Vawoneleli va yimisilweko kasi ku risa ntlhambi

A XIKHATI lexi Jesu a nga hi laha misaveni, i kombile lezaku i wa hi “murisi nene.” (Joh. 10:11) Laha a nga wona a zidlemo lezi zi nga kari zi mu lanzelela, “i lo zi zwela wusiwana, hakuva [zi] wa xaniseka na [zi] hangalakile, kota tiyivu ti nga hava murisi.” (Mat. 9:36) Pedro ni vapostoli vanwani va ku wonile a kukhatala kakwe ka liranzo. Kunene, Jesu i wa hambene nguvu ni varisi va mawunwa va nga hi kona le Israeli, lava va nga tsika ku khatalela a tiyivu laha ka kuza ti sika hi ndlala ya zakuga za moya! (Ezek. 34:7, 8) A magonzisela ya Jesu ya ma nene ni lezi a khatalelisileko zona a tiyivu hi ndlela ya liranzo, laha ka kuza a ti fela, zi vunile a vapostoli a ku tiva lezi va nga va vunisako zona a vanhu va kholwako lezaku va wuya ka Jehova a “Murisi ni Muhlayisi wa mihefemulo [yabye].” — 1 Ped. 2:25.

² Ka khati go kari laha Jesu a nga wulawula na Pedro, i khanyisile a lisima la ku gisa ni ku risa tiyivu. (Joh. 21:15-17) Handle ko kanakana lezo zi mu kucile nguvu Pedro niku hi nzhako ka xikhati i lo khongotela a madota ya bandla go sangula ga wuKristu, aku: “Risani a ntlhambi wa Nungungulu lowu mu nga nawo, mu nga wu hlayisi hi kukurumetwa kanilezi hi ku zi ranza; na ku nga hi ku tirela bhinzu, kanilezi hi matsenya; na ku nga hi ku khwatsi mu tihosi hehla ka zipanze lezi mu avelweko zona, kanilezi mu maha zikombiso ka ntlhambi.” (1 Ped. 5:1-3) A magezu ya Pedro ma tira kambe ka vawoneleli va bandla inyamutlha. Na ma pimanyisa Jesu, a madota ma tira hi kuziranza kota zikombiso ka ntlhambi, ma rangela ntirweni wa Jehova.— Maheb. 13:7.

³ Hi na ni zigelo zo tala za ku bonga a vawoneleli lava va yimisilweko hi moya wa ku basa mabandleni inyamutlha. Ma tele a mabhinzu hi ma kumako hi kukhatala kabye. Hi xikombiso, a vawoneleli va tiyisa a bandla va tlhela va khatalela xiro xinwe ni xinwani xa gona. Viki ni viki, va rangela a mitlhangano ya bandla leyi yi vunako vontlhe lomu bandleni. (Rom. 12:8) A mizamo yabye ya ku hi vikela ka kucetelo wa hava wa vanhu vo biha yi hi maha hiva ni kutshamiseka ku nene. (Isa. 32:2; Tit. 1:9-11) A kuhiseka kabye ntirweni wo xumayela ku hi kuca a ku hisekawu kuxumayeleni ka mahungu yo saseka hweti ni hweti. (Maheb. 13:15-17) Hakunene, Jehova wa tiyisa a bandla inyamutlha hi ku tirisa ‘zinyikiwo lezi za vanhu.’ — Efe. 4:8, 11, 12.

LEZI ZI LAVEKAKO KASI KUVA MUWONELELI

⁴ Kasi ku tiyiseka lezaku a bandla ga khatalelwa khwatsi, a vavanuna lava va yimisiwako kasi kuva varangeli va fanele ku tatisa zilaveko zi kumekako ka Mhaka ya Nungungulu. Ntsena loku va tatisa zilaveko lezo, hi kona ku nga wuliwako lezaku va yimisilwe hi moya wa ku basa. (Miti. 20:28) Kunene, a matshinya ya milayo ya Biblia ka maKristu ma lavako kuva vawoneleli ma tele, hakuva a muwoneleli i na ni wutihlamuleli ga hombe. Kanilezi a matshinya lawo a ma karati nguvu laha kuza a muKristu wa xinuna a nga ni liranzo la hombe ha Jehova ni ku ranza ku tirisiwa hi yena a tsanzeka ku ma tatisa. Zi fanele ku woneka ka vontlhe lezaku a vawoneleli va tirisa a wusungukati ga Biblia ka zilo zontlhe wutomini ga siku ni siku.

⁵ Mupostoli Paule i xaxametile a zilaveko-tshinya za Mitsalo ka vawoneleli lomu ka papilo gakwe go ranga ka Timote ni ka papilo legi a gi tsaleleko Titusi. Ka 1 Timote 3:1-7, hi gonza lezi: “Loku a munhu a navela a xikhundla xa wurisi, wa navela a ntiro wo saseka. A murisi i yimelwe hi kuva a nga soleki, a hi nuna wa sati munwe, a wotikhoma, a tlharihileko, [a xaxametako khwatsi zilo], loyi a rurelako vapfhumba, loyi a zi tivako ku gonzisa; loyi a nga ti nyikeliko kunweni ka byala, kutani kulweni; kanilezi a va wo rula, loyi a nga holoviko, na a nga hi muranzi wa mali; loyi a fumelako khwatsi a ngango wakwe, a hi ni vana va ingisako hi xichawo xontlhe; hakuva loku a munhu a nga zi tivi ku fumela a ngango wakwe, i ta hlayisisa kuyini a bandla ga Nungungulu? Ngha a nga hi loyi a ha sangulako ku kholwa, a nga taku a ti kukumukisa a koneka hi xionho xa Satani. Kambe i fanele hi kuva ni wudumo gi nene xikari ka valahandle; a nga dzuka a soleka, a wela ntlhanwini wa Satani.”

