MATIMU YA WUTOMI
Wutomi go nanziha ntirweni wa Nungungulu
Wunwananeni ga mina, nzi xanisekile nguvu hi kota ya xihlawulela, kuchava ku hoxisa, ni kumiyela ka mina ka mapswalwa. Na nzi rinzela ku kuma chavelelo lomu ka Biblia, nzi lo sangula kuya Chechini ya Katolika kasi nzi ya vuniwa a ku gi zwisisa. Laha nzi nga vumala chavelelo, nzi lo sangula ku veka kupima ka mina lomu ka zibelabela.
Zalezo nzi lo sangula ku maha mitiro yo tiyisa miri ni ku kulisa mitsomo. Hi kugumesa, nzi lo vulula wutshamu ga ku tiyisa kona a miri (fisioterapia) le San Leandro, Califórnia, Estados Unidos, nzi tlhela nzi tira ni titlhari ta ntiro lowo, a ku patsa ni munwe a nga ganyile xidlodlo xa kona le America. Hambu lezi nzi nga gumesile nziva ni miri wu nga ni mitsomo yi nga woniwa na yi hi ya yi nene nguvu, a nzi zangi nzi kuma chavelelo ni litsako nzi nga li lava.
A KUHLOTA KA MINA KU BHINZULILE
A munghana wo kari nzi nga tira naye, hi ku tiva lezaku nzi wa xuva ku zwisisa a Biblia, i lo nzi nyika mawonela ya lezaku nzi wonana ni wokari a nga tivana naye. Ka mixo yi nga lanzela, ku lota Mboni ya Jehova laha kaya. Hi lo mbheta a mune wa tihora na a nzi hlamula ziwutiso za mina hi ku tirisa Biblia. Nzi lo mu kombela lezaku a tlhela a wuya ni gambo ga kona, zonake loku a wuyile, hi lo ta bhulisana hi Biblia kala phinzulani. Nzi lo tsaka nguvu hi lezi nzi nga zi gonza nzi tlhela nzi mu kombela lezaku nzi famba naye manziko wa kona kasi nzi ya wona lezi a xumayelisako zona. Nzi hlamalisilwe nguvu hi lezi a nga vulisa zona a Biblia a komba vanhu a mihlamulo ya ziwutiso zabye. Loku nzi wonile lezo, nzi lo ti byela lezi, hi zalezi nzi nga zi lava ku maha!
Zalezo nzi lo tsika a ntiro wa mina zonake nzi sangula ku tira naye ntirweni wa kuxumayela na hi mbheta a 100 wa tihora ni kuhunza hi hweti. Nzi lo bapatizwa hi Maio wa 1948 ka gotsovanyano le Cow Palace Arena, San Francisco, le Califórnia. Ka lembe galego minawu nzi lova phayona.
Nzeni ka xikhatanyana lexo, nzi lo kombela Timboni lezaku ti enzela mamani. I lo ti amukela zonake nzeni ka xikhati xitsongwani i lo maha Mboni ya Jehova. Hambu lezi a maxaka yakwe ma mu vengileko hi kota ya lezo, i lo simama ku tsumbeka ka Jehova kala afa anzhako ka malembe yo tala. A ku na munhu munwani xikari ka maxaka ya hina a gumesileko ava Mboni ya Jehova.
NZI TIVANA NI LOYI A NGA WA TAVA SATI WA MINA
Hi 1950, nzi loya Grand Junction, Colorado, laha nzi nga kumana na Billie. I pswalilwe hi 1928 niku i lo kula xikhatini xi vitwako Grande Depressão. Minnie, a mamani wakwe, i wa mu lerela a Biblia ni wusiku siku ni siku na va wona hi kandiya yo wonela hasi yo tira hi mafura ya querosene. Laha a nga hi ni mune wa malembe, Billie i wa zi kota ku lera, niku i wa tiva matimu yo tala ya Biblia hi hloko.Kumbheleni ka va 1940, hi ku gonza Biblia ni Timboni, a mamani wakwe i lo tiva lezaku a gonzo yaku ku na ni wutshamu ga ku xanisa vanhu hi nzilo loku va file mawunwa. (Mutshawuteli 9:5, 10) Minnie ni nuna wakwe va lo maha Timboni.
Hi 1949, Billie i lo wuya hi ka kurso yakwe le Boston zonake a sangula ku gonza a Biblia hi kuhiseka. Wutshanwini ga ku maha mugonzisi, i lo hlawula ku ti hendleleta ka Nungungulu. I lo bapatizwa hi 1950 ka gotsovanyano wa matiko manyingi wa Timboni ta Jehova lomu ka Kapu ya hombe ya bhola ya Ianque, le Nova York. Na ku nga se hunza xikhati xo leha, hi lo tivana, hi chada zonake hi sangula ku tira zinwe kota vaxumayeli va xikhati xontlhe.
