Ti buze hi kutsumba ku nga wisiko tingana

1. Hikuyini Abrahama a nga simama a hi ni kutsumba ka ku i wa tava ni n’wana?

JEHOVHA i wa tsumbisile a munghana wakwe Abrahama lezvaku a matiko wontlhe ya laha misaveni ma wa ta katekisiwa hi ku tirisa a pswalo wakwe. (Gen. 15:5; 22:18) Hi kota ya lezvi Abrahama a nga hi ni kukholwa ko tiya ka Nungungulu, i wa tiyiseka lezvaku a citsumbiso ca Nungungulu ci wa ta tatiseka. Kanilezvi, hambu ka cikhati leci Abrahama a nga hi ni 100 wa malembe niku a sati wakwe na a hi ni 90 wa malembe, va wa ha simama va nga hi na n’wana. (Gen. 21:1-7) Hambulezvo, a Bhibhiliya gi ngalo: “I no kholwa na a tsumba lezvaku i tava papayi wa tixaka to tala, kota lezvi zvi nga sina zvi wulilwe”. (Rom. 4:18) Wa zvi tiva lezvaku lezvi Abrahama a nga zvi tsumba zvi tatisekile. I nova papayi wa n’wana loyi a nga mu rindzela hi cikhati co leha, Isaka. Hikuyini Abrahama a nga tsumba lezvaku Jehovha i ta tatisa a citsumbiso cakwe?

2. Hikuyini Abrahama a nga tiyiseka lezvaku a citsumbiso ca Jehovha ci wa ta tatiseka?

² Hi kota ya wunghana ga hombe legi a nga hi nago na Jehovha, Abrahama i wa nga “kanakani ne ni kutsongwani lezvaku Nungungulu i na ni ntamu wa ku maha lezvi a zvi tsumbisileko”. (Rom. 4:21) Jehovha i tsakele Abrahama a tlhela a mu wula wo lulama hi kota ya kukholwa kakwe. (Jak. 2:23) Kota lezvi zvi tlhamuselwako ka Va Le Roma 4:18, a kukholwa ka Abrahama ni kutsumba kakwe zvi wa hi tapa ni kandarinya. Zvezvi a hi woneni lezvi mupostoli Pawule a wulileko xungetano hi kutsumba, kota lezvi zvi tsalilweko ka Va Le Roma cipimo 5.

3. Zvini lezvi Pawule a tlhamuselako xungetano hi kutsumba?

³ Pawule i tlhamusela a ku hikuyini hi nga tiyisekako lezvaku ‘a kutsumba ka hina a ku hi wisi tingana’. (Rom. 5:5) I tlhela a hi vhuna a kuzwisisa lezvi a kutsumba ka hina ka wuKristu ku nga kulisako zvona. Laha hi kambisisako Va Le Roma 5:1-5, ehleketa hi lezvi a kutsumba ka wena ku kulisileko zvona hi ku famba ka cikhati. A cigondzo ca hina ci ta tlhela ci komba lezvi hi nga mahako kasi a kutsumba ka hina ku kula nguvhu ku tlhela ku tiya a ku hundza lezvi ku tshamisileko zvona zvezvi. A ku sangula a hi woneni a kutsumba ko saseka loku Pawule a wulileko lezvaku a ku hi wisi tingana.

A KUTSUMBA KA HINA KO SASEKA

4. Zvini ku wulawuliwako hi zvona ka Va Le Roma 5:1, 2?

⁴ Lera Va Le Roma 5:1, 2. A magezu lawa Pawule i wa tsalela a bandla ga le Roma. A vamakabye va seyo va wa gondzile hi Jehovha na Jesu, va kombisa kukholwa va tlhela vava maKristu. Hikwalaho, Nungungulu i wa va ‘wulile vanhu vo lulama hi kota ya kukholwa’ a tlhela a va tota hi moya wa kubasa. Kunene, va wa kumile a kutsumba ka lisima nguvhu ni ko saseka.

