Timhaka ta mabhuku ma tako ka Cibhukwana ca Mutlhangano
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
3-9 KA JULHO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | EZRA 4-6
“Tsikani ku va betela ku aka”
Murindzeli 03.22 paj. 18 par. 13
Wa zvi wona lezvi Zakariya a nga zvi wona ke?
13 A ntiro wa ku aketa tempeli wu wa betelwa. Hambulezvo, a vavanuna lava va nga yimisilwe kasi va rangela — Mupristi wa Hombe Jexuwa (Joxuwa) na Govhernadhori Zerubhabheli — va no “sangulisa ku aka yindlu ya Nungungulu”. (Ezra 5:1, 2) A vaJudha vo kari kuzvilava va alakanyile ku leco a hi ciboho ca cinene. Zvi wa nga ta koteka ku maha ntiro lowo a valala na va nga zvi tivi, niku a valala lavo va wa ta maha zvontlhe va zvi kotako kasi ku wu nyimisa. A vavanuna vambiri lava va nga kari va rangela a ntiro lowo, Joxuwa na Zerubhabheli, va wa fanele ku tiyiseka lezvaku Jehovha i wa kari a va seketela. Niku va tiyisekile futsi. Hi ndlela muni?
Sentinela 01/08/87 paj. 29, Kwadru par. 2-3
A tihlo ga Jehova ‘gi wa hi hehla ka madhota’
Andzhako ka loku a vaJudha lava van’wani va wuyile hi Bhabhuloni, ku no sangula a 16 wa malembe ya ku ku nga mahiwi nchumu. Muphrofeti Hagayi na Zakariya va no kuca vaJudha niku a ntiro wa ku aketa a tempele ya Jehovha wu no sangula. Hambulezvo, na zvi nga seya kule, a ntiro lowo wu no vhukelwa hi tihosi ta Persiya. Lava va nga vhukela a ntiro wa ku aketa tempele va no wutisa vaJudha vaku: “Himani a nga mu byela ku aka yindlu leyi”? — Ezra 5:1-3.
A hlamulo wa ciwutiso leci wu wa bindzile nguvhu. Loku a madhota ma wa no vhumela ku dzukiselwa, a ntiro wa ku aketa tempele na wu tekele ku nyima. Ni loku ma wa nga ti koramisangi kambe ka tihosi leto, ti kala ti zangara, a ntiro na wu tekele ku betelwa. Hikwalaho, (a zvi kanakanisi ku na va rangela hi Govhernadhori Zorobhabheli ni Mupristi wa Hombe Joxuwa) a madhota ma no va hlamula hi ndlela ya yinene ni yo zwisiseka. A madhota lawo ma no alakanyisa a tihosi leto a cileletelo ca kale nguvhu, ca Khurusi, leci ci nga patsile ni ku rivakelwa, ca ku vhumelela vaJudha lezvaku va simama ni ntiro wa ku aka hi kuya hi nayo. Hi kota ya lezvi va nga tiva nayo wa vaPersiya wa ku nga cici nayo lowu wu sinako wu yimisilwe hi kuya hi nayo, a tihosi leto ti no zvi wona zvi hi chukwana ku nga va vhukeli, kasi ti nga tshovi cileletelo ca wuhosi. Hi ndlela leyo, ku no vhumelelwa ku a ntiro wu simama laha ka kuza andzhako ka cikhati Hosi Dhariyusi a wu vhumelela ku wu simama hi kuya hi nayo. — Ezra 5:11-17; 6:6-12.
Murindzeli 03.22 paj. 15 par. 7
Wa zvi wona lezvi Zakariya a nga zvi wona ke?
7 Hi 520 Mahlweni ka Nguva ya Hina ku nova ni kucica ku vhunileko a vaJudha. Kucica muni? Ku no sangula ku fuma Hosi yiswa le Persia, yaku hi Dhariyusi wa kusangula. Ka lembe ga wumbiri ga kufuma kakwe, Dhariyusi i no pola lezvaku a ku betela kuaketwa ka tempeli ku wa tshova nayo. Hi kulandzela, Dhariyusi i no va chusa lezvaku va simama ku aka. (Ezra 6:1-3) Lawo mave mahungu yo tsakisa, kanilezvi a zvi nyimangi laho. A hosi yi no laya vanhu va matiko ya lomu kusuhani lezvaku va nyima ku colopetela a ntiro wa ku aketa tempeli, yi tlhela yiku va fanele ku va seketela hi mali ni zvin’wani! (Ezra 6:7-12) Kota wuyelo ga kona, andzhako ka mune wa malembe ni tihweti titsongwani, a vaJudha va no mbheta ku aka tempeli, hi 515 Mahlweni ka Nguva ya Hina.— Ezra 6:15.
Murindzeli 03.22 paj. 18 par. 16
Wa zvi wona lezvi Zakariya a nga zvi wona ke?
16 A ndlela yin’wani leyi Jehovha a hi nyikako hi yona wurangeli ku tirisa a “nandza go tsumbeka ni go tlhariha”. (Mat. 24:45) Ka zvikhati zvin’wani, a nandza gi nga nyika wurangeli go kala hi nga gi zwisisi khwatsi. Hi cikombiso, hi nga nyikiwa wurangeli go kongoma kasi ku hi vhuna ku ti longisela kasi ku pona a mhango ya ntumbuluko ya ku a hi kholwi ku yi nga humelela cipandzeni ca hina. Kutani hi nga alakanya ku a nandza ga hundzeleta a zvileletelo zva ku ti wonela cikhatini ca ntu ngu. Zvini hi faneleko ku maha loku hi alakanya ku a zvileletelo lezvi hi nyikiwako zvi nga ta vhuna? Hi nga ehleketa hi lezvi a vaIzrayeli va nga vhunekisa zvona hi ku ingisa a wusungukati va nga nyikiwa hi Joxuwa na Zerubhabheli. Hi nga ehleketa kambe hi matimu man’wani hi ma lerileko lomu ka Bhibhiliya. Ka zvikhati zvin’wani, a vanhu va Nungungulu va amukele zvileletelo zva ku, hi mawonela ya vanhu, zvi wa wonekisa ku khwatsi a zvi vhuni, hambulezvo zvi ponisile wutomi gabye. — Vala. 7:7; 8:10.
