ku ku wa nga se tshuka kuva kona. Lawo mave mahlavhu salani ya lulamiselo ga kukhozela Nungungulu lomu tempeleni legi a vaJudha va nga kari va gi landzela hi malembe. Lezvo zvi komba ku laha a magezu ya Jesu ma to tatiseka cikhati ci tako, handle ko kanakana ku ta maheka zvilo zvo tshisa nguvhu.

MASIKWINI YO GUMESA VA KONA VA NGA WA TA RINDZELA KU KUMA ZVA ZVI NENE

Lezvi Jesu a nga kari a tlhamusela vapostoli vakwe xungetano hi lezvi zvi nga wa ta komba ku i kona kota Hosi Mufun’weni zvi wa nga se mbhela. I no guma a va tlharihisa ku va ti wonela kasi va nga landzeli “vaphrofeti va mawunwa”. I te va ta zama ni “ku pengisa ni vahlawulilweko loku zvi koteka.” (Matewu 24:24) Kanilezvi, a vahlawulilweko lavo va wa nga ta pengisiwa. Lava va ku ti byela ku hi vona Kristu va wa ta woneka. Kanilezvi, a cikhati leci Jesu Kristu a nga wa ta sangula ku fuma Mufun’weni, i wa nga ta woniwa hi munhu.

Laha Jesu a nga wulawula hi kuxaniseka ka hombe loku ku tova kona a cikhati leci a tiko legi ga Sathani gi to lovisiwa, i te: “A gambo gi ta pfhupeliswa, ni hweti yi nga ta humesa a kuwoninga ka yona, ni tinyeleti ti tawa hi le tilweni, ni mintamu ya matilo yi ta tsekatsekiswa.” (Matewu 24:29) A vapostoli lava va ngazwa magezu lawo yo tshisa, a va zvi zwisisangi a ku zvini zvi nga wa ta maheka hakunene. Hambulezvo, zvi tava zvilo zvo hlamalisa nguvhu futsi.

Ahati a vanhu ke, va tava ka ciyimo muni laha a zvilo lezvo zvo chavisa zvi to maheka? Jesu i te: A “vanhu va ta titivala hi kuchava, ni ku langutela lezvi zvi tako tikweni; hakuva a mintamu ya tilo yi ta tsekatsekiswa.” (Luka 21:26) Kunene, Jesu i wa wulawula hi cikhati co bindza ka zvontlhe, ca ku ci wa nga seva kona cima a vanhu va vangiwa.

Jesu i no tiyisa vapostoli vakwe aku ku ni lava va nga wa ta tsaka a cikhati leci a ‘N’wana wa munhu a nga wa tata hi kungangamela ka hombe.’ (Matewu 24:30) I wa sina a va byelile lezvaku Nungungulu i ta zvi nghenela “hi kota ya vahlawulilweko”. (Matewu 24:22) Makunu, a vapizani lavo vo tsumbeka va fanele ku maha yini loku a zvilo lezvo zvo chavisa zvi sangula ku maheka? I no wula magezu lawa ma yako ka lava va mu landzelako, aku: “Loku lezvi zvilo zvi sangula ku maheka, ololokani mu tlakusa a tihloko ta n’wina, hakuva a kutirulwa ka n’wina ku tshinele.” — Luka 21:28.

Hambulezvo, a vapizani va Jesu lava va hanyako cikhatini leci ci phrofetilweko va wa ta zvi tivisa kuyini ku a magumo ma tshinele? Jesu i no hlawutela mufananiso xungetano hi sinya ya nkuwu, aku: ‘Loku a ravi ga yona gi nyuka, gi hluka matluka, ma zvi tiva lezvaku a cimumu ci kusuhani; hi zvalezvo na n’wina, laha na mu wona zvontlhe lezvi, zvi tiveni lezvaku a N’wana wa munhu i kusuhani, laha tinyangweni. Hi zvinene ndziku ka n’wina: Leci cizukulwana ci nga ta hundza, na zvi nga se maheka lezvi zvontlhe.’ — Matewu 24:32-34.

