NHLOKOMHAKA YA DJONDZO 13
Rhandzananani Hintamu!
‘Rhandzananani swinene hi timbilu ta n’wina hinkwatu.’ — 1 PET. 1:22.
LISIMU 106 Ahi Hlakuleleni Lirhandzu
LESWI HINGATASWI DJONDZAa
Ka wusiku la wugamu leli Yesu aata fa ha lona, a byele vapostolo swaku va rhandzana hintamu (Vona maparagrafu 1 ni 2)
1. Hi wihi nawu lowu Yesu angawu siyela vadjondzisiwa va yena? (Vona xifaniso xa pajina la kusungula.)
KA WUSIKU leli Yesu aata fa ha lona, a nyike vadjondzisiwa va yena nawu lowu awu ku: ‘Kukotisa leswi mina nimirhandzeke, rhandzanani na n’wina.’ A tlhele a ku: ‘Hinkwavu vatativa leswaku mi vajondzisiwa va mina, loko mirhandzana.’ — Yoh. 13:34, 35.
2. Hi mhaka muni swi li swa lisima kuva hi rhandzana?
2 Yesu a vule swaku aswita wolova kuva vanhu va tiva vadjondzisiwa va yena hikuva va rhandzana kufana ni leswi Yesu angava randzisa xiswona. Leswi swi yendlekile nkameni wa vapostolo, ni namunthla swa yendleka. Hi mhaka leyo, i swa lisima kuva hi rhandzana hambi loko swihi karhatela.
3. Hita kambisisa yini ka djondzo leyi?
3 Leswi hi kalaka hinga hetisekanga, swahi karhatela kuva hi rhandzana swi suka ambilwini. Hambi leswo, hi fanele hi lwela kutekelela Kreste. Ka djondzo leyi, hita vona swaku lirhandzu lingahi pfunisa kuyini kuva hiva vanhu lava yendlaka kurhula, hinga vi na xihlawuhlawu ni kuva lava yamukelaka vayeni. Ankama hi kambisisaka djondzo leyi, tivutise leswi: ‘Ninga djondza yini ka vamakwerhu lavanga tama va rhandza van’wana hambi loko va kumana ni swikarhato?’
YENDLA KURHULA NI VAN’WANA
4. Hi kuya hi Matewu 5:23, 24, hi mhaka muni hi fanele hi yendla kurhula ni makwerhu lweyi hinga kwatisana na yena?
4 Yesu ahi djondzise lisima la kuyendla kurhula ni makwerhu lweyi hinga kwatisana na yena. (Lerha Matewu 5:23, 24.) Hi ku phindaphinda, a vule swaku akuva hi tsakisa Xikwembu, hi fanele hi hanyisana kahle ni van’wana. Yehovha wa tsaka loko hi lwela kuyendla kurhula ni vamakwerhu. Yehovha angaswi pfumeli kuva himu gandzela na ku ni vamakwerhu lava hingava vekela xiviti hi tlhela hinga pfumeli kuyendla kurhula va vona. — 1 Yoh. 4:20.
5. I yini leswinga yendla swaku Marcos swimu karhatela kuyendla kurhula?
5 Hi mhaka muni minkama yin’wana swihi karhatela kuyendla kurhula ni van’wana? Pimisa hi leswinga humelela Marcos.b A vavisekile hintamu a nkama makwerhu mun’wana angamu hluva a tlhela a vulavula kubiha hi yena abandleni. A yendle yini Marcos? A li: “Ani tikhomanga naswona ani kwate hintamu.” Hambi leswo, Marcos a tisolile hi leswi angaswi yendla a tlhela a kombela rivalelo ka makwerhu lweyi, leswaku a yendla kurhula na yena. Kambe ka makwerhu lweyi, aswi tirhanga. A kusunguleni Marcos a pimise leswi: ‘Ni tihluphela yini hi kuyendla kurhula ni munhu lweyi a kalaka angaswi lavi?’ Kambe mudjikelezi a pfune Marcos leswaku anga godoli. A yendle yini Marcos?
6. a) I mpsini leswi Marcos angaswi yendla leswaku ava ni kurhula ni makwavu? b) Marcos ama tirhisise kuyini marito manga ka Vakolosa 3:13, 14?
6 Loko Marcos a kambisisa mapimiselo ya yena, a tsumbule swaku aanga tiveki hansi naswona a atiyendla wamunene. Aswi vonile swaku a afanele a cinca mapimiselo ya yena. (Kol. 3:8, 9, 12) A yele makwerhu lwiyani aya kombela rivalelo hi mhaka leswi angaswi yendla. Marcos amu tsalele mapapila amu byela leswi a atisolisa xiswona ni kunavela ka yena kutlhela vava vanghanu. A tlhele amu nyika minchumu leyi ayi rhandzaka. Lexi vavisaka, makwerhu lwiyani anga tshikanga kumu vekela xiviti. Hambi leswo, Marcos a landze xileriso xa Yesu xa kurhandza makwenu ni kurivalela. (Lerha Vakolosa 3:13, 14.) Hambi loko van’wana vanga na mhaka ni leswi hiswi yendlaka akuva hi va ni kurhula, lirhandzu la ntiyiso litahi pfuna kuva hiva rivalela hi tlhela hi khongela, hi kombela swaku swi koteka kutlhela hiva ni kurhula. — Mat. 18:21, 22; Gal. 6:9.