Kela titshomba ta moya
Sentinela 15/06/93 paj. 32 par. 3-5
A ku hi nga gi tsumba Bhibhiliya?
A cingerengere ci kehlilwe le Tarsusi, ka cipandze co kari ca N’walungu, ka dhoropa legi zvezvi ku nga Turquia. Ci mahilwe ndzeni ka kufuma ka govhernadhori Mazayewu wa muPersiya, ka zana ga malembe ga wumune Mahlweni ka Nguva ya Hina. Ci wa mu tivekisa kota govhernadhori wa provhinsia ya le “Tlhatuko wa Congo”, ku nga congo wa Eufrate.
Hikuyini a fraze leyi yi hlamalisako? Hi ku hi kuma magezu yo fana lomu ka Bhibhiliya. Ezra 5:6–6:13 i komba mapapilo lawa Dhariyusi, a hosi ya Persiya, ni govhernadhori wo kari wa ku hi Tatenayi va nga rumelana. A maphepha lawo ma wa wulawula hi ku aketwa ka tempele ya Jerusalema hi vaJudha. Ezra i wa hi mukopiyari wo buvha wa Nayo wa Nungungulu, niku ku wa rindzeliwa lezvaku lezvi a nga tsala zviva timhaka ta lisine ni to zwisiseka khwatsi. Ka Ezra 5:6 ni 6:13 u ta wona ku i vitanile Tatenayi lezvaku i “govhernadhori wa Tlhatuko wa Congo”.
Ezra i tsalile lezvo kwalomu ka va 460 Mahlweni ka Nguva ya Hina, kwalomo ka 100 wa malembe mahlweni ka ku kehliwa a cingerengere leci. A vokari va nga tshuka va alakanya ku a ku a Bhibhiliya gi kumbuka cikhundla ca hosana yo kari ya kale a hi mhaka ya lisima nguvhu. Kanilezvi loku hi tsumba hambu zvilo zva zvitsongwani zvi tsalilweko hi vatsali va Bhibhiliya, zvi nga engetela ku hi tsumba zvilo zvin’wani lezvi va zvi tsalileko.
10-16 KA JULHO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | EZRA 7-8
“A mahanyela ya Ezra ma mu nyikile wudzundzo Jehovha”
Sentinela 01/10/00 paj. 14 par. 8
A ku gondza zvi na ni nchachazelo niku zva tsakisa
8 Kunene, a lirandzo la hina hi Bhibhiliya li fanele kusukela mbilwini, a cibuka ca kutizwa. Hi fanele ku tsaka hi ku ehleketa hi mavhesi yo kari ha ha hi ku ma lerako. Hi fanele ku gayela khwatsi hi timhaka to eta ta moya, hi tlhela hi ehleketa khwatsi hi tona. Kasi lezvo zvi koteka, zvi lava ku hi gondza na hi rulile hi tlhela hi khongela. A ku fana na Ezra, hi fanele ku lungisela a mbilu ya hika kasi ku lera ni ku gondza a Mhaka ya Nungungulu. Xungetano hi Ezra, ku tsaliwe lezvi: ‘Ezra i wa nyikele mbilu yakwe ntirweni wa ku hlota a nayo wa Jehovha, ni ku wu maha, ni ku gondzisa va ka Izrayeli a zvileletelo ni nongameto.’ (Ezra 7:10) Wona a zvigelo zvinharu zvi nga maha ku Ezra a lungisela a mbilu yakwe: Co sangula, kasi ku gondza. Ca wumbiri, kasi ku zvi tirisa yena wutsumbu, ni ca wunharu, kasi ku gondzisa. Hi fanele ku pimanyisa cikombiso cakwe.
Toda a escritura paj. 75 par. 5
Bhuku ga wu 13 ga Bhibhiliya — 1 Kronekele
5 A ku na munhu mun’wani a nga ringanelwa hi ku tsala matimu lawa yo zwisiseka khwatsi ni ya lisine. ‘Hakuva Ezra i wa nyikele mbilu yakwe ntirweni wa ku hlota a nayo wa Jehovha, ni ku wu maha, ni ku gondzisa va ka Izrayeli a zvileletelo ni nongameto.’ (Ezra 7:10) Jehovha i mu vhunile hi ku tirisa a moya wakwe wa ku basa. A hosi ya hombe ya Persiya yi no zwisisa a wutlhari ga Nungungulu legi Ezra a nga hi nago yi tlhela yi mu nyika malungelo yo tala lomu ka dhistrito ya Judha. (Ezra. 7:12-26) Kota lezvi a nga hi ni wutlhari ga Nungungulu, ni lezvi a nga hi ni cikhundla lomu tikweni, Ezra i wa tsala timhaka takwe na ti seketelwa ka maphepha yo tsumbeka nguvhu ma nga hi kona.