5. Hi kwihi a kutsumba loku a vatotilweko va nga nako?

⁵ Hi ndzhako ka cikhati, Pawule i no tsalela a maKristu ma totilweko ya le Efesusi xungetano hi kutsumba loku Nungungulu a nga va nyikile. A kutsumba loku ku wa patsa a ku amukela a “titshomba leti Nungungulu a vekeleko vobasa”. (Efe. 1:18) Niku Pawule i tlhelile a byela va le Kolosi lomu a kutsumba kabye ku nga wa ta tatiseka kona. I ku vitanile ku “kutsumba loku ku vekelweko n’wina matilweni”. (Kol. 1:4, 5) A maKristu ma totilweko ma na ni kutsumba ka lezvaku ma ta vhuxiwa ma kuma wutomi ga pindzukelwa le tilweni, laha ma to fuma na Kristu. — 1 Tes. 4:13-17; Kuv. 20:6.

6. Zvini lezvi a makabye wo kari a totilweko a wulileko xungetano hi kutsumba kakwe?

⁶ A maKristu ma totilweko ma hlayisa kutsumba loko. A mun’we wabye, makabye Frederick Franz, i wulile lezvi a ti zwisako zvona xungetano hi kutsumba loko. I te: “A kutsumba ka hina i nchumu wa lisine niku ku ta tatiseka hi kumbhelela, niku a mun’we ni mun’wani wa hina va 144 000 hi ta amukela lezvi Nungungulu a hi tsumbisileko. A nchachazelo wa hina wu tava wu nene nguvhu a ku hundza ni wihi nchumu hi wu alakanyelako.” Andzhako ka loku a tirele Nungungulu hi kutsumbeka hi malembe yo tala, hi 1991 makabye Franz i wulile lezvi: “Ha ha ku nyika nguvhu a lisima a kutsumba ka hina. . . . Laha hi rindzelako, ha kombisa nguvhu kubonga. I nchumu wa ku zva lisima a ku wu rindzela, hambu loku zvi lava ku hi rindzela hi malembe yo tala. Ndza ku nyika nguvhu lisima a kutsumba ka hina a ku hundza kale.”

7-8. Kutsumba muni loku a votala va nga nako? (Va Le Roma 8:20, 21)

⁷ A kutala ka lava va khozelako Jehovha nyamutlha va na ni kutsumba ko hambana. Va na ni kutsumba loku Abrahama a nga hi nako, ka ku hanya wutomi ga pindzukelwa laha misaveni na va fumiwa hi Mufumo wa Nungungulu. (Mah. 11:8-10, 13) Pawule i tsalile xungetano hi zvilo zvo saseka lezvi zvi rindzelwako hi lava va nga ni kutsumba loko. (Lera Va Le Roma 8:20, 21.) A cikhati leci u nga sangula ku gondza a zvitsumbiso zva lomu ka Bhibhiliya lezvi zvi to maheka cikhatini ci tako, zvini zvi ku kokileko nguvhu kupima? Ku tiva lezvaku a siku go kari u tava munhu wo mbhelela, a kalako a nga ha wonhi? Kutani u tsakile nguvhu hi ku tiva lezvaku a maxaka ya wena ma fileko ma ta vhuxiwa ma hanya paradhiseni laha misaveni? Lezvo zvi ku maha u rindzela hi mahlo yo pswhuka ‘na u hi ni kutsumba’.

⁸ Kani hi rindzela ku ti buza hi wutomi ga pindzukelwa le tilweni kutani laha misaveni, hi na ni kutsumba ko saseka ku hi nyikako cigelo ca ku hi tsaka. Niku a kutsumba ka hina ko tsakisa ku nga kula ku tlhela ku tiya. Lezvi Pawule a nga tsala hi ku landzela zvi tlhamusela lezvi lezvo zvi nga mahekisako zvona. A hi woneni lezvi Pawule a nga tsala xungetano hi kutsumba ka hina. A magezu yakwe ma ta hi vhuna ku hi tiyiseka nguvhu ka lezvaku lezvi hi zvi tsumbako zvi ta tatiseka.