Lezvo zvi komba ku loku a vapizani vakwe va wona zvilo zvo tala lezvi a nga zvi phrofeta, va fanele ku zvi tiva lezvaku a magumo ma kwalaha nyongeni. I no wula zvin’wani kasi ku kuca vapizani vakwe lava va nga wa ta hanya masikwini lawo.

I te: Xungetano hi ‘siku ni leco cikhati a ku na munhu a zvi tivako, hambu tingilozi ta tilo, hambu ni N’wana, sine  [Papayi] yece. Kota lezvi ku nga maheka masikwini ya Nowa, ku tava nghaho a kuwuyeni ka N’wana wa munhu. Hakuva khwatsi hi lezvi va ngaga, vanwa, va teka, ni ku tekiwa, a masikwini lawo ya mahlweni ka Ntalo, ku kala siku lego Nowa a nga nghena ha gona lomu tarwini, a va nga tivi nchumu kala wuta Ntalo, wu va kukuleta vontlhe; ku tava nghaho a kuwuyeni ka N’wana wa munhu.’ (Matewu 24:36-39) Jesu i wo alakanyisa lezvi zvi nga maheka masikwini ya Nowa kasi ku komba lezvaku lezvi zvi to humelela a cikhati leci a tiko legi gi to lovisiwa, zvonawu zvi ta maheka misaveni yontlhe.

A vapostoli lava va nga kari va ingisela Jesu laha Citsungeni ca maOlivha, va fanele ku ngha va zvi wonile khwatsi a ku ku laveka ku tshama na va ma vhulile. Jesu i no tlhela aku: ‘Ti woneleni, kasi a timbilu ta n’wina ti nga bindziwi hi limito ni kupopiwa, ni kukaratekela zva loku kuhanya, a siku lego gi nga dzuka gi mu chikelela hi citshuketi kota wugungu. Hakuva lezvo gi ta va chikelela vontlhe lava va tshamileko misaveni yontlhe. Rindzelani zvikhati zvontlhe, na mu kombela lezvaku muva ni ntamu wa ku pona zvontlhe lezvi zvi ta nga maheka, ni ku yima mahlweni ka N’wana wa munhu.’ — Luka 21:34-36.

Hi magezu lawa, Jesu i no komba kambe lezvaku lezvi a nga kari a zvi phrofeta zvi wa nga ta maheka ka wutshamu ga gi tsongwani. I wa nga phrofeti zvilo zvi nga wa ta humelela dhoropa ga Jerusalema ni vaJudha basi ka 30 kutani 40 wa malembe ma nga hata. Hi lisine, i wa wulawula hi zvilo zvi nga wa ta maheka ka “vontlhe lava va tshamileko misaveni yontlhe.”

I wulile kambe lezvaku a vapizani vakwe va fanele ku tshama na va ma vhulile, va tlharihile hi tlhelo ga moya, na va longile kambe. I no khanyisa mhaka leyi hi mufananiso wun’wani, aku: ‘Tivani lezvi: Loku a n’winyi wa yindlu i wa ci tivile a cikhati a khamba gi ta ngata ha cona, na a rindzele, na a nga vhumelangi a yindlu yakwe yi bhoxiwa. Hikwalaho na n’wina, tshamani mu longile, hakuva a N’wana wa munhu wata hi cikhati leci mu nga ci alakanyiko.’ — Matewu 24:43, 44.

Jesu i noya mahlweni a tlhamusela cigelo ca ku a vapizani vakwe va rindzela ku kuma zva zvi nene. I no va tiyisekisa lezvaku a cikhati leci lezvi a nga phrofeta zvi nga wa ta tatiseka, ku wa tava ni “nandza” gi nga wa tava gi longile, na gi tira kambe. I no wulawula hi ciyimo leci a vapizani vakwe va nga tekela ku ci zwisisa, aku: “Himani loyi hakunene a nga nandza go tsumbeka ni go tlhariha legi a n’winyi wa gona a gi yimisileko hehla ka malandza yakwe, kasi gi ma nyika zvakuga hi cikhati ca kona ke? Gi katekile a nandza lego loku a n’winyi wa gona a wuya a ta gi kuma na gi maha lezvo! Ndza mu byela lisine ndziku: I ta gi nyika ntiro wa ku wonelela zvontlhe a nga nazvo.” Kanilezvi, loku a “nandza” lego gi sangula ku phungela, gi xanisa malandza man’wani, a hosi ya gona yi wa tata yi ta “gi tsayisa nguvhu”. — Matewu 24:45-51, NM; fananisa ni le’zvi wuliwako ka Luka 12:45, 46.

