Hi Nga Ku Tekelelisa Ku Yini Ku Rivalela Ka Yehovha?

1-2. a) I ka swiyimu swini lani swi nga hi karhatelaka ku rivalela vanhu van’wani? b) Denise a swi kombise ku yini swaku wa rivalela?

SWA ku vevukela ku rivalela vanhu van’wani? Ku tala ka hina swa hi karhatela hintamu ku rivalela vanhu lava hi yendlelaka swilo swa ku biha. Kambe ku ni leswi nga hi pfunaka leswaku hi va vanhu lava rivalelaka. Hi xikombiso, makwerhu mun’wani lweyi a vitaniwaka Denisea a kote ku rivalela van’wani hi ndlela ya ku hlamalisa. Hi 2017, yena ni ndjangu wa yena va yile va ya pfuxela Sede Mundial la Timboni Ta Yehovha. Nkama na va muka va kumane ni nghozi ya movha. Wanuna mun’wani a gadle movha lowu a va li ka wona. Denise a tekele ku dijmayara kolanu. Nkama a nga pfuka a karhateke hintamu hi ku vona swaku vana va yena a va vavisiwile hintamu, naswona nuna wa yena Brian a a file ka nghozi yoleyo. Denise a li: “Ni sungule ku karhateka naswona a ni nga xi tivi xa ku xi yendla.” Hi ku famba ka nkama Denise a tsumbule leswaku wanuna lwiyani a nga va chayisa a nga swi yendlanga hi maxivomu, swi yo mu phazamisa. Se a khongelile ka Yehovha a mu kombela leswaku a mu pfuna kuva a rhula.

² Wanuna lwiyani a nga chayisa Denise ni ndjangu wa yena a petiwe djele. Kambe a tribunali li vule leswaku wanuna lwiyani a a ta yavanyisiwa hi ku ya hi leswi Denise a a ta swi vula tribunali. Denise a li: “Nkama ni nga twa leswo ni twe ingaku a no hahluliwa xilondza, xi gama xi cheliwa munyu hikusa a swi ta lava ni khumbukela minchumu ya ku biha leyi nga yendleka hi siku leliyani la nghozi.” Loko se ku hundze mavhikinyana Denise a game a ya tribunali leswaku a ya vulavula ka mhaka liyani. A vule yini? Denise a kombele juwiji leswaku a mu twela wusiwana wanuna lwiyani.b Phela nkama lowu Denise a nga gama ku vulavula, juwiji a sungule ku rila a tlhela a tala hi ku hlamala a gama a ku: “Ni ni 25 wa malembe na ni li juwiji, kambe a ni se tshama ni vona minchumu ya ku fana ni leyi lani tribunali. A ni se tshama ni vona munhu lweyi a nga vangeliwa nghozi a mu twela wusiwana munhu lweyi a nga mu vangela nghozi. Swa kala ku twa marito ya lirhandzu ni ya ku rivalela ka ndhawu leyi.”

3. I yini xi nga pfuna Denise leswaku a rivalela?

³ I yini xi nga pfuna Denise leswaku a rivalela? A pimise hi ndlela leyi Yehovha a hi rivalelaka hi yona. (Mik. 7:18) Loko hi tinyika nkama wa ku pimisa hi ndlela leyi Yehovha a hi rivalelaka hi yona swi ta hi pfuna leswaku na hina hi rivalela vanhu van’wani.

4. Yehovha a lava leswaku hi yendla yini? (Vaefeza 4:32)

⁴ Yehovha a lava leswaku hi rivalela vanhu van’wani hi mbilu hinkwayu ku fana ni leswi yena a hi rivalelaka hi mbilu hinkwayu. (Lerha Vaefeza 4:32.) A nyimela leswaku hi rivalela hinkwavu lava hi vavisaka kumbe lava hi kwatisaka. (Ps. 86:5; Luk. 17:4) Ka nhlokomhaka leyi, hi ta kambisisa swilo swinharhu leswi nga ta hi pfuna ku rivalela vanhu van’wani.