LEZVI A KUTSUMBA KU KULISAKO ZVONA

9-10. Kota lezvi zvi kombisilweko ka cikombiso ca Pawule, zvini lezvi a maKristu ma nga zvi rindzelako? (Va Le Roma 5:3) (Wona ni mifota.)

⁹ Lera Va Le Roma 5:3. Wona lezvaku a kuxaniseka ku nga maha ku a kutsumba ka hina ku tiya nguvhu. Lezvo kuzvilava zvi nga hi hlamalisa. A lisine ku vontlhe a valandzeli va Kristu va nga rindzela kuxaniseka. Wona cikombiso ca Pawule. I byelile va le Tesalonika, aku: “A cikhati leci hi nga ha hi zvin’we na n’wina, hi wa tshamela ku mu tlharihisa hiku hi ta welwa hi tixanisa, niku hi zvalezvo zvi humelelako”. (1 Tes. 3:4) Niku a ka va le Korinte, i tsalile lezvi: “Vamakabye, a hi lavi ku mu fihlela a tixanisa leti hi kumeneko nato . . . laha ka kuza hi alakanya ku hi nga ta pona.” — 2 Kor. 1:8; 11:23-27.

¹⁰ A maKristu nyamutlha, wonawu, ma nga ha rindzela kuxaniseka hi ndlela yo kari. (2 Tim. 3:12) Wena ke? Laha u nga sangula ku kholwa ka Jesu u tlhela u mu landzela, u xanisilwe? Kuzvilava a vanghana ni maxaka va ku vhukele. Va ku khoma hi ndlela ya hava. A kutiyimisela kuva munhu wo tsumbeka ka zvilo zvontlhe zvi ku vangele zvikarato ntirweni? (Mah. 13:18) U vhukelwe hi mufumo hi lezvi u nga bhulela van’wani hi kutsumba ka wena? Kanilezvi hambu loku ho xanisiwa hi ndlela muni, Pawule i wulile lezvaku hi fanele ku tsaka. Hikuyini?

11. Hikuyini hi faneleko ku ti yimisela ku timisela ni cihi cikarato?

¹¹ Hi nga tsaka loku hi xanisiwa hi kota ya lezvi a kuxaniseka loko ku pswalako. Va Le Roma 5:3, i wula ku: “A kuxaniseka ku vanga kutimisela”. A maKristu wontlhe ma ta xaniseka, hikwalaho ma fanele ku timisela. Hi fanele ku ti yimisela ku timisela ni cihi cikarato hi nga kumanako naco. Ntsena loku hi maha lezvo, hi kona hi to wona kutatiseka ka kutsumba ka hina. A hi lavi ku fana ni lava Jesu a nga va alakanyela a cikhati a nga wulawula hi timbewu ti weleko laha maribyeni. Kusanguleni va no amukela a mhaka na va tsakile kanilezvi andzhako ka ‘loku va xanisilwe ni ku vhukelwa’ va nowa. (Mat. 13:5, 6, 20, 21) Lisine ku, a ku vhukelwa ni ku kumana ni zvikarato a zvi olovi ne a zvi tsakisi, kanilezvi a ku zvi timisela zvi neha mabhindzu ya hombe. Hi ndlela muni?

12. Mabhindzu muni hi ma kumako loku hi timisela zvikarato?

¹² Mupizani Jakobe i khanyisile a mabhindzu ya ku timisela a zvikarato. I tsalile lezvi: “Tsikani a kutimisela ku mbhetisa a ntiro wa kona kasi mu mbhelela, mu nga hi na cisolo matlhelweni wontlhe mu tlhela mu nga kiyelelwi hi nchumu.” (Jak. 1:2-4) Jakobe i tlhamusela a kutimisela a ku khwatsi hi loku ku hi ni ntiro wa ku wu maha. I ntiro muni lowu a kutimisela ku nga nawo kasi ku wu maha? A kutimisela ku nga hi vhuna ku hiva ni lihlazva-mbilu nguvhu, ni kukholwa ko tiya hi tlhela hi mu tsumba nguvhu Nungungulu. Hambulezvo, a kutimisela ku nga hi vhuna hi ndlela yin’wani ya lisima nguvhu.