Hambulezvo, a hi ku khwatsi Jesu i wo wula lezvaku ku wa tava ni ntlawa wo kari wa vapizani vakwe va nga wa tava vo biha. Makunu, zvini lezvi Jesu a nga lava ku zvi khanyisa ka vapizani vakwe? I wa lava lezvaku va tshama va tlharihile hi tlhelo ga moya va ti tsitsirita, khwatsi hi lezvi a nga komba ka mufananiso wun’wani lowu a nga hlawutela.

Laha Jesu a nga kari a hlamula ciwutiso ca vapostoli vakwe xungetano hi ciwoniso ca kuva kona kakwe ni kugumesa ka tiko legi go biha, i no patsa ni ku va nyika wusungukati ga lisima hi ku hlawutela mufananiso wun’wani. Lava va nga wa ta hanya cikhatini leco ca kuva kona kakwe, hi vona nga wa ta wona kutatiseka ka lezvi a nga hlawutela.

I no sangula mufananiso lowo hi ku wula lezvi: “A Mufumo wa tilo wu ta fanana ni khume ga vanhwana, lava va nga teka tikandiya tabye, va huma ku ya khinga . . . [noivho]. A ntlhanu wa vona va wa hi zvipumbu, ni ntlhanu va wa tlharihile.” — Matewu 25:1, 2.

Jesu i wa nga wuli ku a khihlanya ga vapizani vakwe lava va nga wa ta nghena Mufun’weni wa tilo zvipumbu, lava van’wani va tlharihile. Kanilezvi, i wo tlhamusela lezvaku a mun’we ni mun’wani wa vapizani vakwe a nga hlawula ku tshama a rindzele Mufumo wa Nungungulu kutani ku vhumela ku colopetelwa. Hambulezvo, Jesu i wa nga kanakani ku a mupizani mun’we ni mun’wani a nga zvi kota ku simama a tsumbekile a tlhela a katekisiwa hi Papayi wakwe.

Ka mufananiso wakwe, a vanhwana vontlhe va 10 va humile va khinga noivho, niku va wa zvi lava kuva festeni ya muchadho. A cikhati leci noivho a nga wa ta chikela, va wa ta mu woningela ndlela hi tikandiya tabye, va mu nyika wudzundzo laha a fambako ni noivha yakwe mutini lowu wu longiselweko yena. Hambulezvo, xana vontlhe va zvi kotile?

Jesu i no tlhamusela, aku: ‘Lava va zvipumbu, laha va nga teka tikandiya tabye, a va tekangi ni mafura; kanilezvi lava va tlharihileko va no teka mafura lomu ka mabotori yabye zvin’we ni tikandiya tabye. Kota lezvi . . . [noivho] a nga hlwela, vontlhe va no khudzehela va etlela.’ (Matewu 25:3-5) Noivho a nga tekelangi ku chikela hi cikhati leci va nga ci rindzele. Ko khwatsi i hlwelile, a vanhwana vaza va etlela. Kuzvilava a vapostoli va alakanyile lezvi Jesu a nga sina a hlawutele hi wanuna a nga pswalelwa ngangweni wa wuhosi, loyi a ngaya tikweni ga le kule a ya “amukela wuhosi” a gumesa a wuya. — Luka 19:11-15.