Perspicaz vhol. 1 paj. 1179 par. 7
Ku ti koramisa
Nyika wurangeli go tsumbeka. Loyi a ti koramisako mahlweni ka Nungungulu a nga amukela zvileletelo zva Nungungulu. Ezra i wa hi ni wutihlamuleli go bindza a cikhati leci a nga rangela vavanuna va ku hundza 1500 kusukela Bhabhuloni kala Jerusalema, na ku nga kontiwi a vapristi, vaNetinime, vavasati ni vanana. Wutshan’wini ga lezvo, va wa hi ni ntsengo wa hombe wa ouro ni prata kasi ku ya sasekisela hi zvona a tempele le Jerusalema. Ndzeni ka lipfhumba lelo zvi wa lava ku va vhikelwa, hambulezvo Ezra i wa nga lavi ku kombela hosi ya Persiya kasi yi mu nyika masochwa ya ku va vhikela, lezvi zvi nga wa ta komba ku va tsumba a ntamu wa vanhu kasi ku vhikeleka. Ahandle ka lezvo, Ezra i wa sina a byelile hosi ku: “A canja ga Nungungulu wa hina ga va yimela vontlhe lava va mu lavako.” Andzhako ka lezvo, va no hlambanya ku tshama va ngagi nchumu, kasi a vanhu va ti koramisa mahlweni ka Jehovha. Va no khongela ka Jehovha va kombela ku vhikelwa, niku Jehovha i no va ingisa a va vhikela ka valala lava va nga va vhukela a cikhati leci va nga kari va maha liphfumba labye, lezvi zvi nga maha ku va chikela na va vhikelekile hambu lezvi a liphfumba lelo li nga hi ni mhango. (Ezra 8:1-14, 21-32) A cikhati muphrofeti Dhaniyeli a nga hi wukhumbini le Bhabhuloni, Nungungulu i no mu mahela wuxinji ga hombe hi ku mu rumelela a ngilozi yi nga hi ni muwoniso, kota lezvi ka ku Dhaniyeli i wa ti koramisa mahlweni ka Nungungulu a kombela wurangeli ni ku zwisisa. — Dan. 10:12.
Kela titshomba ta moya
Sentinela 15/01/06 paj. 19 par. 10
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Ezra
7:28–8:20 — Hikuyini a vaJudha vo tala le Bhabhuloni va nga kanakana ku tlhela Jerusalema na Ezra? Hambu lezvi ku nga hundza a 60 wa malembe a ntlawa wo sangula na wu tlhelile tikweni gabye ga mabeleko, lomu tikweni ga Jerusalema ku wa ha hanya vanhu va vatsongwani. A ku tlhela Jerusalema zvi wa wula ku sangulisa wutomi, ka zviyimo zvo karata ni zva mhango. Ka cikhati leco, a tiko ga Jerusalema gi wa nga hi na zvilo zvo koka kupima lezvi zvi nga wa ta maha ku a vaJudha lava va nga sangula kuva ni titshomba Bhabhuloni va navela ku tlhela Jerusalema. A lipfhumba la ku tlhela Jerusalema lonawu li wa hi ni mhango. Zvi wa lava ku lava va nga tlhela vava ni kukholwa ko tiya ka Jehovha, ku hisekela wukhozeli ga lisine ni ku tiya hlanha va rura. Hambu Ezra i tiyisilwe hi woko ga Jehovha gi nga hi zvin’we naye. Hi ku kuciwa hi Ezra, a 1500 wa mingango — kuzvilava kwalomo ka 6 mil wa vanhu — va no vhumela ku tlhela zvin’we na Ezra. Andzhako ka loku Ezra a simamile ku va kuca ku va rura Bhabhuloni, a 38 wa vaLevhi ni 220 vaNetinime vonawu va no vhumela ku rura.
17-23 KA JULHO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | EZRA 9-10
“Loku munhu a nga ingisi i tshovela kubava nguvhu”
Sentinela 15/01/06 paj. 20 par. 1
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Ezra
9:1, 2 — Hikuyini a ku chadha ni vanhu va tiko zvi nga hi mhango ya hombe ka vaIzrayeli? A tiko ga Izrayeli legi gi nga basisilwe gi wa fanele ku vhikela wukhozeli ga Jehovha kala Mesiya a chikela. A kuchadha ni vanhu va tiko zvi wa ta veka mhangweni a wukhozeli ga lisine. Lezvi a vokari va nga chadhile ni vanhu va nga khozela zvifananiso, zvi wa koteka ku a tiko gontlhe gi guma gi ti patsa ni vahedheni. A wukhozeli ga lisine gi wa ta guma gi fuva laha misaveni. Ka ciyimo leco, Mesiya i wa nga tava ni ka kuta hi kona. Makunu, zva zwala lezvi Ezra a nga hlamala nguvhu a cikhati a nga wona lezvi zvi nga kari zvi maheka.
Sentinela 01/10/09 paj. 10 par. 6
Zvini lezvi Jehovha a lavako ku hina hi maha?
Loku hi ingisa na zvi sukela mbilwini hi ta kuma makatekwa. Mosi i tsalile lezvi: ‘Hlayisa milayo . . . leyi ndzi ku leletelako yona nyamutlha, kasi u fela ku tshameka.’ (Vhesi 13) A milayo yontlhe ya Jehovha — zvontlhe a hi byelako ku hi maha — zvi vhuna hina. A ku na ndlela ya ku zvi nga hi vhuni! Hakuva a Bhibhiliya gi “Nungungulu lirandzo”. (1 Johani 4:8) Hikwalaho, i hi nyikile zvileletelo zvi to hi vhuna kala rini. (Isaya 48:17) Loku hi maha zvontlhe lezvi Jehovha a lavako ku hi maha, zvi ta hi vhikela zvikarato zvezvi zvi tlhela zvi hi vhuna ku hi kuma makatekwa cikhatini ci tako hasi ka Mufumo wakwe.
Kela titshomba ta moya
Sentinela 15/01/06 paj. 20 par. 2
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Ezra
10:3, 44 — Hikuyini a vana va nga hlongoliwa ni vamamani vabye? Loku a vana va wa no sala, zvi wa ta vhulula ndlela ya ku a vamamani va kona va wuya hi kota ya vana vabye. Ahandle ka lezvo, a kutala ka zvikhati a vanana va lava ku hlayisiwa hi vamamani vabye.