⁶ Paule i tsalile lezi ka Titusi: “Nzi ku siyile le Kreta lezaku u fela ku lulamisa a timhaka leti ti seleko, u yimisa masingalakati mitini yontlhe, kota lezi nzi nga ku laya, loku u kuma munhu loyi a nga solekiko, a nga nuna wa sati munwe, na a hi ni vana lava va kholwako, lava va nga soliwiko hi kota ya vilinganya ni kungaingisi. Hakuva a murisi ngha a nga soleki, kota lezi a nga nekwa ya Nungungulu; na a nga hi na xikanikani, na a nga hi na xizangazangani, a nga ti nyikeliko kunweni ka byala, na a nga hi mubi, na a nga naveli bhinzu go biha; kanilezi a va munhu a rurelako vapfhumba, a muranzi wa wunene, loyi a tlharihileko, loyi a lulamileko, a basileko, wa kutikhoma; loyi a namarelako ka mhaka yi tsumbekako ya gonzo, kasi a fela ku zi kota ku luleka hi gonzo leyi yi hanyisako, ni ku [luleka] lava va kanetako.” — Titusi 1:5-9.

⁷ Hambu lezi a zilaveko za Mitsalo ka lava va lavako kuva vawoneleli kusanguleni zi nga ha wonekisako ku khwatsi za karata, a vavanuna va maKristu a va faneli ku vikavika a ntiro lowu wa wuwoneleli. Loku va kombisa a matshamela ma nene ya wuKristu lawa ma lavekako kasi kuva muwoneleli, va kuca vanwani lomu bandleni lezaku va maha zo fana. Paule i tsalile lezaku a “zinyikiwo ka vanhu” zi yimisilwe “kasi a vobasa va fela ku mbhelela ntirweni wa wurisi, ku akiwa a miri wa Kristu, hi kala hina hontlhe hi chikela kuzwaneni ka kukholwa, ni ka ku tiva a N’wana wa Nungungulu, ni ka wudota gi mbheleleko, ni ka lipimo la xiyimo xi mbheleleko xa Kristu.” — Efe. 4:8, 12, 13.

⁸ A vawoneleli a va faneli kuva vafana kutani vavanuna va ha sangulako ku kholwa. A ku hambana ni lezo, va fanele kuva maKristu ma buvileko, ma gi tivako khwatsi a Biblia, ma nga ni kuzwisisa ko eta hi Mitsalo ni liranzo la lisine hi bandla. Va fanele ku wulawula ni ku luleka a zitlula-milayo hi kutiya, kasi va vikela a tiyivu ka lava va lavako ku ti xolola. (Isa. 32:2) A bandla gontlhe gi wona a vawoneleli kota vanhu va buvileko hi tlhelo ga moya, va nga ni kukhatala ka lisine hi ntlhambi wa Nungungulu.

⁹ Lava va ringanelwako hi kuyimiswa kota vawoneleli va kombisa wutlhari gi vunako wutomini gabye. Loku a chadile, a muwoneleli i fanele ku namarela a matshinya ya milayo ya wuKristu xungetano hi wukati, ku nga kuva nuna wa sati munwe a tlhela a fumela khwatsi a ngango wakwe. Loku a muwoneleli a hi ni vana va kholwako lava va ingisako hi xichawo xontlhe na va nga soliwi hi kota ya vilinganya ni kungaingisi, a ziro zinwani lomu bandleni zi nga ha mu tshinelela zi kombela wusungukati xungetano hi wutomi ga ngango ni ga wuKristu. A muwoneleli i fanele kambe kuva loyi a nga solekiko na a hi ni wudumo gi nene hambu ka va lahandle. Loku a hi ni mahanyela ma nene i hava a to kuma xo sola hi xona a bandla. A nga faneli kuva munhu a ha hi ku kawukiwako zezanyana hi kota ya xionho xa hombe. A vanwani lomu bandleni va kuceka ku pimanyisa xikombiso xakwe xa xi nene va tlhela va ingisa a wurangeli gakwe hi mbilu yontlhe. — 1 Kor. 11:1; 16:15, 16.

¹⁰ A vavanuna lava va yimisiwako bandleni ga wuKristu va maha a ntiro wo fana ni lowu wu mahilweko hi madota ya le Israeli wa kale, lawa ma nga hi vavanuna va ‘tlharihileko, va kupima’ ni va buvileko. (Deut. 1:13) Kunene, a madota ya wuKristu wonawu a ma mbhelelangi, hambulezo a bandla gontlhe ni vaakelani va ma tiva kota vanhu vo lulama va chavako Nungungulu, va tsikako a matshinya ya milayo ya Biblia ma rangela a wutomi gabye. A ku nga soleki kabye ku va maha va wulawula mahlweni ka bandla na va tlhatlhekile. — Rom. 3:23.

¹¹ A vavanuna lava va ringanelwako hi ku yimisiwa kota vawoneleli va kombisa kuringanisela ka zilo za munhu wutsumbu ni loku va kari va tirisana ni vanwani. A hi vanhu vo hunzeleta zilo. Wutshanwini ga lezo, a mahanyela yabye ma kombisa kuringanisela ni kutikhoma. A kuringanisela kabye ku kombiswa ka zilo zo kota kuga, kunwa, ni kuhlakana. Va ringanisela kambe kunweni ka byala kasi va nga lumbetwi a ku ngha va hi zidakwa. A munhu loyi a nwako byala a popiwa za olova a ku a luza kutikhoma, niku a nga ha hi ka xiyimo xi nene xa ku wonelela a zilaveko za moya za bandla.

¹² Kasi a wonelela bandla, a muwoneleli i fanele kuva munhu a zi kotako ku xaxameta khwatsi zilo. A matshamela yakwe ya ma nene ma woneka ka maambalela ni ndlela leyi a ti sasekisako ha yona, muti wakwe, ni ka mitiro yakwe ya siku ni siku. I fanele ku potsa maalakanyo yaku: ‘nzi ta sina nzi zi maha’; wa wona lezi zi lavekako a tlhela a maha makungo ya ku zi lulamisa. I seketela a matshinya ya milayo ya Nungungulu.

¹³ A muwoneleli i fanele kuva munhu wo olova. I fanele ku tirisana khwatsi ni madota-kuloni. I fanele kuva ni mawonela ma nene hi yena wutsumbu ni ku nga hunzeleti ka lezi a zi rinzelako ka vanwani. Kota munhu wo olova, a muwoneleli a hi munhu wo womelela ka mawonela yakwe ntsena, a wona mawonela yakwe na ma hi ya lisima nguvu ku hunza ya madota-kuloni. Zi nga ha maha a madota manwani ma hi ni matshamela kutani wutlhari legi yena a nga hiko nago. A dota gi kombisa kuolova loku gi seketela a xiboho xa gona lomu ka Biblia gi tlhela gi ti karatela ku pimanyisa xikombiso xa Jesu Kristu. (Fil. 2:2-8) A dota a gi holovi ge hambu kulwa, kanilezi gi kombisa xichawo hi vanwani, gi va wona va hi va lisima nguvu. A gi na xikanikani, a gi kurumeti lezaku a mawonela ya gona ma amukeleka. A gi na xizangazangani, kanilezi gi tirisana ni vanwani hi kurula.