U NGA YENDLI INGAKU A WU NA MHAKA NI LESWI NGA YENDLEKA

5. Hi ku ya hi Swivuriso 12:18, hi titwisa ku yini loko munhu a hi yendlela swilo swa ku biha?

⁵ Loko munhu a hi yendlela swa ku biha ha karhateka hintamu, phela leswo swa hi vava, ngopfungopfu loko munhu wa kona a li munghanu wa le kusuhi kumbe xaka la hina. (Ps. 55:12-14) Ku karhateka koloko ku nga ha fanisiwa ni loko hi tlhaviwa hi xipinyoza. (Lerha Swivuriso 12:18.) Hi nga ha pimisa leswaku hi nga huma ka swona na hi nga swi lulamisanga swikarhatu swa kona. Kambe ku yendla leswo swi nga ha fanisiwa ni ku kala hi nga xi tlhavuli xipinyoza xa kona kambe hi nyimela ku yampsa. Hilani ku fanaka, a hi nge swi koti ku hanyisana kahle ni van’wani loko hi nga lulamisanga timhaka na vona.

6. Hi ntolovelo hi titwisa ku yini loko munhu a hi kwatisa?

⁶ Swi tolovelekile swaku loko munhu a hi yendlela swilo swa ku biha hi kwata. Hambi hi Bibele la swi pfumela swaku leswo swi nga yendleka, kambe li tlhela li hi tsundzuxa leswaku hi fanele hi tivonela ka ndlela leyi hi titwaka hi yona. (Ps. 4:4; Efe. 4:26) Hi mhaka muni? Hikusa ndlela leyi hi titwaka hi yona yi nga ha khumba leswi hi swi yendlaka. (Yak. 1:20) Phela loko munhu a hi kwatisa hi nga ha tekela ku kwata, kambe swi le ka hina ku langa leswaku hi ta tshama na hi kwatile kumbe hi ta mu rivalela munhu wa kona.

7. Hi nga ha titwisa ku yini loko va hi yendlela swilo swa ku biha?

⁷ Loko hi khomiwa hi ndlela ya ku biha swi nga ha hi tlhava mbilu swinene. Hi xikombiso, makwerhu mun’wani wa xisati lweyi a vitaniwaka Ana a te: “Nkama a na ha li mutsongo papayi a tshikane na mamani, a gama a tekana ni wansati mun’wani lweyi a a tirha kaya. Swi ni vavisile swinene. Funtshi nkama lowu va nga va ni vana ni titwe na ni nga pfuni nchumu hikusa a swi yendla ingaku a vana va lisima hi lavayani se va nga na vona.” Na yena makwerhu wa xisati lweyi a vitaniwaka Georgette a vula ndlela leyi a nga titwa hi yona nkama a nga tsumbula swaku nuna wa yena a mu trayirile, a te: “Phela a hi li vanghanu ku sukela wutsongwanini, funtshi hi tirhe xikan’we na hi li vapfuli va ndlela. Swi ni tshove mbilu swinene nkama ni nga swi tsumbula.” Na yena makwerhu mun’wani lweyi a vitaniwaka Naomi a li: “A ni nge se tshama ni swi pimisa swaku nuna wa mina a nga ni vavisa hi ndlela leyi. Nkama a nga vula leswaku a a ni moya wa ku sixtira pornografiya axihundleni swi ni vavisile swinene.”

8. a) Hi swini swivangelo swin’wani leswi hi yendlaka hi rivalela van’wani? b) Hi pfunekisa ku yini loko hi rivalela vanhu van’wani? (Vona kwadru leli nge “Hi Nga Yendla Yini Loko Hi Djoheliwile Hi Ndlela Ya Ku Vava Swinene?”)

⁸ Loko vanhu va hi yendlela swilo swa ku biha, hi nga ha langa ku tikhoma hi va rivalela kumbe hi tshama na hi kwatile. Kambe a xaxinene xa ku xi yendla i ku va rivalela, hi huma ka swona. Hi mhaka muni? Hikusa leswi hi mu rhandzaka Yehovha hi lava ku mu tekelela, hi va vanhu lava rivalelaka. Xin’wani hileswaku ku rivalela swi hi pfuna ku va hi nga tikokeli mavabyi naswona hi kota ku yendla swiboho swaswinene ka wutomi la hina. (Swiv. 14:17, 29, 30) Makwerhu mun’wani lweyi a vitaniwaka Christine a li: “Loko ni nga rivaleli van’wani a ni hleki, a ni dli kahle naswona a ni yetleli kahle, xin’wani ni xin’wani lexi yendlekaka swi yendla ingaku vo ni tlhava hi nayethi, ni pfuxa ngurumuza yayikulu a kaya ni ka vanghanu va mina.”