24-30 KA JULHO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | NEHEMIA 1-2
“Ndzi no tekela ku khongela”
Sentinela 15/02/08 paj. 3 par. 5
Hi nga tshuki hi rivala Jehovha
5 Ka zvikhati zvin’wani, zvi nga tshuka zvi lava ku hi khongela ka Nungungulu kwalaha ni kwalaha hi kombela civhuno. Ka khati go kari, Artaxerxesi, a hosi ya Persiya, i no wona lezvaku Nehemiya, a mucheleteli wakwe wa zvakunwa, i wa nga xalalangi. I no mu wutisa lezvi: ‘Hi kuyini a nghohe ya wena yi tsan’wako na u nga babyi?’ Nehemiya i no tekela ku “kombela ka Nungungulu wa le tilweni.” Zvi wa nga lavi ku a hlwela ka mukhongelo lowo, zvi wonekisako ku ne a nga khongelangi zvi zwala. Hambulezvo, Nungungulu i no hlamula mukhongelo lowo; hakuva a hosi yi mu nyikile lezvi zvi nga laveka kasi a ya vhuxa mimuro ya Jerusalema. (Lera Nehemia 2:1-8.) Hakunene, hambu mukhongelo wo koma wo kala ku zwata gezu wa vhuna.
Beneficie-se paj. 178 par. 1
Ku kanela na u nga tsalangi zvontlhe u lavako ku wula
Loku kwalaha ni kwalaha va lava ku u tlhamusela lezvi u zvi kholwako, cini ci to ku vhuna ku tlhamusela khwatsi? Pimanyisa Nehemiya, loyi a nga ranga hi ku khongela mbilwini na a nga se hlamula ciwutiso ca Hosi Artaxerxesi. (Neh. 2:4) U gumesa u tekela ku zama ku xaxameta hlokweni lezvi u lavako ku wula. Kuzvilava u nga zvi xaxametisa lezvi: 1) Hlawula mhaka-tshinya yin’we kutani timbiri u to tlhamusela (u nga tirisa timhaka ti nga ka bhuku Raciocínios à Base das Escrituras). 2) Hlawula mitsalo u to yi tirisa kasi ku seketela timhaka-tshinya leto. 3) Alakanyela ndlela ya yi nene ya ku tlhamusela timhaka leto kasi lava u va tlhamuselako va demba ndleve va ku ingisela. U gumesa u sangula ku tlhamusela.
Kela titshomba ta moya
Sentinela 15/02/86 paj. 25
A wukhozeli ga lisine gi hlula
Ahihi. Hakuva ku wa hundza cikhati Nehemiya na a kari a khongelela Jerusalema “wusiku ni mumu” hi kota ya lezvi a nga hahlulilwe. (1:4, 6) Laha makunu ku nga vhululeka mole wa ku a byela Hosi Artaxerxesi lezvaku i xuva kuya aketa mimuro ya Jerusalema, i no khongela kambe, a maha lezvi a nga sina a zvi mahile hi kuphindaphinda. Lezvi Jehovha a nga hlamula mukhongelo wa Nehemiya, zvi no koteka ku a famba a ya aketa mimuro ya dhoropa.
Lezvi hi gondzako: Nehemiya i hlotile wurangeli ga Jehovha. Loku hi lava ku maha zviboho zva hombe, hinawu hi fanele ku ‘khongela hi nga tsiki’ hi tlhela hi landzela wurangeli ga Jehovha. — Va Le Roma 12:12.
31 KA JULHO–6 KA AGOSTO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | NEHEMIA 3-4
“A ntiro wa mandla u wu wona wu hi wa lahasi ke?”
Sentinela 01/02/06 paj. 10 par. 1
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Nehemia
3:5, 27. A hi faneli ku zvi wonisa ku a ku maha ntiro wa mandla kasi ku seketela wukhozeli ga lisine ho ti chipisa. A hi faneli ku tekelela “tihosana” ta vaTekowa. Hi fanele ku tekelela vaTekowa laha va yileko, lava va nga tira hi mbilu yontlhe.
Murindzeli 10.19 paj. 23 par. 11
Zvini lezvi Jehovha a to ku maha lezvaku uva zvona?
11 Andzhako ka malembe yo tala, a vanhanyana va Xaluma va wa hi cikari ka lava va tirisilweko hi Jehovha lezvaku va vhuxisa a mimuro ya Jerusalema. (Neh. 2:20; 3:12) Hambu lezvi a papayi wabye a nga hi hosana, a vanhanyana vakwe va wa ti yimisele ku maha a ntiro lowo wo karata ni wa mhango. (Neh. 4:15-18) Hi nga wona lezvi va nga hambanisile zvona ni vavanuna vaTekowa, lava va nga kala ni ku wu “henya a ntiro”! (Neh. 3:5) Hi nga alakanya a litsako leli a vanhanyana va Xaluma va vileko nayo a cikhati leci a ntiro wa ku akiwa ka mimuro wu nga gumesa andzhako ka 52 wa masiku basi! (Neh. 6:15) Masikwini ya hina, a vamakabye lava va ti yimiselako va tsaka hi ku mu mahela a mitiro yo hlawuleka Nungungulu, yo kota ku aka ni ku hlayisa a tiyindlu ti hendleletilweko ka Jehovha. A wutlhari gabye, ni kuhiseka kabye, ni kutsumbeka kabye, zva lisima kasi va wu maha khwatsi a ntiro.