13-14. Zvini zvi humelelako a cikhati leci hi timiselako, niku lezvo zvi yelanisa kuyini ni kutsumba? (Va Le Roma 5:4)

¹³ Lera Va Le Roma 5:4. Pawule i wulile lezvaku a kutimisela “ku hi maha hi amukeleka ka Nungungulu”. Hikwalaho, a cikhati leci hi timiselako, zvi hi maha ku hi amukeleka ka Jehovha. Lezvo a zvi wuli ku Jehovha wa tsaka hi lezvi hi kumanako ni zviringo kutani zvikarato. Kanilezvi Nungungulu i tsakisiwa hi hina hi lezvi hi timiselako hi kutsumbeka. Zva tiyisa nguvhu a ku tiva lezvaku a cikhati hi timiselako hi tsakisa Jehovha. — Lis. 5:12.

¹⁴ Alakanya lezvaku Abrahama i timisele zvikarato a tlhela a kuma ku tsakelwa hi Nungungulu. Jehovha i mu wonile kota munghana wakwe a tlhela a mu wula wo lulama. (Gen. 15:6; Rom. 4:13, 22) Hinawu zvi nga mahisa zvezvo. Nungungulu a nga hi tsakeli hi kota ya lezvi hi mahako ntirweni wakwe kutani hi kota ya malungelo lawa hi nga nawo. I hi tsakela hi kota ya lezvi hi timiselako hi kutsumbeka hambu loku hi kumana ni zvikarato. Niku kani hi na ni tanga muni, hi ka ciyimo muni kutani hi na ni wutlhari muni, hontlheni hi nga zvi kota ku timisela. Xana u kari u timisela a cikarato co kari hi kutsumbeka? Loku zvi hi lezvo, chavelelwa hi ku tiva lezvaku wa tsakelwa hi Nungungulu. A ku tiva lezvaku ha tsakelwa hi Nungungulu zvi nga hi nyika ntamu. Zvi nga tiyisa a kutsumba ka hina.

KUTSUMBA KO TIYA

15. Hi yihi a mhaka yin’wani leyi Pawule a yi wulileko, niku hikuyini lezvo zvi nga jujako kupima ka vokari?

¹⁵ Kota lezvi Pawule a tlhamuseleko, hi kuma ku tsakelwa hi Jehovha hi ku timisela zvikarato hi nga rereki. Wona lezvi Pawule a simamisileko zvona a mabhulo yakwe, i te: “Ni kuamukeleka ka Nungungulu ku vanga kutsumba, a kutsumba a ku hi wisi tingana”. (Rom. 5:4, 5) Lezvo zvi nga maha vokari va jujeka kupima. Hikuyini? Hakuva kusanguleni, kota lezvi zvi tsalilwe ka Va Le Roma 5:2, Pawule i tsalile lezvaku a maKristu ya le Roma ma wa hi ni kutsumba, a kutsumba ka “kungangamela ka Nungungulu”. Hikwalaho, a vokari va nga ha wutisa ku: ‘Loku ku hi ku a maKristu lawo ma wa sina ma hi ni kutsumba, hikuyini Pawule a nga tlhela a xaxameta kutsumba ka mabhulo yakwe?’