9. Hi mhaka muni hi nga fanelanga hi veketela xiviti?

⁹ Hi nga swi kota ku tshama na hi rhulile hambiloko munhu lweyi a nga hi kwatisa a nga na mhaka na swona. Georgette, lweyi hi nga vulavula hi yena a te: “Swi teke nkama, kambe ni swi kotile ku kala ni nga veketeli xiviti, ni huma ka swona leswi nuna wa mina lweyi hi nga tshikana a nga ni yendlela swona. Leswo swi ni pfunile leswaku ni va ni ku rhula mbilwini.” Ku kala hi nga veketeli xiviti swi hi pfuna leswaku hi va ni ku rhula, naswona swi yendla leswaku hi hanya kahle. (Swiv. 11:17) Kambe loko swi hi karhatela ku rivalela ke! Hi nga yendla yini?

LESWI NGA KU PFUNAKA SWAKU U NGA VEKETELI XIVITI

10. Hi mhaka muni swi lava nkama swaku hi za hi kota ku rivalela munhu lweyi a nga hi vavisa? (Vona mafoto.)

¹⁰ I ntiyiso swaku a swi vevuki ku rivalela munhu lweyi a nga ku vavisa hintamu. Se i mpsini leswi nga ku pfunaka? Ku fana ni leswi swi lavaka nkama swaku munhu lweyi a nga tivavisa a daha xilondza xa yena, na wena swi nga yendleka swi ta lava ku ndlhula nkamanyana anze u lunghekela ku mu rivalela. — Ekl. 3:3; 1 Pe. 1:22.

11. Xikhongelo xi nga hi pfunisa ku yini swaku hi kota ku rivalela van’wani?

¹¹ Khongela u kombela Yehovha leswaku a ku pfuna, u swi kota ku rivalela vanhu lava ku djohelaka.c Ana lweyi hi nga vulavula hi yena ku sunguleni a yendle swoleswo. A li: “Ni kombele Yehovha leswaku a hi rivalela hinkwerhu ka ndjangu wa hina, hi swilo swa ku biha leswi hi nga swi vula ni leswi hi nga swi yendla. Ni game ni tsala karta ni tsalela papayi wa mina ni wansati lwiyani a nga tekana na yena, ni va byela hi ku kongoma leswaku ni va rivalelile.” Ana a vula swaku a swi mu vevukelanga ku va a yendla leswo. Kambe a tlhela a ku: “Na tshemba swaku a ku va ni tekelele wumunhu la Yehovha la ku rivalela, swi ta mu pfuna papayi wa mina ni nsati wa yena kuva va navela ku djondza hi Yehovha.”

12. Hi mhaka muni u fanele u tshemba Yehovha, ku nga li leswi u titwisaka xiswona? (Swivuriso 3:5, 6)

¹² Tshemba Yehovha, ku nga li leswi u titwisaka xiswona, hikusa minkama hinkwayu Yehovha wa swi tiva leswi nga swinene ka hina. (Lerha Swivuriso 3:5, 6; Esa. 55:8, 9) Loko hi yendla leswi Yehovha a hi byelaka swona, hi ta pfuneka hintamu. Loko Yehovha a hi byela leswaku hi rivalela van’wani, hileswaku swi ta hi fambela kahle. (Ps. 40:4; Esa. 48:17, 18) Kambe loko hi yendla swilo hi ku landza ndlela leyi hi titwaka hi yona, swi nga hi karhatela ku rivalela. (Swiv. 14:12; Yer. 17:9) Naomi lweyi se hi nga vulavula hi yena a li: “Ku sunguleni a ni nga swi lavi ku mu rivalela nuna wa mina hileswi a nga vona pornografiya, hikusa a ni chava swaku a nga tlhela a ni twisa ku vava kumbe a pimisa leswaku leswi a nga swi yendla a hi swa nchumu. Kambe ni game ni twisisa leswaku a ni hoxile. Hambileswi Yehovha a a yi twisisa ndlela leyi a ni titwa ha yona, a a nga nyimi na yona. Hambileswi Yehovha a a swi tiva swaku a swi ta teka nkama leswaku swi hundza, a a lava swaku ni mu rivalela nuna wa mina.”d

U NGA YENDLA YINI SWAKU U VA NI MAPIMISELO YAMANENE?

13. Hi ku ya hi Varoma 12:18-21, i mpsini leswi hi faneleke hi swi yendla?

¹³ Loko hi rivalela munhu, a ho lava ku huma ka swona ntsena, kambe hi lava ku tlhela hi yendla swaku ku va ni ku rhula. A xikongomelo xa hina i ku va hi hanyisana kahle ni van’wani. (Mat. 5:23, 24) Hi lava swaku a ku rivalela ku hi pfuna hi va khoma kahle van’wani hi tlhela hi fambela kule ni xiviti. (Lerha Varoma 12:18-21; 1 Pe. 3:9) I mpsini leswi nga ta hi pfuna ku yendla leswo?