¹⁴ Hi kufanana, loyi a ringanelwako hi ku tira kota muwoneleli bandleni munhu wo tlhariha. Lezo zi wula ku i fanele kuva munhu wo rula, a nga hatlisiko ku lamula. Munhu a ma zwisisako khwatsi a matshinya ya milayo ya Jehova ni lezi ma faneleko ku tirisiswa zona. A munhu loyi a tlharihileko wa vumela a wusungukati ni wurangeli. A hi mukhohlisi.

¹⁵ Paule i alakanyisile Titusi lezaku a muwoneleli muranzi wa wunene. I fanele kuva munhu wo lulama ni wo tsumbeka. A matshamela lawa ma woneka ka ndlela leyi a tirisanako ha yona ni vanwani ni ka lezi a yimelisako zona hi ku tiya a zilo zi lulamileko ni lezi zi nga zi nene. I khozela Jehova hi kutiya niku a nga tshuki a tsika ku seketela a matshinya ya milayo yo lulama. A nga boxi zihundla. Munhu a ranzako ku amukela vapfhumba, a tirisako a ntamu wakwe ni titshomba takwe kasi ku vuna vanwani. — Miti. 20:33-35.

¹⁶ Kasi a humelela ntirweni wakwe, a muwoneleli i fanele kuva munhu a zi kotako ku gonzisa. Hi kuyelana ni magezu ya Paule ka Titusi, a muwoneleli i fanele kuva munhu “a namarelako ka mhaka yi tsumbekako ya gonzo, kasi a fela ku zi kota ku luleka hi gonzo leyi yi hanyisako, ni ku [luleka] lava va kanetako.” (Tit. 1:9) Munhu a zi kotako ku pimisana ni vanhu hi mitsalo, a nyika zikombiso, a hlula zihingakanyiso, a tlhela a tirisa a Mitsalo hi ndlela leyi yi kholwisako vanwani ni ku tiyisa kukholwa kabye. A muwoneleli i kombisa a wuzikoti lego go gonzisa ka zikhati zo maheka ni ka zikhati zo nonoha. (2 Tim. 4:2) I na ni lihlaza-mbilu li lavekako kasi ku kawuka hi kurula loyi a mahileko xionho kutani ku kholwisa loyi a kanakanako ni ku mu kuca ku maha mitiro yo saseka yi seketelwako ka kukholwa. A kuva a ringanelwa hi ku gonzisa mahlweni ka vaingiseli kutani hi munwe munwe zi komba lezaku a muwoneleli wa tatisa xilaveko lexi xa lisima.

¹⁷ Za lisima kambe ku a madota ma hlengela hi kuhiseka wutirelini. Zi fanele ku woneka ka vontlhe lezaku ni ka xipanze lexi kambe va ti karatela ku pimanyisa a xikombiso xa Jesu, loyi a nga rangisa a ntiro wa ku xumayela a mahungu yo saseka. Jesu i kombisile kukhatala hi vapizani vakwe hi ku va vuna a kuva vavangeli va bhinzulako. (Mar. 1:38; Luka 8:1) Loku a bandla gi wona a kuhiseka ka madota ntirweni wa ku xumayela, hambu lezi ma nga vanhu va khomekileko nguvu, gonawu gi ta kuceka ku hiseka ntirweni lowu. Tlhatakumbiri, loku a madota ma xumayela ni ziro za mingango yabye zinwe ni ziro zinwani za bandla, va ta ‘tiyisana’ hi tlhelo ga moya. — Rom. 1:11, 12.

¹⁸ A zilaveko zontlhe lezi zi nga ha wonekisa ku khwatsi za karata ku tatisiwa hi loyi a lavako ku tira kota dota. Kunene, a ku na dota ni ginwe gi nga tatisako hi kumbhelela a matshinya yo tlakuka ya milayo ma kumekako lomu ka Biblia, kanilezi a ku na legi gi faneleko ku kiyelelwa nguvu hi matshamela lawa laha ka kuza zi woniwa kota xihoxo xa hombe. Ni gihi dota gi na ni matshamela yo saseka nguvu ma vumalekako ka lawa manwani. A mbhanzu wa kona hi lezaku loku ku wumbiwa a hubye ya madota ku kumeka a matshamela wontlhe ya ma nene lawa ma lavekako kasi ku wonelela a bandla ga Nungungulu hi kufaneleko.

¹⁹ A xikhati lexi a hubye ya madota yi bhulisanako hi vamakabye va xinuna va nga yimisiwako kota vawoneleli, yi fanele ku veka kupima ka magezu ya mupostoli Paule yaku: “Nza laya munwe ni munwani a nga xikari ka nwina, lezaku a nga dzuki a ti alakanyela hi ku hunza fanelo; kanilezi a alakanya hi ku ti koramisa, hi ku ecanyisa ni lipimo la kukholwa leli Nungungulu a aveleko munwe ni munwani.” (Rom. 12:3) A dota ginwe ni ginwani gi fanele ku ti wonela hasi. A ku faneli kuva ni ginwe gi ti wonako kota gi “lulamileko ku hunzisa” loku ma kambisisa matshamela ya munwani. (Mutsh. 7:16) Na yi zi alakanya khwatsi lezi a Mitsalo yi zi lavako ka vawoneleli, a hubye ya madota yi ta boha lezaku xana a makabye loyi a alakanyelwako ku yimisiwa kota dota wa tatisa a zilaveko lezo kutani ahihi. Na ma alakanya lezaku loyi ma mu hlolako a nga mbhelelangi ma tlhela ma nga kombisi xihlawulela ge hambu kuva vakhohlisi, a madota ma ta wula lezi ma zi alakanyako hi loyi a lavako ku yimisiwa hi ndlela yi kombisako xichawo hi milayo yo lulama ya Jehova ni lezaku ku vuneka bandla. A xikhati lexi va bhulisanako hi lava va alakanyelwako ku yimisiwa, a madota ma fanele ku kombela a moya wa ku basa wa Nungungulu lezaku wu ma rangela ma tlhela ma kambela hi wukheta lezaku a makabye loye wa tatisa zilaveko za Mitsalo ke. Legi ginwe ga wutihlamuleli ga hombe ma nga nago, niku ma fanele ku zi maha hi kuyelana ni xitlharihiso xa Paule xaku: “U nga hatlisi ku tlhateka mandla hehla ka munhu.” — 1 Tim. 5:21, 22.