Jesu i no tlhamusela lezvi zvi nga humelela ka mufananiso wa 10 wa vanhwana a cikhati leci a noivho a nga guma a chikela. I te: ‘Cikari ka wusiku ku no zwala a gezu giku: Langutani, wata . . . [noivho]! Humani mu ya mu khinga.’ (Matewu 25:6) A vanhwana lavo va wa hi ka ciyimo muni, va wa longile futsi va tlhela va tshama va rindzele?

Jesu i no simama aku: ‘A vanhwana vontlhe va no vhuka, va longisa tikandiya tabye. Lava va zvipumbu vaku ka lava va tlharihileko: Hi hunguleleni a mafura ya n’wina, hakuva a tikandiya ta hina ta timeka. Kanilezvi a va tlharihileko va no hlamula, vaku: Ahihi, ma nga kala ku enela hina na n’wina. I chukwana muya ka lava va xavisako, mu ya xava.’ — Matewu 25:7-9.

A vanhwana lavo va 5 va zvipumbu va wa nga ma vhulangi niku va wa nga ti longiselangi kasi ku amukela noivho loku a chikela. Va wa nga hi na mafura yo enela lomu ka tikandiya tabye niku va wa fanele ku famba va ma lavetela. Jesu i no hlawutela lezvi zvi nga guma zvi maheka, aku: ‘Na va ha famba va ya xava, i no chikela . . . [noivho]; lava va nga longile va no nghena zvin’we naye . . . [festeni] ya muchadho; li vhaliwa livati. Andzhako ku nota lava van’wani vanhwana, va taku: Hosi, Hosi, hi vhululele! Kanilezvi i no hlamula, aku: Hi zvinene ndziku ka n’wina: A ndzi mu tivi.’ (Matewu 25:10-12) Hi nga wona kubayisa ka lezvi zvi nga va humelela hi lezvi va nga tsandzeka ku ti longisela ne va nga tshami va rindzele!

A vapostoli va tekele ku zvi tiva ku noivho loyi a nga mu wula, hi ye’ Jesu. Ka khati go kari kambe i wa ti fananisile ni noivho. (Luka 5:34, 35) Ahati a vanhwana vo tlhariha ke, hi vamani? A cikhati leci Jesu a nga wulawula hi “ntlhambi wu tsongwani,” lowu wu nga wa ta nyikiwa Mufumo, i byelile vapostoli vakwe aku: ‘Ngha a zviwunu zva n’wina zvi bohiwa hi tibhandi, ni tikandiya ta n’wina ti vhura’. (Luka 12:32, 35) Hikwalaho, zva koteka ku a vapostoli va zvi zwisisile ku laha ka mufananiso lowu wa vanhwana, lava vo tlhariha ku wuliwa vona ni vapizani van’wani va nga wa ta wumba ntlhambi wu tsongwani. Makunu, zvini lezvi Jesu a nga kari a va gondzisa hi mufananiso lowu?

Jesu a nga va siyangi munyameni. I no gumesa mufananiso wakwe hi ku va kuca aku: “Rinzelani, hakuva a mu gi tivi siku ni cikhati.” — Matewu 25:13.

Zvi dlunyatekile ku Jesu i wo kuca vapizani vakwe vo tsumbeka lezvaku mhakeni ya kuva kona kakwe, va fanele ku tshama na va ‘rindzele’. I wa ta wuya futsi! Hikwalaho va wa fanele ku fana ni vanhwana vo tlhariha, va tshama va longile va tlhela va rindzela — kasi va nga colopetelwi hi nchumu va rivala zvilo zva zvi nene zvi nga hata, va guma va luza nchachazelo lowu va nga wa ta wu kuma.

Laha Jesu a nga hi Citsungeni ca maOlivha ni vapostoli vakwe va 4, i no hlawutela mufananiso wun’wani. I hlawutele na a hlamula ciwutiso cabye xungetano hi kuva kona kakwe ni kugumesa ka tiko. A mufananiso lowo wu fananyana ni lowu wa tipondo a nga hlawutele na a hi le Jeriko kasi ku komba vapostoli vakwe lezvaku ku wa ha kiyela cikhati kasi a Mufumo wa Nungungulu wu yimisiwa. Lowu wa khati legi, wu khanyisa lezvaku a vapizani vakwe va fanele ku ti tsitsirita ka lezvi a va nyikileko kasi va zvi hlayisa.