Sentinela 01/08/04 paj. 18 par. 16
Ti karatele kuva ni mawonela ya Kristu xungetano hi kuva wa hombe
16 A maKristu wontlhe, vanana ni va hombe, ma fanele ku ti karatela kuva ni mawonela ya Kristu xungetano hi kuva wa hombe. Laha bandleni, ku ni mitiro yo hambanahambana yi faneleko ku mahiwa. Loku va ku kombela ku maha mitiro yi wonekisako ku khwatsi ya lahasi, u nga ali ku tira. (1 Samueli 25:41; 2 Tihosi 3:11) Vapswali, ma kuca vanana ni vaswa va n’wina lezvaku va tira na va tsakile ni ka wihi ntiro va nyikiwako, laha Salawini ya Mufumo kutani ya mitlhangano ya hombe ke? Wena va ku wona na u maha mitiro ya lahasi? A makabye wo kari loyi zvezvi a tirako le tsindza ga misava yontlhe ga Vakustumunyu va Jehovha i ci alakanya khwatsi a cikombiso ca vapswali vakwe. I wula lezvi: “Lezvi va nga tirisa zvona loku va basisa Salawu ya Mufumo ni ya mitlhangano ya hombe, zvi ndzi kombile ku va wa wu nyika nguvhu lisima. Va wa randza ku ti nyikela kasi va maha mitiro yi vhunako bandla kutani vamakabye, hambu loku yova ya lahasi ku kota kwihi. A tshamela lego gi ndzi vhunile ku laha Bheteli ndzi vhumela ku maha ni wihi ntiro.”
Kela titshomba ta moya
Sentinela 01/02/06 paj. 9 par. 1
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Nehemia
4:17, 18 — Zvi wa kotekisa kuyini ku a munhu a aka hi woko gin’we? Lezvo zvi wa nga hi cikarato ka lava va nga tira ku rwala. Loku vaza va mu tlhateka ka hloko kutani ka katla, va wa ta khometela hi woko gin’we legi ‘gin’wani na gi welele matlhari.’ Lava va nga aka, zvi nga lava ku va tira hi mawoko mambiri, a ‘mun’we ni mun’wani i wa hi ni cipadha laha reveni gakwe, na va kari va aka.’ Va wa longile kulwa loku ku tshuka ku chikela valala.
7-13 KA AGOSTO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | NEHEMIA 5-7
“Nehemiya i wa lava ku tirela van’wani, i wa nga lavi ku tirelwa”
Sentinela 01/11/02 paj. 27 par. 3
Lava va seketeleko wukhozeli ga lisine, ni lava va ha seketelako zvezvi
Nehemiya i tirisile cikhati cakwe, wutlhari gakwe ga ku rangela ni titshomba takwe kasi ku seketela wukhozeli ga lisine. I tirisile mali ya phaketi gakwe kasi ku tirula a vamakabye vakwe, a vaJudha, lava va nga xavisilwe kota tikhumbi. I cenekisile mali yakwe a nga kombeli majuro. A nga ‘bindziselangi’ vaJudha hi ku va kombela ku va mu nyika cokari lezvi a nga hi govhernadhori, hambu lezvi a nga hi ni fanelo leyo. Wutshan’wini ga lezvo, laha kaya kakwe i wa tshama a longile ku va nyika zvakuga a ‘150 wa vavanuna, ahandle ka lava va nga wata hi ka matiko lawa ma nga va randzele.’ Siku ni siku a vapfhumba vakwe i wa va dayela ‘homu yin’we ni 6 wa milangelwa ya tiyivhu; . . . [a] longisela ni tihuku kambe.’ Ahandle ka lezvo, siku ni siku ga wu 10, i wa va nyika ‘vhinya go tala ga tixaka ti tsalangeneko’— zvontlhe lezvo a hakhela hi mali ya phaketi gakwe. — Nehemia 5:8, 10, 14-18.
Murindzeli 09.16 paj. 8 par. 16
“Ngha a mandla ya wena ma nga mbheli ntamu!”
16 Hi ku vhuniwa hi Jehovha, Nehemiya ni vaJudha va lo tiyiswa mandla yabye. Va lo mbheta ku aka makhurisi ya Jerusalema hi 52 wa masiku basi! (Nehemia 2:18; 6:15, 16) Nehemiya i wa nga kondli mawoko a cuwukela van’wani na va tira. Yenawu i wa aketa a tempeli ya Jerusalema. (Nehemia 5:16) Hi ndlela yo fana, a madhota yo tala ma pimanyisa Nehemiya hi ku vhunetela ku aka, ku basisa ni ku lungisa Salawu ya Mufumo. A vavanuna lavo va lirandzo va tlhela va tiyisa a vamakabye va nga kukaratekeni hi ku va mahela tiendzo ta wurisi ni ku tira navo kuchumayeleni. — Lera Isaya 35:3, 4.
Sentinela 01/02/00 paj. 32
Jehovha i ta ku alakanya hi ndlela muni?
Hi kuphindaphinda, a Bhibhiliya gi komba lezvaku a ku Nungungulu a “alakanya” zvi wula ku a maha cokari. Hi cikombiso, andzhako ka loku a mati ma tatile misava hi 150 wa masiku, a Bhibhiliya gi ‘Nungungulu i lo alakanya Nowa . . . ; na Nungungulu i lo maha mheho yi pupuxa hehla ka misava, kasi a mati ma bohla.’ (Genesisi 8:1) Loku ku hundzile malembe yo tala nguvhu, laha a vaFilistiya va nga mu dele matihlo Samsoni va tlhela va mu bohelela, i no khongela aku: ‘Jehovha, ndzi alakanye! Nungungulu ndzi nyike ntamu zvalezvi’ basi. Jehovha i no mu alakanya hi ku mu nyika ntamu wa ku hundza wa munhu kasi a ti photela ka valala va Nungungulu. (Valamuli 16:28-30) A ka Nehemiya, Jehovha i no katekisa kutikarata kakwe, a wukhozeli ga lisine gi vhuxiwa lomu Jerusalema.