MBHANZU WA MOYA

²⁰ A madota ma komba lezaku ma rangelwa hi moya wa ku basa, ma tlhela ma kombisa a mbhanzu wa wona wutomini gabye. Paule i xaxametile a 9 wa matshamela ya mbhanzu wa moya, ma nga lawa: “liranzo, ni kutsaka, ni kurula, ni lihlaza-mbilu, a wunene, ni kusasa, ni kukholwa, ni kuolova, ni kutikhoma.” (Gal. 5:22, 23, NM) A vawoneleli lavo va tangalisa vamakabye va tlhela va vuna bandla gontlhe lezaku gi simama gi zwanana a xikhati lexi gi mahako a ntiro wo basa. A mahanyela yabye ni mitiro ya vona zi tiyisekisa lezaku va yimisilwe hi moya wa ku basa. — Miti. 20:28.

VAVANUNA VA VUVUMISAKO KUZWANANA

²¹ Za lisima lezaku a madota ma tira zinwe hi kungo ga ku vuvumisa kuzwanana laha bandleni. A wumunhu gabye gi nga hava gi hambane nguvu, kanilezi va hlayisa kuzwanana hi ku ingiselana hi xichawo, hambu loku va nga vumelelani ka mhaka yo kari va bhulisanako hi yona. Loku ku nga tshoviwi tshinya ga nayo ga Biblia, a munwe ni munwani i fanele ku ti veka hasi a seketela xiboho xo gumesa xa hubye ya madota. A munhu a nga ni moya wa ku ti veka hasi i kombisa lezaku i rangelwa hi “wutlhari legi gi tako hi le hehla,” gi nga ni “kurula, ni ku olova.” (Jak. 3:17, 18, NM) A ku faneli kuva ni dota gi ti tlakusako, ge hambu kuva ni moya wo fumela vanwani. A madota ma tira zinwe na Jehova loku ma tirisana kota hubye kasi ku vuna bandla. — 1 Kor., xip. 12; Kol. 2:19.

LEZI U NGA MAHAKO KASI U RINGANELWA

²² A vavanuna vo buva va maKristu va fanele ku navela ku tira kota vawoneleli. (1 Tim. 3:1) Hambulezo, a ku tira kota dota zi lava kutira hi kutikarata ni ku rangisa zilaveko za vanwani. Lezo zi wula ku ti hendleleta u vuna vamakabye, ku nga ku khatalela zilaveko zabye za moya. Kasi u ringanelwa hi kuva muwoneleli ti karatele ku tatisa a zilaveko za Mitsalo.

A ZIYIMO ZA MUNHU ZI NGA HA CICA

²³ A makabye loyi a tirako hi kutsumbeka hi xikhati xo leha, a nga ha tshuka a babya kutani ku kumana ni ziyimo zinwani zi to mu maha a nga ha zi koti ku maha zotala bandleni. Hi kota ya tanga, a nga tshuka a nga ha zi koti ku khatalela zilaveko za wuwoneleli. Hambu zi hi tano, i fanele ku simama a kombiwa xichawo a tlhela a woniwa kota dota loku a ha hi gona. A nga faneli ku kombela ku tsika ku tira kota dota hi kota ya kutsanzeka loko. Yenawu wa ha ringanelwa hi ku kombisiwa xichawo xalexi xi kombisiwako a madota lawa manwani yo ti karata lawa ma mahako zontlhe zi nga ntanwini wa wona kasi ku khatalela a ntlhambi.

²⁴ Hambulezo, loku yena nwinyi a wona lezaku zi chukwana a ku nyima hi kota ya lezi a ziyimo zakwe zi nga ha mu vumeleliko a ku tira kota dota, a nga nyima — a hi xionho. (1 Ped. 5:2) Niku, hambu loku a nga ha tiri kota dota i fanele ku simama a kombisiwa xichawo. Ku na ni zotala a nga mahako lomu bandleni, hambu lezi a nga ha mahiko a mitiro leyi yi nyikiwako madota.

MITIRO YI MAHIWAKO LOMU BANDLENI

²⁵ A mitiro leyi yi khatalelwako hi madota lomu bandleni yi tele. Ku na ni mutlhanganyisi wa hubye ya madota, matsalani, muwoneleli wa ntiro, mufambisi wa Xigonzo xa Murinzeli, ni muwoneleli wa Mutlhangano wa Ntiro ni Mahanyela. A kutala ka madota, kutani wontlhe, ma tira kota vawoneleli va mitlawa. A ku na xikhati xi gemilweko lexi a dota ginwe ni ginwani gi faneleko ku xi mbheta ka ntiro walowu wa wunwe. Kunene, loku a dota go kari gi rura, kutani loku gi tsanzeka ku tatisa a xiavelo xa gona hi kota ya mababyi, kutani loku gi suselwa malungelo hi kota ya ku nga ha tatisi a zilaveko za Mitsalo, ku hlawuliwa a dota ginwani lezaku gi gi valeta. Mabandleni lawa ku nga ni madota matsongwani, zi nga ha kurumeta lezaku a dota ginwe gi wonelela a mitiro yo tala kala loku ku yimisiwa a madota manwani.

²⁶ A mutlhanganyisi wa hubye ya madota hi yena a rangelako ka mitlhangano ya hubye ya madota. Kota murangeli, i tirisana ni madota lawa manwani hi kutikoramisa a xikhati lexi va khatalelako a ntlhambi wa Nungungulu. (Rom. 12:10; 1 Ped. 5:2, 3) I fanele kuva muxaxameti wa mu nene a tlhela a zi kota ku rangela khwatsi. (Rom. 12:8) I avela tikanelo ta vanhu vontlhe ka vakaneli, niku loku zi laveka a nga ha vuniwa hi dota ginwani kutani nanza ga wutireli gi ringanelwako.