I sangulisile lezvi: ‘A  munhu wa hombe i noya matiko wundle, ku ya amukela wuhosi a wuya.’ (Matewu 25:14) Kota lezvi Jesu a nga sina a ti fananisile ni munhu kutani wanuna a nga ‘endza a ya nyikiwa wuhosi’, a vapostoli vakwe va tekele ku zvi zwisisa ku a “munhu” loyi a wuliwako laha, hi Jesu. — Luka 19:12.

Na a nga seya matiko wundle, a wanuna loye wa laha ka mufananiso wa Jesu, i no teka tshomba ya lisima a siyela malandza yakwe. Ka malembe manharu ni khihlanya lawa ma nga kari ma hundza, Jesu i wa kari a chumayela mahungu yo saseka ya Mufumo wa Nungungulu, ni ku va gondzisa a ntiro lowo a vapizani vakwe. Makunu i wa hi kusuhani ni ku famba, na a tsumba lezvaku va ta sala va maha lezvi a nga va gondzisile. — Matewu 10:7; Luka 10:1, 8, 9; fananisa ni le’zvi wuliwako ka Johani 4:38; 14:12.

Laha ka mufananiso lowo, a wanuna loye i avelelisile kuyini a tshomba ka malandza yakwe? Jesu i hlawutele aku: ‘I no nyika gin’we a ntlhanu wa titalenta, a ka gin’wani timbiri, ni ka gin’wani yin’we; a gin’we ni gin’wani kota ntamu wa gona wu tsalangeneko; zvonake i no famba liendzweni lakwe.’ (Matewu 25:15) Zvini a malandza lawo ma nga wa ta sala ma maha hi lezvi ma nga siyelwe? Xana ma wa ta ti tsitsirita kasi a hosi ya wona yi bhindzula? Jesu i no byela vapostoli lezvi zvi nga maheka.

I te: ‘Loyi a amukeleko a ntlhanu wa titalenta, i no famba a ya ti bhindzulisa, a bhindzula a tin’wani ta ntlhanu. Hi zvalezvo ni loyi a amukeleko timbiri i no bhindzula tin’wani ta timbiri. Kanilezvi loyi a nga amukele talenta yin’we i no famba a ya kela misaveni, a fihla mali ya hosi yakwe.’ (Matewu 25:16-18) Zvini zvi nga maheka laha a hosi yi nga wuya?

Jesu i no simama ku hlawutela aku: ‘Loku ku hundzile masiku yo tala, yi no wuya a hosi ya malandza lawo, yi ta hlayelana nawo.’ (Matewu 25:19) Lava va vambiri vo sangula, va mahile zvontlhe va nga zvi kota hi kuya hi ‘ntamu wa vona’. A malandza wontlhe ya mambiri a ma kondlangi mawoko, ma no ti tsitsirita ma bhindzulisa lezvi ma nga siyelwe. Legi gi nga nyikilwe 5 wa titalenta, gi no bhindzula 5 kambe; ni legi gi nga nyikilwe timbiri gi no bhindzula timbiri. (Cikhatini leco, kasi a munhu a kuma talenta yin’we, i wa fanele ku tira cipimo ca 20 wa malembe.) Vontlhe va vambiri a hosi yi va dzundzisile zvalezvi zva zvin’we yiku: ‘U mahile khwatsi, nandza go saseka gi tsumbekileko; u wa tsumbekile ka zvilo zvi tsongwani, ndzi ta ku yimisa hehla ka zvinyingi; nghena kutsakeni ka hosi ya wena.’ — Matewu 25:21.