Kela titshomba ta moya
Sentinela 01/07/07 paj. 30 par. 15
Simama ku ‘hlula zvakubiha hi ku maha zvazvinene’
15 Ca wunharu, a valala va no tirisa wokari a nga djikela vaIzrayeli, ku nga Xemaya, va zama ku Nehemiya a tshova Nayo wa Nungungulu. Xemaya i no byela Nehemiya aku: “A hi tlhanganeni le ndlwini ya Nungungulu, lomu tempeleni hi vhala tivati. Hakuva va tata va ta ku daya.” Xemaya i te va wa lava ku daya Nehemiya, a ku i fanele ku ya fihlala lomu tempeleni, kuveni Nehemiya i wa nga hi mupristi. Loku i wa noya fihlala lomu ndlwini ya Nungungulu ci wa hi ciwonho. Makunu, a ku Nehemiya i wa ta tshova nayo wa Nungungulu hi ku zama ku ponisa wutomi gakwe? I no hlamula aku: ‘I kona munhu wo kota mina a nga nghenako lomu tempeleni kasi ku ponisa wutomi gakwe? . . . Ndzi nga ta nghena.’ Hikuyini Nehemiya a nga kala ku wela ka ntlhamu lowo? Hi ku i wa zvi tiva ku hambu lezvi Xemaya a nga hi muIzrayeli-kuloni, “i wa nga rumiwangi hi Nungungulu.” A muphrofeti wa lisine i wa nga ta tshuka a mu kuca ku tshova Nayo wa Nungungulu. Ka khati legi kambe, Nehemiya a nga vhumelangi ku hluliwa hi wubihi ga valala vakwe. Makunu, zvi kotekile ku hi ndzhako ka cikhati aku: “A ligingisi li lo mbhela hi siku ga 25 ga hweti ya Eluli, ku maha 52 wa masiku.” — Nehemia 6:10-15; Mitsengo 1:51; 18:7.
14-20 KA AGOSTO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | NEHEMIA 8-9
“A ku tsakelwa hi Jehovha zvi hi nyika ntamu”
Murindzeli 15/10/13 paj. 21 par. 2
Lezvi hi gondzako ka mukhongelo wu longiselweko khwatsi
2 Na ka ha kiyela hweti kasi ku maha mutlhangano lowu, a vaJudha va wa mbhetile a ku aketa a tigingisi ta Jerusalema. (Neh. 6:15) A vanhu va Nungungulu va lo mbheta ntiro lowo hi 52 wa masiku ntsena. Andzhako ka lezvo, va lo sangula ku yisa kupima ka zvilaveko zvabye zva moya. Hikwalaho, hi siku go sangula ga hweti ya Tisri, va lo tlhangana laha kubaseni lezvaku vazwa Ezra, zvin’we ni vaLevhi van’wani, na va gondza Nayo wa Nungungulu hi gezu go tlakuka ni ku wu tlhamusela. (Mufota 1) A zviro zvontlhe zva mingango, a ku patsa ni ‘vontlhe lava va nga wa zvi kota kuzwa’ va lo suka va yima va ingisela “kusukela ni mixo kala hlikanhini.” Hi nga wona cikombiso leci ca ci nene ka lava nyamutlha va nghenako mitlhangano ka tiSalawu ta Mufumo ta ti nene! Hambulezvo, xana a maalakanyo ya wena a ma tshuki ma endza, u sangula ku alakanyela a zvilo zvi nga hiko zva lisima loku u hi mitlhanganweni ke? Loku zvi hi tano, ehleketa kambe hi cikombiso ca vaIzrayeli lava va kale, lava va nga kala ku ingisela ntsena, kanilezvi va chelileko kota ka lezvi va nga zvizwa laha ka kuza va sangula ku rila hi kota ya ku tsandzeka ku ingisa a Nayo wa Nungungulu kota tiko. — Neh. 8:1-9.
Sentinela 15/07/07 paj. 22 par. 9-10
U ta ‘simama ku famba hi moya’ ke?
9 A kutsaka ku yelana ni kuxalala ka hombe. Jehovha i “Nungungulu wo tsaka.” (1 Timote 1:11; Lisimu 104:31) A N’wana wakwe i tsaka nguvhu hi ku maha kurandza ka Papayi wakwe. (Lisimu 40:8; Mahebheru 10:7-9) Niku a ku tsakelwa hi Jehovha zvi hi nyika ntamu wa hombe nguvhu. — Nehemia 8:10.
10 A litsako leli a hi nyikako Nungungulu li hi xalalisa nguvhu laha hi mahako kurandza kakwe hambu ka zvikhati zva zvikarato, zva kuxaniseka ni ku xanisiwa. A “wutivi ga Nungungulu” legi a hi nyikako gi hi nyika litsako la hombe nguvhu! (Mavingu 2:1-5) A wunghana go tsakisa legi hi nga nago na Nungungulu hi gi kuma hi kota ya wutivi ga lisine ni kukholwa ka yena ni ka hakhelo ya kutlhatlhisa ya Jesu. (1 Johani 2:1, 2) A cin’wani ci hi nyikako litsako ku lumba ngango wu wumbiwako hi vamakabye va nga misaveni yontlhe. (Zefaniya 3:9; Hagai 2:7) A zvitsumbiso zva Mufumo wa Nungungulu ni thomo ga hombe legi hi nga nago ga ku chumayela mahungu ya ma nene zvonawu zvi hi nyika litsako. (Matewu 6:9, 10; 24:14) A ku rindzela ku hanya kala kupindzuka zvonawu zvi hi nyika litsako. (Johani 17:3) Kota lezvi hi nga ni kutsumba loko ka hombe, hi fanele ku ‘tsaka hakunene.’ — Deuteronome 16:15.
Kela titshomba ta moya
Perspicaz vhol. 1 paj. 171 par. 3
Ciaramaiko
Andzhako ka malembe yo kari a vaJudha na va humile wukhumbini le Bhabhuloni, mupristi Ezra i no va lerela bhuku ga Nayo lava va nga tlhangene le Jerusalema, a vaLevhi vo hambanahambana va tlhamusela. Nehemia 8:8 i wula lezvi: ‘Va no gondza milayo ya Nungungulu lomu bhukwini hi ku dlunyatisa, na va tlhamusela, kasi zva pimeka lezvi zvi gondziwako.’ A kutlhamusela loko kuzvilava ku wa patsa ku a magezu lawo ya ciHebheru va ma wula kambe hi ciAramaiko, leci zvi wonekisako ku khwatsi a vaJudha makunu va wa wulawula cona loku va wuyile hi le Bhabhuloni. Handle ko kanakana, a kutlhamusela loko kambe ku wa patsa ku va dlunyatisa lezvi zvi nga leriwa kasi a vaJudha va zvi zwisisa khwatsi, hambu loku na va ci tiva a ciHebheru.