Hi lo sangula hi le Eugene, Oregon, niku hi lo maha vanghana vo tala. Hi 1953 hi lo rura hiya le Grants Pass, Oregon, kasi ku ya vunetela a bandla ga gitsongwani gi nga hi leyo. Hi nzhako ka xikhati kwalomo ka lembe galego, hi lo rambiwa lezaku hi ya gonza a xikola xa Gileadi ka ntlawa wa wu 23, ku nga xikola xa Timboni ta Jehova xa ku gonzisa varumiwa, xi nga hi kusuhani ni South Lansing, Nova York, ka pfhuka wa 400 wa tikilometro kuya nwalungu wa mupela-gambo wa doropa ga Nova York.
NTIRO WA WURUMIWA LE BRASIL
Hi Dezembro wa 1954, anzhako ka ntlhanu wa tihweti na hi gonzile a xikola xa Gileadi, mina na Billie hi loya Brasil hi xihaha-pfhuka xa zitharara zimbiri. Laha hi nga hi ni hora na hi famba le hehla, a motori wa xihaha-pfhuka wu lo sangula kuva ni zikarato, kanilezi hi chikele le Bermudas na ku nga mahekangi mhango. Anzhako ka loku hi chikile le Cuba hi kota ya xikarato xinwani xa xitshuketi, ni loku hi fambile 36 wa tihora na hi karele hi kota ya mafambela ma nga karata, hi lo chikela le hofiseni ya ravi ya Timboni ta Jehova le Rio de Janeiro, Brasil.
Salawu yo sangula ya Mufumo le Bauru — gi nga hi wutshamu go lugara ku nga hi ni kwadru go kari nzi nga pendile, 1955
Anzhako ka kuva hi humulilenyene, mina na Billie, ni varumiwa vanwani va vambiri, hi loya le Bauru, São Paulo, lezaku hi ya vulula a muti wuswa wa varumiwa. A doropa lego gi wa hi ni vanhu vo hunza 50.000, niku hina hi lova Timboni to sangula ku nghena ka wutshamu lego.
Hi lo sangula ku xumayela hi muti ni muti, kanilezi a murangeli wa Katolika wa wutshamu lego i lo sangula ku hi vukela. I lo hi lanzelela hi lenzhako na a byeletela venyi va miti lezaku va nga ingiseli lezi hi nga xumayela. Hambulezo, nzeni ka maviki matsongwani, a ngango wo kari wa hombe hi nga gonza nawo wu lo vumela a lisine la Biblia, va gumesa va bapatizwa. Zalezo a vanwani va lo sangula ku gonza.
A ngango lowu wu nga bapatizilwe wu wa hi ni xaka gi nga hi murangeli wa ntlawa wa nduma ya mihlakano. Nzi lo maha malulamiselo ya ku tirisa a wutshamu gabye lezaku hi mahela kona a mutlhangano wa xipanze. A xikhati lexi a mufundisa wo kari wa lomu ka xipanze lexo a nga kurumeta lezaku hi nga ha vumelelwi a ku tirisa a wutshamu lego, a murangeli loyi wa ntlawa lowo i lo tlhangana ni ziro za ntlawa a zi byela lezi: “Loku mu nga va tsiki va maha a mutlhangano wabye, mina nzo tsika ku tira!” Hi lo vumelelwa a ku maha mutlhangano.
Ka lembe gi nga lanzela, hi 1956, hi lo rambiwa lezaku hiya ka gotsovanyano wa muganga le Santos, São Paulo. Ku lo famba xipimo xa 40 wa Timboni ta bandla ga hina hi xitimela. Loku hi tlhelile Bauru, nzi lo kuma mahungu ka email ya mina ma nga nzi nyika xiavelo xa ku tira kota muwoneleli a fambafambako kasi nzi enzela mabandla ya Timboni ta Jehova. Hi ndlela leyo, hi lo sangula a ntiro lowu hi wu mahileko hi 25 wa malembe le Brasil na hi enzela a zipanze zo tala za tiko lego ga hombe.
Hi lembe ginwe ntsena, hi lova ni ntlawa wo hiseka wa vahuweleli va Mufumo le Bauru
LEZI A NTIRO WA KUXUMAYELA WU NGA TSHAMISILE ZONA
Ka masiku lawo zi wa karata ku enza. Hambulezo, hi lo gumesa hi eneta a tiko gontlhe na hi famba hi xibhomba, xitimela, kareta, bhasikeni, ni mikonzo. A ginwe ga madoropa yo sangula hi nga ma enzela ku vile Jaú, São Paulo. A mufundisa wo kari leyo i lo hi vangela zikarato.
I lo hi byela lezi hi kuzangara: “Mu nga xumayeli a ‘tiyivu ta mina!’”