Loko hi kwatisane ni munhu, minkama yin’wana swingaha lava hi yendla swotala akuva hi tlhela hiva ni kurhula na yena (Vona maparagrafu 7 ni 8)c
7. a) Yesu ahi djondzise kuyendla yini? b) Lara a kumane ni xikarhato muni?
7 Yesu a djondzise swaku hi fanele hi yendlela van’wana leswi hi navelaka swaku na vona vahi yendlela swona. A tlhele a vula swaku ahi fanelanga hi rhandza lava vahi rhandzaka ntsena. (Luk. 6:31-33) Uta yendla yini loko makwerhu mun’wana abandleni angaku losi? Hambi leswi swi kalaka swinga talanga, swi humelele makwerhu mun’wana lweyi a vitaniwaka Lara. Lara a li: “Aningaswi tivi swaku hi mhaka muni makwerhu lwiyani waxisati a angani losi. Leswo swini karhatile swi tlhela swini godolisa ni kuya mintlhanganwini.” A kusunguleni Lara a apimisisa xileswi: ‘Anina nandzu. Phela hambi hi vamakwerhu van’wana abandleni vaswi vona swaku a tshamise xileswo.’
8. Lara a kuyendlise kuyini kurhula naswona hi djondza yini ka xikombiso xa yena?
8 Lara a yendle swokarhi akuva a yendla kurhula ni makwavu. A khongelile ka Yehovha a gama aya vulavula ni makwerhu lwiyani. Va bulisanile hi xikarhato xa vona va gama va barasarana va yendla kurhula. Aswi tikomba ingi hi loko swi helile. Kambe Lara a li: “Hi kufamba ka nkama, makwerhu lwiyani wa xisati a tlhele angahani yanguli. Leswo swini godolisile.” A kusunguleni a apimisa swaku ange tsaki loko makwerhu lweyi angamu yanguli. Kambe hi wugamu, aswi vonile swaku swa yampsa kukala anga tshiki kumu rhandza a tlhela ‘amu rivalela’. (Efe. 4:32–5:2) Lara a khumbuke swaku lirhandzu la ntiyiso ‘alina xiveketela xa leswo biha. Liyamukela hinkwaswu, lipfumela hinkwaswu, lilangutela hinkwaswu, litiyisela ka hinkwaswu.’ (1 Kor. 13:5, 7) Lara angaha karhatekanga hi mhaka leyo. Hi kufamba ka nkama, makwerhu lwiyani waxisati a tlhele a sungula kuhanyisana kahle na yena. Loko u lwela kuyendla kurhula ni vamakwerhu u tlhela uva rhandza, tiyiseka swaku ‘Xikwembu xa lirhandzu ni xa kurhula xitava na wena.’ — 2 Kor. 13:11.
UNGAVI NI XIHLAWUHLAWU
9. Hi kuya hi Mintirho 10:34, 35, hi mhaka muni hinga fanelanga hiva ni xihlawuhlawu?
9 Yehovha angana xihlawuhlawu. (Lerha Mintirho 10:34, 35.) Loko hingana xihlawuhlawu, hi kombisa swaku hi vana va yena. Hi yingisa nawu wa kurhandza munhu kuloni kufana ni leswi hi tirhandzisaka xiswona naswona leswo swihi yendla hi hlayisa kurhula ni vamakwerhu. — Rhom. 12:9, 10; Yak. 2:8, 9.
10-11. Makwerhu Ruti axi hlulise kuyini xihlawuhlawu?
10 Van’wana swava karhatela kuva va hlula xihlawuhlawu. Hi xikombiso, pimisa hi leswinga humelela makwerhu mun’wana lweyi a vitaniwaka Ruti. Na ahali mutsongo a yendleliwe swa kubiha hi munhu wa tiku lin’wana. Ruti a titwise kuyini? A li: “Ani nyenya vanhu hinkwavu va tiku leliyani. Ani pimisa swaku hinkwavu va fana, hambi hi vamakwerhu.” Se, makwerhu Ruti axi hlulise kuyini xihlawuhlawu?