21-27 KA AGOSTO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | NEHEMIA 10-11
“Va ti tsonile zvokari hi kota ya Jehovha”
Sentinela 15/10/98 paj. 22 par. 13
Jerusalema ava lezvi a vito legi gi wulako zvona
13 A ‘civhumelwano ci tiyileko’ leci ci nga mahiwa masikwini ya Nehemiya ci longisele a vanhu va Nungungulu va cikhatini leco ka siku legi va nga wa ta kangula mimuro ya Jerusalema. Kanilezvi, ku wa hi ni nchumu wun’wani wa lisima zvi nga lava ku wu hatla wu mahiwa. Lezvi makunu a dhoropa gi nga vhikelwe hi muro wu nga hi ni 12 wa tinyangwa, ku wa laveka vanhu vo tala nguvhu. Hambu lezvi ku nga hi ni vaIzrayeli vo kari va nga hanya lomo, a dhoropa gi wa ‘anamile na gi hi ga hombe; kanilezvi a vanhu va nga hi ndzeni ka gona va wa hi vatsongwani.’ (Nehemia 7:4) Kasi ku lulamisa cikarato leci, va no ‘hlahluva tihlolo kasi ku hlawula vanhu, mun’we ka ntlawa wa khume, lava va ta nga ya aka le Jerusalema, a mutini wa kubasa.’ Lezvi ku ngava ni moya wa ku ti nyikela, zvi mahile ku a vanhu va katekisa “lava va nga ti nyikela ha voce a kuva vaaki va lomu Jerusalema.” (Nehemia 11:1, 2) Leco cikombiso ci nene ka vakhozeli va lisine nyamutlha lava a zviyimo zvabye zvi vhumelako ku va rura vaya lomu ku nga ni cilaveko ca maKristu ma buvhileko kasi ku vhunetela!
Sentinela 15/02/86 paj. 26
A wukhozeli ga lisine gi hlula
A ku rura va tlhela Jerusalema va siya a tshomba yabye zvi wa tava ni madhespeza yo kari niku zvi wa ta koxa ku va luza zvokari. Lava va nga hanya lomu dhoropeni kambe kuzvilava va wa tava mhangweni hi ndlela yo kari. Hi kota ya zviyimo lezvo, lava va nga sala va zvi wonile na zvi ringana ku dzundza lava va nga ti hendleleta va rura, niku handle ko kanakana va va khongelele kasi Jehovha a va katekisa.
Murindzeli 04.16 paj. 8 par. 15
A munhu wa kukholwa wa tsakelwa hi Nungungulu
15 A cikhati leci hi nga hendleleta wutomi ga hina ka Jehovha, hi hlambanyile lezvaku hi ta maha kurandza kakwe hi ntamu wa hina wontlhe. Hi wa zvi tiva lezvaku kasi ku tatisa cihlambanyo leco zvi wa ta lava kutitsona. Hambulezvo, a kutiyimisela ka hina ku ringwa nguvhunguvhu loku hi kombeliwa ku maha zvilo zvi lwako ni kurandza ka hina. Loku hi veka mixuvo ya mbilu ya hina hi tlhelo, hi tirela Nungungulu hi ndlela yi lavako lezvaku hi ti tsona zvokari, hi kombisa kukholwa. A mabhindzu ya kona contlhe cikhati ma tele ku hundza ni kwihi kutitsona hi nga ku mahako, hambu loku zvo bayisisa kuyini. (Mala. 3:10) Kanilezvi ahati a nhanyana wa Jefta ke?
Kela titshomba ta moya
Sentinela 01/02/06 paj. 11 par. 1
Timhaka-tshinya ta bhuku ga Nehemia
10:34 — Hikuyini a vanhu va nga layiwa ku va neha tihunyi? A Nayo wa Mosi wu nga layi lezvaku a vanhu va maha munyikelo hi tihunyi. Ku layilwe lezvo hi kota ya cilaveko ci nga hi kona. Ku wa laveka tihunyi to tala kasi ku hisa miphahlo laha alatini. Zvi wonekisa ku ku wa nga hi na vaNetinime vo enela kasi ku maha ntiro lowo — va nga hi zvitiri zva lomu tempeleni zvo kala zvi nga hi vaIzrayeli. Hikwalaho, va no hlahluva tihlolo kasi va kuma ndlela ya ku lomu tempeleni ku tshama na ku hi ni tihunyi.
28 KA AGOSTO–3 SETEMBRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | NEHEMIA 12-13
“Tsumbeka ka Jehovha a cikhati u hlawulako vanghana”
Perspicaz vhol. 1 paj. 114 par. 2
Vaamoni
Andzhako ka loku Tobhiya a hlongolilwe le tempeleni, ku no leriwa nayo wa Nungungulu ka Deuteronome 23:3-6 wu betelako ku a vaAmoni ni vaMowabhi va nghena bandleni ga vaIzrayeli wu tlhela wu tlhamuselwa. (Neh. 13:1-3) A nayo lowu wu wa yimisilwe ka 1000 wa malembe ma nga hundzile hi kota ya lezvi a vaAmoni ni vaMowabhi va nga ala ku vhuna vaIzrayeli a cikhati leci va nga kari vaya Tikweni ga Citsumbiso. A kutala ka zvikhati va wa zwisisa ku a nayo lowu wu wula ku a vaAmoni ni vaMowabhi va wa nga faneli ku lumba tiko ga ka Izrayeli ni tifanelo tontlhe ni malungelo wontlhe ya kuva muIzrayeli. A zvi wuli ku a vaAmoni ni vaMowabhi va wa nga faneli ku ti tlhanganisa ni vaIzrayeli kutani ku hanya cikari kabye, lezvi zvi nga wa ta maha ku va kuma makatekwa lawa Nungungulu a nga kari a nyika vanhu vakwe. Lezvo zvi woneka hi lezvi ka masochwa ya Dhavhidha ku kumbukiwako Zeleke, loyi hi mu wulileko, ni ka matimu ya Rute a muMowabhi. — Rute 1:4, 16-18.