²⁷ A matsalani i maha mibiko ya bandla ni ku tivisa madota a timhaka ta lisima ti yelanako ni bandla. Loku zi laveka, ku nga ha yimiswa a dota ginwani kutani nanza ga wutireli gi ringanelwako lezaku gi vunetela ku khatalela timhaka to toloveleka ta bandla.

²⁸ A muwoneleli wa ntiro i maha malulamiselo ya ntiro wa simu ni mitiro yinwani yi yelanako nawo. I maha malulamiselo kambe ya matsima ya ku xumayela. I maha a longoloko wu mu vumelelako ku enzela a ntlawa wunwe wa simu kumbheleni kunwe ka viki hi hweti kala a eneta yontlhe. Ka mabandla lawa ku nga ni mitlawa yitsongwani ya ntiro wa simu, yi nga ha enzelwa kumbiri hi lembe. Ka lienzo lakwe, i fanele ku fambisa a mutlhangano wa ntiro wa simu, a tlhela a famba ni vahuweleli ka tienzo tabye to wuyela ni ka zigonzo zabye za Biblia.

VAWONELELI VA MITLAWA

²⁹ A lungelo ginwani ga lisima gi nga kona lomu bandleni ku tira kota muwoneleli wa ntlawa. A ntiro wakwe wu patsa ku 1) khatalela zilaveko za moya za xiro xinwe ni xinwani xa ntlawa wa ntiro wa simu; 2) ku vuna munwe ni munwani wabye laha ntlaweni lezaku a hiseka, a tlhela a patseka wutirelini hi kutsaka; 3) ku vuna ni ku gonzisa a malanza ya wutireli ya laha ntlaweni lezaku ma xuva ku ringanelwa hi wutihlamuleli lomu bandleni. A hubye ya madota hi yona yi bohako a ku hi vahi a vamakabye va nga zi kotako ku tatisa khwatsi a wutihlamuleli legi.

³⁰ Hi kuya hi tshamela ga xiavelo lexi, loku zi koteka, a vawoneleli va mitlawa va fanele kuva madota. A nanza ga wutireli gi nga ni wuzikoti gi nga rwexiwa wutihlamuleli legi kala kuva ni dota. A nanza ga wutireli gi tirako ka xipanze lexi gi vitaniwa ku i nanza ga ntlawa, kota lezi gi nga hiko muwoneleli lomu bandleni. Gona gi tira hasi ka wukongomisi ga madota kutatiseni ka wutihlamuleli legi.

³¹ A xipanze xa lisima ntirweni wa muwoneleli wa ntlawa ku rangela a ntiro wa simu. A kukhanzakanya kakwe ni kuhiseka loku a ku kombisako hi ntiro lowu ku ta kuca vontlhe ntlaweni lezaku va hisekawu. Kota lezi a vahuweleli va tiyisanako loku va hi zinwe, zi wa ta dzunzeka loku a muwoneleli wa ntlawa i wo maha a longoloko wa ntiro wa simu wu zwananako ni xikhati xa ziro zo tala za laha ntlaweni. (Luka 10:1-16) Xontlhe xikhati a muwoneleli i fanele ku tiyiseka lezaku a ntlawa wu na ni ko tirela kona. Hi tolovelo, hi yena a fambisako a mutlhangano wa ntiro wa simu ni ku ava a vahuweleli. Loku a tshuka a tsanzeka hi zokari, i fanele ku kombela a dota kutani nanza ga wutireli lezaku gi mu valeta. Loku lava va nga hi kona, a nga kombela a muhuweleli a ringanelwako lezaku a fambisa a mutlhangano wa simu kasi a vahuweleli vontlhe vava ni wurangeli legi gi lavekako.

³² A muwoneleli wa ntlawa i fanele ku maha makungo ya lienzo la muwoneleli wa ntiro na ka ha hi mahlweni, a tivisa a ntlawa wakwe hi lienzo lelo a tlhela a wu kuca ku wuva kona kasi wu ta vuneka. Loku vontlhe laha ntlaweni va ma tiva khwatsi a malulamiselo lawo, va ta ma seketela hi kuhiseka.

³³ A mitlawa ya ntiro wa simu yi na ni vanhu vatsongwani hi xigelo xo kari. Lezo zi vuna a muwoneleli wa ntlawa lezaku a va tiva khwatsi lava va wumbako a ntlawa wakwe. Kota murisi wa liranzo, wa khatala nguvu hi munwe ni munwani wabye. I ti karatela ku vuna a ziro za ntlawa hi munwe munwe, a zi kuca lezaku zi hiseka wutirelini ni ku seketela a mitlhangano ya bandla. I ti karatela kambe ku maha ni xihi xi faneleko kasi ku vuna a munwe ni munwani wabye lezaku a tiya hi tlhelo ga moya. Lava va babyako kutani lava va karatekako va ta vuneka hi lienzo lakwe. A magezu yo kari ya ku tiyisa kutani ya wusungukati ma nga ha kuca vokari lezaku va ringanelwa hi malungelo manwani bandleni, hi ndlela leyo vava xivuno xa hombe ka vamakabye vabye. A muwoneleli wa ntlawa i fanele ku ti karatela ku vuna nguvunguvu lava va lumbako a ntlawa wakwe. Hambulezo, kota dota tlhelo murisi wa liranzo, wa khatala hi vontlhe lomu bandleni niku i ti yimisele ku vuna ni wihi munhu a nga ni xilaveko. — Miti. 20:17, 28.

³⁴ A wunwani ntiro wa muwoneleli wa ntlawa ku teka a mibiko ya ntiro wa simu ya vahuweleli va ntlawa wakwe a yi heleketa ka matsalani. A vahuweleli va nga vunetela a muwoneleli wa ntlawa mhakeni leyi hi ku tekela ku nyikela a mibiko yabye neti a hweti yi mbhela. Va nga yi nyikela hi kukongoma ka muwoneleli wa ntlawa kutani ku yi chela ka bhokisa gi nga Salawini ya Mufumo gi mahelweko mibiko ya ntiro wa simu.