14. I mpsini leswi hi faneleke hi swi yendla naswona hi mhaka muni?

¹⁴ Minkama hinkwayu loko hi tikarhatela ku vona munhu lweyi a nga hi yendlela swihoxo ku fana ni leswi Yehovha a mu vonisaka xiswona, swi ta hi pfuna. Phela Yehovha a vona swilo swaswinene ka munhu yelweyo. (2 Tik. 16:9; Ps. 130:3) Loko hi nga tshameli ku lavetela swilo swa ku biha leswi makwerhu a swi yendlaka, swi ta hi pfuna swaku minkama hinkwayu hi vona swilo swaswinene ka yena. Hi xikombiso, makwerhu Jarrod a li: “Loko makwerhu a ni hoxela ni txuvuka swilo leswi a nga ni yendlela swona, se ni sungula ku pimisa hi swilo swa swinyingi swaswinene leswi ni swi rhandzaka ka yena.”

15. Hi mhaka muni swi li swinene ku mu byela lweyi a nga hi hoxela swaku ha mu rivalela?

¹⁵ Nchumu xin’wani lexi hi faneleke hi xi yendla, i ku mu byela munhu swaku ha mu rivalela. Hi mhaka muni? Vona leswi nga yendlekela Naomi. Yena a li: “Nkama lowu nuna wa mina a nga ni vutisa a ku ‘indjhe u ni rivalelile?’ Ni zame ku mu byela swaku ‘ina, ni ku rivalelile,’ kambe a ni swi kotanga. Hi nkama wolowo, ni tsumbule swaku a ni nge se mu rivalela ka mbilu ya mina. Ni game ni swi kota ku mu byela swaku ‘na ku rivalela.’ Nkama ni nga mu byela leswo, a tsakile hintamu. A patse ni ku rila, naswona na mina ni sungule ku mu tshemba hi ku helela. Leswo swi yendle leswaku hi tlhela hi va vanghanu vavakulu.”

16. I yini leswi u nga swi djondza hi ku rivalela?

¹⁶ Yehovha a lava leswaku hi va rivalela vanhu van’wani. (Kol. 3:13) Kambe minkama yin’wani swi nga ha karhata ku yendla leswo. Se lexi nga ta hi pfuna i ku yendla minzamu ya ku kala hi nga veketeli xiviti, hambiloko swi hi vava hintamu leswi nga yendleka. Loko hi zama ku yendla leswo, swi ta hi pfuna leswaku hi pimisa hi minchumu yayinene, ku nga li ndlela leyi hi titwaka hi yona. — Vona kwadru leli nge “3 Wa Swilo Leswi Nga Ta Hi Pfuna Ku Rivalela.”

PIMISA HI MINKATEKO LEYI VAKA KONA LOKO HI RIVALELA

17. Hi yini minkateko leyi hi yi kumaka loko hi rivalela van’wani?

¹⁷ Phela hi ni swivangelo swa swinyingi swa ku twala leswi hi yendlaka hi rivalela vanhu van’wani. Xa ku sungula, loko hi rivalela van’wani hi va hi tekelela Papayi wa hina Yehovha, funtshi loko hi yendla leswo yena a tsaka hintamu. (Luk. 6:36) Xa wumbirhi, loko hi rivalela van’wani hi va hi kombisa ku khensa ndlela leyi Yehovha a hi rivalelaka hi yona. (Mat. 6:12) Xa wunharhu, hi kota ku va ni wutomi la ku tsakisa hi tlhela hi va ni wunghanu la ku tiya ni vanhu van’wani.

18-19. Ku nga yendleka yini loko hi rivalela van’wani?

¹⁸ Loko hi rivalela vanhu van’wani ku nga ha yendleka minchumu ya ku tsakisa hintamu. Hi xikombiso, a wanuna lwiyani a nga vangela ndjangu wa Denise nghozi, a a lava ku tisunga hi mhaka ya leswi swi nga yendleka. Kambe nkama lowu Denise a nga mu rivalela, swi mu khumbile hintamu, lakakuva a sungule ku djondza Bibele ni Timboni ta Yehovha.

¹⁹ Minkama yin’wani hi nga ha pimisa swaku ku rivalela swa karhata hintamu. Kambe ku rivalela swa pfuna hintamu. (Mat. 5:7) Se, a hi yendleni hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka leswaku ku fana na Yehovha, hi va vanhu lava rivalelaka.