Murindzeli 15/08/13 paj. 4 par. 5-6
Mu basisilwe
5 Gonza Nehemia 13:4-9. Hi randzelwe hi vanhu va nga ni kucetelo wu nga hlazekangiko, hikwalaho a zvi olovi a kuva hi simama na hi basile. Hi nga ehleketa hi Eliyaxibha na Tobhiya. Eliyaxibha i wa hi mupristi wa hombe, kasi Tobhiya i wa hi muAmoni na zvi wonekisa ku khwatsi i wa hi nduna yitsongwani ya mufumo wa Persia le Judhiya. Tobhiya ni vanghana vakwe va wa beletela Nehemiya a ku aketa tigingisi ta Jerusalema. (Neh. 2:10) A vaAmoni va wa nga vhumelelwi ku nghena tempeleni. (Deut. 23:3) Makunu, hikuyini a mupristi wa hombe a nga mu lavele wutshamu wanuna loye Tobhiya lomu tempeleni ke?
6 Tobhiya i wa hi munghana wa hombe wa Eliyaxibha. Tobhiya ni mufana wakwe Jehohanani va wa tekile vavasati va vaJudha, niku a vaJudha vo tala va wa mu dzundza nguvhu Tobhiya. (Neh. 6:17-19) A mun’we wa vazukulu va Eliyaxibha, i wa chadhile ni nhanyana wa Sambalati, a mwamangulu wa Samaria, loyi a nga hi munghana wa hombe wa Tobhiya. (Neh. 13:28) Hi kota ya wunghana legi, ca wonekanyana a cigelo ca kuva Eliyaxibha, a Mupristi wa Hombe, a vhumelele munhu a nga kholwiko ni mukaneti lezvaku a mu kucetela. Kanilezvi, Nehemiya i lo kombisa kutsumbeka mahlweni ka Jehovha hi ku hoxa zvibya zvontlhe zva Tobhiya lahandle ka tempeli.
Sentinela 15/03/96 paj. 16 par. 6
Ndlela ya ku hlula zvikarato na u tsumbekile
6 Loku hi tsumbeka ka Jehovha Nungungulu, hi nga ta maha wunghana ni valala vakwe. Hi cigelo leco mupizani Jakobe a nga tsala ku: “Zvibhayi ndzin’wina, kasi a mu zvi tivi lezvaku a wunghana ni tiko wulala na Nungungulu ke? Hikwalaho, ni wihi loyi a nga munghana wa tiko i ti maha nala wa Nungungulu.” (Jakobe 4:4) Hi lava kuva ni kutsumbeka ko fana ni loku Hosi Dhavhidha a nga hi nako a cikhati a nga tsala ku: ‘Jehovha, a ndzi va vengi lava va ku vengako ke? A ndzi swihalangi hi lava va ku vhukelako ke? Ndzi va venga hi livengo la ntamu, ndzi va hlaya kota valala va mina.’ (Lisimu 139:21, 22) A hi lavi ku hlakana ni ni wihi munhu a mahako zviwonho ha womu, hakuva a hi gelani navo a vanhu lavo. A ku lava ku tsumbeka ka Jehovha zvi fanele ku hi kuca ku nga mbheti cikhati ni valala lavo va Jehovha, ku ngava nghohe ni nghohe kutani ka televhizawu.
Kela titshomba ta moya
Perspicaz vhol. 2 paj. 431 par. 11
Muzka
A ku yimbelela zvi wa nyikiwa nguvhu lisima lomu tempeleni. Lezvo zvi woneka khwatsi ka makhati yo tala lawa a Mitsalo yi kumbukako vayimbeleli ni lezvi va nga kala va ‘nga hi na ntiro wun’wani’ ka leyi yi nga mahiwa hi vaLevhi lava van’wani. Lezvi zvi wa mahela ku va veka kupima ntirweni wabye wa kuyimbelela. (1 Kro. 9:33) Lezvi va nga xaxametiwa hi tlhelo a cikhati va nga huma hi Bhabhuloni, va nga patsiwi ni ntlawa wa vaLevhi van’wani, zvi komba khwatsi lisima labye. (Ezra 2:40, 41) Hambu Artaxerxesi (Longímano), a Hosi ya Persiya, i va vhunile hi ku vona ni mitlawa leyi yin’wani yo hlawuleka a nga yi hakhelisi ‘ndzhuvo, hambu hlengo kutani khupo.’ (Ezra 7:24) Hi ndzhako ka cikhati, a hosi yi no laya lezvaku ‘a vayimbeleli va nyikiwa ciavelo cabye ci ringanako ca siku ni siku.’ Hambu lezvi ku wuliwako lezvaku hi Artaxerxesi a nga wula cileletelo leco, zvi wonisa ku ci tile hi ka Ezra hi ku tirisa a ntamu lowu a nga nyikilwe hi hosi Artaxerxesi. (Neh. 11:23; Ezra 7:18-26) Makunu, hambu lezvi ka ku a vayimbeleli va wa hi vaLevhi, zva zwisiseka lezvi a Bhibhiliya gi va kumbukako kota ntlawa wo hlawuleka, gi wulawula hi ‘vayimbeleli ni vaLevhi.’ — Neh. 7:1; 13:10.