KOMETI YA NTIRO YA BANDLA

³⁵ Ku na ni mitiro yo kari yi khatalelwako hi Kometi ya Ntiro ya Bandla. A kometi leyo yi wumbiwa hi mutlhanganyisi wa hubye ya madota, matsalani, ni muwoneleli wa ntiro. A ziro za kometi leyi zi maha mitiro yo hambanahambana yo kota ku khatalela a zikombelo za mabhuku, mibiko ya ntiro wa simu, zinwe ni kuyimiswa kutani kususelwa malungelo ka madota ni malanza ya wutireli. A kometi leyi yi na ni wutihlamuleli ga ku vumela kutani ku nga vumeleli lezaku a Salawu ya Mufumo yi tiriselwa michado, marilo, ni ku avela a vahuweleli a mitlawa ya ntiro wa simu. Tlhatakumbiri, a kometi leyi yi hlamula a zikombelo za lava va lavako ku tira kota maphayona ya xikhati xontlhe kutani ya ku vunetela ni mitiro yinwani. A hofisa ya ravi yata na yi kombela a kometi ya ntiro lezaku yi maha a mitiro yinwani. A kometi ya ntiro yi tira hasi ka wurangeli ga hubye ya madota.

³⁶ A mitiro yo kongoma ya vamakabye lava — zinwe ni ya mufambisi wa Xigonzo xa Murinzeli, muwoneleli wa Mutlhangano wa Ntiro ni Mahanyela, ni lava vanwani va wumbako a hubye ya madota — ya tlhamuselwa ka mapapilo ma tako hi le ravini.

³⁷ A hubye ya madota ya bandla ginwe ni ginwani ya tlhangana ka zikhati zinwani yi bhula hi timhaka ti yelanako ni ku kula ka bandla hi tlhelo ga moya. Makhati mambiri hi lembe ka mahiwa mitlhangano leyo a xikhati lexi a muwoneleli wa xipanze a enzeleko a bandla lego. Anzhako ka tihweti tinharu na muwoneleli wa xipanze a enzele bandla, ku fanele ku mahiwa a mutlhangano wunwani. A mitlhangano leyi ya mune yi mahiwako nzeni ka lembe ya ringana kasi ku lulamisa ni yihi mhaka yi lavako ku khatalelwa hi hubye yontlhe ya madota. Kunene, a madota ma nga tlhangana ni ka xihi xinwani xikhati zi lavekako. Kanilezi loku a dota ginwe ni ginwani gi veka kupima ka ntiro wa gona ni loku a mitiro yontlhe ya madota yi rangelwa khwatsi hi mutlhanganyisi wa hubye ya madota, a hubye ya madota a yi nge tlhangani hi kukhanzakanya.

TI KORAMISE

³⁸ Lisine lezaku a vawoneleli a va mbhelelangi; hambulezo hontlheni hi kuciwa ku va ingisa hakuva va yimisilwe hi Jehova. Va ta ti hlamulela ka yena hi kota ya zimaho zabye. A vawoneleli va yimela Jehova ni lulamiselo legi a gi yimisileko. Maheberu 13:17 i ngalo: “Ingisani a varangeli va nwina, mu ti koramisa ka vona; hakuva va rinzela a mihefemulo ya nwina, hakuva va ta ti hlamulela ha yona. Va ingiseni lezaku va fela ku tira hi kutsaka, na ku nga hi kuketa; hakuva lezi zi nga ta mu vuna nchumu.” Kota lezi Jehova a tirisako a moya wakwe wa ku basa kasi ku yimisa a muwoneleli, ha tsumba lezaku i ta tlhela a tirisa a moya walowu kasi ku mu susa xikhundleni xa wuwoneleli loku a nga ha kombisi a mbhanzu wa moya wa ku basa kutani loku a tsanzeka ku tatisa lezi a Mitsalo yi zi lavako.

³⁹ Xana a hi bongi a ntiro wo binza wu mahiwako hi vawoneleli va bandla ni xikombiso xabye xa xi nene? Na a tsalela a bandla ga va le Tesalonika, Paule i lo va khongotela, aku: “Vamakabye, ha mu khongotela lezaku mu va mahela xichawo lava va tirako xikari ka nwina, lava va mu angamelako Hosini, va mu lulekako; mu va dzunza nguvu hi liranzo hi kota ya ntiro wabye.” (1 Tes. 5:12, 13) A kutala ka ntiro wu mahiwako hi vawoneleli va bandla wu maha lezaku zi hi vevukela ku tirela Jehova zi tlhela zi hi nehela litsako la hombe. Ka papilo gakwe go ranga ka Timote, Paule i lo kumbuka a mawonela lawa a ziro za bandla zi faneleko ku ma hlakulela hi vawoneleli, i te: “A [madota] lawa ma nga varisi va nene a ma dzunziwe hi kuengetelweko, nguvunguvu vona lava va pinyamileko kukaneleni ni kugonziseni.” — 1 Tim. 5:17.

MITIRO YINWANI YI NGA HLENGELETANWENI

⁴⁰ A madota yo kari ma tshuka ma hlawuliwa kasi ku tira ka Mitlawa ya Kuvuxela Lava va Babyako. A manwani ma tira ka Tikometi ti Tirisanako ni Zipitali leti ti enzelako a zipitali ni vadokodela lezaku ti va kuca a ku simama va tira a mababyi ya Timboni ta Jehova na va nga tirisi nkhata. A madota manwani ma vuvumisa a zilaveko za Mufumo hi ku vunetela kuakiweni ni kuhlayiseni ka tiSalawu ta Mufumo ni tiSalawu ta Mitlhangano ya Hombe kutani ku tira ka Tikometi ta Migotsovanyano. A ntiro wo ti karata wu mahiwako hi vamakabye lava ni moya wa vona wa ku ti nyiketela wa bongiwa nguvu hi vontlhe lomu bandleni. Kunene, hi na ni xigelo xa ku simama hi ‘dzunza a vanhu’ va tshamela legi. — Fil. 2:29.

MUWONELELI WA XIPANZE

⁴¹ A Hubye yi Fumako yi yimisa a madota ma ringanelwako lezaku ma tira kota vawoneleli va zipanze. A hofisa ya ravi yi avela a madota lawo a zipanze lezi ma faneleko ku zi enzela, kumbiri hi lembe. Ka zikhati zinwani ma tshuka ma enzela maphayona ma nga ka zipanze za le kule. Ma maha malulamiselo ma tlhela ma tivisa bandla ginwe ni ginwani na ka ha hi mahlweni kasi a lienzo lelo li bhinzula nguvu.