Kanilezvi, a nandza legi gi nga nyikiwa talenta yin’we, gi mahile zvo hambana. Gi te: ‘Hosi, ndzi wa ku tiva lezvaku u munhu wa mona, u tshovelako laha u nga byalangiko kona, u wungeletela laha u nga heherangiko kona; ndzi no chava, ndzi se famba ndzi ya fihla a talenta ya wena misaveni; . . . [makunu], teka zva wena.’ (Matewu 25:24, 25) A nandza legi ne a gi tekangi mali leyo gi ya yi veka bhanko kasi a hosi yi kumanyana majuru. Hi lisine, a hosi a gi yi vhunangi hi nchumu.

Hikwalaho, zva zwala lezvi a hosi yi nga gi vitana ku i “nandza go biha ni ga kuloloha”. Makunu gi no tekelwa lezvi gi nga hi nazvo, va nyika legi gi nga ti yimisele ku ti tsitsirita. A hosi yi no guma yiku: “Kani hi mani a nga nazvo i ta nyikiwa, ava ni zva kutala; kanilezvi ka loyi a nga hiko nazvo, hambu ni leci a nga naco ci ta tekiwa.” — Matewu 25:26, 29.

Ku wa hi ni zvotala lezvi a vapizani va Jesu va nga fanele ku ehleketa hi zvona, hambu ka mufananiso lowu basi. Zvi wa woneka ku lezvi Jesu a va siyelako, zvi wa hi zva lisima nguvhu— gi nga thomo ga ku maha vapizani — niku i wa rindzela lezvaku va ti tsitsirita laha va mahako ntiro lowo. Jesu i wa nga rindzeli ku va maha zvo fana ntirweni lowo a nga va layile lezvaku va wu maha. Munhu ni munhu i wa fanele ku maha zvontlhe a zvi kotako hi kuya hi ‘ntamu wakwe’, khwatsi hi lezvi hi zvi wonako ka mufananiso wa Jesu. Lezvo a zvi wuli lezvaku Jesu i ta tsaka loku a wokari a ‘loloha’, a nga mahi zvontlhe zvi nga ntan’wini wakwe laha a bhindzulisako a tshomba ya hosi.

Hi nga ehleketa lezvi a vapostoli va nga tsakisa zvona laha Jesu a nga va tiyisekisa aku: “Kani hi mani a nga nazvo i ta nyikiwa, ava ni zva kutala”!

Jesu i wa hi laha Citsungeni ca maOlivha, niku i wa ha hi ku mbheta ku hlawutela mufananiso wa 10 wa vanhwana ni wa titalenta. Makunu, i gumesisile kuyini a ku hlamula ciwutiso ca vapostoli vakwe xungetano hi kuva kona kakwe ni kugumesa ka tiko? I no gemeta hi ku hlawutela mufananiso wo gumesa — wa tiyivhu ni timbuti.

Jesu i no sangula hi ku komba ciyimo ca kona, lava va patsekako, ni cikhati ca kona. I te: ‘Laha a N’wana wa munhu a ta ngata hi kungangamela kakwe, ni tingilozi tontlhe ti hi zvin’we naye, zvonake i ta tshama citshan’wini cakwe ca kungangamela.’ (Matewu 25:31) Jesu a nga va siyelangi kukanakana lezvaku hi yena cipandze-tshinya ka mufananiso lowu. I wa tolovela ku ti vitana ku i “N’wana wa munhu”. — Matewu 8:20; 9:6; 20:18, 28.

Makunu zvi ta maheka rini lezvi a nga zvi wula ka mufananiso lowu? Zvi ta maheka a cikhati leci a ‘tota hi kungangamela kakwe’ ni tingilozi takwe a ta tshama “citshan’wini cakwe ca kungangamela.” I wa sina a wulawulile hi ku a ‘N’wana wa munhu ata hi marefu ya tilo ni ntamu ni kungangamela ka hombe’, na a hi ni tingilozi takwe. Lezvo zvi wa ta maheka rini? Zvalezvi ku to ‘mbhela a kuxaniseka’. (Matewu 24:29-31; Marku 13:26, 27; Luka 21:27) Hikwalaho, lezvi Jesu a nga wula ka mufananiso lowu, zvi ta tatiseka cikhatini ci tako laha a tota hi kungangamela. Makunu zvini a to maha cikhatini leco?