11 Ruti a vone swaku a afanele a lwa kuva a hlula mapimisela ya yena ya kubiha. A lerhe hi leswinga humelela vamakwerhu va tiku lolelo ka buku ya lembe. A li: “Ni lwele kuva ni mavonelo ya manene hi vanhu va tiku leliyani. Ni sungule kuvona swaku phela vamakwerhu va tiku leliyani va hiseka hi Yehovha. Ni sungule kutwisisa swaku na vona va lumba nhlengeletanu ya vamakwerhu va misava hinkwayu kufana na hina.” Hi kufamba ka nkama Ruti a vone swaku a afanele ava rhandza. A tlhele a ku: “Loko ni kumana ni vamakwerhu va tiku leliyani, ani lwela kuva komba swaku nava rhandza. Ani bula na vona leswaku niva tiva kahle.” Swi gamise kuyini? Ruti a te: “Hi kufamba ka nkama, a xihlawuhlawu lexi ani li na xona xi nyamalalile.”
Loko hi ni lirhandzu la ntiyiso hi “nhlengeletanu ya vamakwenu”, ahingata va ni xihlawuhlawu (Vona maparagrafu 12 ni 13)d
12. I yini lexi kombisaka swaku makwerhu Sara a ani xihlawuhlawu?
12 Van’wana ava tivoni swaku va ni xihlawuhlawu. Hi xikombiso, Sara a apimisa swaku angana xihlawuhlawu hikusa a angava tekeli hansi kumbe kuyavanyisa vanhu va muhlovo wun’wana, va kuganya kumbe lava va yendlaka mintirho ya kutala abandleni. Kambe a li: “Ni sungule kuvona swaku ani ni xihlawuhlawu.” Aswi vonise kuyini? Sara a kulele ka ndjangu lowu ava djondze hintamu, naswona a arhandza kutlanga ni vanhu lavanga djondza kufana na yena. Siku lin’wana a te: “Mina ni tlanga ni vamakwerhu lavanga djondza kufana na mina. Lava kalaka vanga djondzanga aniva rhandzi hintamu.” Sara a afanele a cinca mapimisela ya yena. Kambe a ata yendlisa kuyini?
13. Hinga djondza yini ka leswi Sara anga cincisa xiswona mavonelo?
13 Sara a pfuniwe hi mudjikelezi kuva a kambela mapimisela ya yena. A li: “Mudjikelezi ani tlangelile hi mhaka ntirho lowu niwu yendlaka hi kutshembeka, tinhlamulu ta mina letinene ni hi leswi anima twisisa kahle Matsalwa. A game ani byela swaku loko hiya hi twisisa Matsalwa, hi fanele hi tlhela hi kombisa wumunhu la Wukreste la kutiveka hansi ni kukombisa timpsalu.” Sara ama tirhisile marito lawa anga byeliwa hi mudjikelezi. A te: “Ni vone swaku a xa lisima hintamu i kurhandza vamakwerhu.” Leswo swimu pfunile kuva a sungula kuvona vamakwerhu hi ndlela yin’wana. A tlhele a ku: “Ni zame kutwisisa swaku i mpsini swa swinene leswi Yehovha aswi vonaka ka vona.” Swi li yini hi hina? Hinga tshuki hi tivona nahi yampsa kutlula van’wana hi mhaka leswi hinga djondza kuva tlula. Loko hi li ni lirhandzu lelikulu hi ‘nhlengeletanu ya vamakwerhu’, ahingatava ni xihlawuhlawu. — 1 Pet. 2:17.
YAMUKELA VAYENI
14. Hi kuya hi Vaheveru 13:16, Yehovha a titwisa kuyini loko hi yamukela vayeni?
14 Yehovha a tsaka hintamu loko hi kombisa malwandla. (Lerha Vaheveru 13:16.) Ka yena kuyamukela vayendzi i xiyenge xa wugandzeli, ngopfungopfu loko hi pfuna lava pfumalaka. (Yak. 1:27; 2:14-17) Hi mhaka leyo, Matsalwa mahi byela swaku hi fanele ‘hi gingiriteka kuyamukeleni ka vayendzi.’ (Rhom. 12:13) Loko hi yamukela vayendzi, hiva komba swaku hi ni mhaka na vona, hava rhandza naswona hi lava kuva vanghanu va vona. Yehovha wa tsaka loko hi nyika van’wana swakudla, hiva nyika swa kunwa kumbe loko hi heta nkama na vona. (1 Pet. 4:8-10) Kambe ku ni swilo leswingaha yendlaka swihi karhatela kuyamukela vayeni.
“A khale aningaswi rhandzi kuyamukela vayeni, kambe leswi ninga cinca mapimisela ya mina, ni tsake hintamu” (Vona paragrafu 16)e
15-16. a) Hi mhaka muni van’wana va chava kuyamukela vayeni? b) Makwerhu Edite a kuhlulise kuyini kuchava?