⁴² A mutlhanganyisi wa hubye ya madota hi yena a mahako malulamiselo ma yelanako ni lienzo la muwoneleli kasi vontlhe va vuneka hi tlhelo ga moya. (Rom. 1:11, 12) Laha a mutlhanganyisi wa hubye ya madota a amukelako mahungu xungetano hi kuta ka muwoneleli ni zilaveko zakwe zinwe ni za sati wakwe (loku a chadile), yena ni madota lawa manwani va maha malulamiselo ya laha a to tshama kona ni zilo zinwani zi to laveka. I fanele ku tiyiseka lezaku vontlhe a ku patsa ni muwoneleli wa xipanze va ma tiva malulamiselo lawa.

⁴³ A muwoneleli wa xipanze i ta bhula ni mutlhanganyisi wa hubye ya madota kasi a tiva lezi a mitlhangano ya bandla ni ya ntiro wa simu yi to fambisa zona. A malulamiselo lawa ma nga mahiwa hi kuyelana ni mawonela ya muwoneleli wa xipanze ni mapapilo ma tako hi le ravini. Vontlhe va fanele ku tivisiwa na ka ha hi mahlweni a wutshamu ni xikhati xa mitlhangano ya bandla, mitlhangano yi mahiwako ni maphayona, leyi yi mahiwako ni madota ni malanza ya wutireli, ni mitlhangano ya ntiro wa simu.

⁴⁴ Hi Wazibili ni mumu, a muwoneleli wa xipanze i kambisisa a Makartawu ya Vahuweleli va Bandla, kartawu ga ntsengo wa lava va tako mitlhanganweni, kartawu ga zipanze, ni ga mibiko ya timali. Lezo zi ta mu nyika masemanyana ya zilaveko za bandla ni lezi a nga va vunisako zona lava va nga ni wutihlamuleli ga ku hlayisa mibiko leyo. A mutlhanganyisi wa hubye ya madota i fanele ku maha malulamiselo ya lezaku a muwoneleli wa xipanze a kuma mibiko leyo na ka ha hi mahlweni. Mahlweni ka mutlhangano wa Wazibili ni gambo, a muwoneleli wa xipanze wa tshuka a tlhangana ni mutlhanganyisi kutani dota ginwani ga laha bandleni kasi va bhulisana hi zilo zo kari lezi a zi kumileko ka mibiko leyo.

⁴⁵ Lienzweni lakwe, a muwoneleli wa xipanze i ti nyika xikhati xa ku bhula ni vamakabye hi munwe munwe hi laha a zi kotako hi kona — ku ngava mitlhanganweni, sinwini, xikhatini xa kuga, ni ka zikhati zinwani. Tlhatakumbiri, i kumana ni madota ni malanza ya wutireli lezaku a va nyika wusungukati gi faneleko ga Mitsalo, mawonela, ni ku va tiyisa kasi va tatisa a wutihlamuleli gabye ga ku risa a ntlhambi. (Mav. 27:23; Miti. 20:26-32; 1 Tim. 4:11-16) Wa tlhangana kambe ni maphayona kasi ku ma tiyisa ntirweni wabye ni ku ma nyika xivuno xi yelanako ni zikarato lezi ma nga ha kumanako nazo wutirelini.

⁴⁶ Loku ku hi ni timhaka tinwani ti lavako ku khatalelwa, a muwoneleli wa xipanze a nga ha ti lulamisa nzeni ka viki legi a enzeleko bandla. Hi xikombiso, loku ku hi ni vokari va nga ni mahanyela yo biha na madota ma lava xivuno xakwe, i ta ti lavela xikhati xa ku khatalela timhaka leto. Loku a nga zi koti ku ti mbheta nzeni ka viki lego, a nga ha vuna madota kutani lava va patsekako lezaku va hlota wurangeli ga Biblia gi tirako ka timhaka leto. Loku a hofisa ya ravi yi boha ku maha xokari mhakeni leyo, a muwoneleli wa xipanze ni madota va ta rumela a mubiko wu nga ni mitlhamuselo ya mhaka leyo.

⁴⁷ Ka viki lego a enzelako a bandla, a muwoneleli wa xipanze i ta wona mitlhangano ya bandla. A mitlhangano leyo yi nga ha ciciwa hi kuyelana ni wukongomisi gi kumekako ka mapapilo ma tako hi le ravini. I ta veka tikanelo to tala ti tiyisako, ti kucako, ti gonzisako, ti tlhela ti aka bandla. I ta ti karatela ku vuna vamakabye lezaku va hlakulela liranzo ha Jehova, Jesu Kristu, ni hlengeletano yakwe.

⁴⁸ A ginwe ga makungo ya muwoneleli wa xipanze a xikhati lexi a enzelako bandla ku gi kuca lezaku gi hiseka ntirweni wa ku xumayela ni ku gi nyika mawonela ma vunako gi nga ma tirisako loku gi hi ntirweni lowu. A kutala ka vamakabye va nga ha cica zokari ka milongoloko yabye lezaku va hlengela hi kuhiseka ntirweni wa kuxumayela ka viki lego ga muwoneleli. Kuzilava va nga kombela ku tira kota maphayona ya kuvunetela ka hweti leyi va enzelwako. A vanwani va nga ti tsalelisa lezaku va huma zinwe naye kutani ni sati wakwe. A vahuweleli va nga vuneka kambe loku va famba ni muwoneleli kutani sati wakwe ka zigonzo zabye za Biblia kutani ka tienzo to wuyela. Ha ku bonga nguvu a kutikarata kontlhe loku u ku mahako kasi u seketela hi kuhiseka a xipanze lexi xa viki go hlawuleka.— 1 Tes. 5:11.

⁴⁹ Lembe ni lembe, ka mahiwa mitlhangano yimbiri ka xipanze xinwe ni xinwani. A muwoneleli wa xipanze hi yena a longiselako a mitlhangano leyo. Yena i yimisa muwoneleli wa mutlhangano ni muvuneteli wakwe. A madota lawa ya mambiri ma tirisana hi laha kusuhani ni muwoneleli wa xipanze kulongiseleni ka mutlhangano lowo. Lezi zi ta vuna a muwoneleli wa xipanze lezaku a yisa nguvu kupima ka gonziselelo ya mutlhangano. A muwoneleli wa xipanze wa yimisa kambe a vavanuna va ringanelwako lezaku va khatalela a zipanze zo hambanahambana za mutlhangano. I maha malulamiselo kambe ya lezaku ku kambisiswa lezi a mali yi tirisisilweko zona anzhako ka mutlhangano wunwe ni wunwani. A mutlhangano wunwe wa xipanze, wu wonelelwa hi makabye a tako hi le ravini loyi a tirako kota mukaneli a enzelako. Hi kota ya mipfhuka kutani loku a wutshamu ga mutlhangano gi hi gitsongwani, a zipanze zo kari za avanyisiwa hi zipanzana niku a mutlhangano wa xipanze wa mahiwa ka zipanzana lezo.