Hi lo mu hlamula hiku: “A hi tiyivu ta wena, ta Nungungulu.”
Hi lo maha malulamiselo ya ku kombisa a filimu gi nga wulawula hi ntiro wa hina wa kuxumayela misaveni yontlhe, gi nga hi ni hloko ya mhaka, A Sociedade do Novo Mundo em Ação, kanilezi a mufundisa loyi i lo ramba xidlemo lezaku xi hi vukela. Hi lo tekela ku byela maphoyisa. A xikhati lexi a mufundisa loye ni ntlawa wa ziro za wukhongeli gakwe va nga chikela ka wutshamu legi hi nga hlalelisa kona a filimu lego, va lo kuma a ntlawa wa maphoyisa na ma folile ma va xungeta hi zibhamu. A vanhu lava va nga kari va wona a filimu lego, va lo gi tsakela nguvu.
A livengo ni kuvukelwa loko hi wukhongeli zi wa hi kona ka matshamu wontlhe lawa hi tirileko ka wona na hi nga seta lomu. Hi xikombiso, le Brusque, kusuhani ni Blumenau, Santa Catarina, hi lo kumana ni maphayona mambiri ma nga kanetwa nguvu ka wutshamu legi ma nga tira ka gona. Kanilezi a kutimisela kabye ku lo nchachazelwa nguvu. Zalezi ku hunzako a xipimo xa 50 wa malembe, ku na ni 60 wa mabandla ni ku hunza ka xipanze lexo ni Salawu yo saseka ya Mitlhangano ya Hombe kusuhani ni doropa ga Itajaí!
A xipanze xo tsakisa nguvu xa ntiro wa hina wa wuwoneleli ga xipanze kuve xikhati lexi hi nga kari hi mbheta na hi hi ni Timboni-kulori na hi longisela a migotsovanyano. Lomu ka va 1970 nzi lova ni lungelo ga ku tira kota muwoneleli wa gotsovanyano wu nga mahelwa lomu ka Kapu ya hombe ya bhola yi nga vitwa Morumbi. Ku lo rumelwa a xikombelo ka mabandla ya wuakelwani lezaku a ginwe ni ginwe gi rumela a khume ga vamakabye kasi va ta basisa a kapu ni wusiku ga mahlweni ka gotsovanyano.
A xikhati lexi a vabeli va bhola va nga huma lomu kapwini leyo ka wusiku lego, ku lo zwala vanhu vo kari na va tseketsela vaku: “Hi nga wonani a vanhanyana valavana ni miswiyelo ni mimope.” Hambulezo, hi phinzulani a kapu yontlhe yi wa basile! A muwoneleli wa kapu leyo i lo wula lezi hi kuhlamala: “A ntlawa wa mina wu wa ta mbheta viki gontlhe kasi ku maha lezi nwina Timboni mu zi mahileko hi tihora titsongwani ntsena!”
HI TLHELA ESTADOS UNIDOS
Hi 1980 papai i lofa, niku zalezo hi lo tlhela le Estados Unidos kasi hi ya hlayisa mamani le Fremont, Califórnia. Hi lo kuma ntiro wa ku basisa tiyindlu ni wusiku zonake hi simama ku tira kota maphayona hi xumayela vanhu va wulawulako xiPutukezi lomu xipanzeni. Hi nzhako ka xikhati hi lo rura hiya kusuhani ni Nkova wa San Joaquin, lomu hi nga kari hi lavetela a vanhu va wulawulako xiPutukezi ka wutshamu lego ga hombe, kusukela Sacramento kala Bakersfield. Zalezi ku na ni xipimo xa khume ga mabandla ya xiPutukezi le Califórnia.
Anzhako ka kufa ka mamani hi lo rura hiya le Flórida zonake hi ya hlayisa papai wa Billie kala afa. Ka xikhati lexo, a mamani wakwe i wa sina a file hi 1975. Hi 2000, hi lo rura hiya le Colorado ku nga wutshamu ga xiwula gi nga le tlhatuko hi ya tira kota vatiri va xikhati xontlhe na hi xumayela zipswalwa za Amerika zi hanyako lomu Navajo ni Ute. Lexi xi nga tsakisiko hi lezaku Billie i lofa hi Fevereiro 2014
A nzo ku tsaka hi lezi ka 65 wa malembe ma hunzileko nzi nga kumana ni Mboni ya Jehova leyi yi hlamulileko a ziwutiso za mina hi ku tirisa a Biblia! Lexi xi nzi tsakisako nguvu, hi lezi nzi hlolileko lezaku lezi a nga kari a zi wula zi wa hi lezi a Biblia gi zi gonzisako hakunene. Lezo zi nzi mahile nzi hanya wutomi go nanziha ntirweni wa Nungungulu.