15 Hingaha chava kuyamukela vayeni hi mhaka xiyimu xa wutomi la hina. Vona xikombiso xa Edite, makwerhu mun’wana wa mufelakazi. Na angaseva Mboni a arhandza kutshama yexe. A apimisa swaku kuni vanhu va kuyampsa va ku vanga yamukela vayeni kunga li yena.
16 Kambe ankama angava Mboni a game a cinca mavonelo ya yena. Ku ni leswi angaswi yendla akuva a kota kuyamukela vayeni. A li: “Ankama a kuyakiwa Yindlu ya Mfumu, doda lin’wana lini kombele swaku ni yamukela vamakwerhu vambirhi va nuna na nsati, lava avata ta akuva vata pfunisa ka ntirho wa kuyaka hi mavhiki mambirhi. Ni sungule kupimisa hi leswi Yehovha angamu katekisisa xiswona mufelakazi wa Zarefati.” (1 Tiho. 17:12-16) Edite a pfumelile kuva yamukela. Swimu pfunise kuyini? A li: “Ni tsake hintamu hikusa avaha tshamanga mavhiki mambirhi, kambe va tshame tihweti timbirhi. Hi nkama lowo hi sungule kuva vanghanu lava kulu.” Edite a tlhele a katekisiwa hi kutlhela ava ni vanghanu vavanene abandleni. Swoswi i mupfuli wa ndlela wa nkama hinkwawu naswona wa tikhorisa a kaya ka yena ni vamakwerhu lava a fambaka na vona kuchumayeleni. A li: “A kunyika swani tsakisa. Ni kuma minkateko ya yinyingi hi mhaka ya leswo. — Hev. 13:1, 2.
17. I yini leswi Luka ni nsati wa yena vangaswi twisisa hi kuyamukela vayeni?
17 Hina van’wana ahi chavi kuyamukela vayeni, kambe swingaha lava hi yampsisa. Hi xikombiso, Luka ni nsati wa yena vaswi rhandza kuyamukela vayeni. Ava tolovela kuyamukela vapsali va vona, va yamukela maxaka, vanghanu ni mudjikelezi ni nsati wa yena. Luka a li: “Hi vone swaku ahi rhamba lava hingava tolovela ntsena.” I yini leswi Luka ni nsati wa yena vangaswi yendla leswaku va yampsisa leswi ava yamukelisa xiswona vayeni?
18. Luka ni nsati wa yena vaswi yampsisise kuyini leswi ava yamukelisa xiswona vayeni?
18 Luka ni nsati wa yena va cince mavonelo ya vona ankama vanga pimisa hi marito ya Yesu lamange: “Loko mirhandza lava vamirhandzaka ntsena, xana mingalangutela hakelo muni ke?” (Mat. 5:45-47) Vaswi vonile swaku va fanele va tekelela Yehovha, lweyi a nyikaka vanhu hinkwavu leswinga swinene. Se va sungule kurhamba vamakwerhu lava avangese tshama vava rhamba. Luka a li: “Hinkwerhu hi tsaka hintamu loko hi li xikan’we. Hi tiyisa wuxaka la hina na Yehoha hi tlhela hiya hi rhandzana.”
19. I yini leswingata kombisa swaku hi vadjondzisiwa va Yesu naswona u tiyimisele kuyendla yini?
19 Hi kambisise leswi lirhandzu la ntiyiso lingahi pfunisaka xiswona a kuva hi yendla kurhula, hingavi na xihlawuhlawu ni kutlhela hi yemukela vayeni. Hinga pfumeleleni nchumu xihi sivela kurhandza vamakwerhu. Loko hi yendla leswo, hita tsaka naswona hitava hi kombisa swaku hi vadjodzisiwa va Yesu va ntiyiso. — Yoh. 13:17, 35.
LISIMU 54 “Ndlela hi Leyi”
a Yesu a vule swaku Vakreste va ntiyiso avata tiviwa hi lirhandzu. Kurhandza vamakwerhu swihi pfuna ku yendla kurhula na vona, hingavi ni xihlawuhlawu naswona hiva yamukela amakaya ka hina. Kambe minkama yin’wana leswi swingaha karhata. Ka djondzo leyi hita vona swaku hinga yendla yini akuva hi tama hi rhandzana na swi suka mbilwini.
b Mavito man’wana ma cinciwile ka djondzo leyi.
c NTLHAMUSELO WA SWIFANISO: Makwerhu a zama kuyendla kurhula. A kusunguleni a tsandzekile, kambe anga godolanga. Leswi anga tama amu rhandza, va tlhele va hanya hi kurhula.
d NTLHAMUSELO WA SWIFANISO: Makwerhu lweyi anga guga a tivona na a minyiwa abandleni.
e NTLHAMUSELO WA SWIFANISO: Makwerhu lweyi a achava kuyamukela vayeni a cince mapimisela. Kucinca koloko kumu yendle a tsaka.