⁵⁰ A muwoneleli wa xipanze i rumela a mubiko wakwe wa ntiro wa simu hi kukongoma le ravini kumbheleni ka hweti yinwe ni yinwani. Loku a tshuka ava ni xilaveko xa ku hakhela tienzo takwe, ku xava zakuga, ku hakhela ko tshama kona kutani zinwani zilo zi lavekako ntirweni wakwe — kanilezi a nga kumi xivuno ka bandla legi a gi enzeleko, a nga bika mhaka leyo ka hofisa ya ravi. A vayimeli va fambafambako va xi tsumba hi kumbhelela a xitsumbiso xa Jesu xa lezaku loku va rangisa a zilaveko za Mufumo wa Jehova, a zilaveko zabye za nyama zi ta khatalelwa. (Luka 12:31) A mabandla ma fanele ku lonzowota a lungelo legi ma nga nago ga ku kombisa kuhana ka madota lawa ma tirelako mabandla hi kutikarata. — 3 Joh. 5-8.

KOMETI YA RAVI

⁵¹ Ka hofisa yinwe ni yinwani ya Timboni ta Jehova misaveni yontlhe, ku yimisiwa a vamakabye vanharu, kutani ku hunza, vo buva hi tlhelo ga moya lezaku va tira kota Kometi ya Ravi kasi va wonelela a ntiro wo xumayela lomu tikweni kutani ka matiko lawa ma wonelelwako hi yona. A xiro xinwe xa kometi leyo xi tira kota mutlhanganyisi wa Kometi ya Ravi.

⁵² Lava va tirako ka Kometi ya Ravi va lulamisa timhaka ti khumbako a mabandla wontlhe ma nga xipanzeni lexi xi wonelelwako hi ravi gabye. Va maha malulamiselo ya ku avela a mabhuku ma humesiwako hi hlengeletano ya Jehova kasi ku tiyisa a mabandla wontlhe. A kometi leyi yi wonelela a ntiro wa kuxumayelwa ka mahungu yo saseka ya Mufumo xipanzeni lexi xi wonelelwako hi ravi gabye ni ku tiyiseka lezaku ku na ni mabandla ni zipanze zo enela kasi ku khatalela hi kufaneleko a zilaveko za lomu xipanzeni. A kometi leyi yi khatalela kambe a ntiro wa varumiwa, maphayona yo hlawuleka, ya xikhati xontlhe ni ntiro wa maphayona yo vunetela. A kometi leyi yi maha malulamiselo ya mitlhangano ya hombe ni migotsovanyano yi tlhela yi nyika ziavelo kasi a “zilo zontlhe zi mahiwa hi fanelo ni nayo.” — 1 Kor. 14:40.

⁵³ Ka matiko lawa ma wonelelwako hi Kometi ya Ravi ya tiko ginwani ku yimisilwe a Kometi ya Tiko. Lezi zi maha ku a ntiro wu wonelelwa khwatsi ka xipanze lexi a Kometi ya Tiko yi tirako ka xona. Yi khatalela a timhaka ti yelanako ni Beteli, tihofisa, mapapilo, mibiko, niku a kutala ka zikhati yi khatalela a zilaveko za le sinwini. A Kometi ya Tiko yi tirisana hi laha kusuhani ni Kometi ya Ravi kasi va vuvumisa a zilaveko za Mufumo.

⁵⁴ Vontlhe a vavanuna lava va tirako ka Tikometi ta Tiko ni ka Tikometi ta Ravi va yimisiwa hi Hubye yi Fumako.

VAYIMELI VA TSINZA

⁵⁵ Hi kukhanzakanya, a Hubye yi Fumako yi rumela a vamakabye va ringanelwako lezaku va enzela a maravi ma nga misaveni yontlhe. A makabye a tirako ka xipanze lexi i vitaniwa ku muyimeli wa tsinza. A ntiro wakwe wa hombe ku tiyisa a ngango wa Beteli ni ku vuna a ziro za Kometi ya Ravi a ku lulamisa a zikarato zo kari yi nga nazo kutani ziwutiso xungetano hi ku khatalela ntiro wa ku xumayela ni ku maha vapizani. Loku zi koteka, i tlhangana ni vawoneleli vo kari va fambafambako ni varumiwa va tirako ka ravi legi a gi enzeleko. I bhula navo xungetano hi zikarato ni zilaveko zabye, a va tiyisa ka ntiro wa lisima lowu va wu mahako wa ku xumayela Mufumo ni ku maha vapizani.

⁵⁶ A vayimeli va tsinza va zi tsakela nguvu a ku tiva lezi a ntiro wo xumayela ni mitiro yinwani yi mahiwako hi mabandla yi fambisako zona. Loku a xikhati xi mu salela, a nga ha enzela ni tihofisa ta wuhunzuluseli. A xikhati lexi a enzelako a ravi, a muyimeli wa tsinza i ti karatela ku hlengelawu ntirweni wo xumayela a Mufumo hi laha a zi kotako hi kona.

VAWONELELI VA LIRANZO

⁵⁷ Ha vuneka nguvu hi ntiro wo ti karata ni kukhatala ka liranzo ka vavanuna vo buva hi tlhelo ga moya. Laha hi simamako hi ti veka hasi ka vawoneleli lava va yimisilweko kasi ku risa ntlhambi, hi tava ni kuzwanana na Jesu Kristu, a Hloko ya bandla. (1 Kor. 16:15-18; Efe. 1:22, 23) Kota wuyelo ga lezo, a moya wa ku basa wa Nungungulu wa tira mabandleni misaveni yontlhe, niku a Mhaka ya Nungungulu ya tira kasi ku rangela a ntiro misaveni yontlhe. — Tis. 119:105.