I tlhamusele aku: ‘Laha a N’wana wa munhu a ta ngata . . . ku ta tsombanyiswa a matiko wontlhe mahlweni ka yena; i ta va hambanyisa a van’we ka van’wani, kota a murisi a phakako tiyivhu ka timbuti. I ta veka tiyivhu reveni gakwe ga cinene, kanilezvi a timbuti hi le reveni ga cibhabha.’ — Matewu 25:31-33.

Zvini zvi to humelela tiyivhu? Jesu i te: “A Hosi yi taku ka vona lava va nga reveni gakwe ga cinene: Ngonani n’wina mu katekisilweko hi . . . [Papayi], mu taga a tshomba yi nga wona Mufumo lowu wu longiselelweko n’wina kusukela kusanguleni ka misava.” (Matewu 25:34) Hikuyini a tiyivhu ti to tsakelwa hi Hosi?

A Hosi yi tlhamusele cigelo ca kona, yiku: ‘Ndzi wazwa a ndlala, mu no ndziha kuga; ndzi wazwa tora, mu no ndziha a kunwa; ndzi wa hi mupfhumba, mu no ndzi rurela; ndzi wa hi ni wuna, mu no ndzi ambexa; ndzi wa babya, mu no ta ndzi kamba; ndzi wa hi le paxweni, mu nota ka mina.’ A cikhati leci a tiyivhu — ku nga “valulamileko” — va to wutisa Hosi lezvaku va zvi mahile rini a zvilo lezvo zva zvi nene, yi ta va hlamula yiku: “Kota lezvi mu zvi mahileko ka mun’we wa lava vamakabye va mina va tsongwani, mu zvi mahile ka mina.” (Matewu 25:35, 36, 40, 46) A zvilo lezvi zva zvi nene, a va zvi mahelangi le tilweni, hakuva le tilweni a ku na va ku babya ne va kuzwa ndlala. Lezvo zvi fanele kuva lezvi zvi mahelwako a vamakabye va Kristu laha misaveni.

Makunu, zvini zvi to humelela timbuti, ti vekilweko reveni ga cibhabha? Jesu i te: ‘Zvonake [a Hosi] yi taku ngalo ka lava va nga reveni gakwe ga cibhabha: Sukani ka mina, n’wina mu rukatelweko, mu ya ndzilweni wa pindzukelwa lowu wu longiselweko Sathani ni tingilozi takwe; hakuva ndzi wazwa ndlala, a mu ndzi nyikangi zvakuga; ndzi wazwa tora, a mu ndzi nyikangi a kunwa; ndzi wa hi mupfhumba, a mu ndzi rurelangi; na ndzi hi ni wuna, a mu ndzi ambexangi; ndzi wa babya, ndzi hi paxweni, a mu tangi mu ta ndzi kamba.’ (Matewu 25:41-43) Zva ringana ku a timbuti ti lamuliswa lezvo futsi hakuva a ti hlayisangi a vamakabye va Kristu laha misaveni, kota lezvi ti nga fanele ku zvi maha.

A vapostoli va no tiva lezvaku a kulamulwa loko ku nga hata ku wa tava ni wuyelo ga pindzukelwa, hakuva Jesu i va byelile lezvi: ‘Zvonake [a Hosi] yi ta va hlamula, yiku: Hi zvinene ndzi ngalo ka n’wina: Kota lezvi mu nga kala ku zvi maha ka mun’we wa lava va tsongwanyani, a mu zvi mahangi ka mina. Ni lava va taya kutsayisweni ka pindzukelwa; kanilezvi a valulamileko va taya wutomini ga pindzukelwa.’ — Matewu 25:45, 46.

Ka lezvi Jesu a nga tlhamusela laha a nga hlamula ciwutiso ca vapostoli vakwe, ku ni zvilo zvo tala lezvi a vapizani vakwe va faneleko ku ehleketa hi zvona. Zvi tlhela zvi va vhuna ku hlola mawonela yabye ni mitiro yabye.