16. A kutsumba ku sangulisa kuyini ku kula? (Wona ni mifota.)

¹⁶ Hi nga zwisisa lezvi Pawule a nga lava ku wula laha hi alakanyako lezvaku a kutsumba i nchumu wu kulako. Kasi ku fananisa: Wa ha gi alakanya a khati go sangula u ngazwa a kutsumba ko saseka loku ku nga lomu ka Mhaka ya Nungungulu? Ka cikhati leco kuzvilava u pimisile lezvaku a mawonela ya ku hanya kala kupindzuka paradhiseni laha misaveni ma wa sasekile kanilezvi u wa nga tiyiseki a ku lezvo hakunene zvi ta maheka. Hambulezvo, andzhako ka loku u sangulile ku gondza nguvhu hi Jehovha ni zvitsumbiso zva Bhibhiliya, u no tiyiseka nguvhu lezvaku a kutsumba loko ku ta tatiseka.

17. A kutsumba ka wena ku simamisa kuyini ku kula andzhako ka loku u ti nyikele u tlhela u bhabhatisiwa?

¹⁷ Hambu andzhako ka loku u ti nyikele u tlhela u bhabhatisiwa, a cikhati leci u nga gondza nguvhu u tlhela u kula hi tlhelo ga moya, a kutsumba ka wena ku simamile ku kula. (Mah. 5:13–6:1) Kuzvilava u kumene ni lezvi zvi tsalilweko ka Va Le Roma 5:2-4. U kumene ni tixanisa to tala, kanilezvi u ti timisele u tlhela u zvi wona lezvaku wa tsakelwa hi Nungungulu. Kota lezvi u zvi tivako ku yena wa ku randza ni ku wa ku tsakela, zvezvi u na ni zvigelo zva hombe zva ku rindzela ku amukela lezvi a zvi tsumbisileko. A kutsumba ka wena ku tiyile nguvhu a ku hundza kusanguleni. A kutsumba loko ka lisine nguvhu ka wena niku wa ku nyika nguvhu lisima. Ka ku khumba nguvhu, a wutomini ga wena gontlhe niku ku cica lezvi u va khomisako zvona a va ngango wa wena, lezvi u mahisako zvona zviboho a ku patsa ni lezvi u ci tirisisako zvona a cikhati ca wena.

18. Citiyisekiso muni leci Jehovha a hi nyikako?

¹⁸ Mupostoli Pawule i engetele a mhaka ya lisima nguvhu xungetano hi kutsumba loku hi nga vako nako andzhako ka loku hi kumile ku tsakelwa hi Nungungulu. I hi tiyisekisa lezvaku a kutsumba loku hi nga nako ku ta tatiseka. Hikuyini hi nga tiyisekako nguvhu? Pawule i patsile a citiyisekiso leci ci tako hi ka Nungungulu caku: “A kutsumba a ku hi wisi tingana; hakuva a lirandzo la Nungungulu li chululilwe timbilwini ta hina hi moya wo basa lowu hi nyikilweko.” (Rom. 5:5) Hi na ni zvigelo zvo tala kasi ku tiyiseka hi kutsumba loku Jehovha a hi nyikileko.

19. Zvini u nga tiyisekako hi zvona xungetano hi kutsumba ka wena?

¹⁹ Hi nga ehleketa hi citsumbiso ca Jehovha ka Abrahama ni lezvi a mu tsakelisileko zvona ni ku mu wona kota munghana. Lezvi Abrahama a nga zvi rindzela zvi tatisekile. A Bhibhiliya gi wula lezvi: “Andzhako ka loku Abrahama a kombisile lihlazva-mbilu i no nyikiwa a citsumbiso.” (Mah. 6:15; 11:9, 18; Rom. 4:20-22) Kunene, a nga wisiwangi tingana. Tiyiseka lezvaku loku u simama u tsumbekile, a kutsumba ka wena ku ta chachazelwa. A kutsumba ka wena ka lisine; ku neha litsako na ku nga hi ku wisa tingana! (Rom. 12:12) Pawule i tsalile lezvi: “Nungungulu loyi a nyikako kutsumba i wa mu tate hi kutsaka kontlhe ni kurula hi lezvi mu mu tsumbako, kasi mu fela ku tala mu halakela hi kutsumba loku mu ku kumako hi ntamu wa moya wo basa.” — Rom. 15:13.